PEG-sonde - Diaconessenhuis

PEG-sonde
Maag-, darm-, leverziekten
-
informatie over de ingreep
informatie over de verzorging
Diaconessenhuis Leiden
PEG-sonde
INFORMATIE OVER DE INGREEP
Datum en tijd
U wordt …………. (dag), ………….
(datum) om …………. uur verwacht.
Plaats
Als u van huis komt
o
U gaat via de ingang van de polikliniek naar de eerste etage, waar u kunt
plaatsnemen in de wachtruimte van de scopieafdeling (functieafdeling
route 45).
o
U gaat via de hoofdingang van het ziekenhuis naar verpleegafdeling 2B
op de tweede etage en meldt zich bij de afdeling.
Als u al in het ziekenhuis verblijft
Het kan zijn dat u al bent opgenomen. In dat geval brengt een verpleegkundige
u naar de juiste afdeling.
Algemeen
De arts heeft voorgesteld om een PEG-sonde te plaatsen.
De afkorting PEG staat voor percutane endoscopische gastrostomie. Dit is een
voedingssonde (een slangetje) die door de huid in de maag wordt geplaatst met
behulp van een endoscoop (een flexibele slang). Dit gebeurt via een
gastroscopie, een maagonderzoek.
De PEG bestaat uit een sonde met twee schijfvormige plaatjes. Het uiteinde van
de sonde voor de voeding bevindt zich in de maag.
Het eerste schijfvormige plaatje bevindt zich aan de binnenzijde van de
maagwand en zorgt ervoor dat de maagwand, op de plaats van de sonde, tegen
de buikwand wordt geklemd. Het tweede plaatje bevestigt de sonde op de
buikhuid. Samen vormen zij de fixatie disk die ervoor zorgt dat de sonde op zijn
plaats blijft.
Een PEG-sonde is bedoeld om sondevoeding toe te dienen, wanneer dit door
omstandigheden niet meer via de normale weg kan.
Sondevoeding is volwaardige vloeibare voeding voor mensen die niet of niet
voldoende kunnen of mogen eten.
Doel van de ingreep
Het plaatsen van een PEG-sonde kan nodig zijn wanneer er langdurig, langer dan
4 tot 6 weken, voeding in de vorm van sondevoeding moet worden gegeven of
wanneer wordt verwacht dat dit in de toekomst nodig is.
Voorbeelden hiervan kunnen zijn:
•
Neurologische aandoeningen met slikstoornissen;
2
Diaconessenhuis Leiden
PEG-sonde
•
Problemen in het keel, neus- en oorgebied waardoor er slikstoornissen en/of
passageproblemen zijn;
•
Steeds terugkomende longontsteking door verslikking;
•
Verminderde eetlust door een ziekte (bijvoorbeeld door kanker).
De PEG-sonde kan verwijderd worden wanneer deze niet meer nodig is.
Het voordeel van een PEG-sonde is dat hij niet zichtbaar is, omdat hij onder de
kleding zit.
De PEG-sonde moet op den duur vervangen worden. Dit wordt meestal na 1 tot
1,5 jaar gedaan.
Indien deze aan vervanging toe is, wordt er een ballon PEG-sonde geplaatst die
elke 6 weken verwisseld moet worden. De eerste procedure voor een ballonsonde vindt plaats in het ziekenhuis. De daarop volgende verwisselingen kunnen
thuis plaatsvinden.
Voorbereiding
De PEG-sonde wordt, zoals eerder vermeld, geplaatst via een gastroscopie. Voor
een gastroscopie moeten de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm leeg zijn.
Indien u bloedverdunnende middelen zoals Sintromitis, Marcoumar of Ascal
gebruikt, moet dit tijdig aan de behandelend arts worden gemeld. De arts zal
met u bespreken of u deze middelen tijdelijk moet staken.
De dag vóór de ingreep vindt zo nodig een stollingsonderzoek plaats. Wanneer
de INR, het resultaat van de stollingstest, te hoog is, is het bloed te dun. Dit
vergroot de kans op nabloeden. Dan kan het onderzoek niet doorgaan en wordt
er meestal vitamine K toegediend. Er wordt een nieuwe datum gepland voor de
ingreep.
Wanneer u suikerziekte heeft, wordt de dosering van insuline en/of het gebruik
van diabetestabletten aangepast in overleg met uw behandelend arts.
Op de afdeling krijgt u een infuus. Vaak wordt er preventief, om ontstekingen te
voorkomen, één uur voor de PEG-plaatsing, via het infuus antibiotica
toegediend. Dit gaat in overleg met de arts.
Dieet
Voor een gastroscopie moeten de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm leeg
zijn.
