artikel in VKGO Uitleg

3D-PRINTEN
IS HOT
2014 moet volgens kenner het jaar worden van de doorbraak van
3D-printen. Maar wat zijn de kansen voor de creatieve grafimediaondernemer op die nieuwe markt? En hoe pak je dat aan?
TEKST: ARTHUR LUBBERS
Iedereen was even geschokt toen een filmpje de wereld
over ging waarin werd getoond hoe een eenvoudig 3Dgeprint pistool echte kogels afvuurt. En wat te denken van
de Foodini, een machine die koekjes en pizza’s kan printen
– even in de oven en smullen maar. Onderzoekers zijn zelfs
bezig met het 3D printen van organen, die daadwerkelijk
de functies in het lichaam moeten gaan overnemen. En de
Britse Defensie heeft al testvluchten uitgevoerd met een
Tornado-straaljager, voorzien van 3D-geprinte metalen
onderdelen. Ook in ons land starten bijzondere projecten,
zoals 3D Print Canal House, het eerste 3D-geprinte grachtenpand in Amsterdam.
NU NOG CONSUMENTENMARKT
En iedereen kan het. Bij Ridix 3D Printing in Rotterdam –
de eerste 3D-winkel in Nederland - koop je er al één voor
€ 699,-. En er is vraag naar. ABN AMRO stelt in een recent
rapport over 3D-printing dat 3D-geprinte producten de
consumentenmarkt nog dit jaar zullen veroveren. Als de
groei aanhoudt zouden 3D- webshops en servicebureaus
wereldwijd in 2015 al goed zijn voor ruim 1,2 miljard euro
omzet. En analisten van het Amerikaanse IDC voorzien dat
de 3D-printmarkt tussen nu en 2017 met bijna een derde
(29 percent) per jaar zal blijven groeien.
En inmiddels schieten de ‘printfabriekjes’ ook in ons land
als paddenstoelen uit de grond. Nederland telt al vijf thuisprinterproducenten, waarvan UltiMaker de bekendste is,
12 professionele servicebureaus die voorwerpen op verzoek
(laten) printen en 20 webshops waar consumenten 3D-geprinte artikelen kunnen bestellen. Het Nederlandse netwerk
van 3D Hubs – waar bezitters van 3D-printers deze ‘delen’
met anderen – telt nu ruim 270 printers.
ONTWERP
Waar vroeger uitsluitend archtitecten en bouwkundigen
zich met 3D-ontwerpen bezig hielden, kunnen ‘gewone’
consumenten dat tegenwoordig zelf. Voor eigen ontwerpen
of het aanpassen van voorgeprogrammeerde ontwerpen
bestaat ruime keuze uit softwarepakketten (waaronder
­Microsoft 3D Builder of Autodesk 123D). Ook voor het maken van een 3D-scan van een object (en verwerken naar een
printgeschikt STL-bestand) varieert de keuze van een app tot
professionele scanners.
LEIDENDE ROL HP
Marktanalisten verwachten dat HP een grote speler gaat worden op de grafisch-gerelateerde markt voor 3D-printers, zoals
Siemens dat op de industriële markt (metaal) zal doen. En
zowel Konica Minolta als HP hebben inderdaad aangekondigd
dit jaar nog een eigen 3D-printer te ontwikkelen. Als grote
bedrijven zich serieus op de 3D-markt gaan storten, ontstaat
de nodige schaalgrootte en zal de techniek- en daarmee de
kwaliteit en toepassingsmogelijkheden zich snel verder ontwikkelen. Dan zal 3D-printen exponentieel groeien.
DRUKKERIJ COCU
Moet de grafisch ondernemer zijn bedrijf dan nu al ­volledig
ombouwen tot een 3D-servicebureau? Nee, ­verstandiger lijkt
het om de nieuwe product/dienstverlening voor bestaande
klanten/markten voorzichtig uit te bouwen. Drukkerij Cocu is
hiervan een fraai voorbeeld. Naast de Heidelberg offsetpers
in Aalsmeer staat al sinds 2007 een 3D-printer die maquettes
voor architecten en modellen voor de scheepsbouw maakt,
klantengroepen waarin de drukkerij al naam had opgebouwd
met offsetdrukwerk. Deze eerste 3D-printer – overigens met
als basisgrondstof aardappelzetmeel en ‘gewone’ conventionele (HP)inkjetkoppen – is een slimme, aanvullende product/
dienstverlening voor het grafisch bedrijf.
