Eerste Wereldoorlog - Comité régional du tourisme de Champagne

2014
Eerste Wereldoorlog
Persdossier Champagne-Ardenne
Perscontacten:
Baltus Communications :
Tel : +31(0)70 365 21 23 - [email protected]
Sarah Flook - Champagne-Ardenne Tourisme
[email protected]
EERSTE WERELDOORLOG (1914-1918)
Tijdens de Eerste Wereldoorlog hebben er twee beslissende veldslagen plaatsgehad in het departement Marne, in 1914 en
1918. Nog altijd draagt het landschap sporen en littekens van het oorlogsgeweld, dat vier jaar duurde.
DE BELANGRIJKSTE VELDSLAGEN IN DE CHAMPAGNE-ARDENNE
De Slag om de Ardennen
21-23 August 1914
Dit was een van de eerste veldslagen in de Eerste Wereldoorlog
en een van de vier grote veldslagen die zijn geleverd om het
grensgebied. Deze slag had plaats van 21-24 augustus 1914.
Het Duitse leger doorkruiste België en viel Frankrijk aan in de
Ardennen, volgens het al in 1905 opgestelde invasieplan van general
Von Schlieffen. De Duitsers beschikten over goed materieel: zware
artillerie, camouflage-uniformen, bovendien waren ze ver in de
meerderheid vergeleken met de Fransen, wier rode broeken nogal
opvielen in het bos en in het open landschap. Op 27 augustus 1914
stootten de Duitsers door naar Thin-le-Moutier. Deze stad zou vier
jaar lang bezet blijven. De Zouaven (een vrijwilligersleger) en de
Algerijnse artillerie van de Marokkaanse divisie van het Franse leger
probeerden de opmars te stuiten, wat op 28 en 29 augustus leidde tot
hevige gevechten bij Fosse-à-Eau, ten zuiden van Thin-le-mouthier,
waarbij veel doden vielen. Het Franse leger moest zich terugtrekken
en de Ardennen bleven in Duitse handen tot het einde van de oorlog.
De loopgravenoorlog
Nadat het zich had teruggetrokken bij de Marne groef het Duitse leger
zich in op hoger gelegen gronden, zoals bij de Chemin des Dames, een
weg die voert over een heuvelrug in de Aisne, en de heuvelrug boven
het dorp Massiges in de Argonne. De Duitsers legden loopgraven aan
om zich te beschermen tegen artillerievuur en automatische wapens.
Voor alles wilden ze voorkomen dat ze zich verder zouden moeten
terugtrekken. Dit was het begin van de loopgravenoorlog die zou
leiden tot een impasse die nog drieëneenhalf jaar zou duren.
Het loopgravenstelsel breidde zich langzaam uit, werd dieper,
ontoegankelijker voor de vijand en beter uitgerust: met ondergrondse
bunkers, vuurgaten, prikkeldraad en mangaten.
Er werden extra verdedigingslinies aangelegd waar proviand kon
worden afgeleverd en waar vermoeide soldaten konden uitrusten.
De loopgraven strekten zich uit langs het gehele Westelijk Front, over
een lengte van circa 450 kilometer. Tussen beide strijdende partijen
in lag niemandsland. Soms bedroeg de afstand tussen de loopgraven
van de Duitsers en de geallieerden maar enkele meters.
De Eerste Slag bij de Marne
6-13 September 1914
Het tweede grote treffen aan het westelijk front (na de Slag der
Grenzen) en een van de belangrijkste momenten uit de Eerste
Wereldoorlog. De Franse tegenaanval dwong de Duitsers zich terug
te trekken, wat de Fransen in staat stelde om Reims te bevrijden.
Nadat ze de Ardennen in handen hadden, trokken de Duitsers verder
naar Parijs. Op 3 september bereikten ze Reims. De stad bood weinig
verzet, vooral omdat de hooggelegen forten rond de stad ontwapend
waren, en werd snel ingenomen.
Alleen het Fort de la Pompelle, ten zuiden van de stad, hield
stand en bleef in Franse handen. Vanuit de forten ten noorden van
Reims bombardeerden de Duitsers de stad. Ook de kathedraal werd
getroffen, op 19 september.
De Duitsers maakten echter een tactische fout door Parijs vanuit het
zuidwesten te naderen in plaats van uit het noorden, zoals in het plan
van general Von Schlieffen stond.