0 Ingreep in de ochtend voor 13.00 uur
Vanaf 24.00 uur middernacht een helder vloeibaar dieet aanhouden. Dit
betekent heldere dranken drinken, zoals water, thee, limonade, appelsap en
bouillon. Eventueel is koffie zonder melk toegestaan.
4 uur voor het onderzoek moet u nuchter zijn. Dit houdt in dat u niet meer
mag eten, drinken of roken.
0 Ingreep na 13.00 uur ’s middags
Op de ochtend voor de ingreep mag u vóór 8.00 uur twee beschuiten en een
3
Diaconessenhuis Leiden
PEG-sonde
kopje thee of koffie zonder melk gebruiken. Na 8.00 uur mag u niets meer
eten. Wel mag u nog heldere dranken, zoals water, thee, limonade, appelsap
en bouillon. Eventueel is koffie zonder melk toegestaan. Dit mag tot 4 uur
voor het onderzoek, daarna moet u nuchter zijn, en mag u niet meer eten,
drinken of roken.
Sondevoeding
Wanneer u al sondevoeding via een neusmaagsonde krijgt moet dit minimaal 6
uur voor de ingreep gestopt worden.
Er mag tot 4 uur voor de ingreep water met eventuele medicijnen door de sonde
gegeven worden, wanneer de ingreep na 13:00 uur ’s middags plaatsvindt.
De PEG-plaatsing
De ingreep vindt plaats op de functieafdeling. De verpleegkundige brengt u daar
op afroep naar toe.
Op de afdeling waar u zich heeft moeten melden, krijgt u een infuusnaald in de
arm.
Tijdens het onderzoek krijgt u een bijtring tussen uw tanden. Een eventuele
gebitsprothese moet worden uitgedaan. Zo wordt voorkomen dat u op de scoop
bijt.
Vlak voor de ingreep begint dient de arts het rustgevende middel toe door de
infuusnaald. Om ademhaling en hartslag te controleren krijgt u een knijpertje op
de vinger.
In de meeste gevallen wordt het rustgevende middel gebruikt, maar in plaats
hiervan kunt u ook kiezen voor een spray, waardoor uw keel wordt verdoofd.
De PEG-plaatsing wordt uitgevoerd door een maag- darm- en leverarts,
geassisteerd door twee verpleegkundigen. Zij zullen u behulpzaam zijn en uitleg
en instructies geven tijdens de ingreep.
Tijdens de ingreep ligt u op uw rug in bed met het hoofd naar links gedraaid. De
arts brengt de scoop in uw keel en vraagt u te slikken. De ademweg blijft tijdens
het onderzoek vrij, u kunt dus gewoon ademhalen. De arts inspecteert de
slokdarm, maag en twaalfvingerige darm.
De verpleegkundige zuigt, indien nodig, slijm weg uit uw mond. De maag wordt
gevuld met lucht en het uiteinde van de scoop wordt tegen de voorzijde van de
maag gelegd.
Wanneer er een goede plaats voor de PEG-sonde is gevonden, wordt de huid op
die plaats verdoofd. Er wordt een klein sneetje in de buik gemaakt, waarna met
een speciale naald een draadje van buiten door de buikwand in de maag wordt
gebracht. Met een tangetje, dat vastzit aan de scoop, wordt het draadje tegelijk
met de scoop naar buiten getrokken. Aan het draadje wordt de PEG-sonde
bevestigd. Deze wordt teruggetrokken in de maag door de buikwand. Een
fixatieplaatje of ballonnetje aan de binnenkant van de maag houdt de PEG-sonde
op zijn plaats.
De ingreep duurt 15 tot 20 minuten.
4
Diaconessenhuis Leiden
PEG-sonde
Rustgevende injectie
De PEG-plaatsing wordt vaak uitgevoerd met een rustgevende injectie (sedatie).
Dit rustgevende middel zorgt ervoor dat u meer ontspannen bent en daardoor
de ingreep als minder pijnlijk ervaart.
Het slaapmiddel dat wordt gebruikt is ‘Dormicum’, een kortwerkend middel dat
het bewustzijn verlaagt. U blijft wel aanspreekbaar zodat u tijdens de ingreep
aanwijzingen kunt opvolgen.
Eén van de eigenschappen van het middel is dat u zich na afloop weinig tot niets
meer herinnert van de ingreep en van alles wat daarom heen gebeurt. In de
meeste gevallen bent u zelfs vergeten wat er kort voor de toediening van het
slaapmiddel is gebeurd.
Na de ingreep
Na de PEG-plaatsing wordt u naar de afdeling interne geneeskunde gebracht.
