236-237_LR_NVOX14_0207_TDS_nr 5

Praktisch schoolexamen vmbo
Een NVON-cursus
Het opstellen van een praktisch schoolexamen is een uitdaging voor iedere docent in de examenklas.
Docenten staan vaak alleen en soms ook nog zonder een toa voor het maken van deze belangrijke
toetsen, terwijl overal in Nederland docenten schoolonderzoeken en een praktisch schoolexamen aan
het ontwikkelen zijn. Als vakvereniging willen we de expertise die er binnen de vereniging is delen
met onze collega’s. Daarnaast dragen we graag bij aan het uitwisselen van expertise en ervaringen
tussen docenten.
n
Adrie Niënkemper / Lodenstein College, Hoevelaken
236
In het voorjaar van 2013 tijdens de
CE-correctietrainingen en in het najaar
van 2103 tijdens de cursussen schoolexamen van de NVON kwam de vraag naar
boven of er een cursus kon komen over
het praktisch schoolexamen. Die kwam
er eind januari 2014. Twee avonden van
17.00 - 20.00 uur, officieel, maar men was
zo enthousiast dat het wel half negen
werd.
We hadden twintig deelnemers per vak
als maximum gesteld, zestig in totaal.
De cursus was overtekend, er is dus veel
belangstelling voor. De cursus werd
gehouden op de CSG Het Streek in Ede.
Algemene inleiding
De cursus voor de vakken biologie,
natuurkunde en scheikunde startte met
een algemene inleiding, waarna men in
NVOX
mei 2014
de aparte vakken aan de slag ging met
een voorbeeld-PSE. Met behulp van de
reader werd gekeken welke onderdelen
je praktisch kunt toetsen, werden voorbeelden gegeven hoe het niet moet, werd
ingegaan op hoe je observeert en ook
hoe je een en ander organiseert.
In de een reader was ook theoretische
achtergrondinformatie opgenomen,
zoals:
• Hoe je zelf een practicumtoets kunt
maken.
• Afspraken over beoordeling.
• Welke handelingen/vaardigheden
beoordeel ik wel en welke niet?
• Hoe normeer ik?
De begeleiding
Harrie Jorna en Sjaak Poot begeleidden de scheikundedocenten/toa’s, Jan
Baas de natuurkundedocenten/toa’s en
Liliane Huge de biologiedocenten/toa’s,
terwijl cursusleider Adrie Niënkemper
bij de drie vakken assisteerde.
Een voorbeeld van een PSE
uitvoeren
Voor biologie werd de PSE Brood uitgevoerd, voor scheikunde Cillit Bang en
voor natuurkunde een drietal: Invloed
ijsklontje op temperatuur vloeistof van
verschillende dichtheid, Hoe sterk is een
elektromagneet en De sissende schroef. Het
uitvoeren nam twee tot tweeënhalf uur
in beslag.
Allereerst was het de bedoeling dat de
docent kon ervaren wat ook een leerling tijdens een praktisch schoolexamen
ervaart, bijvoorbeeld als blijkt dat niet
al het benodigde materiaal klaar staat.
VMBO&ONDERBOUW
Een leermoment dat je als docent en/
of toa alles goed moet nalopen. Verder
kon men ervaren dat als de docent en/
of toa de toets niet zelf van te voren
heeft gedaan, je voor verrassingen kunt
komen te staan. Ook mag je niet klakkeloos aannemen dat het materiaal van
vorig jaar het jaar daarop van dezelfde
samenstelling is. Dat je bijvoorbeeld niet
wordt geconfronteerd dat de kleur nu
roze is terwijl het een jaar eerder kleurloos was, of dat de concentratie anders is
geworden.
Tijdens het in tweetallen uitvoeren van
de toetsonderdelen bediscussieerde men
het niveau en de formulering van de opdracht, waar we de tweede avond plenair
op terugkwamen.
het uit in de klas en Evaluatie, toets of
leerdoelen zijn gehaald).
H3: De vier toetsprincipes: validiteit,
betrouwbaarheid, efficiëntie/gelijkwaardigheid en impact. En een stappenplan
voor het zelf ontwikkelen van een practicumtoets. H4 gaat over beoordelen,
zoals hoe beoordeel je de vaardigheid,
over de veiligheid, het gebruik van scoringsmethodes, het correctievoorschrift.
H5: Van score naar cijfer, waarbij twee
methodes worden belicht, te weten
normeren vóór de toets en normeren ná
de toets. Het bepalen van het cijfer na de
cesuur, als N-term en de lineaire omzetting. De reader wordt afgesloten met een
samenvatting aan welke voorwaarden
een PSE moet voldoen.
deelnemers.
“Ik had verwacht meerdere soorten
PSE’s te zien.”
“Meer tijd voor onderlinge uitwisseling
van PSE’s.”
“Tussen de cursusavonden meer tijd.”
“Meer aandacht aan de voorwaarde
waaraan een PSE moet voldoen.”
Uitbreiden met een derde avond
Terugkijkend kunnen we concluderen
dat de cursus in behoefte voorzag. En
naar aanleiding van de evaluatie zal de
cursus hier en daar aangepast worden en met een derde avond voor een
uitwisseling van praktisch schoolexamens uitgebreid worden.
237
De tweede avond
Nu werd het commentaar op de voorbeeld-PSE dat op de eerste avond door
een ieder was opgeschreven plenair
uitgewisseld, zodat de toets daarna door
iedereen verbeterd en aan de eigen situatie op school aangepast kon worden.
Daarbij werd er in de werkgroepjes uitgebreid gediscussieerd en veel ervaringen met praktisch werk uitgewisseld.
De reader
De reader bevat vijf hoofdstukken.
H1: De drie verschillende soortenpractica: apparatenpracticum, onderzoekspracticum en begripspracticum.
H2: Het ADDIE-model (Analyze, analyseer de situatie; Design, geef vorm aan
het idee; Develop, ontwikkel het lesmateriaal en de instructie; Implement, voer
Plussen en minnen
Uit de evaluatie kwamen de volgende
reacties:
“Fijn om kritisch naar vragen en
opdrachten te kijken en daardoor een
bruikbaar PSE te verkrijgen.”
“Prettig om zelf een practicum te
kunnen uitvoeren en te evalueren wat
leerlingen ervaren.”
“Inzicht gekregen in het ontwikkelen
van practicumopdrachten.”
“Evalueren, nabespreken en netwerken, de contacten met collega’s en
toa’s...geweldig!”
“Erg leerzaam.”
Deze en meer positieve reacties kwamen regelmatig terug. Toch waren
er ook zaken die bij herhaling van de
cursus beter zouden kunnen, gezien
de onderstaande reacties van enkele
Hoe verder?
Er was voor 3 april voor deze eerste uitvoering van de cursus een derde avond
gepland. Iedereen heeft eigen materiaal
aan elkaar gestuurd. De bedoeling is dat
dit materiaal uitgeprobeerd wordt en op
de derde avond wordt daarover gediscussieerd. Waarom heb je dat zo gedaan en
niet zo? Hoe organiseer jij dat, want bij
mij ging het niet zo als ik me gewenst
had en dat soort vragen. Daarnaast is er
tijd ingeruimd voor verdere onderlinge
consultering.
Zegt het voort!!
Mogelijk dat u, als lid van de NVON, uw
collega’s kunt wijzen op het bestaan van
deze cursussen voor vmbo-docenten.
U kunt uw collega’s verwijzen naar de
kalender op www.nvon.nl.
mei 2014
NVOX

Download Report