ook beschikbaar in pdf

/trends & hypes
Even je droom printen?
De reikwijdte van 3D-printen onder de loep
Star Trek
Nog maar kort geleden was een 3D-printer een apparaat dat
alleen in een Star Trek-serie voorkwam. Inmiddels zijn er steeds
meer partijen die zich bezig houden met de fabricage, de verkoop
en het gebruik van het apparaat. Eigenlijk is het vreemd dat deze
ontwikkeling nog zo lang op zich heeft laten wachten. Plat gezegd
is namelijk alles wat je nodig hebt een aantal motoren, een
eenvoudige computer om alles aan te sturen en natuurlijk het
printbare materiaal. Deze technologie is al een tijd goed
beschikbaar (lees: eenvoudig en goedkoop te produceren).
Magisch
Wat maakt de 3D-printer voor de consument dan zo’n magisch
apparaat? Waarschijnlijk is de droom die er mee samenhangt de
grootste drijfveer. De droom van science fiction-achtige taferelen
waarbij bijvoorbeeld eten ter plekke gefabriceerd kan worden.
Of waarbij een kapot onderdeel eenvoudig en op locatie geprint en
vervangen kan worden. Het past bovendien bij de ontwikkeling
waarbij - na een periode van verregaande digitalisering en
virtualisering - de belangstelling voor de fysieke wereld toeneemt.
Net zoals het past in de ontwikkeling om de maakindustrie op
lokaal niveau te vergroten.
Horden overwinnen
Toch blijkt 3D-printen in de praktijk nog niet zo eenvoudig. De
grootste obstakels zijn nog niet geslecht. Allereerst zijn er de hoge
kosten voor de aanschaf van het apparaat en het - relatief dure printmateriaal. Daarnaast blijkt het maken van een 3D-ontwerp de
nodige specialistische kennis te vergen. En tot slot spelen kwaliteit
en tijd voor het proces een belangrijke rol.
Net echt
Om met die laatsten te beginnen: wil een 3D-printer voor de
doorsnee consument een universeel apparaat worden zoals de
koelkast en het koffieapparaat, dan moet het prints kunnen
produceren met een kwaliteit die niet van ‘echt’ te onderscheiden
is. De meeste producten in ons huishouden zijn uit diverse
materialen samengesteld. En verschillende materialen - waaronder
metalen - combineren op één printer kan bij de consumentenprinter
nog niet: voor de consumentenprinters is voorlopig namelijk alleen
nog maar het ABS- (bekend van de Lego-steentjes of computerkasten) of PLA-kunststof (bekend van onder meer medische
toepassingen zoals hechtdraad en schroeven voor het herstellen
van fracturen) beschikbaar. Dat maakt het huidige printresultaat
niet of nog maar beperkt geschikt voor de dagelijkse praktijk.
Daarnaast wil de consument een zo kort
mogelijke productietijd. De 3D-printers die op dit
moment beschikbaar zijn voor de consumentenmarkt doen er lang over om een eenvoudig
ontwerp als bijvoorbeeld een pindabakje te
printen. Het ‘even’ een kapot onderdeel printen
voor bijvoorbeeld een montageservice wordt
daarmee iets voor de toekomst: het duurt nu nog
simpelweg te lang om een reserveonderdeel ter
plaatse te printen.
