Lesvoorbereiding OGW bij geschiedenis

Lesvoorbereiding OGW bij geschiedenis – een voorbeeld
Deze geschiedenislesvoorbereiding is een voorbeeld van hoe je een les meer opbrengstbewust kan
voorbereiden met behulp van de cyclus opbrengstgericht werken, met bij iedere stap van de cyclus belangrijke
aandachtspunten. In onderstaand voorbeeld wordt de eerste les uit een reeks beschreven. Het is een
voorbeeldles voor de bovenbouw.
De stappen van de cyclus ‘opbrengstgericht werken’
Stap 1 – Doel(en) vaststellen
Formuleer concrete doelen, afgeleid uit leerlijnen of uit een totaaloverzicht over de te bereiken doelen.
Formuleer bijbehorende succescriteria (‘ Wanneer ben ik tevreden?’). Hierbij differentieer je tussen
leerlingen op verschillende niveaus.
- Beschrijf het doel zo concreet mogelijk (welk product of welk gedrag wil je zien aan het einde van …?)
- Bedenk de wijze waarop je het doel gaat communiceren met de leerlingen.
- Bedenk op welke wijze je gaat differentiëren.
- Welke succescriteria kun je formuleren?
Relatie kerndoelen
De lessenreeks heeft drie hoofddoelen (zie onderstaand). Deze hoofddoelen zijn gerelateerd aan kerndoel 53
‘De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse
geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.’
Per les worden deeldoelen geformuleerd.
Hoofddoelen lessenreeks
- Leerlingen (onder) kennen het belang van kennis/belangrijke personen uit het verleden.
- Leerlingen (her)kennen een aantal belangrijke personen uit de geschiedenis.
- Leerlingen maken bovenstaande doelen zichtbaar in een werkstuk (keuze in vorm, denk aan PPT, muurkrant,
website, …). Er worden specifieke criteria geformuleerd voor de inhoud en de vorm van het werkstuk (deze
kunnen per leerling verschillen)
Lesdoelen
- Leerlingen maken kennis met een aantal belangrijke personen uit het verleden.
- Leerlingen worden enthousiast over het onderwerp.
- Leerlingen maken een mindmap over belangrijke personen uit de geschiedenis.
De doelen worden zichtbaar gemaakt op het bord.
Aan de leerlingen worden zowel de hoofddoelen voor de lessenreeks als de lesdoelen duidelijk gemaakt.
1
Stap 2 – Leeractiviteit(en) ontwerpen die passen bij de beoogde doelen.
- De leeractiviteit is afgestemd op de aard van de beoogde kennis, passend bij het leerdoel.
- De leeractiviteit sluit aan bij voorkennis en behoeften, zodat ze zich gemotiveerd en uitgedaagd voelen
(differentiatie).
- Zorg voor een rijke leeractiviteit (ontdekken, ervaren, analyseren, doen, studeren, etc.).
- Plaats de activiteit in een betekenisvolle context.
Startactiviteit
Er worden tafelgroepjes gemaakt met een aantal foto’s van bekende dan wel beroemde en belangrijke
personen uit de geschiedenis. Om er zeker van te zijn dat alle kinderen zich kunnen identificeren met de
opdracht zijn de voorbeeldpersonen heel breed uitgezocht, denk aan: Michiel de Ruyter en Willem van Oranje,
maar ook uitvinders als Einstein en Edison en sporthelden als Johan Cruijff, Maradonna en Michael Jordan.
Leerlingen krijgen de ruimte om met elkaar uit te wisselen over de personen die op tafel liggen:
Vraag daarbij: Wie zijn deze mensen en wat weet je over ze?
Leerkracht loopt rond en luistert naar de eerste reacties.
Introductie
Verhaal over de eigen betrokkenheid met geschiedenis. Vertel de kinderen over je eigen persoonlijke
geschiedenis ‘tik’. Dat je geschiedenis heel interessant vindt en altijd al benieuwd bent geweest naar de
verhalen achter belangrijke personen, of achter oorlogen en beroemde uitvindingen. En dat je daarom ook
graag wilt dat zij hun eindwerkstuk over een ‘belangrijk persoon uit de geschiedenis’ maken. (belang van doel
communiceren).
Eventueel: filmpje laten zien van iemand die jou inspireert en wat zijn betekenis is geweest voor de
geschiedenis als voorbeeld.
Vervolgens gaat ieder kind een mindmap maken met bekende personen die hij of zij kent.
(Als kinderen nog niet bekend zijn met de systematiek van een mindmap, dan dit eerst uitleggen / introduceren.
Je kunt dit ook op een ander moment doen, zodat ze tijdens de les direct aan de slag kunnen).
De kinderen maken een nieuwe ‘arm’ voor elke persoon die ze kennen en ze mogen de ‘arm’ vullen met
kennis/weetjes over die persoon (denk ook even aan relatie maken met betekenis voor geschiedenis).
Stap 3 – Leeractiviteit(en) begeleiden. Voer de leeractiviteiten uit. Het geven van goede feedback,
gericht op het behalen van de doelen, is hierbij een belangrijke procesvariabele.
- Bedenk voor jezelf waar je bij het geven van feedback in de les op wilt letten.
- Ik zie dat je bij de vraag over wat je al weet veel hebt ingevuld, heel goed, kijk eens of je nu een van de
andere vragen kunt aanvullen.
Vragen die wellicht kunnen helpen:
Wie zijn voor jou belangrijk in je leven?, Hoe wil je nu verder?, Wat weet je al over deze persoon?
Hoe ga je het aanpakken?,
Stap 4 – Evalueren. Ga na of de doelen zijn behaald en welke consequenties hieruit getrokken kunnen
worden voor de volgende les.
- Bedenk een evaluatievorm die past bij de doelen van je les. Welke vragen zijn van belang?
- Op welke manier betrek je leerlingen hierbij?
De kinderen gaan de mindmaps in groepjes van vier bespreken.
Elke leerling vertelt twee minuten over zijn/haar mindmap
Daarna mag elke medeleerling een compliment geven over de mindmap en een vraag stellen
(Als leerlingen dit nog niet gewend zijn, eerst oefenen).
Notities voor vervolg lessen / evaluatie door de leerkracht /vaststellen van de opbrengst:
2

Download Report