Brochure PEG

Infobrochure
PEG-Sonde
Dienst: B2.2 Gastro-enterologie
Tel: 011 826 364
mensen zorgen…
voor mensen
Inleiding
In overleg met uw arts wordt er besloten een Percutane Endoscopische Gastrostomie
(PEG) te plaatsen bij u of uw familielid op de endoscopieafdeling van ons ziekenhuis.
Lees deze folder rustig door. U kunt hier lezen wat een PEG-sonde is en hoe deze geplaatst wordt.
Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, mag u zich steeds wenden tot uw
behandelende geneesheer.
Wat is een PEG-sonde?
De afkorting PEG staat voor Percutane Endoscopische Gastrostomie: het is een techniek
om een sondeslang in de maag te leggen direct door de buikwand heen. De sondeslang
wordt meestal vervaardigd uit polyurethaan.
Indicaties voor een PEG-sonde
Een PEG-sonde wordt aangeboden aan mensen waarbij voedsel – en vochtinname niet
meer mogelijk is via de mond. Zij kunnen zelf niet of niet (meer) genoeg eten of drinken,
of verslikken zich erg vaak.
Dit kan te wijten zijn aan verschillende oorzaken:
• kinderen en volwassenen met een hersenbeschadiging
• na een hersenbloeding
• bij oncologische problemen ter hoogte van slokdarm en maag
• bij comapatiënten of bij langdurige beademing
• als tijdelijke toegangsweg voor voeding (bij ondervoeding)
2
3
De ingreep
In uitzonderlijke gevallen is het niet mogelijk om een PEG-sonde te plaatsen. In dit geval
wordt de plaatsing gestaakt.
Voorbereiding
Overleg voordien met uw behandelende arts of er medicijnen zijn die voor het onderzoek
gestaakt mogen worden. Na de ingreep hoort u wanneer u ze weer mag innemen.
Noodzakelijk voor de ingreep is dat u nuchter bent . Dat betekent dat u vanaf middernacht
niet meer mag eten, drinken of roken.
Plaatsing PEG-sonde
De buikwand wordt schoongemaakt met alcohol en de huid
wordt plaatselijk verdoofd. Op de plaats van de verdoving prikt
de arts met een naald door de buikwand. Door de naald wordt
een lange draad in het lichaam gebracht. Met de gastroscoop
De ingreep
wordt die draad door de mond mee naar buiten genomen. Aan deze draad wordt de PEGsonde bevestigd en vervolgens door de buikwand heen geplaatst. Een rond plaatje in de
U meldt zich de dag van de ingreep aan via de opnamebalie. Daarna gaat u naar het
maag aan het uiteinde van de PEG-sonde voorkomt dat de sonde naar buiten schiet. Aan
daghospitaal, waar u een bed toegewezen krijgt. Daar bereidt een verpleegkundige u
de buikzijde (buitenkant) wordt de sonde ook vastgezet met een fixatieplaatje.
verder voor op uw ingreep.
De ingreep doet geen pijn, wel is het vaak een vervelende gewaarwording. De procedure
Een medewerker van de vervoerdienst brengt u in bed naar de endoscopieafdeling.
duurt meestal niet langer dan een half uur.
Tijdens de ingreep ligt u op uw rug op de behandeltafel. Een verpleegkundige assisteert
Als de sonde ter plaatse is, wordt u terug naar het daghospitaal gebracht . Heeft u een
de gastro-enteroloog die de sonde plaatst.
slaapmiddel gekregen? Dan moet u eerst goed uitgeslapen zijn voor u naar huis kan.
De verpleegkundige brengt een katheter in de ader aan waarlangs eventueel een slaap-
Als u opgenomen bent, wordt u weer naar de afdeling gebracht voor verdere nazorg en
middel of een kalmeringsmiddel gegeven kan worden om de plaatsing van de sonde te
behandeling.
vergemakkelijken en/of het aangenamer te maken voor u.
