Op Stee

27 februari 2015 , pag. 14
Op Stee
Het Huus van de Taol en Bureau Groninger Taal
en Cultuur presenteren vandaag het boekje Op Stee,
met allerlei wetenswaardigheden over plaatsnamen in
Groningen en Drenthe. Lees alles over Knoal, Troapel,
’t Ogeveine, Möppelt en nog veel meer.
Vernoemd naar …
Michel Brandsma, Janneke van der Heide
Roodeschool
Waar
●
u
Waarvum
m Warffum
Warffum
● plaats waar recht
werd gesproken
Paiderboeren
Pieterburen ●
Zoltkamp
Zoutkamp
zoutwinning op
een omheind stuk
land
●
DRENTHE
●
d'Olde Smilde
Hoogersmilde
Ieghaor
Ekehaar
●
Grol
Groll
olloo
Vraiskelo
Vriescheloo
Oude- en
●
●
ng
Dwingel
● Dwing
Dwingeloo
Rune
Ruinen
●
sse Pesse
Pesse
● moeras (peth)
Ruinen
smal dalletje
●
't Ogeveine
Hoogeveen
●
Stadskanaal
●
1932
●
Troapel
Ter Apel
●
n●
Coevern
Coevorden
C
●
Het voorvoegsel nieuw
stamt vaak uit de tijd van
vervening, ontginning en
inpoldering.
●
Nieuw-Amsterdam: zo
genoemd door Amsterdamse beleggers die hier het
veen lieten ontginnen
●
Nieuw-Balinge: tijdens de
ontginning in de 19-de eeuw
gesticht naast het veel
oudere Balinge
●
Nieuw Statenzijl: nieuwe
uitwateringssluis die in 1874
de functie overnam van de
sluis bij Oude Statenzijl
brandend veen
(bern = brand,
fleer = laagveen)
't Aol Compas
Barger Compascuum
Coevorden
plaats waar boeren
hun koeien door de
rivier leidden
●
Nieuw
Barnflair
Raam waar
Emmen ● effen, vlak
Van der Lubbe
vermoedelijk
Loeksham
naar binnen
Wilhelmsoord is gegaan ●
●
●
Wier, wierde, weer, werd,
wird: heuvel, terp
Woud, wolde: bos
Ziel, zijl: sluis
Selng
Sellingen
Emmen
●
●
hoger land uitspringend in
moerassig terrein
Tange: zandrug, zandtong
Til: brug
Vorde, voorde: doorwaadbare
plaats
● Jipsingbourtange
●
Barnfleer ●
Barnflair
Zietak
● De
Klijndijk
Hesseln
Oossterhesselen
●
Horn, hoorn: hoek, stuk gond
Hove: hoeve
Kamp: open veld
Laren: bosachtig, drassig terrein
Lo, loo, le: bos
Lutje: klein
Mark: grens
Made, meeden: grasland
Mond: uitmondend op
Schot, schote: beboste hoek
Tange
Stadskanaal
Oring
Odoorn ●
Börk
Westerbork
●
●
Boertang
Boertange
Twaidemond
Tweede Exloërmond
Hijken
open plek in het bos
●
●
●
●
kanaal aangelegd
i.o.v. de stad
1933
Groningen
Börger
Borger
● Hieken
Dwingeloo
Möppelt
Meppel
●
●
●
1924
Pekel A = de zoute
A Nieuwe-Pekela
●
●
Winschoten
Pekela
Raol
Rolde
●
●
● Winschoot
●
't Nieveen
nijveen
n
Gasselternijveen
●
●
1928
Knoal
●
●
●
● Pekel
Zuudlaoren
Zuidlaren
Zuidlar
pelijke weide
Darp: dorp
●
1923●
Nörg
Norg
Samenstelling:
nstellling:
Eline Bront
Brontsema,
tsema,
Siemon
Reker,
on Re
eker,
Abel Darwi
Darwinkel
inkel
Prijs: 9,95 euro
e
ISBN: 978 90
9 6509
9 234 2
Ru
Dollard
Finnerwold
Finsterwolde
Schanze
●
vooraf gaatNieuwe Schans
Maiden
Meeden
Eel
Eelde
●
Haovelte
Havelte
Faarmsom
Farmsum
●
Drentse en Gr
Groninger
roninger
plaatsnamen
amen verzameld
meld
●
●
Roden
●
1921
●
●
●
Scheemda ●
Hoogezaand
Hoogezand
●
Boer: buur, grenzend aan
Broek: moerassig land
Buren: groep huizen
Compascuum: gemeenschap-
●
●
Wat
Scheemde
●
●
Achtervoegsels
komt van Fretmarashem,
naar de persoonsnaam
Fretmar
t Hammerk
Nieuwolda
Hoaren
Haren
Paais
Peize
● Roon
o
Op Stee
ee
●
Farmsum
GRONINGEN
●
komt waarschijnlijk
van rode, dat
rooiïng of ontginning betekent
Zeuvenhuzen
Zevenhuizen
Baaierm ●
Bierum
●
Stad
Groningen
Roden (Roon)
●
●
molen, kerk, klooster, huizen,
hoeve
Persoonsnamen: Alting,
Balinge, Mantinge, Weerdinge
Heiligen: Sint-Annen
Eems
voormalig klooster
Grijpskerk
●
Bebouwing: brug, burg, dam,
●
Roodeschool
Sint-Annen
Ham
● nDen
Ham
● Gruupskerk
Moarum
Marum ●
●Roodschoul
R d h l
Doord ●
Aimen
Toornwerd
Eenum ●
Sunt Annen
●
Sint-Annen
Annen
n Daam
Beem ●
●
A
Appingedam
Bedum
Aizing
Ezinge
Olhoof ●
Oldehove
●
naar de rode dakpannen
van de oude dorpsschool
Mij
Uithuizermeeden
Uithuizermeeden
Zoutkamp
Landschap en bodem: beek,
bos, veld, veen, zand, wierde
Waddenzee
●
●
Schonbek
Schoonebeek
●
Terpen en wierden
Germaanse
Ger
ermaanse invloed
Feodale ttijd
Christelijke invloed
Plaatsen die zijn ontstaan uit terpen en wierden hebben vaak
namen met het achtervoegsel -terp, –um of –werd
Veel plaatsnamen in het Noorden zijn
afgeleid van Germaanse woorden.
In de nabijheid van forten en
burchten verrezen vaak
nederzettingen met namen die
eindigen op uitgangen als
borg, borgen, burg en schans.
Rond kerken en klooster
ontstonden veel plaatsnamen
die eindigen op klooster,
munster, kerk of kapel. Plaatsnamen van heiligen komen in
Groningen en Drenthe niet
voor, met uitzondering van
Sint-Annen.
●
●
●
Aha, ama, ara water
Drentsche Aa, Pekel A
Lauha open plek in een bos of een
bosje op hoge zandgrond
(nu loo of le: Dwingeloo)
Lutikon klein (Klein-Ulsda wordt in
het Gronings Lutje Ulsda)
© DvhN/LC 270215 | Bronnen: Drentsehistorischevereniging.nl, Volkoomen.nl, Wikipedia, RuG, Etymologiebank.nl | Beeld: Wikipedia