Kaderbrief
2015-2018
Gemeente Ooststellingwerf
PMS
cmyk
Goud
872
20/30/70/15
Rood
485
0/100/100/0
Groen
347
100/0/86/3
Zwart
black
0/0/0/100
Foto omslag
Op donderdagavond 22 mei 2014 is de vernieuwde Boerestreek op feestelijke wijze geopend. Honderden
mensen waarvan veel kinderen van de basisscholen hadden zich op het plein verzameld. De kinderen
Van de OBS de Riemsloot en CBS de Mandebrink zorgden voor een kleurig tafereel bij de opening van
het nieuwe plein in Appelscha. De openingshandeling werd verricht door gedeputeerde S. Poepjes en
wethouder J.H. Veenhouwer.
Colofon:
Uitgave gemeente Ooststellingwerf
’t Oost 11
Postbus 38
8430 AA Oosterwolde
Telefoon: (0516) 566 222
E-mailadres: [email protected]
Samenstelling en informatie:
Afdeling Concernzaken, team BV, cluster Planning & Control
Foto omslag:
Afdeling Concernzaken, team BV, cluster Planning & Control
Kopieer- en bindwerk:
Afdeling Concernzaken, team Interne support, cluster DIV
Oosterwolde, juni 2014
1
Inhoudsopgave
1. Meerjarenperspectief 2015-2018........................................................................................................................ 5
1.1 Inleiding ............................................................................................................................................................ 5
1.2 Stand van zaken................................................................................................................................................ 6
1.2.1 Bijgestelde begrotingsperspectief 2014-2017 ....................................................................................... 6
1.2.2 Resultaat jaarrekening 2013 .................................................................................................................. 6
1.2.3 Herverdeling gelden Gemeentefonds ................................................................................................... 6
1.3.Overige ontwikkelingen.................................................................................................................................... 7
1.3.1 Strategische projecten........................................................................................................................... 7
1.3.2 Drie decentralisaties.............................................................................................................................. 7
1.3.3 OWO-samenwerking ............................................................................................................................. 8
1.4 Perspectief 2015-2018 ...................................................................................................................................... 8
1.4.1 Begrotingsperspectief............................................................................................................................ 8
1.4.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing........................................................................................... 9
1.4.3 Wensen coalitieakkoord 2015-2018 ...................................................................................................... 9
2. Indeling programmabegroting......................................................................................................................... 10
2.1 Voorstel indeling programma’s ..................................................................................................................... 10
2.2 Voorstel indeling paragrafen.......................................................................................................................... 11
3. Programma’s en thema’s 2014-2018 ............................................................................................................... 12
Programma 1 – Sociaal Domein .......................................................................................................................... 12
1.1 Thema: Jeugd.......................................................................................................................................... 12
1.2 Thema: Wet Maatschappelijke Ondersteuning ..................................................................................... 13
1.3 Thema: Participatie................................................................................................................................. 13
1.3.1 Deelthema: Participatie - Algemeen.................................................................................................... 13
1.3.2 Deelthema: Participatie - Wet Sociale Werkvoorziening .................................................................... 14
1.3.3 Deelthema: Participatie - Dorpsbudgetten ......................................................................................... 14
1.4 Thema: Inkomensverstrekking............................................................................................................... 15
Programma 2 – Welzijn en Educatie (overig sociaal domein)............................................................................ 16
2.1 Thema: Kunst & Cultuur ........................................................................................................................ 16
2.2 Thema Onderwijs ................................................................................................................................... 17
2.2.1 Deelthema: Onderwijs - Algemeen ..................................................................................................... 17
2.2.2 Deelthema: Onderwijs - Huisvesting.................................................................................................. 17
2.3 Thema: Sport .......................................................................................................................................... 18
KADERBRIEF 2015-2018
2
2.3.1 Deelthema: Sport - Algemeen ............................................................................................................. 18
2.3.2 Deelthema: Sport - Accommodaties................................................................................................... 18
2.4 Thema: Volksgezondheid ....................................................................................................................... 19
Programma 3 – Ruimtelijke en economische ontwikkeling................................................................................ 20
3.1 Thema: Economische Ontwikkeling ...................................................................................................... 20
3.1.1 Deelthema: Economische Ontwikkeling - Recreatie en Toerisme ..................................................... 20
3.1.2 Deelthema: Economische Ontwikkeling - Biobased Economy .......................................................... 20
3.1.3 Deelthema: Economische Ontwikkeling - Werkgelegenheid ............................................................. 21
3.2 Thema: Openbare Ruimte – Verkeer en Wegen .................................................................................... 21
3.3 Thema: Milieu......................................................................................................................................... 22
3.3.1 Deelthema: Milieu - Milieubeleidsplan............................................................................................... 22
3.3.2 Deelthema: Milieu – Afval ................................................................................................................... 23
3.4 Thema: Bouwen & Wonen ..................................................................................................................... 23
3.4.1 Deelthema: Bouwen & Wonen - Gebiedsagenda’s ............................................................................ 23
3.4.2 Deelthema: Bouwen & Wonen – Volkshuisvesting ............................................................................ 24
3.4.3 Deelthema: Bouwen & Wonen - Bestemmingsplannen..................................................................... 24
Programma 4 – Strategische Projecten ............................................................................................................... 25
4.1 Thema: Venekoten Centrum te Oosterwolde ........................................................................................ 25
4.2 Thema: Masterplan Appelscha .............................................................................................................. 25
4.3 Thema: Ecomunity Park te Oosterwolde ............................................................................................... 26
Programma 5 – Openbare Orde en Veiligheid .................................................................................................... 27
5.1 Thema: Openbare Orde en Veiligheid ................................................................................................... 27
5.1.1 Deelthema: Openbare Orde en Veiligheid - Veiligheid ...................................................................... 27
5.1.2 Deelthema: Openbare Orde en Veiligheid - Crisisbeheersing ........................................................... 27
5.2 Thema: Handhaving ............................................................................................................................... 28
Programma 6 – Bestuur en Dienstverlening ....................................................................................................... 29
6.1 Thema: Bestuur ...................................................................................................................................... 29
6.2 Thema: Dienstverlening ......................................................................................................................... 30
6.3 Thema: Financiën ................................................................................................................................... 31
4.Wensen coalitieakkoord 2014-2018 .................................................................................................................. 32
5. Uitgangspunten (inclusief lokale lasten)......................................................................................................... 34
5.1 Lonen en prijzen............................................................................................................................................. 35
5.1.1 Loonontwikkeling (incl. pensioenpremie) .......................................................................................... 35
5.1.2 Prijsontwikkeling.................................................................................................................................. 35
KADERBRIEF 2015-2018
3
5.1.3 Prijsontwikkeling gesubsidieerde instellingen.................................................................................... 36
5.2 Algemene uitgangspunten ............................................................................................................................. 36
5.2.1 Nieuw beleid ........................................................................................................................................ 36
5.2.2 Algemene uitkering uit het Gemeentefonds....................................................................................... 36
5.2.3 Afbouw leningenportefeuille ............................................................................................................... 37
5.3 Gemeentelijke belastingen en heffingen........................................................................................................ 37
5.3.1 OZB...................................................................................................................................................... 37
5.3.2 Forensenbelasting ............................................................................................................................... 37
5.3.3 Precariobelasting ................................................................................................................................. 37
5.3.4 Toeristenbelasting ............................................................................................................................... 38
5.3.5 Rioolheffing.......................................................................................................................................... 38
5.3.6 Afvalstoffenheffing............................................................................................................................... 38
5.3.7 Leges .................................................................................................................................................... 38
KADERBRIEF 2015-2018
4
KADERBRIEF 2015-2018
5
1. Meerjarenperspectief 2015-2018
Samenvatting
Het Coalitieakkoord 2014-2018 ‘Samen Voortbouwen’ is op 22 april jl. aan u gepresenteerd. In het
coalitieakkoord zijn op hoofdlijnen de belangrijkste beleidskaders voor de burgers en het bedrijfsleven van
onze gemeente omschreven. In deze kaderbrief worden de beleidskaders verder uitgewerkt.
De gekozen financiële terughoudendheid de afgelopen jaren en het doorvoeren van een stevige
begrotingsdiscipline heeft geresulteerd in een gezonde financiële positie van onze gemeente. Zeker in een
tijd met onzekerheden, onder andere als gevolg van rijksbezuinigingen, is het van belang de risico’s goed in
te schatten en het weerstandsvermogen op peil te houden.
De jaarschijven 2015 tot en met 2017 zijn niet structureel dekkend. Dit blijkt uit het bijgestelde
begrotingsperspectief 2014-2017. De bezuinigingen van het Rijk, de overheveling van rijkstaken en een
succesvolle realisatie van de strategische projecten spelen hierbij een bepalende rol. Ons voorstel is dat het
nieuw beleid beperkt blijft een totaalbedrag van € 340.000 aan incidentele beleidswensen, zoals opgenomen
in het coalitieakkoord.
Het (financiële) uitgangspunt voor deze kaderbrief en programmabegroting 2015-2018 is dat de jaarschijf
2015 structureel en reëel in evenwicht is. De structurele lasten worden gedekt door structurele baten.
Op dit moment worden geen aanvullende maatregelen voorgesteld om de begroting meerjarig structureel te
sluiten. Wij verwachten dat wij medio 2015 meer duidelijkheid hebben over het financiële meerjarenbeeld.
De drie decentralisaties (Jeugdzorg, Participatie en AWBZ) worden in een gezamenlijk project van de
gemeenten Ooststellingwerf en Weststellingwerf gerealiseerd. Het project betreft zowel de beleidsmatige als
organisatorische realisatie van de 3 D’s. De gebiedsteams gaan vanaf 1 januari 2015 van start. De omvang
van de gemeentebegroting zal vanaf 2015 fors groeien met 20 à 25% (€ 12 à € 15 miljoen) als gevolg van
deze drie decentralisaties.
1.1 Inleiding
Na de gemeenteraadsverkiezingen hebben de fractievoorzitters een brief ontvangen over het financiële
perspectief 2014-2018. De informatie uit deze brief is betrokken bij de coalitieonderhandelingen. Wij hebben
het Coalitieakkoord 2014-2018 ‘Samen Voortbouwen’ op 22 april jl. aan u gepresenteerd. In het
coalitieakkoord zijn op hoofdlijnen de belangrijkste beleidskaders voor de burgers en het bedrijfsleven van
onze gemeente omschreven. In deze kaderbrief worden in hoofdstuk 3 ‘Programma’s en thema’s’ de
beleidskaders verder uitgewerkt.
De uitkomsten van deze Kaderbrief worden geïntegreerd in de Programmabegroting 2015-2018.
Bij het samenstellen van dit coalitieprogramma zullen een aantal ontwikkelingen, die zowel op rijk, regionaal