Hierdoor kwam hun rechterflank vrij voor de geallieerden, die op
5 september aan een krachtig tegenoffensief begonnen. Gesteund
door de komst van 10.000 Franse reserve-infanteristen uit Parijs,
die deels werden aangevoerd per taxi, slaagden de Fransen erin de
Duitse opmars tegen te houden en op 13 september evenals Fort de
la Pompelle.
Hoewel de forten rondom Reims nog steeds in de handen van de
Duitsers waren, en zij daarom de stad konden bombarderen evenals
de kathedraal die op 19 september zwaar beschadigd raakte, moest
het overgrotte deel,vcan de Duitste strijdkrachten.
De Eerste Slag bij de Marne was dus een strategische overwinning
van de geallieerden en betekende een omwenteling in de oorlog.
Het gevolg was wel dat beide partijen zich ingroeven en er een vier
jaar durende impasse ontstond.
3
EERSTE WERELDOORLOG (1914-1918)
De Slag om de Champagne
September 1914 tot eind 1915
Om de Duitse stellingen rond Massiges, Perthes en Souain in handen
te krijgen, begonnen de Fransen een offensief. Dit Eerste Champagneoffensief, dat plaatshad tussen december 1914 en juni 1915, werd
bekend onder de naam Uitputtingsoorlog. Aan het einde van deze
periode hadden de Fransen 4 kilometer terrein gewonnen en waren
aan beide zijden in totaal 150.000 doden gevallen. In september 1915
begon een tweede offensief. Eind van dat jaar werden de gevechten
rond Massiges minder intensief en verplaatste de aandacht zich
richting Verdun, hoewel de loopgravenoorlog tot het einde van de
oorlog zou duren.
De Slag om de heuvels van de Champagne
17 April 1917
Deze slag maakte deel uit van het Nivelle-offensief, een Frans-Brits
initiatief om binnen 48 uur door de Duitse verdediging aan de Aisne
heen te breken. Deze gezamenlijke aanval omvatte St Quentin, Arras,
de Chemin des Dames en de heuvels van de Champagne, tussen
Reims en Suippes. In het dorp Prosnes staat een beeld dat herinnert
aan deze slag.
De Tweede Slag bij de Marne
15th Juli - 5 August 1918
Het laatste grote Duitse offensief in WOI.
De Duitsers slaagden er uiteindelijk in om door het Westelijk Front
aan de Somme heen te breken, waarmee een einde kwam aan de
jaren durende loopgravenoorlog. Deze ‘Friedensturm’ had plaats
ten westen van Reims en resulteerde in de inname van dorpen in
de Marne-vallei en de brug bij Dormans. De geallieerden die in de
Champagne waren gelegerd waren voornamelijk Fransen, die steun
kregen van Britten, Amerikanen en Italianen. Door deze divisies te
bundelen en onder leiding te stellen van de Franse generaal Foch
waren de geallieerden in staat om op 18 juli een groot tegenoffensief
te beginnen waardoor de Duitsers werden verrast en gedwongen
werden zich terug te trekken. Deze Duitse nederlaag betekende het
begin van een gestage geallieerde opmars die circa honderd dagen
later uitmondde in de wapenstilstand. De Tweede Slag bij de Marne
kan dus worden beschouwd als het begin van het einde van de Eerste
Wereldoorlog.
4
HERINNERINGSPLAATSEN, MONUMENTEN EN BEGRAAFPLAATSEN
Waar ooit het Westelijk Front lag, zijn nu tal van monumenten en begraafplaatsen te vinden. Hier liggen soldaten van
allerlei nationaliteiten (Brits, Italiaans, Russisch, Pools, Amerikaans, Duits) evenals circa 160.000 soldaten uit alle
delen van Frankrijk.
HET MUSEUM VAN FORTPOMPELLE
Gebouwd na de oorlog van 1870 was
het Fort de la Pompelle een van de 13
verdedigingswerken die op hoge locaties
rondom Reims verrezen. Echter, tegen het jaar
1910 veranderde de grenzen van Frankrijk en
aanvalstechnieken veranderden dus werd
het artillerie in de forten verwijderd. Toen
de Duitsers begin september 1914 Reims
binnenvielen, was men niet in staat om veel
weerstand te bieden en vielen de stad en
de forten waaronder Fort de la Pompelle
in handen van Duitse troepen van de 45ste
Reserve Saxon Infanterie Brigade.
Maar de Duitse bezetting duurde maar
een week vanwege the tegenoffensief
van de First Battle of the Marne op 13
september door Franse troepen. Het fort
werd een verdedigingsbastion voor de stad
die niet meer in handen van Duitsers viel,
ondanks verschillende pogingen daartoe.
