Vriendenblad December 2013

VRIENDENBLAD, jaargang 17 (nieuwe serie), nr. 3, december 2013
ISSN 1383-0511
Pag. 2 Een woord vooraf
Auteur
Pag. 3
2013: een bijzonder jaar
S. van der Veen
Pag. 10
De gevelsteen van Natura Docet uit 1911
Pag. 16
Verslag - Najaarsvergadering NFVM
op 9 november in Denekamp
Pag. 19
Historischekranten.nl (deel 3)
Pag.20 In de spotlight: Winterkoninkje
Pag. 23
Herfst
J. Bruns
Pag. 24
De Reuzenbovist
J. Bruns
Pag. 25
Hallo jongens en meisjes: De berk
H. Hulsink
Pag. 28
Nu een bijzonder museumobject,
vroeger niet meer dan een simpel recept (2)
H. Young-Tammel
Pag.30 Verslag excursie naar Münsterland naar Telgte en Altenberge
Pag. 33
De Vereniging van Vrienden is nu online te vinden
Pag. 34
Samenstelling van het bestuur
Pag. 34
Redactie Vriendenblad
Pag.35 Verenigingsgegevens
1
R. Groener
EEN WOORD VOORAF
Hierbij treft u aan de laatste aflevering van het Vriendenblad van 2013: een bijzonder jaar
voor het nieuwe Natura Docet Wonderryck Twente, en dat is nog zwak uitgedrukt.
Sinds de verschijning van het tweede nummer werd de 25.000ste bezoeker verwelkomd en
werd hier op 9 november jl. de halfjaarlijkse landelijke bijeenkomst van de Nederlandse
Federatie van Museumvrienden gehouden. In dit Vriendenblad vindt u nadere informatie
over deze en andere onderwerpen.
Wij wensen u veel leesplezier en een gelukkig nieuw jaar.
De redactie
Eerste hulp bij
uw website
• Zelf eenvoudig teksten toevoegen
• Zelf eenvoudig afbeeldingen plaatsen
• Zelf eenvoudig pagina’s aanmaken
• Uit te breiden
kalender, webshop, forum, nieuwsbrief, blog,
gastenboek, sociale media en nog veel meer.
Ook voor al uw drukwerk
bent u bij ons aan
het juiste adres!
• Folders • Posters •
• Brochures en meer •
De Kerkuil 27 B • 7591 KE Denekamp • 0541-35 46 79
[email protected] • www.groenergraphics.nl
2
2013: EEN BIJZONDER JAAR
Het is een bijzondere tijd voor Natura Docet
Wonderryck Twente. Misschien bent u sinds
de opening al in het nieuwe belevingsmuseum en landschapscentrum langs geweest.
Zo ja, dan bent u – sinds eind oktober – een
van de 25.000 bezoekers die de vernieuwde
versie van Natura Docet sinds 8 juni van dit
jaar al bezocht heeft. Natuurlijk gaat het niet
alleen om de getallen maar ook, of juist, om
de ervaring en kennisverrijking die we bieden. Maar in een tijd van het versterkt cultureel ondernemen is het behalen van beoogde
bezoekersaantallen en exploitatiecijfers heel
geruststellend. Wij zijn op de goede weg en
het pad voor ons ligt open. Een nieuw jaar
gaat straks weer nieuwe kansen bieden op
samenwerking met cultuur- en erfgoedcollega’s en ondernemers in het toeristische
veld en allerlei andere sectoren zoals de zorg
en handel. De 25.000e en 25.001e bezoeker
waren overigens mevrouw en meneer Pater
uit de Harskamp op de Veluwe die op 1 november hadden besloten tot een dagje-uit
richting Denekamp naar aanleiding van een
artikel in het Reformatorisch Dagblad na de
opening in juni. Wethouder Loes Stokkelaar
van de gemeente Dinkelland, bestuurslid
Rodney Mooij en de directie stonden klaar
om hen te verwelkomen met bloemen, taart
en een kopje koffie. Volgend jaar komt de
familie Pater hun familiedag vieren in Natura Docet met een toer door ons Wonderryck Twente!
Sinds de uitgave van het Vriendenbulletin in
augustus is er alweer heel wat gebeurd. We
hebben van 19 t/m 26 oktober een prachtig
Herfstvakantie Kinderfestival gevierd met
piekdagen van 500 bezoekers per dag. Jarno
Hams heeft laten zien hoe een sterke man
zijn krachten verdeeld om kinderen te tillen,
met halters te ‘jongleren’ en betonnen bal-
Jarno Hams maakt indruk
3
Egeltjes maken met stagiaire Sanne Mol (midden)
Knutselen onder toeziend oog van Wil Leferink
4
len op te tillen. Zijn ambassadeurschap voor
Natura Docet Wonderryck Twente is hiermee
indrukwekkend in beeld gebracht. Om Jarno
kom je niet heen als hij zich inzet voor Wonderryck Twente! Tijdens de week was er elke
dag een gevarieerd programma van activiteiten. Van knutselen tot wandelcollege met
Professor Eric (en zijn levende koningspython) en Juf Julia, van het longeren (rondjes
laten lopen) van het paard van buurman Aloys Goossens tot het schapen drijven met de
kudde van herder Mieke Boode. Mieke dreef
niet alleen schapen, in samenwerking met
haar honden, maar liet ook de toeschouwers
een bijzondere rondedans uitvoeren op het
veld bij het amfitheater net zolang tot zij met
elkaar een kraal voor de schapen vormden.
Een prachtig moment om mee te maken elke
ochtend, zeker op de dagen dat het gouden
herfstlicht het bos achter het museum helemaal in gloeilicht leek te zetten. Een grote
groep vrijwilligers heeft meegeholpen bij de
‘Professor’ Eric en museumpython XiDé
in actie
Tijdens de wandelcolleges was er ook aandacht voor Twente’s reis door de tijd
5
Na gedane arbeid mocht het paard van Aloys Goossens geaaid worden
op de website het programma van het Kerstvakantiefestival uitgebreid aangekondigd
(www.wonderryck.nl).
Op donderdagavond 21 november is er een
speciale thema-avond rondom De Das georganiseerd. Eerder in het jaar vroeg Gijs
Gerrits, organisator van de nieuwe Dassenwerkgroep in NO-Twente of het mogelijk
was een lezing te organiseren. Omdat we
vanuit Natura Docet Wonderryck Twente
de banden met de verschillende bestaande
en nieuwe natuurorganisaties willen aanhalen en versterken, leek de Das een waardige diersoort om een aftrap te geven aan de
thema-avonden die we willen gaan organiseren. Boswachter Pauline Arends, bekend
als @bosmier op Twitter en werkzaam voor
Staatsbosbeheer in Drenthe, verzorgde een
interessante lezing over deze bijzondere
uitvoering van de activiteiten. Zeker voor de
nieuwkomers bij het werk aan de entreebalie
betekende dat soms wel even alle hens aan
dek. Je zult je maar net aangemeld hebben en
dan op de eerste dag van dienst meteen platgewalst worden trappelende kindervoetjes en
(groot)ouders die onder leiding van de kinderen een dag lang bezig werden gehouden in
het museum en in de tuin. Komende kerstvakantie gaan we een dergelijk programma herhalen. Het wordt even puzzelen want Kerst
en Oud/Nieuw liggen elke keer midden in
de week waardoor het programma een beetje
hink-stap-sprong gaat worden. Maar, met Beweging als thema voor de komende tijd maken we daar natuurlijk creatief gebruik van.