Hier worden de eerste uren na het plaatsen van de PEG-sonde, regelmatig de
bloeddruk, hartslag en de temperatuur gecontroleerd. Ook wordt het wondje
regelmatig gecontroleerd op nabloeden.
Indien nodig en mogelijk wordt de pijnmedicatie aangepast.
Indien u in de eerste week na de ingreep pijnstillers nodig heeft, gebruik dan
uitsluitend paracetamol. Overleg na de scopie met uw arts over het hervatten
van Ascal, antistollingsmedicijnen en eventuele andere pijnstillers.
INFORMATIE OVER DE VERZORGING
De verzorging
Wanneer u weer thuis bent, is er mogelijk thuiszorg voor u geregeld. Ook kan
het zijn dat u al in een verzorgingshuis of verpleeghuis verblijft.
Meestal zal de verpleging de PEG-sonde voor u verzorgen.
De eerste 7 dagen
Wondverzorging en garanderen van een goede fistelvorming
•
Controleer rond fixatiedisk op mogelijk verminderde doorbloeding, infectie
en verminderde wondgenezing;
•
Bevestig de fixatiedisk strak, maar niet te strak tegen de huid;
•
Plaats in eerste instantie een gaasje tussen de huid en het fixatieplaatje;
•
Beweeg de PEG-sonde zo min mogelijk;
•
Handhaaf de huiddiepte die bij plaatsing van de PEG is aangegeven (in cm
op de sonde);
•
Geef symptomen van te grote speling door aan de MDL arts t.b.v. het
5
Diaconessenhuis Leiden
PEG-sonde
wijzigen van de positie van het fixatieplaatje;
•
Meet de eerste week dagelijks hoeveel slanglengte buiten blijft of door de
markering op de sonde te controleren; dit geeft aan of het fixatieplaatje niet
is verschoven;
•
Baden en douchen is mogelijk mits de fixatiedisk is afgeplakt met folie;
•
Start de eerste verbandwisseling de dag na plaatsing en voer de
verbandwisseling vervolgens minimaal 1x daags uit. Inspecteer de
insteekopening van de PEG-sonde tijdens de verbandwisseling op tekenen
van infectie;
•
Als het fistel gaat lekken, trek dan de externe fixatieplaat iets strakker aan
en verschoon regelmatig het gaasje;
•
Gebruik bij tekenen van infectie eventueel jodiumzalf;
•
Er mag geen alcohol gebruikt worden om de huid rondom de PEG-opening te
reinigen;
•
Er mag geen zalf of lotion op de huid rond de PEG-opening gebruikt worden;
•
Er mag geen verband op de PEG-opening geplakt worden, alleen een
splitgaas op de huid.
Voeding
•
Dit start na minimaal 6 uur en na controle van de PEG-sonde door een
arts/verpleegkundige: er wordt 100 ml water ingespoten, indien dit na 1 uur
geen klachten geeft dan is starten met voeden mogelijk.
•
Start wanneer de watertoediening geen problemen heeft opgeleverd, met
voeden: wacht bij PEG-sonde plaatsing in de middag met voeden tot de
volgende dag.
•
Wanneer er voor het eerst gestart wordt met sondevoeding houd dan een
opbouwschema aan, volgens advies van de diëtist.
•
Hervat de sondevoeding, wanneer dit reeds gebruikt werd voor de PEG
plaatsing, 7 uur na de ingreep zoals gewend.
Sondevoeding wordt gestart na toestemming van de arts en in overleg met
de diëtist over hoeveelheid, soort, toedieningswijze en –snelheid.
Doorspuiten van de sonde
•
Spuit na elke toediening van voeding en medicatie de sonde door met
minimaal 30 ml water om verstopping van de sonde te voorkomen.
•
Spuit wanneer geen voeding via de sonde toegediend wordt, de sonde
minimaal vier tot zes keer per dag door met minimaal 30 ml water.
6
Diaconessenhuis Leiden
PEG-sonde
Verzorging na 7 dagen
•
Wanneer de wond is genezen, is het in principe niet meer nodig een
splitgaas te gebruiken.
•
Huid reinigen met water en goed drogen.
•
De fixatiedisk kan nu iets losser worden bevestigd.
•
De katheter 1 maal per dag dompelen (zie uitleg hieronder). Dit is
belangrijk om vastgroeien van de PEG-sonde in de maagwand te
voorkomen.
•
Baden en douchen zonder afplakken mag weer.
Dompelen
1.
Fixatiedisk losmaken.
2.
Huid en onderkant fixatiedisk reinigen en goed laten drogen.
3.
PEG-katheter 360 graden ronddraaien en 2-3 cm naar binnen duwen in de
peg-opening (dompelen).
4.
De sonde weer aantrekken tot u weerstand voelt.
5.