als op plaatselijk niveau spelen, aan bod komen. Hierbij is het vraagstuk van uitvoerbaarheid actueel. Zowel
op financieel, op sociaal als op demografisch gebied zijn de uitdagingen groot. Deze vraagstukken zijn niet
los van elkaar te zien. De bezuinigingen, de overheveling van rijkstaken naar gemeenten en de krimp en
vergrijzing van de bevolking heeft zijn financiële weerslag voor onze gemeente.
KADERBRIEF 2015-2018
6
1.2 Stand van zaken
1.2.1 Bijgestelde begrotingsperspectief 2014-2017
In de afgelopen raadsperiode is tijdig geanticipeerd op de aangekondigde rijksbezuinigingen in 2011. Vanaf
2011 wordt jaarlijks, oplopend naar € 3,29 miljoen in 2014, bezuinigd. Ook tussentijds hebben wij de
begroting moeten bijstellen (zoals bezuinigingen Rutte II, gevolgen Herfstakkoord 2013).
Op gemeentelijk niveau zijn de rijksbezuinigingen en –maatregelen direct voelbaar in het gemeentelijke
financiële huishoudboekje. De gevolgen van het invoeren van ongedeeld participatiebudget (re-integratie en
participatie) zijn fors.
Bijgesteld begrotingsperspectief 2014-2017
Bijgesteld begrotingsperspectief na herfstakkoord
(- = nadelig)
2014
1.057
2015
-272
2016
-971
(x € 1.000)
2017
-1.848
99
77
-180
-149
383
-210
-165
400
-210
-198
430
-210
1.053
-248
-59
-946
-118
-1.826
-177
1.053
-307
-1.064
-2.003
Correctie gevolg Herfstakkoord
Uitkomst decembercirculaire 2013
Compensaties decembercirculaire 2013
Bijgesteld begrotingsperspectief na decembercirculaire
Gevolg 1e herverdeling gelden gemeentefonds
Bijgesteld begrotingsperspectief
Naar aanleiding van de uitkomsten van de Decembercirculaire 2013 is in de raadscommissie Planning en
Control van 4 maart 2014 het geactualiseerde Begrotingsperspectief 2014-2017 gepresenteerd. Het
begrotingsaldo voor 2014 is positief (+ € 1,053 miljoen) en structureel sluitend. Maar vanaf 2015 zal het
jaarlijkse begrotingsaldo negatief zijn, oplopend van € 0,25 miljoen naar een verwacht tekort van € 1,83
miljoen in 2017.
Verder is in dit overzicht meegenomen een prognose van de herverdeeleffecten van de 1e tranche
herverdeling van het Gemeentefonds. Deze bijgestelde uitkomsten zijn het budgettaire vertrekpunt bij het
opstellen van de Programmabegroting 2014-2018.
1.2.2 Resultaat jaarrekening 2013
De jaarrekening 2013 sluit met een positief saldo na bestemming van € 1,1 miljoen. Een bedrag van
€ 499.000 is specifiek bestemd voor een drietal onderwerpen, inclusief € 429.000 toevoeging aan de reserve
WMO. U hebt besloten € 635.000 toe te voegen aan de Algemene reserve.
De stand van de Algemene reserve per 31 december 2013 is € 9,058 miljoen (inclusief het resultaat
jaarrekening 2013 van € 635.000). In dit bedrag is opgenomen € 3 miljoen als bodembedrag en € 2,4 miljoen
voor de benodigde weerstandscapaciteit. Het weerstandsvermogen is voldoende om de risico’s af te dekken.
Daarnaast wordt een meerjarig beslag (2014 – 2017) gelegd op de Algemene reserve van totaal € 1,050
miljoen. Het minimale niveau van de Algemene reserve voor de komende jaren is € 6,034 miljoen.
1.2.3 Herverdeling gelden Gemeentefonds
Eind maart hebben wij de voorlopige resultaten van de herijking van de Algemene uitkering uit het
Gemeentefonds ontvangen. De aanleiding voor dit ‘groot onderhoud’ is dat de verdeling van de middelen
niet meer aansloot op de werkelijk gemaakte kosten van de gemeenten. In de uitwerking van het groot
onderhoud zijn niet alle clusters meegenomen. De cluster Werk & inkomen, Volkshuisvesting, Ruimtelijke
ordening en Stedelijke vernieuwing (VHROSV) en Openbare Orde & Veiligheid worden per 2016 aangepast.
Op dit moment zijn de budgettaire consequenties van deze 2e herverdeling niet in te schatten.
KADERBRIEF 2015-2018
7
De prognose voor de herverdeeleffecten voor 2015 is dat wij € 177.000 structureel minder ontvangen uit het
Gemeentefonds. Het herverdeeleffect per inwoners is € 7 negatief. De nieuwe herverdeling van de algemene
uitkering wordt ingevoerd in 2015.
De gepresenteerde onderzoekscijfers hebben betrekking op 2010. Deze onderzoeksresultaten worden nog
geactualiseerd naar 2014 voor opname in de Meicirculaire 2014. Dit zal leiden tot kleine wijzigingen van de
herverdeeleffecten. De pijn of het voordeel van de herverdeling wordt waarschijnlijk uitgesmeerd over 3 jaar, het
structureel nadeel voor onze gemeente dan is als volgt vanaf 2015 € 59.000, 2016 € 118.000 en 2017 € 177.000.
1.3.Overige ontwikkelingen
1.3.1 Strategische projecten
De afgelopen jaren is gestart met een aantal strategische projecten. Deze projecten lopen de komende jaren
nog door. De fundamenten en de bouwstenen van de strategische projecten als Venekoten Centrum,
Boerestreek Appelscha, Ecomunity, verdubbeling N381 en Appelscha Hoog zijn gelegd. De gemeentelijke
financiële bijdragen aan deze strategische projecten zijn gedekt binnen de bestaande middelen. De
structurele budgettaire consequenties zijn beperkt gebleven doordat extra uitgaven grotendeels gedekt
worden door bestaande budgetten te heralloceren en/of door het inzetten van eenmalige middelen uit de
diverse reserves. Daarnaast zijn bijdragen toegezegd door zowel het Rijk als door de provincie Fryslân.
Zaak is nu dat in de nieuwe raadsperiode deze projecten tot uitvoering komen en afgerond kunnen worden.
1.3.2 Drie decentralisaties
De OWO-gemeenten bereiden zich voor op de drie decentralisaties (Jeugdzorg, Participatie en AWBZ)
binnen het OWO-programma 3 D’s. De hoofdlijnen zijn inmiddels duidelijk geworden op basis waarvan de
drie gemeenten de uitvoering willen vormgeven. Zo komen er in alle drie gemeenten "gebiedsteams" waarin
per 1 januari 2015 de activiteiten op gebied van jeugdzorg vorm krijgen. Deze gebiedsteams moeten in
dienstverlening en werkprocessen aansluiten op de lokale situatie en de drie gemeentelijke organisaties. Dat
vraagt (lokaal) maatwerk en dit zal door de drie gemeenten apart worden vormgegeven. Beleidsmatig en
organisatorisch blijven de drie gemeenten samenwerken. De vorming van de backoffice zal in eerste instantie
gericht zijn op Ooststellingwerf en Weststellingwerf. De gemeente Opsterland zal naar verwachting daar later
op aansluiten. Dit houdt onder andere verband met de recente terugkeer van sociale zaken naar de gemeente
Opsterland.
Decentralisatie jeugd
In de Meicirculaire 2013 was al een indruk gegeven van het macrobudget voor jeugdzorg, inclusief verdeling
ervan per individuele gemeente. Het budget is opgebouwd vanuit een historisch model. Uit de
Decembercirculaire 2013 blijkt dat voor onze gemeente een voorlopig bedrag beschikbaar is van € 4.573.000.
Vanaf 2016 komt er geleidelijk een objectief verdeelmodel. De Meicirculaire 2014 zal inzicht geven in de
definitieve budgetten van de Jeugdzorg. In dit bedrag zitten alle onderdelen die ook in het rapport van de
Algemene Rekenkamer en de bestuurlijke reactie vanuit het Rijk zijn vermeld als onderdeel van het
macrobudget. Dit is bijvoorbeeld inclusief uitvoeringskosten. Dit geeft gemeenten het definitieve kader.
Decentralisatie AWBZ
De nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 is op 24 april 2014 door de Tweede Kamer
aangenomen. Uit het begrotingsoverleg over de langdurige zorg is gekomen dat € 195 miljoen extra
beschikbaar komt voor de WMO (in aanvulling op eerdere toezegging van € 200 miljoen). Het Kabinet zegt
voor 2016 een bedrag toe van € 165 miljoen en daarna € 50 miljoen in 2017, aflopend naar € 30 miljoen
structureel vanaf 2019. Hiermee krijgen gemeenten meer tijd en ruimte om vernieuwende arrangementen
van begeleiding en huishoudelijke hulp te ontwikkelen.
KADERBRIEF 2015-2018
8
In paragraaf 1.2 van de Decembercirculaire 2013 is een eerste inzicht aangekondigd in het macrobudget
Wmo 2015 en de verdeling daarvan per gemeente. In de Meicirculaire 2014 zal een actualisatie worden
gepresenteerd.
Verdeelmodel voor inkomensdeel en participatiewet 2015
De staatsecretaris heeft de Tweede Kamer per brief, gedateerd 15 mei 2014, geïnformeerd over de keuzes
voor de verdeelmodellen van de Participatiewet. Het gaat hierbij om de verdeelsystematiek voor het
inkomensdeel en voor het participatiebudget. Voor beide onderdelen komt een nieuw model, wat met de
nodige herverdeeleffecten gepaard zal gaan.
Op dit moment is geen goede inschatting te maken of dit verdeelmodel meer of minder budget voor
individuele gemeenten oplevert. In het achterliggende rapport zijn wel herverdeeleffecten voor
arbeidsmarktregio’s in kaart gebracht, maar niet voor individuele gemeenten. Hieruit blijkt dat de
arbeidsmarktregio Fryslân te maken zal krijgen met een negatief herverdeeleffect, dus minder budget. Dit
zegt nog niets over de individuele gemeenten binnen deze arbeidsmarktregio. Om grote herverdeeleffecten
ten opzichte van de huidige systematiek te beperken is gekozen voor een ingroeiperiode van drie jaar. De
beschikking voor 2015 zal waarschijnlijk gelijk met die voor het inkomensdeel worden ontvangen, dus voor
1 oktober 2014. Het ministerie wil echter ook alvast een indicatief budget bekend maken, zodra de brief over
de verdeelmodellen in de kamer is behandeld. Dit zal naar verwachting medio juni dit jaar zijn.
1.3.3 OWO-samenwerking
De uitwerking van het samenwerkingsprogramma van de OWO gemeenten is in volle gang. In maart jl.
hebben wij een tussentijdse voortgangsrapportage OWO-samenwerking naar u gestuurd. In deze rapportage
hebben wij kort teruggeblikt op het proces tot dusverre, de ontwikkelingen in 2014 gaande zijn en de
(financiële) voordelen van de samenwerking. Zichtbaar is dat dit een grote en omvangrijke operatie is die
enkele jaren vergt. De sturing en beheersing van alle deelprojecten vraagt de komende jaren een aanzienlijke
inspanning van de gemeentelijke organisaties. Uitgangspunt is minder meerkosten en besparingen, op
termijn, op individuele gemeentelijke budgetten door standaardisatie en harmonisatie. Verbetering van onze
dienstverlening, vermindering van onze kwetsbaarheid, specialisatie door schaalvergroting en betere borging
van onze kennis zijn belangrijke randvoorwaarden voor de OWO-samenwerking.
Verder is onlangs de Bestuursovereenkomst OWO gesloten met Ooststellingwerf, Weststellingwerf en
Opsterland. Overeenkomstig uw besluit van 25 september 2012 is in deze overeenkomst de strategische
samenwerking bekrachtigd.
1.4 Perspectief 2015-2018
1.4.1 Begrotingsperspectief
Het (financiële) uitgangspunt voor deze kaderbrief en programmabegroting 2015-2018 is dat de jaarschijf
2015 structureel en reëel in evenwicht is. De structurele lasten worden gedekt door structurele baten. De
jaarschijven 2016, 2017 en 2018 zijn niet structureel sluitend.
Op dit moment worden geen aanvullende maatregelen voorgesteld om de begroting meerjarig structureel te
sluiten. Wij verwachten dat wij medio 2015 meer duidelijkheid hebben over het financiële meerjarenbeeld.
Op dat moment zijn ook de financiële gevolgen van de drie decentralisaties en de tweede herverdeling van de
gelden uit het Gemeentefonds nader uitgewerkt. De omvang van de gemeentebegroting zal vanaf 2015 fors
groeien met 20 à 25% (€ 12 à € 15 miljoen) als gevolg van de drie decentralisaties. De Meicirculaire 2014 zal
meer duidelijkheid geven over de mogelijke verdeling van de budgetten van de decentralisaties Jeugdzorg,
Participatiewet en taakvelden Wmo.
KADERBRIEF 2015-2018
9
Verder verwachten wij dat medio 2015 een gerechtelijke uitspraak komt over de opgelegde precariobelasting,
waartegen bezwaar is aangetekend. De komende tijd zullen de politieke voornemens vertaald worden in
concrete plannen. Hierbij zal ook de financiële weerbaarheid van de gemeente in ogenschouw genomen
moeten worden.
1.4.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing
De gekozen financiële terughoudendheid en het doorvoeren van een stevige begrotingsdiscipline heeft
geresulteerd in een gezonde financiële positie van onze gemeente. Zeker in een tijd met onzekerheden, onder
andere als gevolg van rijksbezuinigingen, is het van belang de risico’s goed in te schatten en het
weerstandsvermogen op peil te houden. De benodigde weerstandscapaciteit bedraagt € 2,4 miljoen
(Jaarrekening 2013). Er is voldoende weerstandsvermogen (€ 33,3 miljoen) beschikbaar binnen de reserves
om onvoorziene financiële risico’s op te vangen zonder dat de continuïteit in de taakuitoefening in gevaar
komt.
1.4.3 Wensen coalitieakkoord 2015-2018
In het coalitieakkoord 2014-2018 is voor een totaalbedrag van € 340.000 aan beleidswensen opgenomen.
Deze wensen hebben een incidenteel karakter. Voorgesteld wordt deze lasten ten laste te brengen van het
bijgestelde begrotingsoverschot van 2014 van € 1,053 miljoen. Het begrotingsperspectief 2015 ev. verandert
niet. In hoofdstuk 4 van deze kaderbrief kunt u een limitatieve opsomming van deze beleidswensen terug
vinden.
KADERBRIEF 2015-2018
10
2. Indeling programmabegroting
Voorstel
In te stemmen met de nieuwe indeling van de programma’s en paragrafen
De huidige indeling van de huidige programmabegroting met daarin 10 programma’s zijn de afgelopen twee
raadsperiodes bijna niet gewijzigd. Gezien de ontwikkelingen op rijksniveau (m.n. decentralisatie van taken)
en lokaal niveau (dienstverlening / KCC) hebben wij de indeling van de huidige programma’s tegen het licht
gehouden en aangepast aan de nieuwe situatie. De paragrafen tegen het licht gehouden en daarbij heeft de
auditcommissie gefungeerd als klankbord. De adviezen van de auditcommissie zijn verwerkt in de
voorstellen indeling programmabegroting en paragrafen.
Het vaststellen van de nieuwe programma-indeling vindt door u plaats, zoals staat vermeld in artikel 2 van de
Financiële verordening: “bij aanvang van een nieuwe raadsperiode wordt de indeling van de programma’s door de
raad vastgesteld”. Het vaststellen door de raad vindt plaats bij de behandeling van de Kaderbrief (opmaat voor
begroting).
2.1 Voorstel indeling programma’s
Om te komen tot een nieuwe indeling van de programmabegroting hebben we de volgende uitgangspunten
gehanteerd:
1.
herkenbaarheid en logisch geheel;
2.
samenhangend geheel (ook financieel);
3.
toegankelijk;
4.
relevantie.
Programma 1:
Sociaal Domein
1.1 Thema: Jeugd
1.2 Thema: WMO
1.3 Thema: Participatie
1.4 Thema: inkomensverstrekking
Programma 2:
Welzijn en Educatie (overig sociaal domein)
2.1 Thema Kunst & Cultuur
2.2 Thema Onderwijs (inclusief peuterspeelzaalwerk)
2.3 Thema Sport
2.4 Thema Volksgezondheid
Programma 3: Ruimtelijke en economische ontwikkeling
3.1 Thema Economische ontwikkeling
(recreatie en toerisme, Biobased Economy, economisch beleid)
3.2 Thema Openbare ruimte (verkeer, groen, wegen)
3.3 Thema Milieu (waaronder afval en riolering)
3.4 Thema Bouwen en wonen
(waaronder volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, bestemmingsplannen, grondexploitatie
en handhaving bouwen/ wonen toezicht, inclusief FUMO)
KADERBRIEF 2015-2018
11
Programma 4: Strategische projecten
4.1 Thema Venekoten-Centrum
4.2 Thema Masterplan Appelscha
4.3 Thema Ecomunity Park
Programma 5: Openbare orde en veiligheid
5.1 Thema openbare orde & veiligheid
5.2 Thema handhaving (BOA en naleving algemene plaatselijke verordening (APV))
Programma 6: Bestuur en Dienstverlening
6.1 Thema Bestuur (kosten van Raad en College)
6.2 Thema Dienstverlening (waaronder KCC en omgevingsvergunning)
6.3 Thema Financiën
(waaronder OZB, algemene uitkering, algemene baten & lasten, organisatiekosten)
Naast bovenstaand voorstel voor een nieuwe programma-indeling en nieuwe paragrafen hebben wij een
aantal aanbevelingen betreffende de uitwerking per programma:

Elk programma begint met een korte beschrijving van het gehele programma ;

Per programma worden de door de raad vastgestelde relevante beleidsnotities vermeld (inclusief
vermelding van de looptijd van de notitie en datum van vaststelling);

Waar mogelijk per programma vermelden van prestatiedoelstellingen en/of (effect)indicatoren uit de
vastgestelde beleidsnotities (conform artikel 212-Gemeentewet de zg. ‘financiële verordening’);

Per thema worden de 4 W’s uitgewerkt;

Continuering van de 4e W-vraag: ‘Wat merkt de burger ervan?’.
2.2 Voorstel indeling paragrafen
De paragrafen handelen vooral over een aantal belangrijk beheersmatige onderwerpen. Per onderwerp wordt
ingegaan op de kaders voor het beheer in relatie tot de uitvoering van de beleidsnota’s, voor zover die voor
de onderwerpen zijn opgesteld. Daarnaast geven paragrafen een dwarsdoorsnede van de begroting.
Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) zijn de volgende paragrafen zijn verplicht:
1. lokale heffingen;
2. weerstandsvermogen;
3. onderhoud kapitaalgoederen;
4. financiering;
5. bedrijfsvoering;
6. verbonden partijen;
7. grondexploitatie.
Nieuwe paragrafen:
8. Gebiedsuitwerking;
9. Duurzaamheid.
Wij stellen voor dat aan paragraaf 6 ‘Verbonden partijen’ het onderdeel ‘Intergemeentelijke samenwerking’
wordt toegevoegd. Daarnaast stellen voor dat twee nieuwe paragrafen worden toegevoegd. In paragraaf 8
‘Gebiedsuitwerking’ wordt de integratie tussen fysiek en sociaal domein beschreven, waarbij de
gebiedsagenda’s en de nota ‘Platteland aan zet’ onderdeel van uit maken.
In paragraaf 9 ‘Duurzaamheid’ wordt vooral ingegaan op de onderlinge samenhang van de verschillende
onderdelen van het milieubeleidsplan, het fair trade, de millenniumdoelen en het klimaatbeleid (Stimulering
Lokaal Klimaatbeleid – SLOK).
De huidige paragraaf 8 ‘Sociaal domein’ kan komen te vervallen, omdat het ‘sociaal domein’ in de nieuwe
indeling programmabegroting terugkomt als programma 1.
KADERBRIEF 2015-2018
12
3. Programma’s en thema’s 2014-2018
Voorstel
U uit te spreken over uw ambitie en de daarbij aangereikte denkrichtingen van de onderwerpen per
programma en per thema.
In dit hoofdstuk wordt het Coalitieakkoord 2014-2018 ‘Samen Voortbouwen’ uitgewerkt. In het
coalitieakkoord zijn op hoofdlijnen de belangrijkste beleidskaders voor de burgers en het bedrijfsleven van
onze gemeente omschreven. Daarnaast worden ook belangrijke zgn. ‘going concern’ beleidsonderwerpen
uitgewerkt. Per programma (op basis van de nieuwe, voorgestelde programma-indeling) en per thema wordt
invulling gegeven op de eerste drie ‘W’ vragen:

Wat willen we bereiken?

Wat gaan we ervoor doen?