FC Twente kon in de herfst niet aanwezig
zijn als ambassadeur, misschien lukt dat nu
in de kerstvakantie wel. Binnenkort vindt u
6
Herder Mieke Boode met schapen en honden
Iets heel nieuws voor Natura Docet Wonderryck Twente was de inpakworkshop die werd
georganiseerd voor de nieuwe vrijwilligers
van de balie en de winkel. Via een artikel in
Dinkelland Visie heeft zich een flink aantal
nieuwe vrijwilligers aangemeld, voor werkzaamheden bij de ontvangst van het bezoek
en als ondersteuning bij het onderhoud in
de tuin en in huis. Omdat de Sinterklaas en
Kersttijd nu naderen, is een pakjes-inpakworkshop natuurlijk altijd handig. Maar
eigenlijk wordt er altijd een feestje van een
pakje gemaakt als er bijvoorbeeld een cadeautje wordt gekocht voor iemand. Wist u
dat je geschenkenbonnen ook heel mooi kunt
inpakken? Miranda en Liane van de VVV
hadden daar al ruim ervaring in maar nu zijn
alle dames (gastheren waar blijft u?) specialist geworden in het maken van muizetrapje
diersoort. Terug van weggeweest, sinds zo
goed als verdwenen te zijn geweest in de
jaren ‘60/’70 nu weer in flinke aantallen terugkerend, is de das met enige kennis van
zaken snel te herkennen in het landschap.
Dassen hebben speelbomen waar ze rondom spelen en de grond lekker kaal maken.
Dassen hebben burchten die ze kunnen delen met vossen maar ook met de nieuwkomer, de wasbeerhond. Dassen maken open
latrines, een eind van de burcht af, om natuurlijke vijanden te weren, met stinkende
poepjes waar hun dagelijks menu (maïs,
wormen, etc.) nog goed in te herkennen
is. Kortom het was een leerzame avond
die roept om vervolg. Kent u nog mensen
of clubs die zich zouden willen presenteren? Neem dan contact op met conservator
Eric Mulder via 0541- 351325.
7
Dassenavond 21 nov. deskundige Pauline Arends bekijkt de resten van een das, gevonden
door de familie Ter Haar uit Lonneker
Inpak workshop met v.l.n.r. Marloes Wilmink, Marja Niehof, Ceciel Groener en Annemieke Dogger
8
met woezeltjes en wolpompoentjes. Een
aanrader als u in de buurt bent en nog iets
voor een verjaardag nodig heeft! We hebben
tegenwoordig ook hele mooie ansichtkaarten
in de winkel met afbeeldingen van allerlei
museumcollecties. Ook met prachtige kerstkaarten!
hoe-en-wat er gaat gebeuren om het meeste
aantal stemmers binnen te halen. Vrienden
hebben immers een heleboel vrienden (en
familie, en collega’s, en buren etc etc etc)!
Zodra duidelijk is dat we mee gaan doen in
de race om de Museumprijs, hoort u van ons!
Dan rest mij nog u, namens het hele team
Natura Docet Wonderryck Twente en het
bestuur van de stichting Natura Docet, hele
mooie feestdagen en alle goeds voor het
nieuwe jaar te wensen! We hopen u te mogen ontmoeten in de Kerstvakantie en ook
daarna in het nieuwe jaar 2014, in goede
gezondheid, gewenst voor u en uw familieleden. Veul heil en zeg’n en …. goodgoan!
Wist u al dat Natura Docet Wonderryck Twente zich ingeschreven heeft voor deelname aan
de Museumprijs 2014? De BankGiro Loterij
Museumprijs 2014 wordt uitgereikt aan het
natuurhistorische museum dat er het beste in
slaagt de collectie op een aansprekende wijze
aan een breed publiek te presenteren. Natura
Docet Wonderryck Twente maakt een kans
op de prijs als de presentatie van de collectie
vernieuwend en origineel is de techniek van
de presentatiemiddelen op een vernieuwende
en prikkelende wijze wordt ingezet om de
boodschap over te brengen
• de presentatie van de collectie op alle
niveaus toegankelijk en begrijpelijk is
voor een breed publiek, en stimuleert
bezoek aan natuur en landschap
• de inzet van presentatiemiddelen effectief is qua inhoud en bereik
• Nou, het lijkt wel alsof de prijs op het lijf
van Natura Docet Wonderryck Twente
geschreven is!
Als we winnen ontvangen we, naast een heleboel media- en publieksaandacht een prijs
van 100.000 euro en dat willen we natuurlijk graag. Daarvoor hebben we wel uw hulp
nodig want er moet gestemd gaan worden.
Eerst moet Natura Docet genomineerd worden, samen met drie andere natuurmusea,
en dat wordt (hopelijk) bekend gemaakt in
februari. Tussen 1 tot en met 31 maart 2014
kan er dan gestemd worden op de genomineerde musea en de winnaar wordt in april
2014 bekendgemaakt.
Horen we bij de genomineerde musea dan
ontvangt u natuurlijk meteen een brief met
Stans van der Veen
De foto’s bij dit artikel werden gemaakt
door Hanneke Young-Tammel
Digitale Nieuwsbrief
Wilt u sneller op de hoogte blijven van activiteiten in- en rondom Natura Docet Wonderryck Twente meldt u dan aan voor de digitale
nieuwsbrief van Natura Docet Wonderryck
Twente. U kunt zich aanmelden via de website maar ook een mail sturen naar info@
wonderryck.nl met vermelding van uw naam
en mailadres. Uw adres wordt uitsluitend gebruikt om informatie te sturen over Natura
Docet Wonderryck Twente en wordt niet aan
derden doorgegeven. U kunt zich altijd weer
uitschrijven door aan [email protected]
een bericht van afmelding te sturen.
Zet u er voor de duidelijkheid even bij dat u
Vriend bent? Dank u!
Opening tijdens de feestdagen
Natura Docet Wonderryck Twente is alle dagen geopend van 10-17 uur behalve op 1e
Kerstdag (25 december), op Oudejaarsdag
(31 december) en Nieuwjaarsdag (1 januari).