Tips
voor grafische bedrijven voor
het starten met 3D-printen:
1
2
3
E xperimenteer met 3D-ontwerpen en -scannen; laat
deze eventueel via een servicebureau of 3D-hub produceren om de resultaten te beoordelen.
S chaf een instapmodel 3D-printer aan en maak proefproducten voor bestaande klanten. (Druk je brochures
voor een architectenbureau? Biedt dan ook het maken
van maquettes aan.).
og een stap verder: voeg een 3D-tool toe aan je
N
bestaande website, waarin je eenvoudige 3D-producten
aanbiedt die de consument kan customizen (vergelijkbaar met het personaliseren van e-cards).
Geïnteresseerd in 3D-printen, maar zie je het niet ­zitten
dit alleen op te pakken? Meld je aan bij het Innovatie LAB;
VKGO biedt een platform om samen met partners en
­collega’s innovatietraject 3D te starten.
INSTAPPEN IN 3D?
Zo zullen ook drukkerijen die nu al (via webshops) familiedrukwerk produceren, het opzetten van een 3D-servicebureau/webshop voor consumenten kunnen overwegen.
ABN-analisten voorzien namelijk op langere termijn hetzelfde scenario als in de fotobranche. Mensen zullen kleine
dingen op hun eigen 3D-thuisprintertje maken, maar voor
grotere (volumes) 3D-geprinte artikelen naar professionele
servicebureaus gaan die ontwerp en productie voor hen
verzorgen. Ook voor grafimedia-bedrijven waarvoor 3Dprinten als extra dienstverlening (nu) nog een brug te ver is,
is het goed om zich nu al hiermee bezig te houden. Herman
Hartman zegt hierover: ‘Voor printbedrijven pleit dat ze
door meer kennis van 3D ontwerp in huis te halen ook meer
­kunnen halen uit hun bestaande vlakbedprinters, bijvoorbeeld door te focussen op het vanuit vlakke materialen
maken van driedimensionale objecten voor zowel grafische
als industriële toepassingen. Door buigen, versmelten, lijmen
laseren, rillen en stansen kunnen we sterk uiteenlopende 3Dobjecten maken. De drempel om vervolgens zelf 3D-printen
in huis te halen wordt er lager door.’ Het is een kwestie van
de eerste stap zetten, en dat hoeft niet perse een sprong in
het diepe te zijn.
UITLEG 1 | 1e KWARTAAL
THEMA
MAAR WAT MOET JE ERMEE?
MATRIXPRINTER
En wie denkt dat het nog wel even zal duren voordat de
techniek echt goed ontwikkeld is, zou straks wel eens te laat
kunnen zijn. Publicist Bas van de Haterd trekt in het tijdschrift Management Team de vergelijking met de allereerste
matrixprinters. Net als in de jaren ‘80 de eerste matrixprinters in de huiskamers verschenen, hebben de eerste gebruikers nu een 3D-printer thuis . ‘Nooit zou dat printen het
echte drukwerk kunnen vervangen. Nooit zou het de kwaliteit hebben om brochures te maken’, zo helpt Van de Haterd
ons herinneren. In de grafische industrie weet men inmiddels
beter. Wij kunnen nu nog geen idee hebben van de toekomstige snelheid, kwaliteit en mogelijkheden van 3D-printen.
Nu al melden onderzoekers van de Universiteit van South
Carolina dat zij een nieuw proces hebben ontwikkeld dat
de printtijd van 3D-objecten van uren tot enkele minuten
reduceert. Hetzelfde geldt voor het materiaal; naast kunststof (nylon, PVA, ABS, Ultra Detail), kan 3D printen nu ook
al met duurzame materialen, eetbare materialen (chocolade),
hout (laywood), glas, zandsteen, was, keramiek tot metaal,
roestvast staal, titanium of aluminiumlegeringen.
11