Wat merkt de burger ervan?
Uw ambitie en de daarbij aangereikte denkrichtingen worden vervolgens opgenomen in de
Programmabegroting 2015-2018.
Programma 1 – Sociaal Domein
1.1 Thema: Jeugd
Samenleving
Passend onderwijs
Wat willen we bereiken?
Binnen het Passend Onderwijs krijgt een kind een aanbod dat bij hem of haar past. Ieder kind en iedere
jongere groeit op in een veilige en gezonde omgeving. We bevorderen de mogelijkheden die jongeren krijgen
om hieraan zelf vorm te geven, door ze te laten participeren in de samenleving. Een gezin kijkt ook meer
naar hun zelfoplossend vermogen en de manieren om hun sociale omgeving om hulp of ondersteuning te
vragen. Waar nodig is er een snellere inzet van professionele hulp.
Wat gaan we daarvoor doen?
We versterken de pedagogische civil society en preventie door de netwerken in de buurten te versterken.
Ook investeren we in kortere lijnen tussen de gemeenschap en de algemene jeugdvoorzieningen, zoals
basisscholen en sportverenigingen. De gebiedsteams zijn de spil in dit lokale netwerk; zij zijn de ‘ogen en
oren’ in de buurt. Met het onderwijsveld maken we goede afspraken over het Passend Onderwijs.
Wat merkt de burger ervan?
We regelen lokaal wat kan en regionaal/provinciaal wat moet (bijvoorbeeld: Advies en Meldpunt Huiselijk
Geweld en Kindermishandeling). Hulp en ondersteuning is dichterbij de burger georganiseerd. De
gebiedsteams zijn in de wijk zelf actief en voor de burger herkenbaar. Voor vragen of lichte vormen van hulp
en ondersteuning weten zij bij wie ze terecht kunnen en worden ze snel geholpen. Ook is betere coördinatie
van zorg en zijn er minder verschillende hulpverleners in een gezin.
KADERBRIEF 2015-2018
13
1.2 Thema: Wet Maatschappelijke Ondersteuning
Samenleving
Wat willen we bereiken?
Het vergroten van zelfredzaamheid en participatie van inwoners. Mensen blijven zo lang mogelijk thuis
wonen en ontvangen zorg dichtbij huis.
Wat gaan we daarvoor doen?
We richten gebiedsteams in die preventief maar ook proactief te werk gaan. De burger die niet op eigen
kracht of met behulp van zijn omgeving een oplossing kan vinden ondersteunen we met een (maatwerk)
oplossing. We stimuleren de inzet van vrijwilligers en mantelzorgers. Vrijwilligers krijgen een blijk van
waardering. Mantelzorgers geven we praktische ondersteuning om overbelasting te voorkomen. In de
Cliëntenraad en de Wmo-raad is over de mogelijkheden van een nauwere samenwerking gediscussieerd.
Waar het kan wordt samengewerkt.
Wat merkt de burger ervan?
Inwoners onderzoeken en benutten bij problemen eerst de eigen oplossingsmogelijkheden. Als dat niet lukt,
dan bieden we ondersteuning vanuit het gebiedsteam. Een burger kan op één centrale plaats in zijn
omgeving met zijn vragen bij het gebiedsteam terecht.
1.3 Thema: Participatie
1.3.1 Deelthema: Participatie - Algemeen
Samenleving
Wat willen we bereiken?
Meer mensen doen mee aan de samenleving en benutten hun talenten. Werk biedt daarvoor het beste
perspectief. Meer mensen (met of zonder arbeidshandicap) gaan aan het werk. Jongeren blijven of gaan
weer naar school om een startkwalificatie te halen. Inwoners zetten zich in voor vrijwilligerswerk of een
tegenprestatie. Voor wie de mogelijkheden om te participeren beperkt zijn, bieden we zinvolle dagbesteding.
Wat gaan we daarvoor doen?
Mensen met arbeidspotentieel plaatsen we via privaatpublieke samenwerking en de eigen accountmanager
direct op de arbeidsmarkt. Uitkeringsgerechtigden met een langere afstand tot de arbeidsmarkt bereiden we
voor met maatwerktrajecten en leiden we toe naar de arbeidsmarkt. Inwoners met de grootste afstand tot de
arbeidsmarkt betrekken we bij de samenleving door vrijwilligerswerk en dagbesteding. Voor het matchen van
vraag en aanbod van vrijwilligerswerk en de tegenprestatie zetten we een talentenbank op.
Wat merkt de burger ervan?
Via werk, scholing, trajecten, vrijwilligerswerk (en tegenprestatie) of dagbesteding, stimuleren we de burger
actief om mee te doen aan de samenleving. De wetgeving is aangescherpt, de spelregels passen we streng
doch rechtvaardig toe waarbij oog is voor individuele omstandigheden.
KADERBRIEF 2015-2018
14
1.3.2 Deelthema: Participatie - Wet Sociale Werkvoorziening
Samenleving
Wat willen we bereiken?
Beheersbaarheid van de uitgaven voor de WSW door een versnelde afbouw met ingang van 2015. We doen
dit verantwoord, met oog voor de medewerkers.
Wat gaan we daarvoor doen?
Voor de groep medewerkers die is aangewezen op beschut werken richten we een nieuwe voorziening in.
Om te komen tot een versnelde afbouw laat het bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) een
opdracht formuleren. We geven uitvoering aan de afspraken die binnen de GR hierover worden gemaakt.
Wat merkt de burger ervan?
Na 1 januari 2015 is er geen nieuwe instroom in de WSW meer mogelijk. We bieden een nieuw alternatief
voor degene die niet kunnen uitstromen naar reguliere of gesubsidieerde arbeid.
1.3.3 Deelthema: Participatie - Dorpsbudgetten
Samenleving
Wat willen we bereiken?
We willen dat de dorpsbelangen verantwoordelijkheid nemen voor de leefbaarheid in hun eigen dorp.
Wat gaan we daarvoor doen?
De gemeente wil actief meedenken over initiatieven en ideeën die uit de dorpen komen. Wij betrekken
plaatselijke belangen en bewonerscommissie actief bij de ontwikkeling van gemeentelijk beleid en de
uitvoering daarvan. We vragen vooraf aan de dorpsbelangen welke rol zij daarin willen oppakken volgens het
principe van de participatieladder. We gaan schouwen organiseren samen met de dorpsbelangen waarbij wij
de sociale en ruimtelijke componenten betrekken.
Wat merkt de burger ervan?
Eigen initiatieven worden gestimuleerd en gefaciliteerd.
KADERBRIEF 2015-2018
15
1.4 Thema: Inkomensverstrekking
Samenleving
Minimabeleid
Wat willen we bereiken?
We betrekken mensen bij de samenleving, voorkomen verdere achterstand tot de maatschappij en
bevorderen van een goede gezondheid.
Wat gaan we daarvoor doen?
We handhaven het minimabeleid op het huidige niveau, inclusief de collectieve ziektekostenverzekering, de
noodvoorzieningen en een nieuwe maatwerkvoorziening. Waar mogelijk benutten we de bandbreedte van de
regelgeving. Regelingen die landelijk geschrapt repareren we niet automatisch. We stellen voorzieningen
effectief beschikbaar, waarbij we maatschappelijke organisaties nauwer betrekken. We stellen gezinnen met
kinderen in staat om te participeren door bijvoorbeeld mee te doen aan sport.
Wat merkt de burger ervan?
We leveren meer maatwerk (onder andere in natura) en we betalen geen categoriale financiële
tegemoetkomingen meer. Bij belemmeringen in de zelfredzaamheid of participatie is ondersteuning vanuit
het gebiedsteam beschikbaar.
KADERBRIEF 2015-2018
16
Programma 2 – Welzijn en Educatie (overig sociaal domein)
2.1 Thema: Kunst & Cultuur
Samenleving
Wat willen we bereiken?
Kunst en cultuur moet voor alle lagen van de bevolking toegankelijk zijn. Een hoog niveau aan kunst en
cultuur is een stimulans voor de economie. Vooral de werkgelegenheid in de toeristische sector heeft hier
baat bij.
Wat gaan we daarvoor doen?
We richten ons op de volgende activiteiten:

onderhoud van bestaande kunstwerken;

ondersteuning van activiteiten voor Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa 2018;

het stimuleren van netwerken;

stimuleren van activiteiten en culturele initiatieven voor jongeren;

het cultureel ondernemerschap bevorderen.
Het is geen gemeentelijke taak uitvoerend bezig te zijn en zelf culturele activiteiten te organiseren, noch zich
bezig te houden met de operationele inhoud ervan. Dat is aan het culturele veld zelf en daarin hebben wij
vertrouwen.
Wat merkt de burger ervan?
Lokale kunst, cultuur en cultureel erfgoed zorgen voor een levendige culturele gemeente. We voeren een
cultuurbeleid dat erop is gericht jong en oud in contact te brengen (en te houden) met kunst en cultuur.
Cultuur levert een belangrijke bijdrage aan een aantrekkelijk woon- en verblijfklimaat in Ooststellingwerf. Het
belang van cultuur voor de samenleving is dat het mensen ontwikkelt én samenbindt. Iedereen moet de
kans en gelegenheid krijgen te participeren.
KADERBRIEF 2015-2018
17
2.2 Thema Onderwijs
2.2.1 Deelthema: Onderwijs - Algemeen
Samenleving
Wat willen we bereiken?
De kansen op een goede schoolloopbaan en maatschappelijke carrière vergroten. Goede samenwerking met
alle werkzame organisaties rond kinderen en jongeren.
Wat gaan we daarvoor doen?
Alle kinderen die dat nodig hebben krijgen Voor- en Vroegschoolse Educatie aangeboden. Er is een
ononderbroken ontwikkelingsgang (doorgaande leerlijn) van Voorschoolse Educatie (in peuterspeelzalen en
kinderdagverblijven) naar Vroegschoolse Educatie (in groep 1 en 2 van het basisonderwijs).
Op allerlei gebieden werken partijen samen om de ontwikkeling van kinderen te stimuleren. We hebben
aandacht voor cognitief leren maar zeker ook voor sociaal-emotioneel leren. De naschoolse activiteiten
versterken en verrijken de ontwikkeling en het perspectief van de kinderen.
Via een preventieve aanpak voorkomen we voortijdig schoolverlaten. Dit doen wij door regelmatig contact
tussen scholen en leerplichtambtenaren of Regionale Meldpunt Coördinatiefunctie-trajectbegeleider.
Wat merkt de burger ervan?
Jongeren verlaten het onderwijs met een startkwalificatie, waardoor zij een sterke positie op de arbeidsmarkt
hebben. Jongeren zonder startkwalificatie gaan weer terug naar school om te voorkomen dat ze in de
uitkering terecht komen.
2.2.2 Deelthema: Onderwijs - Huisvesting
Samenleving
Wat willen we bereiken?
Het handhaven van de kwaliteit, bereikbaarheid en betaalbaarheid van het onderwijs, binnen de (financiële)
kaders van het Rijk.
Wat gaan we daarvoor doen?
Wij werken aan de bewustwording van alle betrokkenen over het kleiner worden van het aantal scholen en
proberen tegenstellingen te overbruggen. In 2015 nemen wij het Integraal Kind Centrum (Oosterwolde)
Noord in gebruik. In goede samenspraak bepalen wij hoe de toekomstige scholenverdeling in de gemeente
afgestemd blijft op de demografische ontwikkelingen.
Wat merkt de burger ervan?
De kwaliteit, bereikbaarheid en betaalbaarheid van het onderwijs in de gemeente blijft op peil.
KADERBRIEF 2015-2018
18
2.3 Thema: Sport
2.3.1 Deelthema: Sport - Algemeen
Samenleving
Wat willen we bereiken?
Gezondere burgers en eenzaamheid terugdringen, door meer mensen te laten sporten. De kwaliteit van
bewegingslessen op basisscholen moet omhoog. De basisscholen en het voortgezet onderwijs moeten een
breed aanbod van na- en tussenschoolse sport- en beweegactiviteiten bieden.
De verenigingen moeten voldoende geschoolde vrijwilligers hebben. Door het instellen van een sportraad
wordt contact en betrokkenheid tussen sportverenigingen en de gemeente bevorderd.
Wat gaan we daarvoor doen?
We hebben in 2013 buurtsportcoaches aangesteld. Zij zijn in dienst bij stichting Scala. Zij voeren projecten
uit om bovengenoemde doelstellingen te realiseren. Zij werken samen met sportverenigingen, scholen,
bewonerscommissies en plaatselijke belangen. Het project loopt door tot en met 2016. We gaan het
instellen van een sportraad onderzoeken en komen in 2015 met een voorstel.
Wat merkt de burger ervan?
Inwoners actief benaderen en stimuleren om meer te bewegen en te sporten. Het aanbod aan sport- en
beweegactiviteiten is groter geworden. De sportraad wordt het eerste aanspreekpunt voor de
sportverenigingen en inwoners.
2.3.2 Deelthema: Sport - Accommodaties
Samenleving
Wat willen we bereiken?
Het aanbod van sportvoorzieningen (binnensport, buitensport en zwemvoorzieningen) in onze gemeente is
in overeenstemming met de vraag vanuit de verschillende doelgroepen, anticiperend op de demografische
ontwikkeling. Het aanbod van zwemwater sluit aan bij de vraag vanuit de toeristische sector.
Wat gaan we daarvoor doen?
Wij onderzoeken in 2014 de vraag naar en het aanbod van de sportvoorzieningen. In dit onderzoek worden
ook scenario’s ontwikkeld in samenhang met de gebiedsagenda’s. Hierbij wordt ook de wenselijkheid en de
haalbaarheid van een kunstgrasveld onderzocht.
U kunt in voorjaar 2015 een besluit nemen over de toekomst van de sportaccommodaties op de lange
termijn, met een realistisch inzicht op de exploitatie op de middellange termijn. Dit besluit moet kunnen
rekenen op een breed draagvlak onder de inwoners en gebruikers. We gaan daarvoor een intensief
communicatietraject aan met de huidige gebruikers.
KADERBRIEF 2015-2018
19
Wat merkt de burger ervan?
Toekomstbestendige sportvoorzieningen op een aanvaardbare afstand. Toename van het aantal toeristen
(het hele jaar rond).
2.4 Thema: Volksgezondheid
Samenleving
Wat willen we bereiken?
In onze gemeente hebben we de volgende speerpunten:

Het percentage mensen met overgewicht naar 45% terugbrengen

Het percentage schoolgaande kinderen met overgewicht mag maximaal 5% zijn

Het alcoholgebruik bij 13-18 jarigen moet dalen naar het Friese gemiddelde van maximaal 32% en
het Cannabisgebruik naar maximaal 8%

