063_P_DOC_Heerlen Hoogveld.indd

Heerlen - Hoogveld
Meervoudige opdracht voor een landschapsontwerp en stedenbouwkundig plan.
Heerlen - Hoogveld
Meervoudige opdracht voor een landschapsontwerp
en stedenbouwkundig plan.
Bos en woonlandschap
In dit plan is vormgegeven aan een ruimtelijk
concept waarin hoogwaardig suburbaan wonen
en het realiseren van een nieuwe landschappelijke
kwaliteit samengaan. De locatie ligt vlakbij de N281
op een heuvelrug ten zuidwesten van Heerlen.
Het huidige akkerland biedt uitzicht over een zestiger
jaren uitbreiding van de stad. De locatie wordt door de
Heerlerbaan verbonden met het centrum van Heerlen.
Een langgerekte strip van grote bedrijfshallen, vlaggen, benzinepompen en parkeervelden, ligt aan de
voet van het glooiende heuvelland. In de zoom van het
naastgelegen Imstenraderbos kijkt het monumentale
gebouw van de vroedvrouwenschool uit over de locatie.
1
2
3
2
Gebied: 71.5 ha heuvelland,
lintbebouwing, akkerland,
bos en een klooster.
Programma: 400 dure vrije sector
woningen, 30 ha nieuw bos.
Ontwerp: 1999.
In opdracht van: gemeente Heerlen
en Hoogveld BV.
In samenwerking met:
H+N+S Landschapsarchitecten,
Bureau Buiting.
Publicaties.
∙∙ Landschapsarchitectuur en Stedenbouw
97-99, blz. 72-75; Bussum 2000.
∙∙ Catalogus Groen Wonen; blz. 22-23
(bijlage bij Blauwe Kamer 2000-6).
∙∙ Heeling, Meyer, Westrik “Het ontwerp
van de stadsplattegrond”. blz. 71, 93; Amsterdam 2002.
Drie ontwerpmotieven hebben een belangrijke
rol gespeeld. Allereerst is de landschappelijke
kwaliteit van de locatie verder vergroot door het
bos aan beide zijden van de N281 uit te breiden.
Het woongebied is ontworpen als een woonlandschap dat de landschappelijke en ecologische
waarde van het bos ondersteunt.
Ten tweede is de wijze waarop met regenwater
wordt omgegaan gebruikt als een ruimtelijk
structurerend principe. Om wateroverlast in de
lager gelegen delen van het gebied en uitspoeling
van de lössgrond tegen te gaan is het vasthouden
en infiltreren van het regenwater op de helling tot
uitgangspunt genomen.
Dit heeft geresulteerd in het concept van het
terrassenlandschap. Het derde ontwerpmotief
bestaat uit een opvatting over het suburbane
wonen van de toekomst. Centraal daarin staat het
verschaffen van vrijheid aan de individuele bewoner om het eigen woonprogramma vorm te geven.
Het ontwerp voor het maai­­veld inclusief een sterke
regie over de architectuur van de perceelsgrenzen
vormt het collectieve kader voor deze individuele
vrijheid.
Heerlen - Hoogveld
1.nieuw bos
2.opvang water
3.het nieuwe wonen
4.bos en terassenlandschap
5.overzichtstekening
4
5
3
graften en grubben
De kern van het plan bestaat uit een
woonlandschap waarin bebouwing
en landschap elkaar veronderstellen.
Hiertoe is de helling getransformeerd
in een reeks slingerende terrassen die tegen de nieuwe bosrand is
aangeschoven. Dit terrassenlandschap houdt het regenwater vast
zodat het kan inzijgen en infiltreren
in het grondwater. De vorm van de
terrassen wordt letterlijk bepaald
door de hoogtelijnen van de helling.
Op het grensvlak van twee terrassen
is het hoogteverschil drie meter. Aan
de voet van deze ‘graften’ lopen de
straten die de woonkavels ontsluiten.
Haaks op deze structuur verbinden
korte doorsteken de slingerende
graften met elkaar. De doorsteken
vormen een verspringend patroon
van holle weggetjes, ‘de grubben’.
4
Dit patroon van graften en grubben
vormt de landschappelijke con1
text voor het wonen op een eigen
domein. De rafelige bebouwing
langs de Heerlerbaan is afgezoomd
met een strip woningen langs een
populierenlaan en een tweetal
woonenclaves. Aan de voet van de
helling vormt deze strakke rand het
decor voor het weelderige woonlandschap op de helling. De strip
en de terrassen worden gescheiden
door de open ruimte van het park.
Het park biedt uitzicht op de
hooggelegen en monumentale vroedvrouwenschool.
Heerlen - Hoogveld
1.profiel ‘‘graft’’
1
5
1
Het eigen woondomein
De verkaveling op de woon­terrassen
is afhankelijk van de wisselende
dieptemaat tussen de ‘graften’
opgebouwd uit twee principes.
Soms is sprake van enkelvoudige
kavels ontsloten aan de straat en
soms van clusters van vier kavels.
De twee beschut gelegen achter­
kavels van deze geclusterde percelen
worden ontsloten via een semiopenbaar woonpad. De situering van
het huis op de kavel is zo vrij mogelijk gehouden. Om deze vrijheid te
creëren is paradoxaal genoeg een set
spelregels ontwikkeld. Deze bestaan
uit afspraken over bebouwingszones,
tuinmuren en haagbeukhagen. Dit
driedimensionale maaiveld vormt de
printplaat waarop een kleurig palet
van woonjargon zich kan nestelen.
6
De printplaat nodigt uit om te breken
met het doorsnee-beeld van de eigen
villa omzoomd door een te krappe
tuin. De printplaat en de bebouwingsregels stimuleren de inrichting van
het woondomein als een klein landgoed, waarbij tuin en bebouwing een
evenwichtige twee-eenheid vormen.
Heerlen - Hoogveld
1.terrassenlandschap
met wegen en kavels
2.het woondomein als klein landgoed
3.bebouwingsregels
2
= haagbeukhaag
= tuinmuur van zandkleurige
Imstenradersteen
= maximaal 2 bouwlagen
met kap (0° - 30°)
= maximaal 1 bouwlaag
3
7