Download - Financial Investigator

// THEMA ALTERNATIEVE BELEGGINGEN
HEDGEFUNDS EN PRIVATE
EQUITY:
IS HET FEEST DEFINITIEF OVER?
Door Erik Hannema
Onlangs maakte het ‘California Public Employees' Retirement System (Calpers),
het grootste pensioenfonds van de Verenigde Staten, bekend dat het zijn
belangen in hedgefunds zal afbouwen. Is dat een teken aan de wand of
denken Nederlandse pensioenfondsen anders over deze categorie?
Calpers zal zijn volledige belang (4 miljard
dollar) in hedge funds afbouwen. De
beweging lijkt weerklank te vinden onder
Nederlandse pensioenfondsen. De cijfers
in de kwartaalrapportages van De
Nederlandsche Bank lijken op een terugtrekkende beweging te wijzen. Eind 2013
was er in totaal 27,4 miljard euro belegd
bij hedge funds. In het tweede kwartaal
van dit jaar belegden pensioenfondsen
nog 26,5 miljard in deze beleggingscategorie. Rondom private equity is het beeld
anders. Deze categorie zag over een jaar
zelfs een toename in pensioenkapitaal.
Van 43,7 miljard naar 46,1 miljard euro in
het tweede kwartaal van dit jaar.
BETERE OPTIES
Rob Nagtegaal ziet deze feiten aansluiten
op zijn praktijkervaringen. Nagtegaal is
bestuurslid van het Pensioenfonds voor
Architectenbureaus, voorzitter van Pensioenfonds Blue Sky Group en visiteur. Hij
spreekt op persoonlijke titel en is genuanceerd in zijn oordeel, maar trekt wel een
duidelijke conclusie: ‘Om kort te gaan vind
ik dat pensioenfondsen niet moeten
beleggen in hedge funds of private equity.
Natuurlijk, het ene hedge fund is het
andere niet. Want wat wordt er gehedged?
Ik kan me ergens nog wel voorstellen dat
als het om het beperken van bepaalde risico’s gaat, bijvoorbeeld rente of valuta, je
zou kunnen kiezen voor een hedge fund
34
FINANCIAL
INVESTIGATOR
NUMMER 6 / 2014
dat hiervoor kan zorgen. Maar dan nog: er
zijn meestal betere, goedkopere en transparantere opties.’
AVONTURIERSFASE
Ook Paul Kooijmans denkt er zo over.
Kooijmans is bestuursvoorzitter bij Pensioenfonds Wolters Kluwer Nederland. Zijn
fonds belegt niet in hedge funds en heeft
dat ook nooit gedaan. ‘Daar hebben we
goede redenen voor. Allereerst lijkt een
consistente outperformance niet mogelijk. Wij willen graag minimaal 2-3% premie op een belegging, maar dat is, gezien
de hoge kosten, ondoenlijk. 500 basispunten en meer zijn geen uitzondering.’
Bij die afweging speelt verder de illiquiditeit en vooral het gebrek aan transparantie bij de hedge funds mee. Nagtegaal
kenschetst het als volgt: ‘Je belegt in een
avonturiersfase van een bedrijf. Dat vind
ik een te groot risico. Om een parallel te
trekken met andere beleggingen: het pensioenfonds van de Architectenbureaus
belegt in vastgoed, maar we beleggen bijvoorbeeld niet in vastgoedontwikkeling.
Daar hebben we gewoon niet de kennis
voor.’
Het beleggen in hedge funds en private
equity gaat voor Nagtegaal ‘in tegen het
wezen van een pensioenfonds. Laat er
geen misverstand over bestaan: ik ben
helemaal niet tegen hedge funds of private
equity. Er zit veel verschil tussen de par-
tijen. Vele hebben een functie als saneerders van slecht functionerende bedrijven.
Hun activiteiten komen de economie ten
goede. Maar ik zie het niet als rol voor de
pensioensector om deze firma's van kapitaal te voorzien. Dan vind ik een belegging in Europese infrastructuur beter. Dat
dient óók een maatschappelijk en economisch doel en is transparanter.’