Onze inwoners moeten zich niet eenzaam voelen
Wat gaan we daarvoor doen?
Deze speerpunten pakken wij op binnen verschillende beleidsterreinen (o.a. sport en jeugdbeleid).
Daarnaast nemen we een aanvullend pakket voor de jeugdgezondheidszorg af. Dit pakket omvat de
versterking van de vaardigheden voor het ouderschap, opvoedondersteuning, toeleiding naar de Voor- en
Vroegschoolse Educatie. Aan de leerlingen van het middelbaar onderwijs bieden we preventielessen aan.
Deze hebben als doel de versterking van de sociale weerbaarheid en het zelf maken van keuzes.
Wat merkt de burger ervan?
De burgers van Ooststellingwerf zijn gezonder en minder eenzaam.
KADERBRIEF 2015-2018
20
Programma 3 – Ruimtelijke en economische ontwikkeling
3.1 Thema: Economische Ontwikkeling
3.1.1 Deelthema: Economische Ontwikkeling - Recreatie en
Toerisme
Ruimte
Wat willen we bereiken?
De gemeente heeft de ambitie om Appelscha binnen 10 jaar in de top 10 van de nationale toeristische
attracties te positioneren (zie strategisch project Masterplan Appelscha). Het werkgelegenheidsaandeel van
de toeristische sector gaan we de komende 10 jaar uitbouwen van 13% naar 20%.
Wat gaan we daarvoor doen?
In het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied geven we expliciet aandacht aan de ontwikkeling van recreatie
en toerisme. We leggen elk jaar minimaal 10 bedrijfsbezoeken af. De gemeente stelt een beleidsplan voor
recreatie en toerisme op om de speerpunten en de prioriteiten vast te stellen. De gemeente stimuleert het
netwerken van ondernemers. Het delen van kennis, innovatie en contacten met het onderwijs vinden wij van
groot belang. Binnen de Streekagenda Zuidoost Friesland en Drenthe realiseren we diverse projecten,
waaronder de ontwikkeling van een fiets- en wandelnetwerk. We gaan in onderhandeling met
Staatsbosbeheer en de provincie om het achterstallig onderhoud op hun padennet aan te pakken.
Wat merkt de burger ervan?
De recreatieve mogelijkheden in de woonomgeving worden groter. Er komen meer banen in de toeristische
sector. Door een toename van het aantal toeristen wordt de omzet in deze sector vergroot. De levendigheid
in de dorpen wordt mede vergroot door toename van het aantal toeristen.
3.1.2 Deelthema: Economische Ontwikkeling - Biobased Economy
Ruimte
Wat willen we bereiken?
We willen een zichtbaar en onderscheidend profiel, dat burgers en bedrijfsleven inspireert tot een duurzame
samenleving. Kernwaarden van deze samenleving zijn de nieuwe circulaire economie, gebaseerd op
kringlopen, onderlinge netwerken, innovatie en verbindingen met onderwijs en onderzoek.
Wat gaan we daarvoor doen?
In samenwerking met de regio ZO Friesland realiseren we een virtueel (website) en fysiek loket voor
netwerkcontacten tussen bedrijven over innovatie en samenwerking. We ondersteunen pilots, die daaruit
voortkomen, en koppelen die met onderwijs en onderzoeksinstellingen. We faciliteren bestaande initiatieven
en netwerken. We concentreren ons op de sectoren agro/food, bouw en recreatie en toerisme. We stellen
KADERBRIEF 2015-2018
21
samen met het bedrijfsleven een position paper op, en handelen daarnaar. We participeren in de coöperatie
Biobased Center. We vertonen als gemeente zoveel mogelijk voorbeeldgedrag, onder andere met projecten
uit het milieubeleidsplan.
Wat merkt de burger ervan?
Er ontstaan nieuwe samenwerkingsverbanden en netwerken. Ondernemers en bewoners ervaren ruimte
voor nieuwe initiatieven met een duurzaam karakter. Er ontstaat nieuwe werkgelegenheid.
3.1.3 Deelthema: Economische Ontwikkeling - Werkgelegenheid
Ruimte
Wat willen we bereiken?
We willen meer werkgelegenheid in de gemeente.
Wat gaan we daarvoor doen?
In het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied geven we expliciet aandacht aan de economische
ontwikkeling in het buitengebied. Bij inkoop en aanbestedingen bieden wij lokale ondernemers kansen en
daar waar mogelijk zetten we in op social return, duurzaamheid en innovatie. Dat vraagt een goede
communicatie. Wij bieden ontwikkelingsmogelijkheden voor de bestaande bedrijven. Het doen van
bedrijfsbezoeken en deelnemen aan lokale netwerken blijft een speerpunt in de activiteiten. Daarbij maken
we gebruik van onze goede relatie met de lokale ondernemers om samen met hen bedrijven van elders aan
te trekken. Dit vooral voor het Ecomunitypark maar ook voor de andere bedrijventerreinen in de gemeente.
Wat merkt de burger ervan?
Onze burgers hebben meer kans op een baan. De werkloosheid onder onze burgers neemt af.
3.2 Thema: Openbare Ruimte – Verkeer en Wegen
Ruimte
Wat willen we bereiken?
De gemeente onderhoudt de wegen op het minimum niveau. Dit houdt in dat de levensduur van de wegen
zo lang mogelijk wordt verlengd, zonder dat het leidt tot (meer) onveilige situaties en mogelijke
aansprakelijkheidsstellingen. Bij verkeersknelpunten willen we naast de verkeersveiligheid ook de
doorstroming van het verkeer waarborgen op gemeentelijke en provinciale wegen binnen onze gemeente.
Wat gaan we daarvoor doen?
In het najaar van 2015 inspecteren we alle gemeentelijke wegen. Op basis van de inspectieresultaten stellen
we de MOP (MeerjarenOnderhoudsPlanning) wegen 2016-2020 op. We onderzoeken alternatieve
KADERBRIEF 2015-2018
22
onderhoudsstrategieën, zoals het “werk met werk maken” principe.
De pilot wegbelijning en bermverharding van 2013 breiden we uit. In overleg met de Plaatselijke Belangen
selecteren we wegen die in aanmerking komen voor de pilot. Vervolgens stellen we een maatregelenpakket
op. Dit gebeurt in overleg met betrokkenen. In ons overleg met de provincie blijven we aandacht vragen voor
de doorstroming van het verkeer. De al aangekochte gronden op het traject Donkerbroek tot Oosterwolde
worden daadwerkelijk omgevormd tot een zogenaamde wegenbestemming. Hierover gaan we in overleg
met de provincie.
Wat merkt de burger ervan?
De wegen zijn in goede staat, maar het aanzien en comfort wordt misschien iets minder. De burger ziet dat
er op meerdere locaties belijning is aangebracht en dat de wegbermen zijn verbeterd. Ook is merkbaar dat
de bereikbaarheid van bedrijven/instellingen en dorpen goed en veilig blijft.
3.3 Thema: Milieu
3.3.1 Deelthema: Milieu - Milieubeleidsplan
Ruimte
Wat willen we bereiken?
We willen een duurzame CO2 neutrale gemeente zijn in 2030.
Wat gaan we daarvoor doen?
We gaan samenwerken met de inwoners en het bedrijfsleven om de doelstelling te halen. We gaan de
volgende projecten uitvoeren: energiebesparing in de gemeente, beperking van afval en het scheiden van
afval, duurzame energie, kwaliteitsverbetering van de leefomgeving en communicatie. We leggen daarbij het
accent op projecten waar de burger direct bij betrokken is en met een direct waarneembaar positief effect op
het milieu.
In nauwe samenwerking met de provincie onderzoeken we de mogelijkheden voor windenergie in
Ooststellingwerf. We gaan de haalbaarheid onderzoeken van een (revolverend) fonds waaruit we projecten
en/of initiatieven kunnen financieren. In 2015 starten we met de voorbereiding van een update van het
huidige milieubeleidsplan.
Wat merkt de burger ervan?
Onze burgers merken dat de leefomgeving steeds schoner wordt. Daarnaast wordt het aanbod van
milieuprojecten steeds breder en meer laagdrempelig, zodat de inwoners meer mogelijkheden krijgen om
hun bijdrage aan een schonere leefomgeving te leveren.
KADERBRIEF 2015-2018
23
3.3.2 Deelthema: Milieu – Afval
Ruimte
Wat willen we bereiken?
Uiterlijk in 2020 hergebruiken we 75% van ons afval. We sluiten aan bij de doelstellingen van het Rijk.
Wat gaan we daarvoor doen?
Samen met de provincie en OMRIN stellen we een plan van aanpak op om de doelstelling in 2018 al te
bereiken. We plaatsen meer ondergrondse containers. We gaan nog meer en beter afval gescheiden
inzamelen. De proef ‘Zuiver inzamelen’ in Donkerbroek verloopt succesvol. We gaan deze proef, beter
scheiden van het restafval, in 2015 gefaseerd uitrollen over de gehele gemeente. We onderzoeken de
mogelijkheid om hiervoor een app te ontwikkelen. We zetten het project om zwerfafval te verminderen voort.
Wat merkt de burger ervan?
De burger moet bewuster zijn afval aanbieden. Dit brengen we continue bij de inwoners onder de aandacht.
Voor de gehele gemeente stellen wij een nultarief vast voor het aanbieden van de gft container.
3.4 Thema: Bouwen & Wonen
3.4.1 Deelthema: Bouwen & Wonen - Gebiedsagenda’s
Ruimte
Wat willen we bereiken?
Het behouden en ontwikkelen van de leefbaarheid in de dorpen. Een goede verdeling van de
maatschappelijke voorzieningen in onze gemeente, anticiperend op de demografische ontwikkelingen en de
behoefte in de vier gebieden. De verantwoordelijkheid en zelfwerkzaamheid vanuit de lokale
gemeenschappen versterken.
Wat gaan we daarvoor doen?
Plaatselijke belangen en wijkcomités uit de vier gebieden hebben hun wensen voor tien verschillende
thema’s gebiedsagenda opgesteld. De gemeente gaat in gesprek met de vertegenwoordigers uit de vier
gebieden over deze wensen en de wijze van uitvoering. Elk thema kent zijn eigen spelers en speelveld. We
brengen de spelers met hun verantwoordelijkheden, taken en hun inbreng in het besluitvormingsproces per
thema in beeld. Gedacht wordt aan het instellen van gebiedsteams, mogelijk in afstemming met de zorg. Wij
hanteren daarbij de principes van de participatieladder. Wij doen een beroep op de zelfwerkzaamheid vanuit
de gemeenschap.
Wat merkt de burger ervan?
Het voorzieningenniveau en leefbaarheid in de gebieden blijft ook in de toekomst in stand.
KADERBRIEF 2015-2018
24
3.4.2 Deelthema: Bouwen & Wonen – Volkshuisvesting
Ruimte
Wat willen we bereiken?
Een woningvoorraad die aansluit bij de levensfase en portemonnee van onze bewoners. Wij gaan alleen
nieuwbouw realiseren op basis van aantoonbare vraag.
Wat gaan we daarvoor doen?
Wij gaan in gesprek met Actium en WoonFriesland om de prestatieovereenkomsten te actualiseren. Per
1 januari 2015 verwachten we nieuwe wetgeving, waardoor de verhouding tussen corporaties en gemeente
wijzigt. We leggen afspraken vast onder andere over: wonen, zorg, leefbaarheid, energie en duurzaamheid.
Wij geven vooral aandacht aan het behoudt van sociale-huurwoningen in de kleine dorpen. Het huidige
Woonplan actualiseren we in 2015.
Wat merkt de burger ervan?
In de gemeente zijn voldoende sociale huurwoningen. Ook in de kleine kernen van Ooststellingwerf. De
woningvoorraad sluit beter aan bij de veranderende vraag.
3.4.3 Deelthema: Bouwen & Wonen - Bestemmingsplannen
Ruimte
Wat willen we bereiken?
Een adequaat toetsingskader voor initiatieven van bedrijven en particulieren. Uiterlijk februari 2016 is het
bestemmingsplan Buitengebied geactualiseerd. Voor het hele grondgebied van onze gemeente hebben we
dan actuele en digitaal beschikbare bestemmingsplannen en beheersverordeningen.
Wat gaan we daarvoor doen?
In 2014 ronden we de inventarisatiefase af en is er een nota van uitgangspunten opgesteld. In 2015
beginnen we met het opstellen van het concept bestemmingsplan. We overleggen proactief met de provincie
om verruiming in de provinciale begrenzing van de landbouwgebieden te realiseren.
Wat merkt de burger ervan?
De burger betrekken we bij het planproces. Er zijn bewonersavonden georganiseerd en de burgers hebben
de mogelijkheid om te reageren tijdens de formele inspraakprocedures. De burgers en ondernemers hebben
duidelijkheid over waar ze in onze gemeente mogen bouwen en aan welke voorwaarden ze moeten voldoen.
KADERBRIEF 2015-2018
25
Programma 4 – Strategische Projecten
4.1 Thema: Venekoten Centrum te Oosterwolde
Ruimte
Wat willen we bereiken?
We gaan Venekoten Noord revitaliseren en het centrum en de toegang tot het centrum van Oosterwolde
kwalitatief en functioneel verbeteren.
Wat gaan we daarvoor doen?
In 2014 is het Masterplan Venekoten Centrum vastgesteld inclusief een projectenboek. Dit projectenboek
omvat 29 projecten. De uitvoering is gestart in 2014 en loopt de komende jaren door. Per project stellen we
een projectplan op samen met betrokkenen. Per project wordt aan de raad krediet gevraagd. Vervolgens
starten we met de uitvoering van het project. Naar verwachting wordt in 2015 gestart met de herinrichting
van de Venekoterweg en het busstation. Als in 2014 de onderhandelingen met betrokken eigenaren zijn
afgerond, beginnen we in 2015 met de herinrichting van het Stipeplein.
Wat merkt de burger ervan?
De inwoners en bezoekers van Oosterwolde krijgen een aantrekkelijk winkelgebied met voldoende
parkeerruimte. Het centrum is goed bereikbaar. De ontsluiting van het centrum via de Venekoterweg,
Houtwal en Trambaan vormt het visitekaartje van Oosterwolde.
4.2 Thema: Masterplan Appelscha
Ruimte
Wat willen we bereiken?
De gemeente Ooststellingwerf heeft de ambitie om Appelscha binnen 10 jaar in de top 10 van de nationale
toeristische attracties te positioneren. Het werkgelegenheidsaandeel van de toeristische sector de komende
10 jaar uitbouwen van 13% naar 20%.
Wat gaan we daarvoor doen?