Plaatsing van de PEG-sonde
Plaatsing gastroscoop
De behandeling begint met een kijkonderzoek van de maag.
Via de mond wordt er een gastroscoop ingebracht. Dat is een flexibele slang met aan
het uiteinde een camera, waarmee de arts de slokdarm, de maag en de twaalfvingerige
darm kan bekijken. Met de gastroscoop beoordeelt de arts waar de PEG-sonde precies
geplaatst moet worden. Tijdens het inbrengen van de gastroscoop moet u proberen rustig
in te ademen tot de arts u vraagt te slikken. Tijdens de ingreep wordt lucht in de maag
geblazen, waardoor het maagslijmvlies beter zichtbaar is.
4
Nazorg
Als de verdoving is uitgewerkt, kan de prikplaats pijnlijk zijn. U kunt de behandelende arts
of een verpleegkundige om een pijnstiller vragen.
Ongeveer zes uur na het inbrengen van de PEG-sonde mag u een beetje water drinken.
Als alles goed gaat, wordt daarna gestart met de sondevoeding.
Vooral in de eerste week is het erg belangrijk dat de wanden van de maag en buik goed
tegen elkaar gehouden worden. Daarom wordt het uitwendige plaatje strak tegen de buikwand gelegd. Dit moet ongeveer een week zo blijven. Daarna wordt het losser gemaakt ,
zodat er ongeveer twee millimeter tussen de huid en het plaatje blijft. De eerste week na
de ingreep mag u niet douchen of baden.
5
Verzorging thuis
Mogelijke problemen
Drie dagen na de ingreep mag u de prikplaats op een speciale wijze verzorgen. Hiervoor
heeft u nodig: schaar, ontsmettingsmiddel (chloorhexidine 0.5 % in alcohol 80%), splitkompres, plakband en steriele gaasjes.
Bij de verzorging gaat u als volgt te werk:
• zet alle spullen klaar
• open het pakje gaasjes en giet er desinfectiemiddel overheen
• verwijder het oude verband
• neem de PEG-sonde in de hand en til het plaatje iets op
• reinig de prikplaats en de onderkant van het plaatje met het gaasje met ontsmettingsmiddel,
Er kunnen enkele complicaties optreden tijdens of na de plaatsing van de PEG-sonde.
Tijdens de plaatsing
• Er is geen geschikte plaats om de sonde te plaatsen. De plaatsing wordt dan gestaakt.
• Ademhalingsproblemen door verslikken tijdens het onderzoek.
• Bloeding van de insteekopening
• Tijdelijk stilliggen van de darm
• Perforatie: er ontstaat een gaatje in de voorliggende dunne darm ten gevolge van het
aanprikken
• laat daarna de huid drogen
• leg het splitkompres rond de voedingssonde tussen de prikplaats en het plaatje. Plak
het af met plakband. Zorg dat de sonde goed vast zit zodat u er bij het bewegen geen
last van heeft.
Na de eerste week mag u weer douchen en baden. Het plaatje mag wat losser gemaakt
worden. U reinigt de huid en de onderkant van het plaatje met water en zeep . Laat de
huid en het plaatje goed drogen.
U hoeft de PEG-sonde niet meer vast te plakken met pleisters en gaasjes. Duw de sonde
drie keer per week naar binnen om vastgroeien te voorkomen (dompelen). Zet het plaatje
van de sonde ongeveer drie centimeter losser en duw de sonde tot aan het plaatje naar
binnen. Draai de sonde éénmaal rond (360 °) en trek hem weer terug. Zet daarna het
plaatje weer terug in de uitgangspositie, ongeveer twee millimeter van de huid (zodat er
een euromuntstuk tussen het plaatje en de huid zou passen).
Spoel dagelijks de PEG-sonde door met 20 tot 30 ml water. Doe dit ook voor en na elke
toediening van medicatie en/of voeding. Gebruik iedere dag een nieuwe spuit.
