Hoop bij kanker

Hoop sterft als laatste…
Een kwalitatieve studie naar de
betekenis van hoop bij mensen met
kanker in de palliatieve fase
Corine Nierop- van Baalen
[email protected]
14 april 2014 Amersfoort
Introductie
• Palliatieve patiënten sterke hoop
• Veel verschillende definities
• Complex en dynamisch fenomeen
• Hoop levert positieve effecten (pijn,
angst, depressie en kwaliteit van
leven)
• Weinig kennis over betekenis van
hoop en veranderingen gedurende
tijd.
Huidige studie
• Beschrijving en verklaring van de
betekenis van hoop bij patiënten in de
palliatieve fase
Methode
• Secundaire analyse
• Vlaamse en Nederlandse interviews
• N = 80
• Kwalitatieve data analyse
• Hoop vanuit het perspectief van
patiënten
Resultaten
•
•
•
•
•
Betekenis en gebruik hoop
Objecten van hoop
“Mijn hoop”
Dynamiek van hoop
Bronnen van hoop en beïnvloedende
factoren
• Functie van hoop
• The work of hope
• Beschrijving hoop vanuit
patiëntenperspectief
Betekenis en gebruik
hoop
• Gerelateerd aan belang uitkomst
• Niet gerelateerd aan de kans
• Hoop bij twee uitkomsten mogelijk
zijn, positief of negatief
• Kans mag niet nul zijn
• Hopen als ww, actief
• De hoop als znw, ‘er is geen hoop’
Objecten van hoop
• Volledige genezing
• Langer leven
• verbetering
• Kwaliteit van leven
• Goed sterven
De sterkte van deze hoop kan
voordurend variëren
H
o
p
Dynamiek van hoop
genezing
e
verbetering
n
Omdat:
Kinderen wil
zien opgroeien
o
p
Ik ben nog te
jong
Verst af van
medische
feiten
Lange termijn
hoop
belang
uitkomst en
mate van
onzekerheid
bepaalt
sterkte van
hoop
zo lang mogelijk
leven
Zoals het
vroeger was
Minder pijn, dan
kan ik weer
doen wat ik
deed
goede kwaliteit
Doorgaan is
belangrijk
Iets doen is beter
dan niets doen
wie weet vinden
ze wel wat nieuws
Alleen als
kwantiteit echt
niet meer
mogelijk is
Ik mag toch
hopen op een
wonder
goed sterven
Geen pijn
Diagnose kanker
ongunstig verloop van ziekte/
tijdsbesef van prognose
“Mijn hoop”
• Gaat over diepste verlangens
• Heel persoonlijke hoop
• In stilte gekoesterd
• Kans uiterst klein datgene waarop ze
hopen realiseerbaar wordt
• Minst beïnvloedbaar door externe
factoren
Bronnen van hoop en
beïnvloedende factoren
• Berichten van artsen
• Vertrouwen in artsen
• De behandelingen op zich
• Symptoomvermindering
• Eerdere ervaringen met de ziekte
Bronnen van hoop en
beïnvloedende factoren
2
• Sociale vergelijking:
– “de ander wel, maar ik gelukkig niet”
– “de ander wel, dus ik ook”
– “de ander wel, dus ik zeker”
• Geloof/ natuur/ sociale steun
Functie van hoop
• Niet anders kunnen, zoveel oplevert
• Copingmechanisme, stress reductie
• Volhouden van belastende
behandelingen
• Omgaan met lichamelijke
achteruitgang
• Afglijden in depressie voorkomen
• Genieten in het heden mogelijk
• Zet aan tot acties
The work of hoping
• Levert energie en kost energie
• Hoop toetsen bij artsen
• Zelf gecreëerde hoop kost meer
energie
• Patiënten strategieën om hoop te
vergroten: vechten, positief blijven,
creëren van onzekerheden, spelen met
kansen, zich overgeven aan artsen.
Beschrijving patiënten
perspectief
• Hoop is een gedachte constructie die
wordt gevoed, gekoesterd en
beschermd tegen bedreigingen.
Uitdagingen voor
hulpverleners
• Beter begrip van de dynamiek ervan, de
betekenis en functie van hoop zal leiden tot
betere psychosociale ondersteuning
• Onrealistische hoop bij goed geïnformeerde
patienten is heel vaak niet het gevolg van
gebrek aan inzicht in de eigen situatie,
ontkenning of verkeerd begrepen
informatie.
• Hulpverleners geven veel boodschappen die
the work of hope beïnvloeden
Handreiking
omgaan met hoop
[email protected]