Voorlopig programma van de studiedagen

De talrijke streekmusea die ons herinneren aan het landelijke leven uit het verleden zijn dikwijls
het resultaat van een ware “museumgolf” in de jaren 1970 en ‘80. Ze werden opgericht door
generaties die nog een levendige herinnering koesteren aan het landelijke leven dat ze als kind
zelf nog hebben beleefd. Musea van het landelijk leven, musea van “oude ambachten”, ... al deze
zaken werden het voorwerp van een tendens naar “vererfgoeding”, net op het moment toen dit
landelijke leven dreigde vergeten te worden. Die plotse opkomst van allerlei – vaak kleinschalige
– instellingen bracht een zekere dynamiek op gang in veel streken, met allerlei animaties en
tentoonstellingen, of zelfs jaarlijkse evenementen.
Ze ontstonden doorgaans in landelijke gebieden, in kleine gemeenten met beperkte middelen. De
vrijwilligers die deze musea destijds hebben opgericht, vinden vandaag moeilijk opvolging om
deze musea in stand te houden binnen een steeds veeleisender economische context. Ook qua
professionalisering is een zekere grens bereikt – in het beste geval wordt het museum draaiende
gehouden door één of twee personen, vaak in onzekere werkomstandigheden. De vraag stelt zich
hoelang deze structuren nog kunnen voldoen aan steeds hogere eisen inzake preventieve
conservering, ontsluiting van collecties, onthaal en dienstverlening aan het publiek.
Vaak worden deze musea door de departementen en provincies al op verschillende manieren
geadviseerd en financieel ondersteund. Niettemin wordt telkens weer de vorming van
museumnetwerken – het verenigen van de aanwezige middelen en competenties - naar voor
geschoven als mogelijk antwoord op de huidige beperkingen en vereisten. Tijdens de studiedagen
in
Poperinge
worden verschillende benaderingen van museumnetwerken met
elkaar
geconfronteerd aan de hand van een aantal casestudies. Welke nieuwe vormen van
samenwerking zijn zoal mogelijk?
De ontwikkelingsmodellen van de verschillende sites dienen als uitgangspunt voor de reflectie:
moeten we naar nieuwe benaderingen zoeken en de professionalisering vergroten binnen de
bestaande structuren en sites? Welke museale interpretatie voor welk publiek? Of dienen we juist
eerst volledig te breken met het traditionele museummodel, om vervolgens een nieuw soort
culturele instelling te ontwikkelen?
Als de musea de volkscultuur en het traditioneel vakmanschap blijvend willen uitdragen in de
samenleving, dan moeten ze hun eigen aanpak tegen het licht durven houden van een
samenleving die op economisch, politiek, sociaal, cultureel en ecologisch v lak in volle
transformatie verkeert. Het doel van deze studiedagen is enerzijds om de bestaande praktijken
aan weerszijden van de grens in het “historische Vlaanderen” te vergelijken. Anderzijds willen we
ook nadenken over een meer integrale aanpak voor de streekmusea – een noodzakelijke
voorwaarde voor hun toekomstige ontwikkeling.
De studiedagen gaan door in het kader van het Interregproject IV Vlamuse, waarvan de Provincie
West-Vlaanderen projectleider is. Het project wil de samenwerking tussen de streekmusea in de
Westhoek en Frans-Vlaanderen stimuleren. Tijdens de twee studiedagen worden enkele
partnermusea bezocht en besproken als concrete voorbeelden.