9
DE GEVELSTEEN VAN NATURA DOCET UIT 1911
schrift De Levende Natuur als volgt: ‘Een
klassieke ingang, waarboven in gouden
letters “Natura Docet”. Een overstaande
bekapping, blauw en geel geverfd evenals
ook de ramen en deuren. De bovenramen
gemaakt van kleine ruitjes van kathedraalglas. De binnenbetimmering “deftig als
een villa”, zei dezer dagen een bezoeker uit
Holland’. Bij het 25-jarig bestaan van Natura Docet in 1936 beschreef Willem Dingeldein de historie van het museum. Over
de ingang van het gebouw schreef hij, dat
boven de ingang de naam van het museum
‘uitgebeiteld’ was. De fraaie ingang van het
museumgebouw was grotendeels opgetrokken uit Bentheimer zandsteen en maakte
veel indruk op de bezoekers. De gevelsteen
Op tweede Pinksterdag, 5 juni 1911, werd
het museum Natura Docet in Denekamp
feestelijk geopend en de Brinkstraat waaraan het gebouw, achter Berninks woonhuis gebouwd was, werd daarna Museumstraat genoemd. De bouw werd mogelijk
gemaakt door hulp van belangrijke Nederlandse natuuronderzoekers en de financiële bijdragen van een aantal Twentse
fabrikanten. Het museum werd gebouwd
onder architectuur van de bekende Twentse architect Karel L. Croonen die naam
maakte door zijn ontwerpen van diverse
monumentale bouwwerken in een neogotische stijl, zoals kerken en kloosters.
Bernink beschreef het voltooide gebouw
eind 1910 in een artikel in het natuurtijd-
Bouwtekening uit 1910 van architect Karel L. Croonen.
10
Aankondiging van de aanbeste- De achterkant van het museum gezien vanaf de
ding in 1910.
Kokensteeg.
boven de ingang bestond uit een houten bekisting met hard geworden cement waarin
de letters en versieringen gevormd waren.
De verf van de ‘gouden letters’ die Bernink
vermeldde is waarschijnlijk na verloop van
tijd afgebladderd en later zwart geschilderd.
Toen in de jaren twintig van de vorige eeuw
het museum aan de Brinkstraat (Museumstraat) veel te klein bleek te zijn voor alle
collecties van het museum werd besloten
een groter museumgebouw, inclusief een
woonhuis voor de familie Bernink, te bouwen aan de Oldenzaalsestraat. Dit museumgebouw werd onder architectuur van
Karel Muller gerealiseerd en in mei 1922
geopend. Het woonhuis aan de Brinkstraat
verhuurde Bernink aan mevrouw BennekerBrevink die er een hoedenzaak in vestigde.
Het overbodig geworden oude museum
werd verhuurd aan kleermaker Dierker die
het inrichtte als woonhuis voor zijn gezin
Ingang van het oude museum in 1911.
11
Foto boven: Meester Bernink voor zijn huis aan de
Brinkstraat. Links ziet u de ingang van het museum.
Foto links: Uithangbord, in Jugendstil, met de
openingstijden enz.
en als kleermakerij. Later in 1939 nam de familie
Olde Hanter de hoedenzaak van Mevrouw Benneker-Brevink over en kocht in 1956 de hoedenzaak
en het monumentale oude museumgebouw. Dit
fraaie bouwwerk werd in 1979 afgebroken om
plaats te maken voor een woonhuis voor het echtpaar ten Does-Berning. In het winkelpand was tot
2012 de bruids- en hoedenzaak van mevrouw ten
Does-Berning gevestigd.
Toen men bezig was de monumentale ingang van
het oude museum te slopen was Geert van Beurden, directeur van Openbare werken in de gemeente Denekamp, daarbij aanwezig. Zijn aandacht
werd getrokken door de gevelsteen. Hij vond deze
van historisch belang en verzocht de werklui te
trachten deze steen zo compleet mogelijk uit de
ingang te verwijderen. Helaas kwam deze in zes
12
Ingang naar het museum, in 1911.
13
Ingang in de hal naar de museumtentoonstelling, in 2013.
Willem Groothuis (l) wordt door Hein Bernelot Moens bedankt
voor zijn inzet voor het behoud van de gevelsteen.
14
tige herinnering aan het oorspronkelijke
museum bewaard gebleven.
De hoop om de steen al bij het 100-jarig bestaan weer te plaatsen is helaas niet verwerkelijkt. Het nieuwe bestuur was blij verrast toen
Willem Groothuis bij de eerste kennismaking
de steen toonde. Echt cultureel erfgoed!
Bezoekers die na de heropening in de hal
stonden vragen regelmatig waar nu de ingang naar het museum is. Daarom is besloten om de steen de haar toekomende plaats
weer te laten innemen: boven de ingang
naar het museum, in de entreehal, dus goed
beschermd. Zo krijgt de ruim 100 jaar oude
gevelsteen na 34 jaar vergetelheid weer haar
oude functie: de bezoekers de weg wijzen
naar ons mooie museum.
We zijn Willem Groothuis heel dankbaar
voor zijn reddingsactie en de restauratie!
stukken eruit. In de veronderstelling dat de
toenmalige museumdirectie wel in dit enige
overblijfsel van het oude museum was geïnteresseerd liet hij de brokstukken met de
bekisting naar het museum brengen. Maar
helaas was daar geen belangstelling voor de
resten van de gevelsteen. Om dit historische
object toch voor het nageslacht te bewaren
bracht van Beurden het naar de kelder van
het gebouw waar nu de Vereniging Heemkunde is gevestigd. In 2004, vijfentwintig
jaar later, ontdekte Willem Groothuis, die
bij Heemkunde op zoek was naar archiefstukken voor het Archief Natura Docet, de
zes brokstukken in de houten bekisting. Hij
lijmde de stukken aan elkaar en restaureerde het geheel zodanig dat de gevelsteen zo
goed mogelijk in zijn oorspronkelijke staat
werd teruggebracht. Daarmee is een prach-
Te raadplegen: Honderd jaar Natura
Docet, Meester Bernink en zijn natuurhistorisch museum.
Overijssels boek van het jaar 2011.
Auteur: Willem Groothuis.
Uitgave: Walburgpers Zutphen,
ISBN 978.90.5730.735-5.
15
VERSLAG - NAJAARSVERGADERING NFVM OP 9 NOVEMBER IN DENEKAMP
Het was, door een ongeval op het spoor eerder
in de week, wat ingewikkeld om er te komen,
maar de Najaarsvergadering was volgens de
toch nog talrijke bezoekers een succes.
voorzitters van museum en vriendenvereniging Dr. Hein Bernelot Moens en Piet Jager
ons toespraken. Warme hartelijke woorden
die iedereen een mooi gevoel gaven.
Zo’n 65 museumvrienden verzamelden zich
op zaterdag 9 november in het prachtig vernieuwde gebouw van Meester Bernink’s
Museum Natura Docet, dat tegenwoordig
óók Belevingsmuseum Wonderryck Twente
heet. Een hartelijk welkom viel ons ten deel
met koffie en krentenwegge en veel blije
gezichten. De actieve en immer attente 100
jarige vriendenvereniging had zelfs gezorgd
voor een pendelbus om iedereen van station
Hengelo naar Denekamp te krijgen.
Onze voorzitter Mr. Anton Aelberts sloot de
rij sprekers, hij dankte voor de gastvrijheid
van onze Twentse vrienden en memoreerde
vervolgens de vernieuwing van het bestuursmandaat van Lidewijn Reckmann en Raymond Salet, de portefeuillehouders PR, een
huishoudelijke mededeling die door de zaal
met een stevig applaus werd begroet.