Gevangen in 3D
Een volgend obstakel is het maken van een
- bruikbaar - 3D-ontwerp. Dit vraagt kennis van
geavanceerde tekensoftware en dat is niet voor
iedereen weggelegd. Er zijn inmiddels wel
ontwikkelingen om gebruikersvriendelijke
3D-tekensoftware te maken, maar daarvan blijven
de mogelijkheden tot nu toe beperkt. Een andere
mogelijkheid om tot nieuwe ontwerpen te komen
is dupliceren van voorwerpen met behulp van
een 3D-scanner. Ook die ontwikkeling staat nog
in de kinderschoenen. De resultaten daarvan zijn
- hoewel veelbelovend - nog niet echt bruikbaar
voor het consumentengebruik. Een van de
grootste teleurstellingen van de ‘early adopters’ is
dan ook dat zij, eenmaal een 3D-printer in het
bezit, beperkt zijn tot het downloaden van al
bestaande ontwerpen. Terwijl de kracht van het
- additieve - 3D-printen zit in de schier oneindige
ontwerpmogelijkheden van producten die tot nu
toe niet te vervaardigen waren met substractieve
technieken zoals frezen. De groepen die op dit
moment wel steeds meer gebruik maken van de
consumenten-3D-printers zijn dan ook degenen
die de ontwerpkennis in huis hebben en met die
kennis 3D-prototypes kunnen ontwikkelen. Denk
bijvoorbeeld aan architecten, kunstenaars en
fanatieke hobbyisten.
Duur
Tot slot spelen de hoge kosten van aanschaf en
verbruik de snelle omarming van het 3D-printen
parten. Zelfs de meest eenvoudige 3D-printer is
duur in aanschaf. En eenmaal goed aan de praat
blijkt het printen van een ontwerp veel materiaal
te kosten. Het maken van een gadget zoals een
hoesje voor een smartphone of een kleine
behuizing voor een microcomputer zoals de
Raspberry Pi wordt daarmee zo kostbaar dat een
snelle zoektocht op internet veel meer waar voor
je geld oplevert. Zelfs professionals die veel aan
prototyping doen, besteden het printen van hun
ontwerp daarom liever uit aan gespecialiseerde
copyshops in plaats van zelf alle apparatuur in
huis te halen.
Andere route
Daarmee wijkt de ontwikkeling van het 3D-printen
af van die van de ‘gewone’ 2D-printer. De
laatste ontwikkelde zich via het industriële en
professionele platform naar copyshops en via de
werkvloer en fanatieke hobbyisten tenslotte naar
de individuele consument. Het 2D-printen werd
- eenmaal betaalbaar genoeg - breed omarmd.
Het grootste verschil: de meeste mensen kunnen
wel omgaan met tekst of een plaatje, maar (nog)
niet met een 3D ontwerp.
Niet meer weg te denken
Ondanks alle obstakels is 3D-printen voor een
groeiend aantal markten niet meer weg te
denken. Hoewel het 3D-printen zelf voorlopig
voorbehouden blijft aan de professionele,
industriële markt, neemt de vraag ernaar steeds
grotere vormen aan. Mede door het uitbreiden
van productmogelijkheden (lees: meer soorten
materialen en een praktisch bruikbare kwaliteit)
en het ontstaan van betere verdienmodellen.
Daarmee komt het punt dichterbij dat het voor
bijvoorbeeld een onderdelenshop rendabel wordt
om een professionele 3D-printer aan te schaffen.
Hebbes!
Is 3D-printen daarmee een hype of een nieuwe,
onomkeerbare trend? Voor de consumentenmarkt
is er op dit moment zeker sprake van een hype.
Iedereen wil er eentje ‘voor de heb’. En omdat je
er in potentie mooie dingen mee kunt doen. In
tegenstelling tot het industriële en professionele
platform blijft een 3D-printer voor deze groep
daarom voorlopig een mooie gadget. Prima
geschikt om sieraden en speelgoed te printen.
Maar de echte realisatie van de droom blijft voor
veel consumenten uit vanwege de beperkingen.
Zodra het voor de consument eenvoudig wordt
gemaakt om zelf te kunnen ontwerpen, de
snelheid van het apparaat (flink) toeneemt en
de kwaliteit van de geprinte producten verbetert,
zal ook voor deze groep de omarming ervan
vooral een kwestie van tijd en minder een
kwestie van geld zijn.
>>zelfs
professionals
besteden het
printen van hun
ontwerp uit

Download Report