Is uw gemeente klaar voor de vennootschapsbelasting?

Is uw gemeente klaar voor de
vennootschapsbelasting?
Vanaf 1 januari 2016 zijn overheidsondernemingen verplicht om
vennootschapsbelasting (Vpb) af te dragen over winstgevende activiteiten.
Deze wetswijziging heeft een flinke impact op gemeenten. Het in kaart brengen
van alle gemeentelijke activiteiten, bepalen welke daarvan Vpb-plichtig worden
en welke vrijstellingen toepasbaar zijn, vergt een uitdagende inspanning.
Een tijdige voorbereiding is daarom zeer aan te raden.
Op 16 september 2014 (Prinsjesdag) heeft staatssecretaris van
Financiën, Eric Wiebes, het wetsvoorstel Wet modernisering Vpb-plicht
overheidsondernemingen naar de Tweede Kamer gezonden (hierna: de wet).
Momenteel zijn gemeenten alleen Vpb-plichtig voor bepaalde,
limitatief omschreven ondernemingsactiviteiten. Dat gaat veranderen.
Gemeenten zijn onder de nieuwe wet in principe Vpb-plichtig voor alle
werkzaamheden, die als een ondernemingsactiviteit kunnen worden
aangemerkt. De memorie van toelichting vermeldt, dat er door de wet
omstreeks 5.000 entiteiten Vpb-plichtig worden. De kans is reëel dat uw
gemeente-activiteiten daar ook toe behoren.
De uitbreiding van de Vpb-plicht is tot stand gekomen onder druk van de
Europese Commissie. De Europese Commissie beschouwt het als verboden
staatssteun en als een verstoring van de concurrentieverhoudingen, dat
bepaalde overheidsondernemingen op dit moment niet Vpb-plichtig zijn.
De wet zal op 1 januari 2015 in werking treden en op boekjaren die
aanvangen in 2016 voor het eerst toepassing vinden. De uitgestelde
werking (één jaar) is nodig om gemeenten in staat te stellen zich op de
Vpb-plicht voor te bereiden.
Voor welke ondernemingen geldt deze wet?
Hierna gaan wij in op de Vpb-plicht voor directe overheidsondernemingen.
De wet bevat soortgelijke regels voor indirecte overheidsondernemingen.
Dat zijn ondernemingen die zijn ondergebracht in een privaatrechtelijke
rechtspersoon (meestal een stichting, bv of nv) die volledig door
publiekrechtelijke rechtspersonen (lees: gemeenten) worden beheerst.
www.bakertillyberk.nl/vpbplicht
An independent member of Baker Tilly International
“De Vpb-plicht is
niet alleen een
fiscaal vraagstuk.
Ook uw financiële
administratie
verandert.”
Welke activiteiten zijn Vpb-plichtig?
Gemeenten verrichten een grote diversiteit aan activiteiten. Zij
dienen voor elke activiteit afzonderlijk te beoordelen of die activiteit
een onderneming vormt. Als dat het geval is, bestaat de volgende
stap uit het in kaart brengen welke opbrengsten, welke kosten en
welke vermogensbestanddelen aan die activiteit worden toegerekend
(vermogensetikettering). De laatste stap bestaat uit een onderzoek of
(een deel van) de ondernemingswinst is vrijgesteld. De wet bevat namelijk
enkele vrijstellingen. In de aangifte Vpb worden uiteindelijk alle resultaten
van alle ondernemingen gezamenlijk verwerkt.
Wat is een onderneming?
De wet bepaalt dat gemeenten Vpb-plichtig worden ‘voor zover zij een
onderneming drijven’. Van het drijven van een onderneming is sprake als
1. door een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid
2. wordt deelgenomen aan het economische verkeer
3.met het oogmerk daarmee winst te behalen, welke winst ook
redelijkerwijs te verwachten valt.
In de jurisprudentie wordt al snel aangenomen dat er sprake is van een
duurzame organisatie van kapitaal en arbeid.
Voor deelname aan het economische verkeer is vereist dat de activiteiten
worden verricht buiten de eigen kring. Wanneer een repro-afdeling,
salarisadministratie of ICT-afdeling van een gemeente, uitsluitend voor het
gemeentelijk apparaat werkt, is er geen deelname aan het economische
verkeer (en vormt de desbetreffende afdeling geen onderneming). Bij
het innen van marktgelden en parkeerbelasting is er bijvoorbeeld wél
deelname aan het economische verkeer.