Vervolgens werden twee bestuursledenvrijwilligers van de vriendenvereniging in
het zonnetje gezet, Mevrouw Suze Heerink,
die al meer dan 40 jaar actief is binnen de
Vereniging van Vrienden en de binnenkort
aftredende voorzitter Piet Jager, die 12 jaar
De vergadering werd geopend met een enthousiast woord van de burgemeester van
Dinkelland Mr. Roel Cazemier waarna de
Piet Jager wordt bedankt voor 12 jaar voorzitterschap van de Vereniging van Vrienden.
Links de heer Aelberts en rechts de heer De Ceuninck van Capelle (voorzitter en secretaris van de Federatie van Vrienden Musea)
16
lang de vriendenvereniging enthousiast en
kundig heeft geleid. Beiden kregen als dank
voor hun exemplarisch vrijwilligerschap en
hun inspirerende voorbeeld voor komende
generaties vrijwilligers, een bloemenhulde
van de NFVM.
Henk Vinken heeft toegezegd na 9 december
als de Cultuur Index in het Concertgebouw
te Amsterdam is aangeboden aan minister
Bussemaker, de NFVM en de ledenverenigingen via onze website te bevoordelen met
een uitgebreide toelichting op de uitkomsten en aanbevelingen van het onderzoek,
dat overigens mede door de Boekmanstichting en het SCP Sociaal en Cultureel Planbureau is opgezet en waar de NFVM actief
aan meewerkte.
Dr. Henk Vinken, onderzoeker aan de universiteit van Tilburg preludeerde in zijn voordracht op de Cultuur Index die op 9 december aanstaande tijdens een bijeenkomst in
het Amsterdamse Concertgebouw openbaar
wordt gemaakt. Het is duidelijk gebleken dat
onze nationale cultuursector niet kan bestaan
zonder de inspanning van vrijwilligers. Overigens, Nederland mag trots zijn op het hoogste percentage vrijwilligers in Europa èn de
wereld. De vriendenverenigingen hebben de
mooie taak te zorgen voor aanwas van vrijwilligers met name onder de (betrekkelijk)
jongeren. Nu is het overgrote deel van museale vrijwilligers 55+ en dat kan veel beter.
Een rijk belegde boterham stond ons vervolgens te wachten. Een Twentse lunch met
een keur aan heerlijke typisch Twentse hapjes met zorg verzorgd door de horecapartner
van het museum.
Het middagprogramma werd geopend met
een voordracht van Dr. Eric Mulder, de conservator van het museum, die op een meeslepende manier wist te vertellen over het ont-
En Suze Heerink wordt bedankt voor 40 jaar lid van het bestuur van de Vereniging van
Vrienden. Links de heer Aelberts en rechts de heer De Ceuninck van Capelle (voorzitter
en secretaris van de Federatie van Vrienden Musea)
17
staan van het Twentse landschap, de Twentse
flora en fauna en dat alles in connectie met de
rijke erfenis die de Denekamper onderwijzer
Meester Bernink aan Denekamp en de wereld heeft nagelaten. Een bezoekster merkte
op “als ik in mijn jeugd zo’n inspirerende
biologieleraar had gehad, zou ik met veel
meer plezier naar dat vak hebben gekeken”.
Het mooist compliment dat je als ‘opvoeder’
kunt krijgen, denken wij.
De rondleidingen door tuin/park en museum
verliepen soepel en niemand verveelde zich.
De buitenexcursie onder meer onder bevlogen leiding van museumhovenier/bestuurslid
Jos Bruns was buitengewoon interessant en
de binnenexcursie met Eric Mulder wist alweer iedereen zeer te boeien. Het museum
sluit prachtig aan op de eisen van deze tijd
zonder de sfeer en het “hogeTeylers-gehalte”
van Meester Bernink’s collectie aan te tasten.
prachtige collectie en het enthousiasme van
de medewerkers-vrijwillgers nodigt beslist
tot een nader bezoek.
De Najaarsvergadering werd afgesloten met
een geanimeerde borrel in het museumrestaurant en een woord van dank aan allen die
deze dag mogelijk hebben gemaakt. Rest nog
te vermelden dat zonder de enthousiaste acties van bestuursleden Roos Groener, die het
initiatief nam de NFVM uit te nodigen in het
kader van het 20e lustrum van het museum en
Piet Jager èn van ‘ceremoniemeester’ Jeroen
Ottink, deze geslaagde ontmoeting van museumvrijwilligers niet mogelijk was geweest.
De federatie is stichtingsbestuur en vriendenbestuur dankbaar voor de gastvrijheid
en het betoonde enthousiasme.
Rond 17.00 uur togen alle gasten zeer vergenoegd huiswaarts.
Alle informatie ontlokte vele bezoekers
de opmerking “we moeten hier beslist
nog eens terugkomen” en zo was het. Natura Docet is geen groot museum, maar de
Overgenomen van de website van Federatie
van Vrienden van musea.
Stans van der Veen (algemeen directeur Natura Docet Wonderryck Twente) met enkele
bezoekers van de federatiedag.
18
HISTORISCHEKRANTEN.NL (DEEL 3)
F.W. Craandijk 1862-1934. Foto uit
100 jaar Natura Docet van W. Groothuis
BIJZONDERE GASTEN
In de herfstvakantie werd Natura Docet Wonderryck ook bezocht door Guus en Marian Oud.
De heer Oud schonk geruime tijd geleden zijn grote vogelcollectie aan het museum. De
meeste objecten uit deze verzameling zijn nu tentoongesteld in de nieuwe presentatie.
19
Foto: Wikipedia.org
20
IN DE SPOTLIGHT: WINTERKONINKJE (TROGLODYTES TROGLODYTES)
Als je een klein, roodachtig-bruin, parmantig vogeltje links en rechts door het lage
struikgewas ziet flitsen, dan mag je al vermoedens beginnen te koesteren. Als je datzelfde kleine ding daarna ziet zitten met zijn
korte staartje recht opgericht en je hoort een
klaterende, prachtige en krachtige zang met
veel trillers en rollers, dan mag je zeker zijn
dat je te doen hebt met een winterkoninkje.
Het is het tweede kleinste vogeltje in ons
land (het goudhaantje is het kleinste), maar
ondanks zijn geringe gestalte geeft het ongelooflijk van zijn paretten. Heel zijn lichaampje trilt en hij draait voortdurend zijn kopje
naar links en rechts om te zien of er ergens
een wijfje opduikt dat hij kan verleiden.
Om contact te houden met zijn soortgenoten
laat hij af en toe een soort geratel horen. Met
dat geratel praat hij geregeld met zijn buren
om de laatste nieuwtjes uit te wisselen.
Ondanks zijn kleine gestalte, hij wordt
slechts 9 à 10 cm, en onopvallende kleuren
is hij toch een echte Don Juan. Hij is een
echte kunstenaar in het verleiden.
Hij bouwt een aantal bolvormige nesten van
dorre bladeren, mos, varens en grassen. De
opening ligt opzij bovenaan. Liefst bouwt
hij zijn verblijfplaatsen op een donker
plaatsje tussen planten, oude takken op de
grond, in boomstronken of ergens laag tegen de grond tussen wat rommel in de tuin.
