Twaalf echte mannen in een uitgekauwd plot

Twaalf echte mannen in een uitgekauwd plot
SARA VAN DER KOOI − 03/03/15, 02:26
TONEEL
De twaalf gezworenen Noord Nederlands Toneel ***
Testosteron, testosteron, testosteron. De juryleden van 'De twaalf gezworenen' lopen ervan
over. Brullend, stoeiend en dansend komen ze het podium op, klaar voor een lekker potje
rechtspreken. De twaalf mannen hebben echt zin om hun democratische plicht te vervullen,
zoals het een goed Amerikaans staatsburger betaamt.
Dat ze moeten oordelen over een zestienjarige jongen uit een achterstandsbuurt die zijn vader
zou hebben vermoord (en daarvoor de doodstraf kan krijgen), maakt het echter allemaal wat
ingewikkeld.
'Twelve angry men', de film die diende als basis voor deze voorstelling, stamt uit 1954 maar
werd pas echt een klassieker door de versie met o.a. Henry Fonda uit 1957. In de regie van Guy
Weizman bij het Noord Nederlands Toneel is het vooral een stuk over machismo en
haantjesgedrag geworden. Weizman is van oorsprong choreograaf, dit is zijn eerste
(tekst)theatervoorstelling. Niet verwonderlijk dus dat hij veel muziek, beweging, dans en visuele
verrassingen gebruikt. De twaalf mannen (vier jonge, meer onbekende acteurs waarvan twee
stagiairs en acht door de wol geverfde spelers) klimmen, springen, rennen en voeren
halsbrekende toeren uit op imposante verrijdbare en multifunctionele stellages, soms gevaarlijk
smal, soms verraderlijk steil en glad. Het is lekker om naar te kijken, die botte rauwe
mannenenergie.
Hoewel, bot en rauw zijn ze niet allemaal. Jurylid 'nummer acht' (Bram Coopmans) is de
spelbreker: zachtaardig en redelijk, open voor twijfel. Achtte aan het begin vrijwel iedereen de
jongen schuldig, geleidelijk aan overtuigt hij hen ervan dat het bewijs rammelt. Zo kantelt hun
visie, al gaat dat bij sommigen niet van harte. Want twijfelen aan je overtuigingen, dat doen
mensen niet graag.
Natuurlijk zie je dit van veraf aankomen, de voorstelling volgt het geijkte plot van Amerikaanse
rechtspraakfilms. Dat maakt de keuze van Weizman voor dit stuk ook zo wonderlijk. Dit soort
verhalen zijn wellicht psychologisch interessant maar toch vooral heel erg bekend en
uitgekauwd. Bovendien gaat het hier om een volledig mannelijke jury, in de huidige tijd een
absurd gegeven. Zo wordt de voorstelling inhoudelijk nergens echt verrassend of ontroerend.
Eeuwig zonde met zo'n prachtige cast. Naast de altijd charmante Coopmans valt vooral Bram
van der Heijden op als angstaanjagend koele gladjakker. Martijn de Rijk als bekakte
effectenmakelaar zorgt voor de komische noot. Stagiair David van Uuden als het jongste jurylid
ontroert en ook de andere spelers bruisen van potentie. Ontzettend jammer alleen dat ze in het
verkeerde stuk staan.

Download Report