Schuif de fixatiedisk tot aan de huid met kleine speling (5 - 10 mm).
Voeding en water
In overleg met de diëtist krijgt u voeding en water door de PEG-sonde. Zij maakt
zo nodig een opbouwschema hiervoor. De hoeveelheid verschilt per persoon. Uw
lichaam moet eraan wennen. Wanneer u gewend bent aan sondevoeding, kan dit
sneller worden opgebouwd.
Meestal wordt er na de PEG-plaatsing eerst gestart met water, en na enkele uren
met voeding.
Medicijnen
Als u een sonde heeft en medicijnen gebruikt, is het nodig om met de apotheek
te overleggen hoe de medicijnen kunnen worden toegediend. Sommige
medicijnen kunnen worden vervangen door medicijnen die wel door de sonde
heen mogen.
Als de medicijnen per sonde worden toegediend, is het belangrijk dat u de
medicijnen goed fijnmaakt. U moet de medicijnen in water oplossen en nooit in
de sondevoeding!
Medicijnen mogen niet worden gemengd. Dat betekent dus dat ieder medicijn
afzonderlijk moet worden opgelost.
Voordat u de medicijnen toedient, moet u de sonde met 30 ml lauw water
doorspoelen. Vervolgens kunt u de medicijnen toedienen en de sonde weer
7
Diaconessenhuis Leiden
PEG-sonde
doorspoelen met schoon water.
Als de sonde een extra poort heeft, kunt u de medicijnen via deze poort
toedienen.
Complicaties
Het inbrengen van een PEG-sonde is een veilige ingreep. Complicaties komen
zelden voor. Mogelijke complicaties kunnen zijn: pijn, roodheid, huidirritatie,
ontsteking, pusafscheiding of wild vlees.
Wanneer de PEG-sonde er uitvalt (meestal per ongeluk, bijvoorbeeld bij het
haken van de sonde achter een ander voorwerp, of wanneer het binnenste
fixatieplaatje stuk is of wanneer de fistelopening te wijd geworden is), moet de
PEG-opening direct worden opgevuld, omdat de insteekopening van de PEGsonde binnen enkele uren dichtgroeit. Neem dan direct contact op met uw
huisarts.
Buiten kantooruren moet u contact opnemen met de dokterspost, deze kan u
doorverwijzen naar het ziekenhuis.
Verstopping van de PEG-sonde:
•
Spuit de PEG-sonde krachtig door met lauw water in een 5-10 ml spuit;
•
Laat minimaal 10 minuten inwerken;
•
Zuig bij onvoldoende resultaat de sonde leeg en vul vervolgens, naar keuze,
met een basische vloeistof (bijv. natriumbicarbonaat), een eiwitsplitsend
middel (bijv. acetylcysteïne = Fluimucil®).
Lekkage van de PEG sonde komt meestal door het te los zitten van het externe
fixatieplaatje:
•
Trek het externe fixatieplaatje iets aan.
Huidirritatie door lekkage via de fistel:
•
Bescherm de huid met bijvoorbeeld een klein beetje zinkzalf.
Huidirritatie door het gebruik van pleister:
•
Gebruik geen pleister.
Huidirritatie door overgevoeligheid voor het siliconen materiaal waarvan het
fixatieplaatje is gemaakt:
•
Gebruik een zacht gaasje onder het fixatieplaatje.
Schimmelinfectie:
•
Raadpleeg een arts voor het voorschrijven van een schimmeldodende zalf.
Bij ernstige huidirritatie kan het gebruik van een hydrocolloïd (in een zo dun
mogelijke plak) nodig zijn, schakel hiervoor de verpleegkundig specialist
decubitus/wondzorg in.
8
Diaconessenhuis Leiden
PEG-sonde
Bloeden van de fistel wordt meestal veroorzaakt door de groei van wild vlees:
•
Oefen met een gaasje lichte druk uit op de fistel. Waarschuw de arts
wanneer het bloeden niet stopt
Burried bumper: dit is een zeldzame complicatie op de lange termijn, waarbij
het binnenste fixatieplaatje onder het maagslijmvlies vergroeid raakt.
•
Om dit te voorkomen is het van belang 1x per 24 uur de PEG rond te draaien
en te dompelen vanaf 1 week na de plaatsing
Bij problemen, vragen of complicaties, kunt u contact opnemen met:
P.H.G.M. (Pieter) de Heuvel, verpleegkundig specialist
Polikliniek Interne Geneeskunde/MDL Diaconessenhuis Leiden,
tel. 071 - 517 81 78
Afdeling maag-, darm-, leverziekten
Telefoonnummer: 071 - 517 81 78
0314/707900/DIA1200
9

Download Report