Als je een tuin hebt die netjes en schoon is,
zonder een beetje rommel, hoef je echt geen
winterkoninkje te verwachten. Zijn voorliefde voor donkere, verborgen plaatsen
heeft hem ook zijn wetenschappelijke naam
opgeleverd: Troglodytes. Dit betekent “holbewoner”. Hij werkt de nesten niet volledig
af, maar bouwt er wel verschillende binnen
zijn territorium. Meestal vier tot zes, maar
men heeft ook al waargenomen dat hij er
een tiental bouwt. En dan maar zingen.
Als er een vrouwtje komt kijken wie dat
wel is die daar zo prachtig kan zingen, dan
neemt hij haar fier mee langs de verschillende appartementen, zodat ze haar keuze
kan maken. Het wijfje kiest er één uit en
begint dan met de verdere afwerking. De
binnenbekleding wordt aangebracht en ze
maakt alles warm en zacht met kleine veertjes, pluisjes en haartjes.
Het legsel bestaat gewoonlijk uit 5 tot 8 eieren met een witte ondergrond en met aan het
stompe uiteinde rode tot bruinrode spikkels.
Het wijfje begint met broeden nadat het 3e
ei gelegd is. Meestal zijn de eieren na 16 tot
18 dagen uitgebroed. De jongen vliegen na
2 weken uit, maar als het voortdurend slecht
weer is duurt het soms bijna 3 weken.
Ondertussen is het mannetje al druk bezig
met het versieren van een ander vriendinnetje. Als de eieren zijn gelegd, laat hij weer
zijn prachtige lied horen, verleidt hij een ander vrouwtje en installeert haar in één van de
andere nesten. Het lukt hem dikwijls zijn harem, voor het eerste legsel, uit te breiden tot
een drietal dames. Bovendien is het dan weer
zo dat na het eerste broedsel er dikwijls nog
een tweede en soms zelfs een derde volgt.
Deze volgende broedsels zijn echter niet verwekt bij het wijfje van het eerste legsel, want
die is ondertussen ingetrokken bij een buurman om daar een volgend legsel te beginnen!
Het mannetje voert echter wel de jongen
die in al zijn nesten zijn uitgekomen. Dat
hij daar een behoorlijke klus aan heeft hoeft
geen betoog. Ondertussen blijft hij maar
zingen! Als hij gezorgd heeft voor het laatste nageslacht van het seizoen brengt hij als
geluid dan ook nog slechts een vermoeid
“rrrrrrrrrrrrrrrrrr” voort.
De nesten waarin niet wordt gebroed, zijn
de “speelnesten”, waarin het mannetje de
nacht doorbrengt als het vrouwtje broedt.
21
delde werd gestraft: de nestenrover die zijn
eieren durfde te stelen zou het slachtoffer
worden heksen en duivels. Wie een winterkoninkje vermoordde zou zijn hand, waarmee hij het diertje doodde, nooit meer kunnen stilhouden: ze zou altijd blijven trillen.
Bovendien zouden zijn koeien in het vervolg slechts bloederige melk geven. De Engelsen zeggen: “Cursed is the man who kills
a robin or a wren”. (vervloekt is de man die
een roodborst of een winterkoning doodt).
Ondanks dit spreekwoord, bestond in het
begin van de 20e eeuw, in sommige delen
van Frankrijk en Engeland, de gewoonte om
op de tweede kerstdag een winterkoninkje
te vangen en te doden volgens een bepaald
ritueel. Het werd vervolgens aan een lange
stok gebonden en men ging er mee van huis
tot huis. Men was overtuigd dat elk huis
iets zou krijgen van de heilige krachten van
het vogeltje. Na deze processie werden alle
pluimpjes uitgetrokken, want ze werden beschouwd als een wondermiddel tegen onheil
en ze beschermden zeevaarders tegen schipbreuk. Nadien werd het kadavertje plechtig
begraven op het kerkhof.
Eeuwenlang hebben de mensen gedacht dat
het winterkoninkje beschikte over magische
krachten. Het werd zelfs de “druide-vogel”
genoemd. De katholieke missionarissen
wilden dit bijgeloof in de tijd van het bekeren grondig aanpakken en maakten er een
traditie van om op christelijke feesten een
vogeltje in het openbaar met veel ceremonieel te slachtofferen. Het was een symbolische uitroeiing van het heidendom.
Maar, hoeveel vogeltjes ze ook geofferd
hebben, de volksmensen bleven het parmantige winterkoninkje in hun hart dragen.
Foto: Luc Hoogenstein/Buiten-Beeld
Vogelbescherming België
Later, als de jongen zijn uitgevlogen, overnachten de kinderen ook mee in deze nesten.
Men heeft al vastgesteld dat een winterkoning een nest “afbrak” en het materiaal gebruikte om op een andere plaats een nieuw
nest te bouwen.
Dat er zo stevig wordt gewerkt aan het nageslacht is noodzakelijk om de soort in stand
te houden.
Warmte is noodzakelijk voor onze winterkoninkjes. Zij houden niet van lage temperaturen, want na een koude nacht zingen zij
’s morgens bijna niet. Zij moeten eerst voldoende zijn opgewarmd voor ze hun concert
beginnen. Bij strenge winters komen ze met
duizenden om. Om de verliezen zo klein
mogelijk te houden, zoeken ze ’s avonds elkaars gezelschap op en kruipen ze ’s nachts
dicht tegen elkaar. Men heeft ooit een bol
winterkoninkjes waargenomen, zo groot als
een voetbal. Nadat kopjes en staartje geteld
waren kwam men tot 61 vogeltjes.
Het fiere winterkoninkje werd door onze
voorouders beschouwd als een geluksbrenger. Wie zo’n geluksvogeltje slecht behan-
Bron: Bert Meijnen
Inleverdatum kopij 7 maart 2014
22
HERFST
even afwachten. Ik hoop voor de ijsvogel en
kerkuil dat het geen strenge winter wordt,
want daar kunnen ze niet tegen, voedsel is dan schaars en soms onbereikbaar
door sneeuw en ijs. Daarom kun je in de
maanden september en oktober ook zoveel
trekvogels zien die vanuit het noordoosten
richting zuidwest vliegen. Door sneeuw en
ijs kunnen ze niet bij hun voedsel komen
en zoeken daarom het warme zuiden op
richting Frankrijk, Spanje en Afrika. Sommige soorten zoals kievit en spreeuw blijven in zachte winters in de buurt van de
vorstgrens heen en weer pendelen.
