Transmurale palliatieve zorg

Transmurale palliatieve zorg
Eric van Rijswijk/ Lieke Paulides
Tineke Smilde/ Hans Pruijt
Bossche Samenscholingsdagen Sept 2014
Hoe is het nu ? Een inventarisatie
Als het moeilijk is…..wie bel je
Hoe is het nu ? Een inventarisatie
Als het moeilijk is…..wie bel je
Regionale PAT
Collega arts
Specialist
Specialist ouderengeneeskunde
VTT team
Zijn wensen van patiënt en mogelijkheden
bekend
Koppel Onderzoek (2011)
Ervaringen van burgers met euthanasie en palliatieve
sedatie in de nabije omgeving in de afgelopen vijf jaar
13% Ervaring met een euthanasieverzoek in de nabije omgeving
8% Ervaring met een ingewilligd euthanasieverzoek
6% Ervaring met een afwijzing van een euthanasieverzoek
16% Ervaring met het door een arts in diepe slaap brengen van
een naaste tot aan het overlijden in de nabije omgeving
Ervaring van burgers met wilsverklaringen (1)
(n=1960)
• 71% Heeft wel eens nagedacht over een van
onderstaande onderwerpen
• 57% Medische behandeling wel/niet willen in
laatste levensfase
• 48% Reanimatie
• 55% Euthanasie
• 53% Wie voor u beslist
Ervaring van burgers met wilsverklaringen (2)
(n=1960)
Heeft wel eens gesproken over bovenstaande
onderwerpen
• 41% Met naasten
• 4% Met arts
Ervaring van burgers met wilsverklaringen (3)
(n=1960)
•
•
•
•
•
•
7% Heeft wensen op papier vastgelegd over
4% Medische behandeling in laatste levensfase
4% Reanimatie
3% Euthanasie
4% Wie voor u beslist
1% Andere ideeën/wensen
Waar vinden burgers hun informatie als zij iets willen
weten over euthanasie/palliatieve sedatie?
• 20% heeft behoefte aan meer informatie over medische
zorg en behandelingen in de laatste levensfase, euthanasie
of wilsverklaringen
• Verschilt per leeftijdscategorie: > 55 jaar vaker behoefte
aan informatie
• 67% zou de huisarts raadplegen
• 55% zoeken op internet
• 33% naasten of een specialist raadplegen
Waar ligt de behoefte bij jullie ?
24 uur bereikbaarheid van PAT team
Is dat nodig
Is dat financieel haalbaar
Wie moet het bemannen
Hoe zou er een structuur gemaakt kunnen
worden
Casus
• Inbreng casus uit de groep
Somatisch gebied
Sociale context en financieel gebied
Beleid
Beleid
Problemen nu:
Problemen nu:
Problemen verwacht:
Sterfscenario:
Problemen verwacht:
Zorgverlening en ADL
Zingeving en psyche
Beleid
Beleid
Problemen nu:
Problemen nu:
Problemen verwacht:
Problemen verwacht:
Mogelijke toekomstige problemen
Pijn
Dyspnoe
Ileus
Draagkracht mantelzorg
Delier Angst
Depressie
Speciale technische zorg
Coma
Lever/nierfunctiestoornissen
Ziektespecifieke aandachtspunten
Hartfalen: Anaemie
Defibrillator uitzetten
Gewicht
COPD:
Medicamenteuze /niet-medicamenteuze mogelijkheden bij dyspnoe
Casus
•
•
•
•
Heeft niks vast gelegd
Wilde liever niet over de dood praten
Het loopt zoals het loopt
En ik geef me over
Casus
Vrouw 50 jaar
Astrocytoom cerebraal
Behandeld in Nijmegen en Tilburg en Rotterdam
En ook nog in België geweest
Terminale fase
Thuis
Huisarts is op vakantie
Ligt in bed
Incontinent van urine en faeces
Geen echt contact meer mee mogelijk
Heeft hoge dosis anti epileptica
En dexamethason
Dit kan ze niet meer innemen
Waarnemer 1 komt
Schat situatie nog acceptabel in
Echtgenoot en 4 kinderen kunnen het nog aan
Waarnemer 2 komt
Donderdag avond voor kerst
Echtgenoot maakt zich ernstig zorgen over het
niet meer kunnen innemen van de anti
epileptica, bang voor insulten
Huisarts
Adviseert dat dormicum en dexamethason en
morfine in huis is schrijft recept
Welke dosis ?
Familie haalt recept
2 keer een ampul van 5 mg morfine
2 keer een ampul van 5 mg dormicum
Waarnemer 3
Patiënte begint trekkingen te krijgen
uitgaande van links zoals bij haar bekend
Echtgenoot zeer ongerust ivm kinderen
Verzoek om dormicum in grotere
hoeveelheden thuis te hebben en verzoek om
pomp alvast thuis te hebben indien de nood
aan de man komt
Dit blijkt onmogelijk volgens de dokter want er is
geen uitvoeringsverzoek
Verzocht wordt dit te geven en in samenspraak met
de verpleegkundige dan na overleg huisarts te
kunnen starten
Dit is niet mogelijk, want er is nog geen thuis zorg
thuis
Het is vrijdag avond voor kerst
Patiënte begint meer trekkingen te krijgen
Opnieuw wordt aangedrongen tot een verzoek
en in ieder geval inschakeling van thuis zorg
Dat kan nog niet, want echtgenoot kan nog
zelf zorgen voor zijn vrouw en doet dat ook
graag
Wat had hier (beter) gekund ?
