Presentatie Jan Telgen.Decentralisaties en gevolgen

DECENTRALISATIES
EN DE GEVOLGEN VOOR ZORGVERLENERS
PROF. DR. JAN TELGEN
INTRAKOOP JAARCONGRES
DEN BOSCH, 17 JUNI 2014
AGENDA
 De veranderende situatie voor gemeenten
 Attentiepunt: substitutie
 Inkopen van zorg
 6 modellen
 Betekenis voor zorgverleners
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
2
DE VERANDERENDE SITUATIE VOOR GEMEENTEN
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
3
WAARAAN GEVEN GEMEENTES GELD UIT?
1. Salarissen ambtenaren
2. Overdrachtsuitgaven (o.a. bijstand)
3. Inkoop:
 Leveringen, waaronder WVG hulpmiddelen
 Werken
 Diensten, waaronder schuldhulpverlening
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
4
DE INHOUD – ZORG EN WELZIJN / WMO
 Gemeenten waren al verantwoordelijk voor WVG
 Plus (bij introductie WMO in 2008): Hulp bij het Huishouden
 Plus (aangekondigd 2013 – veelal ingevoerd per 2015):
 Individuele begeleiding
 Deel persoonlijke verzorging
 Jeugdzorg
 ZZP 3 en 4
 Participatiewet
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
5
GAAT OM FORSE BEDRAGEN
Op nationaal niveau alles bij elkaar ca. € 15 miljard
Is dus nog eens € 1000 per inwoner per jaar
Totale inkoop gemeenten ca. € 2000 per inwoner per jaar
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
6
WORDT GROOTSTE DEEL VAN GEMEENTELIJKE INKOOP
sector
Ca. 1990
Nu
Na 2015
Facilitair
25%
20%
15%
Harde sector
50%
40%
30%
Sociaal domein
25%
40%
55%
NB: ook overdrachtsuitgaven vooral in het sociaal domein
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
7
ENORME OPGAVE
 Nieuwe ‘producten’ ontwikkelen in een nieuwe verhouding
 Terwijl kennis / ervaring ontbreekt
 bij vragers (gemeenten)
 bij aanbieders
En dat:
 terwijl er giga-contracten boven de tafel zweven ……
 En de totaal omzet stevig (ca. 25%) afneemt, en aanbieders dus
moeten vechten om te overleven
 En in een tijd van gemeentelijke verkiezingen
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
8
ATTENTIEPUNT: SUBSTITUTIE
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
9
LET OP: SUBSTITUTIE IS EEN ESSENTIEEL ASPECT
Substitutie is het vervangen van de ene aanpak door een andere.
Substitutie is heel goed mogelijk in zorg en welzijn
Substitutie is bedoeld als de basis van de veranderingen
Substitutie is dus “goed”
Maar let op: substitutie kan ook heel “slecht “ zijn:
 Ingegeven door financiële overwegingen
 Dat kan gevolgen hebben voor de inhoudelijke kwaliteit
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
10
LET OP: SUBSTITUTIE IS EEN ESSENTIEEL ASPECT
Aanbieders hebben (gerechtvaardigd) eigen belang in het licht van
de forse reductie van het budget (-25%)
En kunnen daarvoor gebruik maken van substitutie.
Er bestaat substitutie in en substitutie uit:
 Met andere terreinen – financiers : AWBZ, ZVW, WMO
 Met eigen kracht / sociale omgeving: kosten lager
 Bij multi-problematiek:
o hoofdaannemer - onderaannemer
o er zijn veel (>100) aanbieders actief: groot en klein
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
11
ENKELE MODELLEN
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
12
INKOOP VAN ZORG – DE MOGELIJKHEDEN
Een paar modellen:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Doorgaan cf. AWBZ
Veilen van probleem situatie (Stipter)
Integreren met indicatie
Wijkgericht contracteren
Regisseursmodel
Wijkteams
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
13
1. DOORGAAN CF AWBZ (BELEIDSARM INVOEREN)
Gemeenten doen wat het zorgkantoor deed: “AWBZ’tje spelen”
 Lekker makkelijk, nog even aanzien
 Pas instappen als duidelijk is wat wel en niet werkt (kat uit de
boom kijken)
 Past niet in filosofie Wmo
 Mist kansen inhoudelijk (kanteling, vernieuwing)
 En is financieel niet haalbaar (25% korting?)
 25% besparen?
 Ieder jaar weer elders besparen?
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
14
GEVOLGEN VOOR ZORGAANBIEDERS
Contracteren van budget
 Gaat dit financieel wel lukken?
 Is inhoudelijk niet de bedoeling!
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
15
2. VEILEN VAN PROBLEEMSITUATIE
HET STIPTER MODEL
 Gemeente voert keukentafelgesprek
 Beschrijft probleemsituatie (anoniem)
 Zet dat op besloten website
 Aanbieders mogen bieden: plan en prijs
 Al dan niet in combinatie van aanbieders
 Aanbieder heeft dus regie over uitvoeren plan
 Gemeente kiest samen met cliënt
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
16
GEVOLGEN VOOR ZORGAANBIEDERS
Contracteren van plan
 Grote zorgaanbieders maken apart inschrijvingsteam?