Het zal u niet ontgaan zijn, die overvloed
aan eikels, appels en pruimen. Sommige
takken moesten daarom gestut worden. Er
gaan soms de wildste verhalen rond over de
oorzaak en gevolg van dit natuurverschijnsel. Mij is geleerd dat als je veel vruchten
aan een appelboom wilt hebben, je de boom
moet plagen, zoals een deel van de wortels
doorsteken of zelfs een spijker in een kersenboom slaan. Het zal allemaal wel, maar
feit is dat als een boom het moeilijk heeft, zij
nog snel voor nakomelingen wil zorgen, zodat de soort blijft voortbestaan. Om te voorkomen dat takken uitscheuren door teveel
aan vruchten, is het raadzaam om een deel
ervan vroegtijdig te dunnen. Dat wil zeggen
bijna de helft er tussenuit plukken. Dit komt
ten goede aan de overgebleven vruchten, en
die worden dan in de regel veel dikker.
Alles staat of valt met het weer. We hebben een koud voorjaar gehad, gevolgd
door extreme droogte in juli en augustus.
Dit is volgens mij de reden van de grote
hoeveelheid vruchten deze herfst. Het zou
best kunnen dat er een relatie is tussen het
weer van afgelopen zomer en de door velen verwachte strenge winter die er aan zou
komen, maar dat moeten we nog maar eerst
Herfstkleuren
Elk jaar weer kunnen we genieten van prachtige in herfsttooi gekleurde bladeren in tuin
en bos. De verkleuring van groen naar geel,
oranje, rood of bruin wordt veroorzaakt
door lage temperatuur en nachtvorst, waardoor het chlorofyl in de bladgroenkorrels afgebroken en het aanwezige kleurenpigment
zichtbaar wordt. Paddenstoelen, schimmels
en insecten verteren de afgevallen bladeren
heel snel en zetten het om in voedsel voor
vogels en meststoffen voor bomen en struiken. Sommige paddenstoelen hebben een
23
Toerisme
In steeds meer regio’s worden herfstactiviteiten georganiseerd zoals de herfsttintentocht in Vasse, en paddenstoelen
wandelingen in de kleurrijke bossen van
noordoost Twente. Ook het arboretum in
De Lutte, de molens van Bels en Frans
in Vasse, het landgoed Singraven en natuurlijk ook Natura Docet Wonderryck
Twente zijn enorme publiekstrekkers. Je
kon zien aan de volle parkeerplaatsen dat
de PR machine zijn werk goed heeft gedaan. Dat is goed voor de horeca, maar
zeker ook voor de natuurliefhebber en
rustzoekende hardwerkende stadsmens,
bij het recreëren in ons mooie Twentse
landschap.
hechte relatie met bomen zoals de vliegenzwam met de berk. De samenwerking is in
elkaars voordeel (Symbiose).
Wilde vruchten
In de herfst worden de dieren zoals vogels en
sommige knaagdieren onrustig, want ze moeten een voedselvoorraad aanleggen om hier te
kunnen overwinteren. De eekhoorntjes slepen
af en aan met hazelnoot, walnoot en verstoppen
het meestal aan de voet van een boom in een
kuiltje in de grond. Maar niet altijd wordt het
teruggevonden zodat er het jaar erop zaailingen
van jonge boompjes groeien en de dieren daarmee bijdragen aan de verspreiding van zaden.
Ook gaaien leggen een voorraad aan, maar wat
kan een mens zich druk maken om de naam
Vlaamse gaai, of zwartepiet die discriminerend
zouden zijn!!! Oh, oh, waar gaat dat naar toe.
Jos Bruns
DE REUZENBOVIST: CALVATIA GIGANTEA OF LANGERMANNIA GIGANTEA
Deze voetbalgrote reuzenpaddenstoel is te
zien in goed bemeste weilanden en is redelijk algemeen voorkomend. Dit exemplaar
groeide in het weiland van de familie Zanderink aan de Rodenmorsweg te Noord-Deurningen. Het is even zoeken op internet en in
een paddenstoelenboek, maar als je eenmaal
de naam weet, dan kun je genoeg informatie
hierover vinden. De Reuzenbovist is eetbaar,
en van zulke grote exemplaren kan de hele
familie genoeg eten. Je kunt er schnitzels
van snijden van 2 cm dik, of blokjes van maken en in de pan bakken. Wel op smaak brengen met eigen voorkeurkruiden. Je kunt ze op
de gekste plaatsen tegenkomen, bijvoorbeeld
zomaar tegen het huis van een kennis in Oldenzaal tussen straatstenen van de oprit naast
de garagedeur. Als ze volgroeid en rijp zijn
scheuren ze open en produceren een wolk
van sporen, die door de wind over grote afstand verspreid kunnen worden.
Jos Bruns
Heemkundewerkgroep natuur.
24
HALLO JONGENS EN MEISJES!
De Berk
Lang geleden was de Berk een mysterieuze
en heilige boom van de Noorse volkeren.
Nog altijd worden in Noorwegen en Zweden op de midzomeravond van 23 juni de
huizen versierd met berkentakken. Voor
de Germanen was de berk de boom van de
wijsheid, Zij kenden aan bladeren, twijgen
en sap magische en geneeskrachtige eigenschappen toe. Ook geloofden de Germanen
dat de godin Freija zich goed thuis voelde
bij de berkenbomen.
De meiboom die nu in heel Duitsland op 1
mei in veel dorpen en steden wordt geplaatst
was oorspronkelijk een berk.
In Noord-Duitsland kent men ook nog het
zogenaamde “Maibaumpflanzen”, waarbij
in de tuinen van mensen die gaan trouwen,
’s nachts een berkentak in de tuin wordt
gezet. De dag daarna gaat men alle huizen
weer langs om de “boom” water te geven.
Er wordt dan aan de deur een lied gezongen
en als beloning krijgt men dan een drankje
aangeboden.
Berken zijn bomen die verspreid voorkomen over het noordelijk halfrond van onze
aarde. De berk was ook altijd de eerste loofboom die na een ijstijd weer verscheen.
Een berk ziet er echt chic uit
De zilverwitte stam van deze boom zorgt ervoor dat de berk zonder enige moeite door
iedereen wordt herkend.
Dankzij zijn slanke en sierlijke vorm zie je
de berk vaak in tuinen of plantsoenen staan.
Een berk stelt geen hoge eisen aan de bodem
en kan dus op alle grondsoorten voorkomen.
De berk groeit het beste op zandgrond en
heeft een hekel aan schaduw. De dunne witte schilfers van de bast worden door vogels
er nog al eens afgepeuterd om ze te gebruiken als nestmateriaal. De buitenste laag van
de schors van een berk is trouwens voortdurend bezig zich te vernieuwen. Je ziet dan
ook vaak dunne reepjes aan de stam hangen
die na een poosje naar beneden vallen.
In het algemeen zal een berk maar zelden
uitgroeien tot een lengte van meer dan 15 tot
20 meter, maar alleenstaande berken kunnen
25
wel een hoogte halen van 25 tot 30 meter.
Mijn overbuurman heeft zo’n joekel in de
tuin staan. Het is het lievelingsplekje van
veel kraaien geworden.
In het hoge noorden of tegen de boomgrens
kan de berk niet meer zijn normale grootte
krijgen en kruipt hij dan als een struik over
de grond. Dan is hij een echte dwergberk
geworden.