De derde eis - het winstoogmerk - is ruimer dan men op grond van
het spraakgebruik zou vermoeden. Aan de eis van ‘winstoogmerk’ is
voldaan als er geregeld overschotten worden behaald, ook al wordt
er niet naar winst gestreefd. Als een gemeente in concurrentie treedt
met ondernemingen die worden gedreven door de private sector,
vervalt de eis van het winstoogmerk. In dat geval is dus sprake van
een onderneming, indien met een duurzame organisatie van kapitaal en
arbeid wordt deelgenomen aan het economisch verkeer. Hierdoor kan
Vpb-plicht ontstaan voor bijvoorbeeld afvalverwerking, onderhoud van
groenvoorzieningen of de exploitatie van zwembaden en sportcomplexen
(tenzij die activiteiten structureel verliesgevend zijn).
www.bakertillyberk.nl/vpbplicht
An independent member of Baker Tilly International
“De Vpb-plicht
geldt ook
wanneer geen
winst wordt
beoogd, maar
wel wordt
gemaakt.”
Voorbeeld
De ICT-afdeling van de gemeente A verricht ICT-werkzaamheden voor
de gemeente B.
De ICT-afdeling kan worden beschouwd als een duurzame organisatie
van kapitaal en arbeid. De afdeling neemt deel aan het economische
verkeer, omdat er ook voor gemeente B wordt gewerkt. De afdeling
treedt in concurrentie, omdat private ondernemingen vergelijkbare
ICT-diensten aanbieden. Gemeente A wordt dus in beginsel Vpb-plichtig
voor zowel de interne als externe ICT-activiteiten van haar ICT-afdeling.
Welke vrijstellingen zijn er?
Als de ondernemingsactiviteit voldoet aan bepaalde (in de wet
omschreven) voorwaarden, is de winst vrijgesteld die de gemeente met de
desbetreffende activiteit behaalt. Er zijn drie vrijstellingen:
1.Er is een vrijstelling voor interne activiteiten. Die vrijstelling leidt er in
het hiervoor gegeven voorbeeld toe dat de vpb-plicht beperkt blijft tot
de winst die wordt behaald met de ICT-activiteiten die voor gemeente
B worden verricht.
2.Ook is er een vrijstelling voor activiteiten die de gemeente verricht
in verband met de uitoefening van een overheidstaak of van een
publiekrechtelijke bevoegdheid, tenzij met die activiteit in concurrentie
wordt getreden. Zo is er sprake van concurrentie bij leerlingenvervoer
of de reïntegratie in het kader van sociale werkvoorziening (zodat de
vrijstelling niet van toepassing is).
3.Tot slot zijn bepaalde activiteiten in het kader van een
publiekrechtelijk samenwerkingsverband vrijgesteld, zoals een
centrumgemeenteconstructie.
www.bakertillyberk.nl/vpbplicht
An independent member of Baker Tilly International
“Het begint
met overzicht.
Inventariseer nu
op welke punten
de Vpb-plicht
uw gemeente
raakt.”
Onderneem tijdig actie
Voor veel gemeentelijke activiteiten is snel te bepalen dat zij niet onder de
Vpb-plicht vallen. Er zijn echter ook activiteiten waarvan dat niet evident
is, zoals het innen van pachtgelden bij kermisexploitanten, de exploitatie
van markt- en veilinghallen, het beheer van een parkeergarage, reintegratie in het kader van sociale werkvoorziening, exploitatie van
sporthallen en zwembaden, vervoer of de verkoop van (bouw)grond.
En als er sprake is van een ondernemingsactiviteit, welke opbrengsten
en kosten kunnen er dan aan worden toegerekend? Is een vrijstelling
van toepassing of kan die van toepassing worden door een iets andere
structurering van de desbetreffende activiteit? Een goede voorbereiding
op de wet voorkomt onaangename verrassingen en beperkt de financiële
gevolgen voor uw organisatie.
Onze kennisgroep Vpb-plicht overheid volgt de ontwikkelingen op de voet.
Wij verwijzen naar het dossier Vpb-plicht overheid op onze website:
www.bakertillyberk.nl/vpbplicht.
“De financiële
gevolgen van
de Vpb-plicht
beïnvloeden uw
begroting. Ook
die van 2015.”
18 september 2014
Meer weten?
De specialisten van Baker Tilly Berk vertellen u graag meer over de
Vpb-plicht voor overheidsondernemingen. Zij kunnen u helpen bij het
in het kaart brengen van de impact die voortkomt uit deze nieuwe wet
en met u meedenken over de noodzakelijke voorbereidingen voor de
implementatie in uw organisatie.
www.bakertillyberk.nl/vpbplicht
Aan de samenstelling van dit bericht is veel zorg besteed. Niettemin kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor
mogelijke onjuistheden en onvolledigheden. Gezien het min of meer algemene karakter van deze informatie, kan niet worden
ingestaan voor toepassingsmogelijkheden in specifieke situaties.
www.bakertillyberk.nl/vpbplicht
An independent member of Baker Tilly International

Download Report