stress en burn-out op school?

CPBW JOS WOUTERS
Moeten we wel werken aan
stress en burn-out
op school?
‘Andere scholen doen het ook niet, waarom wij dan wél?’ Deze te vaak
gehoorde uitspraak toont aan dat zelfs nu nog niet alle schoolbesturen
overtuigd zijn van een beleid rond het welzijnsdomein psychosociale
aspecten. Toch is het de investering meer dan waard.
Financiële argumenten zijn zinloos. Schoolbesturen draaien niet op voor de kosten van
afwezigheden. Een ziek personeelslid wordt
immers ‘gratis’ vervangen. Maar er zijn genoeg argumenten pro welzijnsbeleid. In dit
artikel geven we de argumenten die je als lid
van het CPBW of syndicaal afgevaardigde
kan aanbrengen om directies te overtuigen
dit welzijnsdomein wel aan te pakken.
Zwakke personeelsleden?
Sommige directies stellen wel eens dat personeelsleden die niet tegen stress kunnen
en een burn-out krijgen, zwak zijn en niet in
het onderwijs passen. Nochtans blijken net
directies in het ‘Rapport Ziekteverzuim 2012
Vlaams Onderwijspersoneel’ het hoogst te
scoren met meer dan de helft van de ziektedagen door psychosociale aandoeningen.
Dat is één ziektedag op twee. Voor alle andere onderwijspersoneelsleden liggen de
percentages eerder gelijk, zij het ook nog
altijd erg hoog, met ongeveer één ziektedag op drie!
De omvang van het ziekteverzuim door
psychosociale ziekten is enorm. Met grote
gevolgen voor de schoolwerking. Aanwezigen moeten een tandje bijsteken om de afwezigen op te vangen. Dat zorgt voor meer
werkdruk bij het gezonde personeel, dat op
haar beurt vatbaarder wordt voor stressaandoeningen. Door die toegenomen stress
handelt het personeel niet altijd adequaat
en ontstaat er een domino-effect in personeelsuitval. Kortom, de kwaliteit van het onderwijs en het werkklimaat lijden eronder.
Dus iedereen is gebaat met een sterk beleid
rond welzijn op het werk, personeelsleden
én directie.
Ieder voor zich?
Iedereen heeft een persoonlijke weerstand
tegen stress. Persoonlijkheidskenmerken spelen een rol, maar het is niet bewezen of ze allesbepalend zijn, integendeel.
Net omdat elke personeelsgroep even
vatbaar is, maken het opleidingsniveau
en je functie geen verschil. Stress of burnout treden op door gebrek aan steun van
de leidinggevenden en collega’s, door
de afwezigheid van appreciatie voor het
geleverde werk. Een werksfeer waar het
‘ieder voor zich’ is en waar een schouderklopje ontbreekt, verlaagt de psychische draagkracht van personeelsleden.
Het TALIS-onderzoek1 bevestigt de situatie:
‘Lesgeven blijft voor leraren in Vlaanderen
een individuele activiteit’. Net dat individueel, niet gesteund werken is een bepalende
factor voor eronderdoor te gaan. Moeten
collega’s in onderwijs niet meer samenwerkende teams gaan vormen?
In scholen met een psychosociaal beleid
ervaren personeelsleden meer binding met
de school en stijgt de inzet voor de school.
Verbondenheid maakt het werken in onderwijs aantrekkelijk. Op een positieve manier
energie steken in het arbeidsklimaat kost
veel minder tijd en energie. Het zorgt voor
een betere werksfeer, meer gemotiveerd
personeel en een beter imago. Hier start de
positieve spiraal. Jezelf kunnen ontplooien,
stimuleert het welbevinden op het werk.
Net hier ligt de uitdaging voor directies om
creatief op maat van personeelsleden voor
ontplooiingskansen te zorgen.
Brandjes blussen?
Geen beleid voeren rond psychosociale aspecten leidt tot voortdurend brandjes blussen. Deze brandjes leiden tot een groter verloop. Interne spanningen blijven bovendien
niet binnenskamers. De media staan er vol
van. En zo ontstaat er weer een risico op negatieve beeldvorming over de school.
Wettelijk verplicht
Een laatste argument: het voeren van een
psychosociaal preventiebeleid is wettelijke
verplicht sinds de welzijnswet van 1996.
Wordt het dan niet stilaan tijd dat ook onderwijs in orde is met dit welzijnsdomein?
Als jullie nog bijkomende argumenten kennen, laat ze gerust weten! Samen gaan wij
voor een sterk onderwijs.
1 Ministerie van Onderwijs & Vorming en Universiteit Antwerpen, Denken, handelen en professionele ontwikkeling
van Vlaamse leraren en schoolleiders. Eerste resultaten van de Teaching And Learning International Survey (TALIS)
2013, juni 2014. Te raadplegen op: http://www.ond.vlaanderen.be/obpwo/links/talis/TALIS_2013_Vlaams_Rapport_
Webversie.pdf (pagina 54 e.v.).
Brandpunt | SEPTEMBER 2014
23

Download Report