Berkenbladroller (Foto: Donald Hobern)
Opvallend is het grote aantal kleine, bijna
driehoekige blaadjes, die in de nazomer snel
verkleuren. De berk is wel een van de eerste
bomen die in het voorjaar blaadjes krijgt en
deze in de herfst ook weer het snelst verliest. Thee van lenteberkenbladeren kan een
goede werking hebben tegen reuma, slecht
werkende nieren en zweetvoeten. De thee
reinigt ook het bloed. Je moet dan wel elke
dag 2 kopjes van deze thee drinken.
De bloeiperiode van de berk valt in april en
mei. De mannelijke katjes zijn groen geel;
de vrouwelijke bloemen groeien uit tot
vruchtkatjes. Als die een bruine kleur krijgen zijn ze rijp en vallen ze uit elkaar. De
miljoenen zaadjes worden zo verspreid.
Een aantal jaren geleden stond er voor ons
huis ook een berkenboom. Op een zekere dag
viel mij op dat er in de berk een aantal opgerolde blaadjes aan de takken hingen. Hé,
dacht ik, we hebben bezoek gehad van een
berkenbladroller, een klein donker kevertje.
Als je zo’n opgerold berkenblaadje open
zou rollen dan zie waarschijnlijk de larve
van de berkenbladroller. Gemakkelijk zo’n
huisje waarvan je ook nog kunt eten. En
over eten gesproken: mezen zoeken die opgerolde blaadjes weer op om de larven op
te eten.
Oei! Een heks in de berkenboom!
In de berken kun je soms “heksenbezems”
vinden. Het zijn eigenlijk niets anders dan
kleine bosjes die aan de takken groeien.
Vroeger dachten de mensen dat dit bezems
waren, die de heksen op hun vliegtocht in
de nacht hadden verloren, als ze in een berk
terecht waren gekomen. Ook dacht men wel
eens dat de heksen van deze bosjes hun vliegende bezems maakten. Eigenlijk zijn die
zogenaamde heksenbezems niets anders dan
vergroeiingen van takjes die door bepaalde
bacteriën worden veroorzaakt.
26
Buren van de berk
Er zijn weinig bomen die zo sterk met paddenstoelen verbonden zijn als de berk. Dicht
in de buurt van een berk zie je vaak de zeer
bekende vliegenzwam en de berkenboleet.
De berkenzwam is echter niet zo’n goede
buur, want hij eet zijn buurman gewoon op.
Zo’n paddenstoel die van andere planten of
bomen leeft noemen we een parasiet.
Zo zie je maar weer: Een berk is een bijzondere boom!
Henk Hulsink
Het jasje van de berk, en dan bedoel ik de
schors, bevat de stof betuline die het mogelijk maakt om bederf tegen te gaan. Ook laat
ze moeilijk water door en daarom werd de
schors ook in sommige landen wel als dakbedekking gebruikt. Berkensap werd vooral
vroeger gebruikt als lekkernij. In kapperszaken en bij drogisterijen zie je altijd wel
flesjes met berkensap staan onder de naam
van berkenwater. Ze zeggen dat berkenwater goed is voor je hoofdhuid en voor je
haren. Dus als je later wat minder haar op
je hoofd krijgt moet je maar eens flink wat
berkenwater gebruiken.
De kapper of drogist ontvangt je met open armen om je een fles berkenwater te verkopen.
Berkenboleet
Vliegenzwam
27
NU EEN BIJZONDER MUSEUMOBJECT,
VROEGER NIET MEER DAN EEN SIMPEL RECEPT (2)
Bijdrage: Hanneke Young-Tammel
Dieren die nu zeer zeldzaam zijn, werden vroeger gewoon gegeten, zoals blijkt
uit dit kookboek uit 1761.
28
Ortolaan (Emberiza hortulana). Foto: Pierre Dalous
In Nederland is de Ortolaan vrijwel uitgestorven. Ons land werd praktisch geheel leeggegeten,
wat dat betreft. Het verdwijnen van het kleinschalig agrarisch landschap deed de rest. Dikwijls werden de Ortolanen in hun geheel verorberd, dat wil zeggen mét ingewanden.
NIEUWE LEDEN
ledental bedraagt thans 804 leden. De nieuwe leden zijn: J. Leurink, Tilligte. W. Velthuis, Hengelo, M. Gellekink, Ootmarsum,
M. Greven, Denekamp.
Er hebben zich 14 nieuwe leden aangemeld,
helaas hebben enkele leden hun lidmaatschap geannuleerd, of hebben geen adreswijziging doorgegeven, zodat we ze geen
boekje meer konden toesturen. Het nieuwe
29
VERSLAG EXCURSIE NAAR MÜNSTERLAND
NAAR TELGTE EN ALTENBERGE
door de Vereninging van Vrienden Natura Docet Wonderryck Twente
op zaterdag 21 september 2013
van de straat. Het is begonnen in een kleine
boerderij en is langzaam uitgebouwd tot een
werkelijk groot en mooi museum. We werden
hier rondgeleid door twee personen. Religio
Huis 1 was een pand bestaande uit drie verdiepingen. Het is gebouwd in 2012 Beneden
staat een lange tafel met allerlei verschillende
religies, van Katholicisme tot Jodendom, van
Islam tot Hindoeïsme, er was ook een sjaal
van HSV, want ook die taferelen rondom de
voetbalwedstrijd lijken op iets van geloof.
De eerste verdieping heet poort van het leven: hierin worden de levensfases van doop
tot sterven weergegeven. Er is zelfs een soort
van planetarium, waar men kon kijken naar
het leven op de hemel. De tweede verdieping
worden de jaarlijkse feesten weergegeven met
onder anderen Kerstmis. Vele kerstallen zijn
er reeds uitgestald, maar vanaf half november
tot half januari is er een speciale kerststallen
Het was een zonnige zaterdagmorgen 21 september. Wij, de Vereniging van Vrienden Natura Docet Wonderryck Twente, hadden een
excursie georganiseerd naar het mooie Munsterland. Het vertrek was om 8.00 uur. De reis
verliep voorspoedig. Het zou de hele dag ook
mooi weer blijven. Rond 9.30 uur kwamen we
aan in Telgte. De straatjes waren smal, dus de
buschauffeur heeft ons afgezet aan een grotere
straat en we moesten een klein eindje lopen.
We kwamen bij een leuk café restaurant, genaamd “De Pottkieker”, waar we vriendelijk
werden verwelkomd door de gastvrouw, voor
een overheerlijke tafel met “Kaffee mit Kuchen”. Er was van alles ruim voldoende. Men
mocht wel meer dan één stuk gebak nemen,
en de koffie werd ruim nageschonken. Via
een klein steegje liepen we vervolgens naar
het Religio Museum. Het Religo Museum bestaat uit twee panden. Eén links en één rechts
In de “Eiskeller” van Brouwerij Beuing te Altenberge.
30
tentoonstelling. De kerststallen, die nu tentoongesteld zijn, zijn werkelijk fantastisch. Uit
eikenhout een kerstal in driedelen: Joseph met
zwangere Maria, in de stal met kindje Jezus en
os en ezel en de vlucht naar Egypte, worden
hier uitgebeeld. Een kerstal was gemaakt van
ebbenhout, mooi donker en heel glimmend. In
het andere gedeelte van het museum. In Huis 2
hing o.a. een hongerdoek uit 1623. Hier is ook
een tweede verdieping, maar daar ben ik zelf
niet geweest. Hier is ook een mooie expositie.