INGEHAALD DOOR ALTERNATIEVEN
Het pensioenfonds van Wolters Kluwer
Nederland is nog wel belegd in private
equity, via een fund of funds-structuur bij
een Nederlandse en een Angelsaksische
partij. Het gaat om zo'n 2,5% van het
totaal belegd vermogen van het fonds.
Kooijmans: ‘Die belegging is 15 jaar oud
en voor mijn aantreden gedaan. We gaan
geen nieuwe commitments meer aan. Het
is toch te ondoorzichtig en de kosten zijn
te hoog. Vroeger waren je opties voor
diversificatie beperkt. Je zat bijna alleen
in Europa. Maar wij vinden dat er nu
betere, goedkopere alternatieven zijn om
te diversifiëren. Je kunt stellen dat hedge
funds en private equity in de afgelopen
jaren zijn ingehaald door categorieën die
transparanter, goedkoper en minder complex zijn.’ Nagtegaal beaamt dat. ‘Begin
jaren '80 had je wat uit te leggen als je als
pensioenfondsbestuur in wat anders
belegde dan opties of obligaties. Nu is het
best dat fondsen in zakelijke waarden
Foto: Shutterstock
beleggen, maar de essentie is natuurlijk
wel om uitsluitend uitlegbare risico’s te
nemen.’
TRUCS UITHALEN
Marcel Andringa is als uitvoerend bestuurder verantwoordelijk voor het vermogensbeheer van het Pensioenfonds Metalelektro
(PME). Ook PME bouwde de afgelopen
jaren zijn beleggingen in hedge funds af.
Wel belegt het fonds nog 2% in een
private equity fonds. Andringa vindt dat
hedge funds en private equity onterecht
over een kam worden geschoren. ‘Binnen
een categorie als hedge funds kunnen
managers gebruikmaken van allerlei strategieën. Op wat ze daarbij precies doen, is
je zicht beperkt. Bij private equity zie ik
toch een omslag. Wij worden goed geïnformeerd over waarin belegd wordt en
zien structureel wat er in de portefeuille
zit.’ PME belegt voornamelijk in zogenoemde buy-out funds, vehikels die bijvoorbeeld beleggen in een management
buy-out. Het fonds voorziet de investeer-
ders van kapitaal. ‘Het gaat om bestaande
bedrijven en de investeringen zijn niet zo
avontuurlijk als venture capital, waarbij
starters worden gefinancierd. Uiteindelijk
is de premie doorslaggevend. Worden we
beloond voor het risico? Tot nu toe is dat
zo.’ Een van de risico’s van de hedge funds
en private equity is dat het rendement
vaak afhankelijk is van de kwaliteit van de
managers. Andringa: ‘Een belangrijk aandachtspunt is steeds weer de vraag of je in
staat bent om die goede managers te
selecteren.’
GOOCHELAAR LEGT ZIJN TRUCS NIET
UIT
Voor de drie zijn hedge funds momenteel
geen optie. Over de vraag of dat in de toekomst kan veranderen, is Nagtegaal het
meest stellig: ‘Nee, ik zie niet in hoe. Veel
van het succes van dit soort fondsen is te
danken aan de razend slimme mensen aan
het roer en hun ‘financiële magie’. Als de
goochelaar zijn trucs gaat uitleggen, kan
hij wel stoppen. Ze kunnen ons als fonds
nooit de transparantie bieden die wij vragen.’ Kooijmans wil zover niet gaan. ‘Je
moet nooit per definitie categorieën uitsluiten, maar ik zie ook de problemen die er
kleven aan dit type belegging. Voor ons
actuariaat zorgt bijvoorbeeld de waardering van onze private equity portefeuille
ieder jaar weer voor hoofdbrekens.’ ‘Of we
blijven beleggen in private equity, kan ik
niet zeggen’, aldus Andringa. ‘Maar we
evalueren categorieën constant en maken
wijzigingen op basis van die evaluaties.’ «
• Neem uitsluitend uitlegbare
risico’s
• Hedge funds en private equity
worden vaak onterecht over
een kam geschoren
• Belangrijk aandachtspunt:
ben je in staat om de goede
managers te selecteren?
NUMMER 6 / 2014
FINANCIAL
INVESTIGATOR
35

Download Report