Na de plaatsing
• De PEG-sonde kan eruit vallen. Dit is niet gevaarlijk. U kunt het wondje afdekken met
een gaasje. Neem contact op met uw behandelende arts als de sonde eruit valt. De
prikplaats van de PEG-sonde groeit namelijk dicht binnen 24 uur.
• Indien er een roodverkleuring of verdikking is van de huid of het wondje pijnlijk wordt,
kan u enkele punten controleren. Dit kan te wijten zijn aan overgevoeligheid van materiaal, infectie van de huid of lekkage.
Houd de huid steeds droog. Plaats daarom steeds een steriel splitgaasje tussen het
fixatieschijfje en de huid. Bij infectie moet u uw arts raadplegen.
• De PEG-sonde is moeilijk te spoelen of zit verstopt. Dit kan verschillende oorzaken
hebben: onjuiste toediening van medicatie, niet-herhaaldelijk doorspoelen van de sonde of slijtage/veroudering van de sonde.
U kunt zachtjes de sonde kneden en doorspoelen met natriumbicarbonaat of koolzuurhoudende drank. Spoel met lauw water. Als het mogelijk is, neem dan uw medicijnen
via de mond. Indien dit niet mogelijk is, kunt u zetpillen of vloeibare medicijnen gebruiken. Bij slijtage van de sonde moet uw arts deze vervangen.
• Lekkage via de opening.
Het externe fixatieschijfje kan te los of te strak zitten. Tussen de huid en het fixatieschijfje moet een halve centimeter ruimte zijn.
• De huid rondom de sonde is geïrriteerd. Dit kan te wijten zijn aan lekkage, overgevoeligheid aan pleisters/materialen of huidinfectie.
Houd de huid steeds droog. U kunt een splitgaasje tussen de huid en het fixatieschijfje
aanbrengen. Bij infectie raadpleegt u best een arts.
6
7
• De PEG-sonde kan niet meer gedraaid of gedompeld worden.
De sonde zit vastgegroeid. Probeer toch voorzichtig te draaien. Indien dit niet lukt,
neem dan contact op met uw arts.
Polymerensondevoeding
de eiwitten, vetten en koolhydraten in polymerensondevoeding zijn nog geheel intact, de
moleculen zijn dus nog van ware grootte. Polymerenvoeding wordt voorgeschreven aan
mensen, bij wie een normale vertering en opname (resorptie) aanwezig is, dus mensen
Sondevoeding
Wat is sondevoeding?
waarvan het verteringstelsel nog goed functioneert.
In deze twee categorieën zijn er ook weer allerlei verschillende voedingen met andere
samenstelling en voor verschillende doelgroepen.
Sondevoeding is een vloeibare voeding die via een sonde toegediend wordt. Meestal vervangt ze de normale voeding en wordt ze als enige voedingsbron gebruikt. Sondevoeding
kan ook een aanvulling op de normale voeding zijn.
Binnen het gamma van sondevoeding bestaat er een uitgebreide waaier aan keuzemogelijkheden; zo kan met de specifieke behoefte van elke patiënt rekening gehouden worden.
Uw arts of diëtiste bepaalt welke voeding voor u geschikt is.
Sondevoeding kan in twee groepen worden ingedeeld: polymeren- en monomerenvoeding. Beide voedingen bevatten, mits er voldoende wordt toegediend, de gemiddelde dagelijkse behoefte aan voedingstoffen en energie. De voedingen bevatten ook alle nodige
vitamines, mineralen en sporenelementen. Dat de voeding in twee groepen verdeeld kan
Belangrijk voor ons in het ziekenhuis
Voeding met een hoog eiwitgehalte: deze voeding wordt voorgeschreven bij mensen met
metabole stress, dat wil in het kort zeggen dat je lichaam een tekort aan eiwitten heeft.
Mensen die ziek zijn, breken meer eiwitten af dan gezonde mensen. Je lichaam heeft
dan extra eiwitten nodig om herstel te ’versnellen’ en het tekort aan eiwitten aan te vullen.