 Kleine zorgaanbieders schrijven alleen in op specifieke cliënten
 Ervaring is wel dat “kleintjes” markt veroveren
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
17
3. INTEGRATIE MET INDICATIE
Wijs per cliënt een aanbieder aan:
Laat aanbieder bepalen wat er moet gebeuren (á la Buurtzorg)
 Aanbieders/zorgverleners weten het beste wat de cliënt nodig
heeft
 Beter dan indicatie
 Zitten er het diepst in
 Zijn er bij als situatie verandert
 Zien effecten
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
18
4. WIJKGERICHT CONTRACTEREN
Per wijk / stadsdeel / buurt:
 Budget overhevelen naar aanbieder
 Moet een redelijk grote aanbieder zijn om brede scope aan zorg
te kunnen leveren en regelen
 Heeft dan de vrijheid om binnen dat budget alles te regelen
 Populatie gebonden bekostiging
 Uitzondering voor bijzondere gevallen
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
19
WIJKGERICHT CONTRACTEREN
VOOR- EN NADELEN
Maximale ruimte voor professionele uitvoering
Maar:
 Hoe te bewaken?
 Substitutie in en substitutie uit
 Zorgweigering
 Omgang met onderaannemers (volume en inhoud)
 Hoe kwaliteit bewaken
 Hardheid budget?
 Resulterende marktordening ? (monopsonie)
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
20
GEVOLGEN VOOR ZORGAANBIEDERS
Contracteren van wijk
 Grote zorgaanbieders vinden dit prachtig: proberen dit te
stimuleren bij wethouders
 Kleinere zorgaanbieders dreigen de dupe te worden:
 worden niet meer ingeschakeld als onderaannemer
 Minder PGB’s
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
21
5. REGISSEURSMODEL
KEUZE VAN DE REGIO TWENTE
Uitgangspunten:
 Werkt met standaard catalogus met groot aantal standaard
“interventies”
 Ondersteuningsplan is centraal in beheersing kosten
o Via opgenomen interventies
o Gemaakt door regisseur samen met cliënt
o Keuzevrijheid hierin verwerkt
 Scheiden van maken ondersteuningsplan en uitvoeren
o Maar regisseur vormt verbindende schakel
o Regisseur blijft er bij
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
22
REGISSEURSMODEL
KEUZE VAN REGIO TWENTE
Gemeente
2. Individuele
ondersteuning
Raamcontracten
Aanbieder A
Controle
Interventies
1
Aanbieder B
2
Aanbieder C
3
Aanbieder A
Eigen kracht
Cliënt
Aanbieder B
1. Algemene
voorzieningen / welzijn
Sociale context
Vrijwilligers
Regisseur
Verenigingsleven
Voorzieningen
MO-plan
Etc.
Regisseursmodel
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
23
AANBIEDERS IN HET REGISSEURSMODEL
MAAR OOK BIJ BIJV. STIPTER MODEL
Gemeente sluit raamcontracten per interventie/arrangement
 Met een of meer aanbieders
 Raamcontracten leggen voorwaarden vast
 Maar garanderen geen omzet
Extra/nieuwe interventies en arrangementen kunnen eenvoudig
ingepast worden
 Prikkel voor innovatie door aanbieders
 Mogelijkheid om zich te onderscheiden
 Kan geïntegreerd met algemene voorzieningen
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
24
GEVOLGEN VOOR ZORGAANBIEDERS
Contracteren van interventies
 Zorgaanbieders komen echt op markt te opereren
 Kwaliteit / innovatie zullen onderscheid gaan maken
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
25
6. (SOCIAAL) WIJKTEAM
WIJKGERICHT WERKEN
 Wijkteam bestaat uit:
 Medewerkers gemeente
 Medewerkers algemene voorzieningen (“rechts” in het
regisseursmodel)
 Evt. wijkverpleegkundige (ZVW, AWBZ)
 Wijkteam is zelf eerste lijn
 Opstellen ondersteuningsplan:
 Door wijkteam of
 Of doorschuiven naar centrale voorziening
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
26
VARIANTEN BINNEN WIJKTEAM MODEL
Ook “links (zorgaanbieders)” in het wijkteam ….?
Wie zitten in 2e lijn en hoe gecontacteerd?
Hoe wordt het ondersteuningsplan per cliënt gemaakt?
 Vanuit catalogus (zoals regisseursmodel)
 From scratch: hoe contracteer je dan uitvoerder?
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
27
GEVOLGEN VOOR ZORGAANBIEDERS
Contracteren van interventie of van plan (maar hoe dan?)
 “De klok en de klepel”
 Vaak mengvorm met andere modellen
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
28
SAMENWERKING
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
29
SAMENWERKING BIJ CONTRACTERING
 Kan alleen als je zelfde model hanteert
 Anders contracteer je iets anders (budget, plan, interventie, wijk,
etc.)
 Kan ook alleen als contractering op dezelfde manier gebeurt:
o Resultaat gericht: zo weinig mogelijk inspanning / uren
o Per uur inzet: zo veel mogelijk uren maken
• Anders worden aanbieders gek
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
30
CONTACTGEGEVENS
Prof. dr. Jan Telgen
Universiteit Twente
Postbus 217
7500 AE Enschede
[email protected]
06 53 18 69 58
Zorginkoop door gemeenten
17-6-2014
31

Download Report