We gaan de nog lopende maatregelen uit de Bestuursovereenkomst Ontwikkelagenda uitvoeren:
ontwikkeling Boerestreek (fase 2), het Bosberggebied, dag- en verblijfsrecreatie Appelscha en het
Buitencentrum.

Het Masterplan uitbreiden met een economisch deel, samen met de ondernemers

Beleidsmatige en bestuurlijke status van provinciale ‘recreatieve landkern’ verkrijgen. Hierdoor
brengen we de economische betekenis van Appelscha en omgeving naar het niveau van het
provinciaal beleid Top Attractie Fryslân. Dit provinciale beleid zet in op de verbreding van het
toeristisch product van de Friese Meren en Wadden naar landrecreatie.
KADERBRIEF 2015-2018
26

Als het bestemmingsplan Appelscha Hoog eind 2014 onherroepelijk is, starten we in 2015 met de
uitvoering. We zijn in overleg met verschillende partijen over de afvoer van het zand en de
ontwikkeling van het gebied. Als de uitvoeringsplannen klaar zijn, vragen we aan de raad een
uitvoeringskrediet.
Wat merkt de burger ervan?
Ooststellingwerf is een aantrekkelijk verblijfsgebied, waar inwoners, toeristen en recreanten een breed
aanbod aan toeristische activiteiten aangeboden krijgen.
4.3 Thema: Ecomunity Park te Oosterwolde
Ruimte
Wat willen we bereiken?
We realiseren een bedrijventerrein dat, naast het ontwerp van de hoogste BREEAM certificering in Europa,
ook de hoogste certificering voor de realisatie behaalt. In relatie tot dit bedrijventerrein wordt het Biobase
Center gerealiseerd. De doelstelling van het Biobase Center is de verbinding tussen onderwijs, ondernemers
en overheid.
Wat gaan we daarvoor doen?
Eind 2014 starten we met de bouw en ontwikkeling van het bedrijventerrein. Dit is een verantwoordelijkheid
van de ondernemer. Met de Rabobank zijn we in gesprek om huurovereenkomst te sluiten van het pand aan
de Veengang voor de ontwikkeling van het Biobase Center. Als de provincie eind 2014 de subsidie toekent
voor Biobase, wordt gestart met de ontwikkeling van het Biobase Center.
Wat merkt de burger ervan?
De burger ziet het meest duurzame bedrijventerrein bij de entree van Oosterwolde ontstaan.
KADERBRIEF 2015-2018
27
Programma 5 – Openbare Orde en Veiligheid
5.1 Thema: Openbare Orde en Veiligheid
5.1.1 Deelthema: Openbare Orde en Veiligheid - Veiligheid
Samenleving
Wat willen we bereiken?
Integraal veiligheidsbeleid staat niet op zichzelf maar is afhankelijk van andere beleidsterreinen en
initiatieven van burgers en instanties. Elke beleidskeuze heeft altijd min of meer invloed op de veiligheid van
de inwoner. Daarom wordt ingezet op samenwerking met alle betrokken partijen om een veilige en prettige
woon- en leefomgeving te ontwikkelen.
Wat gaan we daarvoor doen?
Wij stellen jaarlijks een uitvoeringskalender vast. Hierin staan concrete acties en maatregelen,
zoals preventie woninginbraken en overlastgevende jeugdgroepen, voor het betreffende jaar. Het realiseren
van de prioriteiten en doelstellingen uit het Integraal veiligheidsbeleid is hierbij het uitgangspunt.
Wat merkt de burger ervan?
De veiligheid neemt toe.
5.1.2 Deelthema: Openbare Orde en Veiligheid - Crisisbeheersing
Samenleving
Wat willen we bereiken?
Een professionele organisatie rondom crisis- en rampenbestrijding. Dit omvat voornamelijk de
brandweerzorg, de geneeskundige hulpverlening en de gemeentelijke organisatie (sectie bevolkingszorg).
Wat gaan we daarvoor doen?
De gemeentelijke medewerkers die rol hebben in de crisisbeheersing krijgen trainingen en doen oefeningen.
We zorgen dat de piketregeling goed is georganiseerd en houden het gemeentelijke crisisplan actueel.
Wat merkt de burger ervan?
In crisissituaties merken onze burgers dat de crisisbeheersing goed en professioneel is geregeld. Onze
burgers worden goed opgevangen en de communicatie is helder.
KADERBRIEF 2015-2018
28
5.2 Thema: Handhaving
Ruimte
Wat willen we bereiken?
De gemeente verleent vergunningen voor diverse evenementen en activiteiten. We zetten Buitengewoon
Opsporingsambtenaren (boa’s) in om toezicht te houden. Deze boa’s letten ook op het zwerfafval, de
overlast van hondenpoep, het aanlijngebod van honden en het parkeren in de blauwe zone. We willen de
zichtbaarheid van de boa’s vergroten door het aanstellen van een tweede boa.
Wat gaan we daarvoor doen?
We gaan een tweede gecertificeerde boa aanstellen. Hierdoor ontstaat extra capaciteit om toezicht te
houden. De boa heeft de mogelijkheid om een bestuurlijke strafbeschikking of een bestuurlijke boete uit te
schrijven. We gaan de aantallen proces-verbalen, klachten en illegale dumpingen goed monitoren.
Wat merkt de burger ervan?
De burger ziet vaker een boa. Hierdoor neemt het veiligheidsgevoel toe. Het zwerfafval en dumpplaatsen
van tuin- en grofvuil neemt af. Beschikbaarheid van parkeerplaatsen in de blauwe zone neemt toe.
KADERBRIEF 2015-2018
29
Programma 6 – Bestuur en Dienstverlening
6.1 Thema: Bestuur
Directie
Wat willen we bereiken?
De periode 2014-2018 bouwen we voort op de ingeslagen weg. We blijven ons inzetten voor duurzaamheid
en vernieuwing. Het college wil dicht bij de burgers en bedrijven staan. We werken aan een positieve
uitstraling van onze gemeente binnen- maar ook buiten onze gebiedsgrenzen. Er is collegiaal bestuur, dat
waarde hecht aan integriteit en integrale verantwoordelijkheid. Het college heeft en behoudt duidelijk de
regie in handen van de grote projecten. En burgerparticipatie is een belangrijk uitgangspunt. We trekken met
onze OWO partners (de gemeenten Opsterland en Weststellingwerf) samen op en zoeken ook
buitengemeentelijk nieuwe partners om complexe vraagstukken samen (met de markt) op te lossen. De
OWO menukaart is gericht op efficiëntie in de operationele activiteiten en wordt tot 1-1-2016 verder
uitgevoerd door organisatie onderdelen gefaseerd samen te voegen.
We streven goede collegiale verhoudingen na en respecteren de principiële uitgangspunten van de
verschillende partijen. We zijn eigentijds, modern en slagvaardig.
Wat gaan we daarvoor doen?

Regelmatig in overleg
beleidsvoorbereiding

We gaan voor het verminderen van de regeldruk door het stimuleren van particulier initiatief

We gaan minimaal 15 bedrijven bezoeken

We organiseren jaarlijks 1 à 2 ondernemersavonden

We maken een promotiefilm over Ooststellingwerf

Wij discussiëren op open en constructieve wijze met alle partijen en gaan moeilijke beslissingen
niet uit de weg

We benutten de dynamiek van de gemeente Ooststellingwerf

Het college is aanspreekbaar op concrete resultaten

Luisterend oor bieden

Bestuurlijk samen optrekken met gemeente Opsterland en Weststellingwerf als OWO richting
provincie en rijk

Bestuurlijk samen nieuw beleid voorbereiden in OWO verband

Samenvoegen van bedrijfsonderdelen conform procesplan

We starten met een onderzoek over een mogelijke samenwerking tussen de drie OWObuitendiensten
zijn
met
representatieve
maatschappelijke
organisaties
bij
Wat merkt de burger ervan?

Inwoners en organisaties betrekken we actief bij de voorbereiding en uitvoering van plannen in hun
werk-, woon- en leefomgeving

Beschikbaarheid en betaalbaarheid gemeentelijke dienstverlening
KADERBRIEF 2015-2018
30
6.2 Thema: Dienstverlening
Publiekscentrum
Wat willen we bereiken?
Vanaf 2015 is de gemeente de toegangspoort tot de overheid. Alle vragen komen binnen bij het de 1e lijn, het
Klant Contact Centrum (KCC). De traditioneel kanalen (telefoon, post en balie) blijven voor ons belangrijk. We
investeren in het uitbreiden van de digitale dienstverlening. Via alle kanalen mag de klant rekenen op dezelfde
en correcte antwoorden. Het KCC bevordert een hogere tevredenheid van de burger over het contact met de
gemeente en waarborgt dat de klantvraag centraal staat. In de ontwikkeling van onze dienstverlening gebruiken
we het ontwikkelpad van Concept Antwoord© met de bijbehorende fasen. Onze ambitie is fase 4. Het KCC
heeft dan de regie op alle kanalen en beantwoordt 80% van de meest gestelde vragen.
Wat gaan we daarvoor doen?
In het algemeen zijn onze klanten tevreden over het contact dat zij hebben met de gemeente. Maar het kan
beter en onze dienstverlening willen we voor de toekomst verder borgen en verbeteren.

