Rob Blomme

Hoop: Bloch’s perspectief
Rob Blomme
Leadership • Entrepreneurship • Stewardship
[email protected] +31 (0)346-291 291 www.nyenrode.nl
2
Muziek: Deanta: Green fields of Canada
3
Hoop ?
Ernst Bloch (1885-1976)
• Das Prinzip Hoffnung
(1954,1955,1959)
• Atheismus im Christentum
(1968)
• Geist der Utopie (1923)
- Christelijke mystiek: Jacob
Böhme (1575-1624, Meister
Eckhart (circa 1260-1328)
De werkelijkheid als mystiek
wordingsproces (de
openbaring)
- Marxisme: Marx/Engels, Georg
Lukács, Walter Benjamin.
De maatschappij als motor,
katalysator van dit
wordingsproces
- Empirisme en Positivisme:
alleen waarneembare feiten zijn werkelijk, deze
zijn reeds in de werkelijkheid aanwezig en
gestoeld op vooraf gegeven waarheidscriteria
- Ons denken in de 20e eeuw niet gericht op
het Novum, het nieuwe of toekomende, maar
op een Primum, het voorafgaande.
- Wat (nog) niet is, bestaat niet!
Utopie:
-basaal niveau: verbetering van
persoonlijke omstandigheid
-sociaal niveau: samenwerking,
verdraagzaamheid, vreedzame
wereld
-politiek niveau: betere wereld:
utopisch denken, revolutie
Achterliggend motief:
de ‘concrete utopie’
De concrete utopie:
maakbaar
-planologie: Londen, Parijs,
St.Petersburg
-geografie: Eden, Eldorado
-medisch: wegnemen lijden
-politiek: duizendjarig rijk
(dynastie)
Utopie: niet onhaalbare
toestand maar drive van
menselijk handelen
Bloch’s principe van de hoop
-gerichtheidtoekomst
-hoop voorwaarde voor: rijexamen,
studie, baan, relaties, wonen (de
duur van deze dingen!)
-zien van mogelijkheden:
-plotselinge ontmoeting: baan
-trainen voor Olympics
Het principe van de Hoop:
- Hoop: het leven als
opportunity, als
mogelijkheidszin
- We herkennen de
mogelijkheden dankzij de
hoop in ons!
- We begrijpen de toekomst
dankzij onze gerichtheid op de
toekomst: de hoop op het
betere!
Hoop als grond voor begrijpen van de wereld:
Bron voor KENNIS
Hoop------------------------------------- Toekomst
beeld, ideaal
(anticipatie)
Begrip van -----------------------------het Heden
Hoop als kennis:
-idee van gerealiseerde woning
(toekomst), maakt realisatie in
het heden mogelijk (denkbaar)
-begripsvorming van ‘wat-nog-nietis’ bepaalt ons heden
-kritiek op feitelijkheid: iets dat nog
niet af is, is geen feit
(=onwerkelijk) > reductie van het
denken
-kritiek op realisme: ontkent de
hoop als voorwaarde te kennen
De hoop behoort het Zijn zelf toe:
-seizoenen (de winter is zwanger van de lente)
-scheppend vermogen
-Toekomst is niet niets, maar voorwaarde voor het nu
Het Zijn is (nog) niet af, is niet voltooid:
verwerkelijking op basis van de hoop
De hoop is bepalend
voor het Dasein:
-Dasein als bewustzijn
van het ‘nog-niet’
-Intentionaliteit
(gerichtheid)
-De mens begrijpt zichzelf
vanuit de hoop
Bloch samenvatting:
- Menszijn teveel gericht op verleden
- Maatschappij (systeem, conventies)
als logica van het ressentiment:
ontkenning van de mogelijkheid van
een ander leven: geluk
- Ontkenning van het werkelijke
verlangen: verzoening met zichzelf,
de ander, de wereld
Belang van de HOOP:
- Het leven concreet utopisch denken:
mogelijkheidszin voor de toekomst
- Voorbij conventies denken, gericht op dat wat
samen bindt
- De betere wereld niet als onmogelijkheid
(defaitisme), maar als nog-niet-zijn, als optie
voor het heden (Dasein)
- Pacificatie van het bestaan door de hoop

Download Report