In 1916 stationeerde ook het Russische
expeditiekorps zich in het fort om de
Franse troepen te versterken die de stad
verdedigden. Het fort wordt gerestaureerd
en gaat in de zomer van 2014 weer open.
www.cheminsdememoire.gouv.fr
HET AMERIKAANSE MONUMENT
BLANC MONT
Dit monument is opgericht door de
Verenigde Staten, ter herinnering aan de
heldendaden van de Amerikaanse en Franse
soldaten die in de Eerste Wereldoorlog in dit
gebied gevochten hebben. Aan deze strijd in
de Champagne namen 70.000 Amerikaanse
soldaten deel. Deze plek, de Blanc-Mont,
werd na een hevige strijd op 3 oktober
1918 veroverd door de 2de Amerikaanse
divisie. Het monument is ontworpen door
architect Arthur Loomis Harmon uit New
York en bestaat uit een toren met een trap
erin, die naar een panoramaterras leidt. Van
daaruit kijkt men uit over het gebied waar
de veldslag zich afspeelde. In de muren zijn
de insignes aangebracht van de vier divisies
die aan de strijd deelnamen.
MARNEMUSEUM
HET MONDEMENT MONUMENT
Het Monument National de la Victoire de
la Marne is een gigantische steen van 35,5
m hoog, met een fundering tot 22 m diep.
Het is van beton, waar roze steen uit de
Moezel in verwerkt is, en is gegoten over
een metalen frame. Het monument gedenkt
de Eerste Slag bij de Marne, in september
1914. Het werd gebouwd tussen 1931 en
1938 onder leiding van architect Paul Bigot.
Door de oorlogsverklaring vond de officiële
inwijding – gepland voor september 1939 –
pas plaats in 1951.Onderaan het monument
zijn de reliëfs aangebracht van de generaals
die in deze slag legers aanvoerden.
Daarboven is in de steen het Dagbulletin van
6 september gegraveerd, ondertekend door
generaal Joffre.
www.mondement1914.asso.fr
Het nieuwe Marnemuseum bevindt zich
in het hart van de Champagne, waar
gedurende de hele Eerste Wereldoorlog
zwaar gevochten is. Het museum is bedoeld
als centrum van getuigenissen uit deze
oorlog en is een goed uitgangspunt voor
een reis langs herinneringsplaatsen, Sur les
Pas des Armées de Champagne genaamd. Er
is een ontvangsthal, er is veel documentatie
beschikbaar, waaronder zeven lesbrieven,
en er is een filmzaal.
www.marne14-18.fr
DE RUSSISCH-ORTHODOXE KAPEL
Dichtbij Saint-Hilaire-le-Grand in de Marne
staat een kapel uit 1937, de Chapelle
Orthodoxe Russe, die waakt over de
overblijfselen van 915 Russische soldaten
die in Champagne-Ardennen sneuvelden.
De kapel houdt de herinnering levend aan
de 4.000 Russische soldaten die van 1916 tot
1918 op Frans grondgebied sneuvelden.
www.cheminsdememoire.gouv.fr
www.abmc.gov
5
HERINNERINGSPLAATSEN, MONUMENTEN EN BEGRAAFPLAATSEN
MONUMENT VOOR DE SLAG BIJ
DORMANS
HET OORLOGSMONUMENT VAN
NAVARIN
Het monument ligt op de linkeroever van
de Marne, op een helling die uitzicht biedt
over de rivier en de stad Dormans. Toen
het plan voor een groot monument ter
herdenking aan de strijd rond de Marne
ontstond, koos maarschalk Foch deze
plek uit. De bouw was mogelijk doordat
Madame de la Rochefoucauld in 1919 een
stichting had opgericht, met in het bestuur
de kardinaal van Reims en de bisschop van
Châlons. Deze stichting verwierf een groot
park met een kasteel en op 18 juli 1920
werd de eerste steen voor de kapel gelegd.
Marcel en Closson zijn de architecten van het
indrukwekkende geheel. Een monumentale
trap leidt naar een groot voorplein met een
zonnewijzer en een oriëntatietafel met de
namen van de plaatsen in de Marnevallei,
waar de strijd zich in 1918 afspeelde. Vanaf
het voorplein komt u bij de crypte, waar de
kerk met zijn klokkentoren en twee kleine
torentjes bovenuit steekt.
Dit monument ligt tussen de dorpen Souain
en Sommepy-Tahure, in het gebied waar de
Slagen om de Champagne plaatshadden.