De kwaliteitsnormen invoeren en monitoren in de hele organisatie

We standaardiseren en digitaliseren onze processen

We investeren in de kwaliteit van onze gegevensdatabases en de beveiliging

We leiden onze KCC medewerkers op tot generalist voor balie en telefonie

We bouwen Basisregistraties conform de wettelijke eisen

De website ontwikkelen we verder van informatief naar vraaggestuurd en dienstverlenend

“Mijn Ooststellingwerf”, de persoonlijke internetpagina (PIP) zetten we in voor meer processen en is
betrouwbaar en veilig

Het kanaal telefonie gaan we doorontwikkelen en 3x per jaar meten we de kwaliteit

De status informatie over de voortgang van “zaken” maken we mogelijk met de technische KCC
module en Zaakgerichtwerken

Pieken en dalen in de het werkaanbod vangen we op met een flexibele schil, hier worden strategieën
voor bedacht
Wat merkt de burger ervan?
Onze dienstverlening is open en op de klant gericht. De meeste vragen (80%) handelen we in het eerste
contact naar tevredenheid af. We zijn gastvrij. Het is voor de klant duidelijk waar zij terecht kan met vragen,
opmerkingen of complimenten. De klant vindt steeds makkelijker zelf zijn informatie en vraagt producten aan
via de website. Via de PIP is veilige uitwisseling van persoonlijk informatie met de gemeente geborgd. De
burgers en ondernemers informeren we tijdig en op vakkundige wijze. Het is duidelijk welke normen de
gemeente hanteert. De gemeente is hierop aanspreekbaar. Onze dienstverlening blijft toegankelijk voor
iedereen. Wie moeite heeft met de (snel) verdergaande digitalisering, helpen we.
KADERBRIEF 2015-2018
31
6.3 Thema: Financiën
Concernzaken
Wat willen we bereiken?
De huidige solide financiële positie blijvend borgen en verstevigen. Grip houden op ontwikkelingen om
voldoende middelen te hebben voor de vraagstukken in het sociale en ruimtelijke domein. Belastingen
verhogen we daar waar nodig trendmatig.
Wat gaan we daarvoor doen?

Schuldpositie verder verminderen

Onroerend zaak belasting maximaal, indien nodig, slechts trendmatig verhogen

Leges voor producten kosten dekkend houden

Reële begroting presenteren

Heldere en transparante presentatie van financiële documenten en rapportages
Wat merkt de burger ervan?

Transparantie in de financiële huishouding van de gemeente.