De deelnemende musea zijn:
Musée de la Vie frontalière (museum van het grensleven) – Godewaersvelde (F)
Fransmansmuseum
(musée du travail saisonnier) – Koekelare (B)
Ferme Galamé, Musée des jeux traditionnels (volksspelenmuseum hoeve Galamé) – Loon-Plage (F)
Bakkerijmuseum (Musée de la boulangerie) – Veurne (Furnes) (B)
Kasteel Beauvoorde (château de Beauvoorde) – Veurne (Furnes) (B)
Maison de la Bataille (huis van de slag bij de Peene) – Noordpeene (F)
De Oude Kaasmakerij (l’ancienne fromagerie) – Passendale – Zonnebeke (B)
Hopmuseum (musée du houblon) – Poperinge (B)
Maison Guillaume de Rubrouck (huis Willem van Rubrouck) – Rubrouck (F)
Musée de la Vie rurale (plattelandsmuseum) – Steenwerck (F)
Musée rural flamand du Steenmeulen (Vlaams landbouwmuseum) – Terdeghem (F)
Centre d’Histoire Locale (centrum voor lokale geschiedenis) – Tourcoing (F)
Musée du Terroir (streekmuseum) – Villeneuve d’Ascq (F)
Musée de Plein Air (openluchtmuseum) – Villeneuve d’Ascq (F)
Musée des Arts et Traditions Populaires (museum voor volkskunde en tradities) –Wattrelos(F)
Nationaal Tabaksmuseum (musée national du tabac) – Wervik (B)
Musée Jeanne Devos (museum Jeanne Devos) – Wormhout (F)
Vrijdag 21 maart. Soorten museumnetwerken
Is het model van een museale instelling met verschillende gespecialiseerde medewerkers nog geschikt voor
de streekmusea, die vaak vzw ’s zijn? Moeten we niet eerder denken aan vormen van samenwerking,
synergiën en netwerken? Zijn er geen andere vormen van museale ontwikkeling denkbaar, waarin nieuwe
functies en werkingsomstandigheden een plaats kunnen krijgen?
9u30-10u15: Onthaal met koffie
10u15: Inleiding
10u30: Stand van zaken van de streekmusea aan weerszijden van de grens
Moderator : Marc Casteignau
Lieven Lamote
Olivier Verhaeghe
Maxime Deplancke
Conservator - directeur van het Ecomusée de la Grande Lande,
Marquèze, voorzitter Fédération des Ecomusées et Musées de Société
Coördinator project Vlamuse - Flamuse
Voorstelling museumnetwerk Flamuse – Vlamuse en de voorbije
acties 2010-2014
Projectmanager Afdeling Kenniscentrum, Westtoer
Voorstelling resultaten vergelijkend publieksonderzoek in de musea
Flamuse - Vlamuse 2013-2014
Verantwoordelijke toerisme, Pays des Moulins de Flandre et Pays
Cœ ur de Flandre
De coördinatie van het festival Muziek in het Museum 2007-2014
12u30: Middagmaal
14u: Diversiteit van museale netwerken in Frankrijk
Moderator : Serge Chaumier
Michel Taeckens & studenten
Master MEM
Margot Frenea
Isabelle Vergnaud-Goepp
Verantwoordelijke van de masteropleiding Expographie Muséographie, Textes et Cultures, Université d’Artois, Arras
Afgevaardigde van de vereniging PROSCITEC Patrimoines et
mémoires métiers
Uitdagingen en kwaliteitsvoorwaarden voor aangesloten sites van
PROSCITEC: kwaliteitsaudits en netwerk
Coördinator van het museumnetwerk CRéCET
Het Centre Régional de Culture Ethnologique et Technique de BasseNormandie
Verantwoordelijke conservatie , Conservation des musées du Parc
naturel régional des Vosges du Nord
Naar een nieuwe aanpak van conservatie in de musea van het Parc
naturel régional des Vosges du Nord
Roger Desbiolles
Cécile Massot
Directeur van het Ecomusée Paysalp, Vuiz-en-Sallaz
Het Ecomusée Paysalp gaat op zoek naar nieuwe manieren van
sociale interactie
Specialiste museografie, Agence ABAQUE
Het model van de conservations départementales in Frankrijk :
voorstelling van een studie uitgevoerd in 2013
Pauze
16u30: Voorstellen voor de ontwikkeling van uiteenlopende museumnetwerken
Moderator : Célia Fleury
Verantwoordelijke voor de ontwikkeling van thematische musea,
Département du Nord
Directeur van het Nationaal Tabaksmuseum Wervik.
