Wet wil te veel arbeidsgehandicapten laten werken

25 augustus 2014 © Het Financieele Dagblad
Wet wil te veel arbeidsgehandicapten laten werken
In huidige opzet van de Participatiewet ontbreekt elke analyse van positie van doelgroep op de arbeidsmarkt
S
Geert-Jan Waasdorp
teeds meer werkgevers bereiden zich voor op de verplichting om arbeidsgehandicapten aan te nemen. Daarbij
komt veel positieve energie en
creativiteit vrij die het mogelijk maken om goed naar deze kwetsbare
groep te kijken. Dat is alvast een eerste,
positief effect van de Participatiewet. De
meest gestelde vragen die wij als arbeidsmarktonderzoekers krijgen zijn: Hoe
kunnen wij de meest kansrijke groep uit
deze pool aanspreken en die stimuleren
om bij ons te komen werken? Wie zijn
het eenvoudigst in te passen in de organisatie? Waar vinden wij de autistische
softwaretester, de blinde callcentermedewerker of de hoogopgeleide met een
‘stompje’.
Bij het beantwoorden van deze vragen
zijn we tegen een groot aantal problemen aan gelopen die een ander licht
werpen op de gevoerde discussie. De
vraag rijst of er eigenlijk wel 125.000
extra arbeidsmarktgehandicapten zijn
die kunnen en willen werken. Dat aantal
wordt immers vastgelegd in het vervolg
op de Participatiewet, de Quotumwet.
Circa 40% van het potentieel valt al af
omdat zij bijvoorbeeld te zwaar geestelijk of fysiek gehandicapt zijn (bron: War
for Wajong, Intelligence Group, Ministerie SZW). Een ander gedeelte werkt al, zoals 25% van de Wajongers (bron: UWV).
En wanneer we vervolgens de gemiddelde Nederlandse arbeidsparticipatie
op de overgebleven groep projecteren,
dan blijft er een aantal over dat ruimschoots kleiner is dan het door de
politiek gewenste aantal van 125.000
personen. Het maximale kwantitatieve
potentieel onder Wajongers is bijvoorbeeld slechts 64.000 personen (War for
Wajong, Intelligence Group). Hierbij
nemen we nog niet eens de regionale en
kwalitatieve mismatch mee, laat staan
alle praktische uitdagingen, zoals vervoer, aangepaste werkplekken en het verlies van (financiële) zekerheden onder de
doelgroep. De conclusie is heel helder:
zowel in kwantitatieve als kwalitatieve
zin is het niet aannemelijk dat er tot 2026
voldoende (extra) arbeidsgehandicapten
op de Nederlandse arbeidsmarkt zijn die
kunnen en willen werken, ongeacht of
de banen er wel of niet zijn.
In de huidige opzet van de Participatiewet ontbreekt elke analyse van de
positie van de doelgroep op de arbeidsmarkt. Er is geen informatie over de
manier waarop ze zich oriënteren en hoe
en waar je ze zou kunnen werven. Dat is
schokkend, als je kijkt naar de miljarden
aan uitkeringen die in deze groepen
omgaan. Uit onze analyses blijkt bijvoorbeeld dat een groot deel van de arbeidsgehandicapten moeilijk te realiseren
arbeidswensen en -eisen heeft, en heel
voorzichtig is met het opgeven van al-
Boete van € 5000 betalen
is goedkoper dan het
moeizaam werven van
iemand met een probleem
lerlei zekerheden. Ook is het nu al lastig
om een Wajonger te vinden, omdat deze
groep niet eenvoudig uit de kaartenbakken van het UWV te ontsluiten is, noch
op andere manier makkelijk te bereiken
is. De wervingskosten van een arbeidsgehandicapte zullen daardoor hoger uitvallen dan de (gemiddeld) € 4200 voor een
‘gewone’ werknemer (bron: recruitmentkengetallen 2013). De boete voor het niet
halen van het quotum is slechts € 5000.
Cynische conclusie: de boete betalen is
dus goedkoper dan het moeizaam werven van iemand met een probleem.
De Participatiewet in zijn huidige
vorm betekent dat bijvoorbeeld in de ene
regio of branche allerlei bedrijven een
boete krijgen (omdat er te weinig Wajongers in die regio of branche zijn), en dat
in de andere regio of branche allerlei
Wajongers voor straf een lagere uitkering krijgen omdat werkgevers liever een
boete pakken dan banen creëren die er
eigenlijk niet zijn.
Om dit te voorkomen moet er in de
eerste plaats mét de doelgroep worden
uitgezocht hoe hun arbeidsmarkt (naar
regio, branche, opleidingsniveau et cetera) in elkaar zit. Dan heb je om te beginnen een realistisch beeld van het aantal
mensen dat in het arbeidsproces is in te
passen. En dat aantal (veel minder dan
125.000) mag dan best in de Quotumwet.
En dan mag ook de boete wat mij betreft
van € 5000 naar € 50.000 als werkgevers
niet in actie komen.
Geert-Jan Waasdorp is
directeur van Intelligence Group.

Download Report