Rond de klok van 12.30 uur gingen we terug
naar de bus. Onderweg naar Altenberge waren we opzoek naar een geschikte plek om
te lunchen. Dit viel niet mee. We zijn naar
Altenberge gereden en voor Der Eiskeller
op de parkeerplaats de lunchpakketjes, fruit
en drinken uitgedeeld. Het smaakte goed zo
in de openlucht.
Om twee uur stonden er bij Der Eiskeller wederom twee rondleiders. We kregen eerst een
film te zien van deze ijskelders, en van de manier van het verkrijgen van ijs voor deze ijskelders. De eerste groep kreeg binnen in het museum een verhaal, de tweede groep ging eerst
naar de ijskelders. Later werd dit omgedraaid.
De gebroeders Beuing kocht in 1860 het
stuk land in Altenberge. De kelders zijn door
gebroeders Beuing gebouwd tot de voormalige brouwerij Beuing. De kelders zijn op
meerdere etages. Hierin werd ijs gekoeld
en vaten voor gisten en rijpen opgeslagen.
De brouwerij floreerde tot in de jaren 1920
in 1931 werd het bedrijf stopgezet. Tijdens
de bouw van de school in 1997/1998 kwamen de keldergewelven weer tevoorschijn,
doordat er een bouwmachine wegzakte in de
grond. Er was een heel gangstelsel beneden,
via een stenen trap bereikten we de eerste
onderverdieping. Alle gewelven waren nog
in tact en men kon mooi zien hoe het er
vroeger uitgezien moest hebben. Onderin
deze gewelven was ruimte gemaakt, waar
vleermuizen in de winter dankbaar gebruik
van maken. Bij de uitgang kon men kiezen,
links om of rechts om. De meesten gingen
links om, daar de rondleider vertelde dat
men rechtsom 84 traptreden weer omhoog
moesten. Enkele namen toch dit risico, maar
kwamen heel enthousiast terug.
Om vier uur ging de reis weer richting Denekamp. Hier stond in ons museumcafé een
buffet klaar. Dit was op eigen kosten en men
was niet verplicht, hier gebruik van te maken.
Roos Groener
Aan het eind van de dag heerlijk genieten in Brasserie Wonderryck
31
32
DE VERENIGING VAN VRIENDEN IS NU ONLINE TE VINDEN
Sinds een aantal weken is de Vereniging van
Vrienden van Natura Docet Wonderryck
Twente ook op internet aanwezig met een
eigen website.
Verder zal er een archief aangemaakt worden met oude Vriendenbladen.
En het is natuurlijk mogelijk om u online
aan te melden als Vriend van Natura Docet
Wonderryck Twente.
Via www.vriendenwonderryck.nl blijft u op
de hoogte van de activiteiten die de Vereniging organiseert. Van lezingen tot excursies
tot beurzen.
Ga snel naar www.vriendenwonderryck.nl
33
SAMENSTELLING VAN HET BESTUUR
P.B. Jager
Braamhof 5
(Voorzitter, tel. 0541-35 19 17)
7591 CK Denekamp
J. Oude Hassink
(Secretaris)
7596 NH Rossum
Wiekerstraat 9
R.G.M. Groener-Lohuis
Krabbendijk 6
(Penningmeester, tel. 0541-35 35 01)
7591 AX Denekamp
H.J.J. Hulsink
Fonteinstraat 9
7631 AN Ootmarsum
S. Heerink-Reerink
Laagsestraat 64
7637 PC Oud Ootmarsum
A.H. Groener
Diepengoor 14
7591 BW Denekamp
J.A.M. Bruns
Priorweg 3
7591 NL Denekamp
J. Hunder
Heuvelweg 2
7637 PH Oud Ootmarsum
REDACTIE VRIENDENBLAD
W.M. Groener
De Kerkuil 27 B
(Vormgeving, tel. 0541-35 46 79)
7591 KE Denekamp
R.G.M. Groener-Lohuis
Krabbendijk 6
7591 AX Denekamp
Dr. E.W.A. Mulder
Henegouwenlaan 33
7577 MD Oldenzaal
REDACTIEADRES
Redactie Vriendenblad
Oldenzaalsestraat 39
Tel. 0541-29 74 42, e-mail: [email protected]
34
7591 GL Denekamp
VERENIGINGSGEGEVENS
De VERENIGING VAN VRIENDEN heeft tot doel:
- De belangstelling te wekken voor het museum.
- De museumverzameling op een zo hoog mogelijk peil te brengen.
Zij tracht dit te bereiken door:
- Het stimuleren van activiteiten zoals: lezingen, excursies, etc.
- Het aanschaffen van allerlei hulpmiddelen ten behoeve van het museaal gebeuren, zoals
o.a. tentoonstellingsborden, computers en microscopen, etc.
- (Mede-)financiering van “projecten” van blijvende waarde, zoals de restauratie van het
Elandskelet, de uitgifte van het boek “Het landschap van Twente” ter gelegenheid van
het 75-jarig jubileum van Natura Docet, dinoproject, walvisexpositie, de uitgifte van het
boek “100-jaar Natura Docet”.
U bent al lid van de VERENIGING VAN VRIENDEN VAN NATURA DOCET
WONDERRYCK TWENTE. In uw omgeving zijn zeker nog genoeg mensen, die zich net
als u, door de natuur aangetrokken voelen en zich door de natuur willen laten onderwijzen.
Misschien zijn deze mensen nog geen lid van onze vereniging. Wellicht is het ook een leuke
cadeautip om een jaar lidmaatschap te geven aan vrienden en/of bekenden.
Het oudste natuurhistorisch museum in Nederland kan alle mogelijke steun gebruiken om
zijn positie te handhaven.
Wijst u de mensen in uw omgeving op de mogelijkheid. Stuur onderstaand inschrijfstrookje
aan:
Vereniging van Vrienden van Natura Docet Wonderryck Twente
Oldenzaalsestraat 39
7591 GL Denekamp
Of ga naar www.vriendenwonderryck.nl/wordvriend
Ondergetekende......................................................................................................................
Adres.......................................................................................................................................
Postcode....................Woonplaats............................................................................................
geeft zich hierbij op als lid van Vereniging van Vrienden van Natura Docet Wonderryck Twente. Hij/Zij zal de contributie (€ 15,00) voldoen door middel van de hem/haar
toe te zenden acceptgirokaart. Het bedrag kan ook worden overgemaakt op de een van de
volgende rekeningen: Postbank Iban:
NL12 INGB 0000 8921 07
Rabobank Iban:
NL51 RABO 0127 2056 16
U mag ook contant betalen op het museum.
Datum........................ Handtekening.......................................................................................
35
Cultuursponsoring geeft kleur aan het
leven. Dat is het idee.
Rabobank. Een bank met ideeën.
www.rabobank.nl/twenteoost
36

Download Report