Voeding met een erg verhoogd eiwitgehalte wordt vaak voorgeschreven aan mensen bij
wie eiwitinname onvoldoende is, bij wie eiwitbehoefte groter is, door ziekte of operatie of
waarbij er sprake is van afname van de spiekracht.
worden, polymeer en monomeer, heeft te maken met de vorm waarin eiwitten, vetten en
koolhydraten in de voeding voorkomen.
Monomerensondevoeding
Bij monomerensondevoeding zijn de eiwitten, vetten en koolhydraten al verteerd. Dat wil
zeggen dat de moleculen heel erg verkleind zijn. Dit maakt dat de voeding makkelijker
door het lichaam opgenomen en verteerd wordt. Monomerensondevoeding is geschikt
Sondevoeding is verkrijgbaar in:
1.Vloeibare kant en klare sondevoeding
2.Industrieel bereide sondevoeding in poedervorm
De voorkeur gaat uit naar de laatste vorm, omdat deze onder gecontroleerde omstandigheden is bereid. Vloeibare kant en klare sondevoeding daarentegen wordt steriel geleverd en heeft een uiterste houdbaarheidsdatum.
voor patiënten met verterings- en/of opnamestoornissen. Er is nog een speciale groep
van de monomerenvoedingen, namelijk de oligomere voedingen. Deze voeding bestaat
net als de monomerenvoeding uit eiwitten, koolhydraten en vetten die al voorverteerd
zijn, maar bij oligomere voedingen zijn de moleculen minder klein.
Manieren van toedienen
Sondevoeding kan op drie manieren toegediend worden: intermittent, continu of per portie. Uw arts of diëtiste bepaalt, samen met u, wat het beste bij u past.
8
9
Intermitterend:
Bij intermitterend voeden, krijgt u druppelsgewijs gedurende een dagdeel sondevoeding.
Dit kan bijvoorbeeld ook ’s nachts gebeuren als u sondevoeding als aanvulling nodig
heeft. De rest van de dag wordt het systeem afgekoppeld en de sonde afgesloten. U kunt
dan zelf gewoon eten en drinken als dat is toegestaan.
Continu:
Bij continu voeden loopt de sondevoeding druppel voor druppel naar binnen. Dat kan 24
uur lang, maar vaak wordt bv. 20 uur voeding toegediend waarna 4 uur rust wordt ingelast. Dit hangt o.a. af van de hoeveelheid sondevoeding die u nodig heeft.
Per portie:
Bij toediending per portie (ook wel ‘per bolus’) genoemd, krijgt u verschillende momenten
per dag een bepaalde hoeveelheid sondevoeding. Bijvoorbeeld 6 tot 8 keer per dag een
portie van 250 tot 300 ml. Portietoediening kan met een spuit of met een voedingspomp.
Hierdoor kunnen we bijvoorbeeld een normale maaltijdcyclus nabootsen.
Met of zonder pomp
U kunt de sondevoeding zowel met als zonder pomp toedienen. Als de sondevoeding
zonder pomp wordt toegediend, komt de sondevoeding rechtstreeks uit een pack of fles
die boven of naast u hangt. De voeding druppelt dan naar beneden.
Een pomp begeleidt de voeding door de sonde heen. De pomp verdient de voorkeur,
omdat die de benodigde hoeveelheid voeding nauwkeuriger kan toedienen.
Bewaartips
• Sondevoeding bewaart u best op een donkere koele plaats
• Bewaar indien geopend in de koelkast en niet langer dan 24 uur.
• Dien sondevoeding toe op kamertemperatuur.
• Sondevoeding kan u bestellen via uw huisapotheek of de thuiszorgwinkel in uw buurt.
10
11
Versie: 10 juni 2014
Mariaziekenhuis vzw
Tel. +32 11 826 000
Maesensveld 1
3900 Overpelt
Fax +32 11 826 001
[email protected]
www.mariaziekenhuis.be

Download Report