Het herdenkt de soldaten die tijdens deze
veldslagen, in oktober 1914 en september
1915, sneuvelden. Het monument, dat
op 28 september 1924 werd onthuld
door maarschalk Joffre, kijkt uit over het
voormalige slagveld. Sporen daarvan zijn
nog altijd terug te vinden in het landschap.
Het monument, dat een piramidevorm
heeft, herbergt een kapel. Op de muren
daarvan staan de namen van de soldaten
die nog altijd worden vermist. Ook liggen er
de stoffelijke resten van 10.000 onbekende
soldaten. Het graf van generaal Gouraud,
oprichter van het monument, is hier ook te
vinden: hij wilde begraven worden temidden
van hen over wie hij van 1916 tot 1918 het
commando had gevoerd.
www.tourisme-dormans.fr
THE HAND OF MASSIGES
This area of high land, above the village of
Massiges in the Argonne, takes its name
from the hand-shape formed by its ridges.
This was an ideal defense position for the
Germans retreating from the Marne in
September 2014 and so they started digging
a trench system here. This became the
focus of the Battles of Champagne during
a period of fierce trench warfare between
September 1914 and December 1915. Traces
of the desperate attempts at attack and
defence can be seen in the shape of the
surrounding landscape. The Association of
the Hand of Massiges, who own the land,
have been working on the project to restore
the trenches to their original condition.
Their excavation work has uncovered a
number of bodies (6 French and 1 German
as of September 2013) and a large array of
artefacts that are on display in the trenches.
[email protected]
6
HET KAMP IN DE MOREAU-VALLEI
Dit voormalige Duitse kamp, gelegen in
de derde linie van het loopgravenstelsel,
ligt nabij het dorp Vienne-le-Château in
het Bos van Argonne. Veel onderdelen
van het kamp zijn gerestaureerd (de
douches, de slaapvertrekken, de winkel,
ondergrondse tunnels, loopgraven). Een
bezoek aan het kamp geeft een goed idee
hoe het Duitse leger was georganiseerd.
De restauratiewerkzaamheden worden
uitgevoerd door een Frans-Duitse stichting
en onder de vrijwilligers zijn veel studenten.
Het kamp is op zaterdagochtend te
bezoeken.
[email protected]
Tel: 00 33 (0)3 26 49 11 85
www.cheminsdememoire.gouv.fr
Uw aantekeningen…
Nuttige Addressen
Departementale verkeersbureaus
On line
ARDENNES
22, place Ducale - BP 149
08107 Charleville-Mézières Cedex
T 00 33 (0)3 24 56 06 08
www.ardennes.com
CHAMPAGNE-ARDENNE ONLINE
Like, deel of geef commentaar op Facebook
MARNE
13bis, rue Carnot - BP 74
51006 Châlons-en-Champagne cedex
T 00 33 (0)3 26 68 37 52
www.tourisme-en-champagne.com
Op de Facebook-pagina’s van de Champagne-Ardennen worden dagelijks vakantieideeën, tips, recepten, foto’s en andere informatie gepost. Wil je op de hoogte
blijven van het laatste nieuws? Word dan volger van de pagina:
www.facebook.com/champagnenl
AUBE
34, quai Dampierre
10000 Troyes
T 00 33 (0)3 25 42 50 00
www.aube-champagne.com
Champagne-Ardenne in video
Op YouTube staat een aantal korte filmpjes over gastronomie, handwerk en andere
thema’s die betrekking hebben op de regio Champagne-Ardennen. Zoekterm:
champagneardenne1. De filmpjes zijn Franstalig en ondertiteld in het Engels.
www.youtube.com/champagneardenne1
HAUTE-MARNE
Cours Marcel Baron - CS 52048
52902 Chaumont Cedex 9
T 00 33 (0)3 25 30 39 00
www.tourisme-hautemarne.com
Photo credits
CRTCA, Phovoir, Marne 14-18 (Centre d’Interpretation Suippes) Greg Oxley, Patrick
Gielen, John Foley, Camp de la Vallée Moreau, Michel Jolyot (Blanc Mont/Navarin),
bibliothèque documentaire internationale et contemporaine.
Champagne-Ardenne Tourisme
50 avenue du Général Patton - BP 50319 - 51013 Châlons-en-Champagne cedex - France
T 00 33 (0)3 26 21 85 80 - F 00 33 (0)3 26 21 85 90
www.tourisme-champagne-ardenne.com

Download Report