Vincent Verbrugge
Het museum als partner in grensoverschrijdende projecten
Voorzitter van de vereniging Musée de la vie rurale de Steenwerck
Jean-Pierre Renaux
Het museum als lid van meerdere netwerken.
Directeur van het centrum voor hedendaagse kunst espace 36
Benoît Warzée
Tijdelijke netwerken voor hedendaagse kunst
Directeur van de Union Régionale des Sociétés Coopératives et
Participatives du Nord-Pas de Calais Picardie
Jean-Marc Florin
SCOP en SCIC. Sociale economie ondernemingen en de cultuursector:
zijn ze compatibel?
Zaterdag 22 maart. Een nieuwe organisatiestructuur voor streekmusea?
Het ontwikkelingsmodel dat de afgelopen 30 jaar door de streekmusea werd gevolgd, lijkt vandaag stilaan
afgeschreven, zeker tegen de achtergrond van steeds beperktere overheidsmiddelen. Vragen rijzen over de
levensvatbaarheid van een aantal musea, en over de keuzes die zij moeten maken om het over een andere
boeg te gooien. Sommige musea zijn als een begonnen met een eigen commercië le productie en verkoop,
andere zoeken naar het evenwicht tussen commerciële en culturele activiteiten, terwijl er vanuit de sociale
economie soms nog een derde weg wordt voorgesteld. Welke weg men ook kiest, het zal sowieso een
andere weg moeten zijn dan deze die in het verleden werd gevolgd.
De deelnemers aan de studiedag brengen op deze dag een bezoek aan het Hopmuseum Poperinge, waar ’s
namiddags tijdens de Hopscheutenhappening verschillende lokale producten aan het publiek worden
voorgesteld.
9u00 – 9u30: Onthaal met koffie
9u30- 10u30: Voorstelling van het Hopmuseum Poperinge en de Hopscheutenhappening
10u30: Naar nieuwe modellen voor streekmusea?
Moderator : JeanMichel Tobelem
Directeur, adviesbureau Option Culture
Olga Van Oost &
Marc Jacobs
Stafmedewerker Musea
Directeur, FARO - Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed
Kleine musea in het Vlaams cultureel erfgoedbeleid
Jody HerreroBéconnier
Edouard Liagre
Luc Van
Inghelandt
Marie SpinelliFlesch
Missieverantwoordelijke, Ecomusée du marais vendéen, La Barre -de-Monts
Voorstelling van een onderzoek over museum-workshops
Vice- présidents, La Brasserie des savoirs
La Brasserie des savoirs: de ontwikkeling van een nieuwe soort culturele structuur
Conservator-directeur van het Musée des Maisons comtoises
De ontwikkeling van een sociale en solidaire economie in het museum
Coördinator site Roussel
Bram Wenes
Hugues de Varine
Het Jukeboxmuseum in Menen: een sociaal-cultureel en economisch project aan de
grens
Consultant lokale ontwikkeling
Perspectieven voor de toekomst
Discussie en vragen
13u30 : Vrij middagmaal
14u30: Vrij bezoek aan het Hopmuseum Poperinge (met audiogids)
Deelnemen
De deelname aan deze studiedagen is gratis, maar u dient te reserveren. Verplaatsingen, logement en
maaltijden zijn niet inbegrepen.
Deze studiedag verloopt in het Frans en het Nederlands. Voor het volledige programma wordt
simultaanvertaling voorzien (audiofonen).
Inschrijven tegen uiterlijk 10 maart 2014
inschrijvingsformulier
Contact
Jessica DREVET
Service Développement des musées thématiques
Direction de la Culture
Département du Nord
Tel.:+33(0)3 59 73 81 68
[email protected]
Lieven LAMOTE
Coördinator project Flamuse – Vlamuse
Dienst Cultuur
Provincie West-Vlaanderen
Tel. : +32(0)51 51 94 35
[email protected]

Download Report