Eiwit-tips voor kinderen met een nierziekte

W
I S S E L W E R K I N G
J
U N I
2 0 1 4
Eiwit-tips
voor kinderen met een nier
Hebt u een kind met slecht werkende nieren dat een eiwitbeperkt
dieet moet volgen? Diëtist Anneke van den Berg heeft adviezen
en tips.
Tekst : Anneke van den Berg (diëtist Radboud UMC Nijmegen)
34
Wat is eiwit? Eiwit is een van de
belangrijkste bouwstenen
voor de cellen van het
menselijk lichaam;
bijvoorbeeld cellen
in spieren, organen, bloed en
botten. Bij kinderen wordt het
aantal cellen in
hun lichaam in
een hoog tempo
groter ( = groei):
dit vindt plaats
naast het vervangen van beschadigde
en oude versleten cellen en is een voortdurend
proces. Voor dit groeien en
vervangen is iedere dag eiwit nodig,
want het lichaam is niet in staat om een
reservevoorraad aan te leggen.
Via voeding krijgen kinderen eiwit, vitaminen en mineralen binnen. Dat geeft
energie die nodig is bij naar school
gaan, sporten, bewegen en andere activiteiten in hun dagelijks leven.
Slecht werkende nieren vergen extra inspanning van het lichaam, dus hebben
nierpatiëntjes meer voeding nodig
om in een goede conditie te
blijven.
Dit brengt ons op de
vraag: hoeveel eiwit
heeft een kind nodig? Te veel eiwit
in de voeding kan
de ureumspiegel
verhogen; dat is
niet goed. Maar
te weinig eiwit is
ook niet goed; de
conditie van het
lichaam gaat daardoor achteruit (ook
wel voedingstoestand
genoemd), wat ook weer
vermoeidheid en slechte eetlust
als gevolg heeft.
Extra inspanning, extra eiwit
Kinderen die dialyseren hebben extra
eiwit nodig, omdat dialyse extra inspanning vraagt van hun lichaam. Bovendien
worden tijdens dialyse aminozuren (de
bouwstenen van eiwit) uitgespoeld.
In onderstaand overzicht vindt u de
aanbevolen hoeveelheden eiwit per
Leeftijd/
in jaren
Ned. voedingsnormen
Aanbevolen hoeveelheid eiwit/gr per kg
lichaamsgewicht
Hemodialyse
Aanbevolen hoeveelheid eiwit/gr per kg
lichaamgewicht
Jongens/meisjes
1-9
9-14
0.9
0.9
1.6
1.4
Jongens
14-19
0.8
1.3
Meisjes
14-19
0.8
1.2
leeftijdsgroep. Deze staan aangegeven
in grammen per kg lichaamsgewicht per
dag. Voor kinderen die worden behandeld met hemodialyse wordt de eiwitbehoefte vergeleken met die van gezonde kinderen volgens de Nederlandse
voedingsnormen. Deze hoeveelheden
zijn een richtlijn en kunnen per individu
afwijken door verhoogde ureumspiegels
of klachten.
Een concreet voorbeeld:
een meisje van 5 jaar is gestart met
de nierfunctievervangende behandeling
hemodialyse. Ze weegt 20 kg. In bovenstaand schema wordt 1.6 gram eiwit per
kilogram lichaamsgewicht aanbevolen.
Dat is dan 32 gram eiwit per dag. In
hetvoorbeeld dagmenu kunt u lezen wat
het meisje van 5 jaar zou kunnen eten
en drinken.
Zoet is goed?
Een eiwitbeperkt dieet kan lastig en
ingrijpend zijn voor het hele gezin.
Lastig, omdat de eetgewoonten van
Nederlandse kinderen eiwitrijk zijn: bij
elke hoofdmaaltijd een glas melk of
schaaltje vla, als broodbeleg vaak kaas
of vleeswaren, een stukje vlees, vis of
kip van 125 gram bij het warme eten,
als tussendoortje een blokje kaas of
cupje van een melkproduct met de extra
onontbeerlijke vitaminen…
Inzicht in eetgewoonten van het gezin
en op school is van essentieel belang
voor het opstellen van een voedingsadvies dat uitvoerbaar is voor een kind en
het gezin waarin hij of zij opgroeit
Bij het in kaart brengen van voedingspatronen valt een specifieke smaakvoorkeur op voor voedingsmiddelen als
vlees, kaas, melk; de eiwitrijke producten. Opmerkelijk is dat zoete producten
als zoet beleg, limonade en snoep ook
door kinderen vaak minder worden
gewaardeerd, terwijl deze juist ruim
gebruikt mogen worden. Ook hiermee
moet rekening gehouden worden in het
advies.
ziekte
Veel eiwit
In dierlijke producten als vlees, vis,
kip, ei, melk, kaas.
Minder eiwitrijk
Brood, aardappels, pasta, groenten.
Geen eiwit
Boter, olie, jam, honing, thee, koffie
en frisdrank.
Meer energie
Voor een optimale eiwitinname is noodzakelijk dat kinderen met een nierziekte
voldoende energie uit hun voeding
kunnen halen. Maar doordat veel nierpatiëntjes een slechte eetlust hebben
en door het beperken van producten als
kaas en vlees hebben zij veelal energietekort. Eenvoudige aanpassingen bieden
uitkomst. Een paar voorbeelden:
• Ga uit van volle melkproducten in
plaats van magere en halfvolle soorten
• Besmeer elke snee brood ruim met
margarine in plaats van dun en met
halvarine
• Voeg een extra scheutje (olijf )olie toe
aan de warme maaltijd
• Roer een extra schepje suiker of honing door het drinken
Ook helpen dieetpreparaten als fantomalt, duocal, calogen. Deze leveren
extra energie uit suikers en vetten, zijn
makkelijk in gebruik en hebben geen
bijwerkingen.
35
Eiwit/grammen
Voorbeeld dagmenu
Ontbijt
1 snee brood
besmeerd met margarine
beleg: 1 x vleeswaren
3
0
3
Lunch
2 sneden brood
besmeerd met margarine
zoet als jam, fruithagel, honing
beker melk ( 150 ml)
6
0
0
5
Warme maaltijd
stukje vlees, vis, kip, ei
jus
3 opscheplepels groenten
2 aardappelen
schaaltje vla of yoghurt
5
0
3
2
5
Tussendoor
koekje
portie fruit
1 beschuit
besmeerd met margarine
2-3 aardbeien
bestrooid met suiker
1
1
1
0
0
0
Drinken:
thee, water, limonade
0
Tijdens dialyse
Het is wenselijk om geen maaltijden
over te slaan, ook niet op dagen dat
er gedialyseerd wordt: ontbijt of lunch
dus voor het vertrek naar de dialyseafdeling. Sluit de dialysesessie af met
een tweede broodmaaltijd of warme
maaltijd, zodat het herstel na deze lichamelijk inspannende behandeling snel
in gang gezet kan worden.

Download Report