Specialisten
Huisartsen
Patiënt en partner
23.00 uur
Insulten nemen toe. Er is enorme paniek
Nu wordt het VTT team gebeld maar aan de
echtgenoot wordt gevraagd of hij even naar de
JBA wil rijden om de medicatie te halen……..
23.45 uur
VTT komt
Treft patiënt aan in bed
Patiënt heeft continue insulten
Uiteindelijk arriveert pomp en kan patiënte de dormicum
krijgen
Het VTT team vraagt zich af waarom de pomp en de
medicatie op donderdag niet is afgeleverd
Wat kan hier anders
Overdracht van academie naar periferie
Gezien complexe situatie ook van een
specialist naar specialist
Anticiperen op wat komen gaat
Goede overdracht
Beschikbaar zijn van middelen
Lering
Eerder met elkaar in gesprek
Patiënt en dokter
Patiënt en naasten
Dokters met dokters
Hulpverleners onder elkaar
Somatisch gebied
Sociale context en financieel gebied
Beleid
Beleid
Problemen nu:
Problemen nu:
Problemen verwacht:
Sterfscenario:
Problemen verwacht:
Zorgverlening en ADL
Zingeving en psyche
Beleid
Beleid
Problemen nu:
Problemen nu:
Problemen verwacht:
Problemen verwacht:
Mogelijke toekomstige problemen
Pijn
Dyspnoe
Ileus
Draagkracht mantelzorg
Delier Angst
Depressie
Speciale technische zorg
Coma
Lever/nierfunctiestoornissen
Ziektespecifieke aandachtspunten
Hartfalen: Anaemie
Defibrillator uitzetten
Gewicht
COPD:
Medicamenteuze /niet-medicamenteuze mogelijkheden bij dyspnoe
Informatie
http://www.thuisarts.nl
levenseinde
En als het dan toch nog moeilijk is
Transmuraal
1 telefoonnummer
2 van 0800 tot 1800 (discussie)
3 huisarts (kaderarts )achterwacht
4 specialist achterwacht
5 beschikbaar zijn van tweede schil
6 goede terugkoppeling in EPD
7 goede voorwaarden en financiering
Het ei van Columbus?!
Consultvrager
professional werkzaam in
regio ’s-Hertogenbosch - Bommelerwaard
B Tweede schil
A Kernteam
1.
T…...
Triage door
verpleegkundig
specialist
binnen
JBZ
buiten
JBZ
2a
JBZ
Bedside consult
door v.s.
3a
Buiten JBZ overleg
met medische
achterwacht
2b
Overleg met
medische
achterwacht
3b
Bedside consult op
indicatie door vp of
medicus
Advies +
consultverslag
Advies +
consultverslag
4
MDO
Hoofdbehandelaar
buiten JBZ
Hoofdbehandelaar
binnen JBZ
Transmurale Palliatieve zorg
Patiënt geborgen in het zorgproces
Waarbij de juiste zorg kan worden geleverd
ongeacht de plaats waar patiënt zich bevindt
Expertise van huisarts en specialist
ouderengeneeskunde kan worden ingebracht
in het ziekenhuis
Goede overdracht viceversa
• Extra dia’s indien tijd over
Vooral van elkaar leren, eerder het gesprek
(over levenseinde)
- Thuis bij terugkeer uit ziekenhuis
- Verhuizing naar verpleeghuis/woonzorginstelling
- Op de SEH
- Bij mededelen van diagnose kanker
- Bij progressieve ongeneeslijke ziekte/CVA /neurologische aandoening
- Bij bespreken hartfalen of COPD
- Bij de leeftijd van 80 jaar/kwetsbare ouderen met multipele
aandoeningen
- Bij naderende dementie
- Bij verstandelijk gehandicapten (met vertegenwoordiger)
Bespreekpunten: wensen en verwachtingen laatste
levensfase
Huidige situatie
(on)mogelijkheden
Thuis, ziekenhuis, verpleeghuis of hospice
Wilsverklaringen oa NR
Euthanasie/palliatieve sedatie
orgaandonatie
Moeilijke punten bespreken
Heftige emoties
Discrepantie tussen familie en patient of tussen familie
leden
Discrepantie tussen dokters
Ontkenning
Doorgaan met behandeling tegen klippen op
Het niet kennen van verschil palliatieve sedatie en
euthanasie
Vaak weet je echt niet wat komt of slechts gedeeltelijk
KNMG: 11 spelregels voor praten
over het einde
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Stel het gesprek niet uit
Bereid het gesprek voor, weet wat je wil zeggen
Niet behandelen is ook een optie, soms de beste
Breng de boodschap direct
Schrik niet van heftige emoties
Voorkom de omweg
7.
8.
9.
10.
Hanteer ontkenning
Overlaad de patiënt niet met informatie
Accepteer niet te snel “ja”
Leef mee, wees oprecht
11.
Ontwikkel uw eigen visie op sterven
Goede registratie van wensen en mogelijkheden
Algemeen: patient heeft kopie bij verzekeringspapieren /pas
Specialist ZH: op status NR noteren tegenwoordig in EPD
bij rapportage (oa HA): rechtsboven
bij ANW gegevens, NR-wilsverklaring
Thuiszorg/verpleeghuis/verzorgingshuis: in zorgplan
Huisarts: episode met ICPC code A20 aanmaken in HIS,
wilsverklaring(en) scannen en koppelen aan A20,
bij verwijzen komt episode wel en attentieregels niet in beeld
Fax naar HAP
kopie bewaren in map.