Een kasboek met “zwarte cijfers” ook op de lange termijn

Geen onnodige lasten verhoging vanuit de OZB

Betaalbare gemeentelijke producten en diensten
KADERBRIEF 2015-2018
32
4.Wensen coalitieakkoord 2014-2018
Voorstel
In te stemmen met de incidentele nieuwe beleidswensen voor een bedrag van € 340.000 voor de komende
bestuursperiode. Dit bedrag kan gedekt worden uit het eenmalige begrotingsoverschot van 2014.
In het coalitieakkoord 2014-2018 ‘Samen Voortbouwen’ zijn nieuw beleidswensen opgenomen voor de
komende bestuursperiode. Het totaalbedrag van wensen is € 340.000. De voorgestelde wensen zijn
incidenteel en zijn geraamd tot en met 2017. Dit bedrag kan ten laste komen van eenmalige bijgestelde
(inclusief de decembercirculaire Algemene Uitkering) begrotingsoverschot 2014 van € 1,053 miljoen.
Wensen coalitieakkoord 2014 - 2018
Onderwerp
Programma *)
2014 2015 2016 2017 totaal
bedragen x € 1.000
Dorpsbudgetten
Kunst en cultuur
Belijning wegen
Graskeien
Particuliere initiatieven energie / milieu
Buitengewoon OpsporingsAmbtenaar
Onvoorzien
P 2: Welzijn en Educatie
P 2: Welzijn en Educatie
P 3: Ruimtelijke en econ. ontwikkeling
P 3: Ruimtelijke en econ. ontwikkeling
P 3: Ruimtelijke en econ. ontwikkeling
P 5: Openbare orde en veiligheid
P 6: Bestuur en Dienstverlening
25
10
30
25
30
25
145
25
10
10
25
10
10
25
10
10
100
30
40
30
25
90
25
45
45
340
60
105
*) Overeenkomstig de nieuwe, voorgestelde programma-indeling.
Dorpsbudgetten
Het beschikbare budget wordt voor 4 jaar, tot en met 2017, evenredig verdeeld over de dertien plaatselijke
belangen en de vier bewonerscommissies van Oosterwolde.
Kunst en cultuur
Vanaf 2015 wordt jaarlijks tot en met 2017 € 10.000 beschikbaar gesteld.
Belijning wegen
Vanaf 2014 wordt jaarlijks tot en met 2017 € 10.000 beschikbaar gesteld.
Graskeien
In 2014 wordt eenmalig € 30.000 beschikbaar gesteld voor het oplossen van knelpunten.
Particuliere initiatieven energie / milieu
In 2014 wordt eenmalig ter stimulering € 25.000 beschikbaar gesteld.
Buitengewoon opsporingsambtenaar (boa)
De formatie wordt in 2014 (kosten € 30.000 voor ½ jaar) en in 2015 (kosten € 60.000) uitgebreid met een
extra boa.
KADERBRIEF 2015-2018
33
Wegenonderhoud
Bij het uitvoeren van wegenonderhoud zal gekeken worden naar het gelijktijdig uitvoeren van onderhoud aan
de riolering (volgens het zgn. ‘werk-met-werk principe’). De lasten kunnen dan naar evenredigheid ten laste
komen van de hiervoor beschikbare onderhoudsbudgetten.
Precariobelasting
Indien de opbrengst precariobelasting een structurele baat wordt binnen onze begroting, dan kan de formatie
uitbreiding van een extra BOA vanaf 2016 hieruit structureel gedekt worden. Ook wordt dan bezien of
eventueel achterstallig onderhoud van wegen eenmalig uit de reserve Precariobelasting kan worden gedekt.
KADERBRIEF 2015-2018
34
5. Uitgangspunten (inclusief lokale lasten)
Voorstellen
Nieuw beleid
Het nieuw beleid blijft beperkt tot de zaken uit het nieuwe coalitieakkoord
vervangingsinvesteringen en uitgaven die verband houden met de wettelijk taken.
2014-2018,
Lonen (inclusief pensioenpremie)
Voor de loonontwikkeling uitgaan van 1% verhoging in 2014 en 1% verhoging in 2015. Vanaf 2015 wordt
geen rekening gehouden met extra verhoging van de pensioenpremie.
Prijzen
De budgetten voor uitbestede werkzaamheden en leveranties worden in 2015 niet verhoogd met een
prijscompensatie.
Prijsontwikkeling gesubsidieerde instellingen
De subsidies en bijdragen worden in 2015 verhoogd met 1¼ %.
Systematiek doorwerking lonen en prijzen in relatie tot de algemene uitkering
Voor het eerstvolgende begrotingsjaar (2015) wordt uitgegaan van lopende prijzen en daarna (2016 t/m
2018) van constante prijzen.
Leningportefeuille
De leningenportefeuille wordt verder afgebouwd via het inzetten van eenmalige baten. Ook wordt 50% van
gerealiseerde rentevoordelen hiervoor ingezet.
OZB, forensenbelasting, precariobelasting, en leges:
a. een trendmatige verhoging van 1¼ % wordt doorgevoerd;
b. bij een algehele waardedaling c.q. waardestijging van de onroerende goederen wordt
het tarief van OZB verhoogd dan wel verlaagd, om een gelijke opbrengst te behouden.
Afvalstoffenheffing
Uitgangspunt is kostendekking. De lasten voor de burgers voor de inzameling en verwijdering van
huishoudelijke afvalstoffen worden in 2015 niet verhoogd. Met ingang van 2015 wordt voor het aanbieden
van een gft container een nultarief vastgesteld voor de gehele gemeente.
Rioolheffing
Uitgangspunt is kostendekking. Gelijktijdig met het raadvoorstel nieuwe verbreed Gemeentelijk
RioleringsPlan (vGRP) 2015-2019 wordt ook een voorstel tot (mogelijke) aanpassing van de tarieven
bijgevoegd.
Toeristenbelasting
De tarieven voor 2014 zijn bevroren op € 1,00 per overnachting. Het tarief voor 2015 blijft ongewijzigd op
€ 1,00 per overnachting.
KADERBRIEF 2015-2018
35
5.1 Lonen en prijzen
5.1.1 Loonontwikkeling (incl. pensioenpremie)
Loonkostenontwikkeling 2014/2015
De onderhandelingen voor een nieuwe Cao zijn begonnen op 1 maart 2013. Het overleg tussen werkgevers
en –nemers is in de loop van het jaar een aantal keer stopgezet. Nadat de bonden op 20 september 2013
voor het eerst de onderhandelingstafel verlieten, werd het overleg op 21 februari 2014 hervat. Tot dusverre
hebben deze onderhandelingen niet tot resultaat geleid. De bonden vragen 5½ % structurele loonsverhoging
over 2013 (2½ %) en 2014 (3%). De VNG biedt 0% structurele loonsverhoging voor 2013 en 2014. Vraag en
aanbod liggen behoorlijk uit elkaar. Redelijkerwijs kan gesteld worden dat een nieuwe Cao beperkte
structurele financiële gevolgen met zich mee brengt, hetzij direct via een loonsverhoging hetzij via
aanvullende secundaire arbeidsvoorwaarden (zoals het individueel keuzebudget). Daarnaast is het ook van
belang de landelijke loonontwikkeling in ogenschouw te nemen, zoals die is gepresenteerd door het CPB in
het Centraal Economisch Plan.
Terugkijkend vanaf 2013 kan redelijkerwijs
loonkostenontwikkeling vanaf 2013:
rekening
gehouden
worden
met
de
volgende
2013 0%
2014 + 1%
2015 + 1%.
Wij stellen voor in te stemmen met deze loonkostenontwikkelingen voor 2014 en 2015.
Pensioenpremie ABP 2014/2015
De dekkingsgraad is gestegen tot boven het vereiste niveau van 104,2%. Eind 2013 was de dekkingsgraad
gestegen tot 105,9%. Daarom heeft het ABP besloten om de 0,5% waarmee het opgebouwde pensioen in
2013 is verlaagd, op 1 april 2014 weer aan het opgebouwde pensioen toe te voegen. Het herstel is nog pril.
Daarom handhaaft het ABP de herstelopslag 1 op de premie en is ook besloten om de pensioenen niet te
indexeren. Aanvullende maatregelen (lager pensioen en/of hogere premie) zijn voor 2014 en 2015 op dit
moment niet te verwachten. Dus de loonkosten zullen dan ook niet stijgen.
5.1.2 Prijsontwikkeling
Prijsgevoelige budgetten (uitbestede werkzaamheden, leveranties, subsidies en bijdragen) werden jaarlijks in de
begroting verhoogd met een percentage voor verwachte prijsstijgingen (inflatiepercentage). Vanaf 2010 t/m 2014
is door u besloten geen prijscompensatie te verlenen. Enerzijds had dat te maken met de zeer lage
prijsontwikkeling, die het CPB voorspelde en anderzijds met de sombere financiële vooruitzichten. Dit betekent
concreet, dat heel veel budgetten in de begroting 2014 op het niveau van 2009 zitten. De inflatie in deze periode
(2010-2014) is 10,1% (incl. prognose 2014). De prognose van de inflatie voor 2015 is 1½ % 2 .
De pensioenpremie ABP is in 2013 verhoogd met een tijdelijke herstelopslag van 1,3% (aandeel werkgever
hierin 0,91%). Deze tijdelijke herstelopslag ter verbetering van de dekkingsgraad van het ABP bij de premie
inbegrepen.
1
2
Bron: Centraal Economisch Plan 2014, 4 maart 2014 (zie bijlage 4 Kerngegeventabel 2012-2015)
KADERBRIEF 2015-2018
36
Het CPB voorspelt een ‘prijs bruto binnenlands product (BBP)’ van 1¼ % voor 2015 3 (bijgestelde prognose
2014: 0,75%). We stellen voor het inflatiecijfer te bepalen via de prijsmutatie van het BBP, zoals deze in het
Centraal Economisch Plan (CEP) van het Centraal Plan Bureau (CPB) wordt vastgesteld. Het ministerie van BZK
gebruikt deze cijfers voor de berekening van de prijsontwikkeling binnen de algemene uitkering uit het
gemeentefonds. Dit houdt in dat onze inkomsten van het Rijk, los van wijzigingen in het beleid, met dit
percentage gaan stijgen. Tot en met 2009 was het gebruikelijk ook onze uitgaven met hetzelfde percentage te
laten stijgen.
Door het achterblijven van de prijscompensatie en de doorgevoerde bezuinigingen, kan het gewenste
kwaliteitsniveau van ieder beleidsterrein onder druk komen te staan. Echter, tot dusverre wordt het gewenste
kwaliteitsniveau nog steeds, zij het wellicht soms met moeite, gehaald. We hebben echter geen concrete signalen
ontvangen van de afdelingen die dit bevestigen dan wel tegenspreken. Wij vinden echter, dat mede gezien het
negatieve financiële meerjarenperspectief 2014 -2018, het verdedigbaar is de prijscompensatie voor 2015
wederom achterwege te laten. In uitzonderingsgevallen, bij autonome budgetten zoals energie en brandstof,
mogen deze budgetten verhoogd worden als de kosten hiervan ook omhoog zijn gegaan. De afdeling moet de
verhoging reëel onderbouwen. Daarnaast worden al afgesloten c.q. lopende overeenkomsten van
privaatrechtelijke levering- c.q. dienstencontracten gerespecteerd.
5.1.3 Prijsontwikkeling gesubsidieerde instellingen
Aandachtspunt is dat wij de afgelopen 5 jaar (t/m 2014) deze (lopende) overeenkomsten niet hebben
geïndexeerd. Daarnaast zijn de gesubsidieerde instellingen extra gekort door bezuinigingen de afgelopen jaren.
Op een gegeven moment zal dat bij deze instellingen merkbaar zijn in (de kwaliteit van) de uitvoering. Deze
signalen zijn ook door deze instellingen doorgegeven. Daarom vinden wij het ook verdedigbaar dat de
prijscompensatie voor 2015 voor de gesubsidieerde instellingen zal worden toegepast, concreet betekent dit dat
het budget met 1¼ % verhoogd kan worden. De structurele kosten die hiermee gemoeid zijn bedragen ca
€ 40.000. Na 2015 zal opnieuw afgewogen moeten worden of de beschikbare budgetten in relatie staan tot de
resultaatafspraken zoals die in de subsidieovereenkomsten zijn afgesproken. Wij stellen u voor in te stemmen
met deze verhoging.
5.2 Algemene uitgangspunten
5.2.1 Nieuw beleid
Wij stellen voor het nieuw beleid te beperken tot de zaken uit het nieuwe coalitieakkoord 2014-2018, wensen voor
het uitvoeren van wettelijke taken (binnen de middelen die het Rijk hiervoor beschikbaar stelt) en het doen
vervangingsinvesteringen, mits noodzakelijk (zoals materieel bij OW en automatisering bij I&A).
5.2.2 Algemene uitkering uit het Gemeentefonds
De ramingen van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds voor de jaren 2015 tot en met 2018 zijn
berekend op basis van de Meicirculaire 2014. De uitkomsten van de Septembercirculaire worden niet in de
primitieve begroting verwerkt.
Het eerstkomende begrotingsjaar gaat uit van zogenaamde lopende prijzen. Bij de berekening van de
daaropvolgende jaren gaan wij uit van de zogenaamde constante prijzen. Bij lopende prijzen wordt rekening
gehouden met loon- en prijsontwikkelingen en bij constante prijzen niet.
3
idem
KADERBRIEF 2015-2018
37
5.2.3 Afbouw leningenportefeuille
De afgelopen jaren hebben wij, aan de hand van actuele liquiditeitsprognoses, met succes gericht beleid gevoerd
de leningenportefeuille af te bouwen. Dit kon mede door het inzetten van eenmalige baten. Dit leidde tot lagere
financieringslasten.
Bij de vaststelling van de Programmabegroting 2013-2016 is besloten dat 50% het gerealiseerde
rentevoordeel door lagere herfinanciering, gebruikt kan worden om de leningenportefeuille af te bouwen. Zo
is ook besloten (Programmabegroting 2014-2017) dat € 500.000 van het begrotingsoverschot uit de jaarschijf
2014 van € 1.071.000 hiervoor kan worden aangewend. De lagere financieringslasten kunnen dan weer
structureel ingezet worden voor nieuwe lasten c.q. investeringen. Wij stellen u voor deze beleidslijn de
komende jaren te continueren.
5.3 Gemeentelijke belastingen en heffingen
Een aantal gemeentelijke belastingen en heffingen worden trendmatig verhoogd. Wij stellen daarom voor de
tarieven 2015 van de onroerendezaakbelasting (ozb), de forensenbelasting, de precariobelasting en de leges te
verhogen met 1¼ % (2014: 1½ %). Dit percentage komt overeen met de verwachte inflatie. De
afvalstoffenheffing en de rioolheffing zijn afhankelijk van de kosten (100% dekking).
5.3.1 OZB
Hoewel er geen maximale tarieven gelden voor de ozb is er wel een beperking. Dat is de zogenaamde
macronorm, die het Rijk vaststelt. De gezamenlijke gemeenten mogen die norm niet overschrijden op straffe van
een korting op het Gemeentefonds. De macronorm is afhankelijk van de prijsontwikkeling. Voor 2014 bedraagt
die 2,45% ( 2013: 3%). Voor 2015 is dit percentage nog niet bekend, publicatie vindt plaats in de Meicirculaire
2014. Voorgesteld word de ozb trendmatig voor 2015 met 1¼ % te verhogen.
5.3.2 Forensenbelasting
Het belastingbedrag van de forensenbelasting wordt bepaald aan de hand van de WOZ waarden zoals
vastgesteld op grond van de Wet WOZ. Voorgesteld wordt deze belasting voor 2014 trendmatig met 1¼ % te
verhogen. De hoogte van het tarief wordt bepaald aan de hand van de WOZ waarde en binnen welke
waardeklasse het object valt.
5.3.3 Precariobelasting
In april 2011 heeft u besloten een precariobelasting op kabels en leidingen te gaan heffen. In de Junicirculaire
2012 heeft het Kabinet geschreven dat het voorstel tot afschaffing van precariobelasting op kabels en
leidingen naar verwachting in de zomer van 2012 zal worden aangeboden aan de Tweede Kamer. Het kabinet
heeft een wet in voorbereiding. Dit voorstel wordt beoordeeld door de Raad van State. Het advies van de
Afdeling advisering van de Raad van State noopte tot het doen van nader onderzoek. Bij de beantwoording
van vragen betreffende de begroting van het gemeentefonds 2014 heeft de minister van BZK de Tweede
Kamer al geïnformeerd over de stand van zaken en dat er alternatieven worden bekeken. Naar aanleiding van
het advies en het nader onderzoek maakt het Kabinet een afweging over de te kiezen variant. De Tweede
Kamer zal daarover naar verwachting in de eerste helft van 2014 worden geïnformeerd.
Al eerder wees de Raad van State een voorstel voor afschaffing af. Bij goedkeuring wordt de afschaffing niet
direct doorgevoerd. In het voorstel staat dat gemeentes die op 1 januari 2012 precariobelasting heffen, de
mogelijkheid hebben deze belasting in tien jaar af te bouwen tot nul. Elke gemeente mag zelf bepalen op
welke manier ze dat doen. Voorgesteld wordt de precariobelasting trendmatig met 1¼ % te verhogen.
KADERBRIEF 2015-2018
38
5.3.4 Toeristenbelasting
Op 19 oktober 2010 heeft u de tarieven toeristenbelasting voor 2011-2014 vastgesteld. De hoogte van de
toeristenbelasting voor 2014 is bevroren op € 1,00 per overnachting. Wij stellen voor het tarief voor 2015 niet
te wijzigen. We gaan een andere manier van heffen onderzoeken.
5.3.5 Rioolheffing
De rioolheffing zal gebaseerd zijn op het nieuwe verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan (vGRP) 2015-2019. Dit
vGRP wordt eind dit jaar aan u aangeboden. De trendmatige verhoging van 1¼ % wordt hierin meegenomen.
Gelijktijdig met het raadvoorstel zal ook een voorstel tot (mogelijke) aanpassing van de tarieven bijgevoegd
worden waarbij kostendekking het uitgangspunt is in relatie tot de omvang van de Rioleringsreserve.
5.3.6 Afvalstoffenheffing
Proef ´Zuiver Inzamelen´
Eind 2013 is de proef ´Zuiver Inzamelen´ in Donkerbroek gestart. Doel van de proef is tot een betere
scheiding van het restafval te komen. In het proefgebied kan de gft container tijdens de proef gratis worden
aangeboden. De eerste resultaten van de proef zijn bekend. Het restafval is met ongeveer één derde gedaald
en zit al bijna op het niveau van de doelstelling. Ook de gescheiden inzameling gft afval is succesvol en in het
proefgebied meer dan verdubbeld. Het aandeel gft afval in het restafval is met zo'n 40% gedaald. Met deze
goede resultaten ligt het voor de hand de proef door te laten lopen, en in 2015 gefaseerd uit te rollen over de
gehele gemeente.
We stellen voor in 2015 voor de gehele gemeente een nultarief voor het aanbieden van de gft container vast
te stellen. De kosten van de uitbreiding van de proef en het instellen van een nultarief voor gft afval worden
opgenomen in de begroting 2015. Verhoging van het vaste tarief afvalstoffenheffing zal niet nodig zijn, omdat
de Egalisatiereserve Reiniging voldoende ruimte biedt om deze kosten te dekken, verlaging van het vaste
tarief is gezien het voorgaande geen optie
Vast tarief afvalstoffenheffing
De verwerkingskosten van restafval (nu € 90) zal de komende jaren verder gaan dalen naar een bedrag van € 80.
Op basis van de huidige hoeveelheden restafval geeft dit voor onze gemeente een voordeel per aansluiting. Wij
stellen voor de afvalstoffenheffing, met als uitgangspunt van kostendekking, in 2015 niet te verhogen. Het vaste
tarief afvalstoffenheffing kan de komende jaren op maximaal eenzelfde niveau van € 90 blijven, tenzij op basis
van voortschrijdend inzicht het tarief verder naar beneden kan worden bijgesteld.
Het minimumniveau van de egalisatiereserve Reiniging is vastgesteld op 10 procent van de lasten
(€ 250.000). De geprognosticeerde stand van de reserve per 31 december 2014 is € 912.000 (€ 1.098.000
minus geraamde onttrekking 2014 € 186.000).
5.3.7 Leges
De legestarieven zijn afhankelijk van de tijdsbesteding, maximale tarieven, loonkosten en andere directe kosten
(in principe ook 100% kostendekking).
KADERBRIEF 2015-2018

21 mei 2014 - Gemeente Utrecht

ds, De Standaard - Ellis Gourmet Burger

Gent blogt - Ellis Gourmet Burger

brief aan de universiteitsraad

Pilot Sociaal Team

Zeven gouden regels

NIEUWSBRIEF BUURTSPORT OOSTSTELLINGWERF

Oplegger Zelfredzaamheidsonderzoeken

1 van 7 Gemeenteraad van Maastricht Mosae Forum 10 6211 DW