17 januari 2014 © Het Financieele Dagblad Pandrechten Zorgsector duurder uit bij banken Sandra Olsthoorn Amsterdam Het is voor zorginstellingen duurder en moeilijker geworden om geld te lenen bij banken. Kredieten worden teruggeschroefd, renteopslagen stijgen en het wordt almaar ingewikkelder om investeringen gefinancierd te krijgen. De banken proberen zo de risico’s te compenseren van leningen waar in veel gevallen geen zekerheid tegenover blijkt te staan. Een jaar geleden werd duidelijk dat banken in de zorg veelal ‘blanco’ financieren als gevolg van een verbod op pandrechten dat zorgverzekeraars steeds vaker in hun contracten met zorginstellingen opnamen. Dit verbod geeft verzekeraars de zekerheid dat ze bij een faillissement van een instelling de vaak aanzienlijke voorschotten die ze verstrekken kunnen terughalen, maar haalt de zekerheden van de banken juist onderuit. Pogingen van de partijen een oplossing te vinden lopen op niets uit. Deze zomer riep de Nederlandse vereniging van Banken (NvB) de hulp van de minister van volksgezondheid in, maar dat heeft nog niet tot een doorbraak geleid. Inmiddels merken zorginstellingen de consequenties van de patstelling. Pim Diepstraten van Finance Ideas, een bureau dat onder meer zorginstellingen van financieel advies voorziet, ziet dat banken de druk op instellingen opvoeren. ‘Kredietfaciliteiten worden teruggeschroefd of zelfs op nul gezet. Renteopslagen gaan omhoog en alle flexibiliteit die in de voorwaarden wordt ingebouwd komt vooral ten goede aan de banken zelf.’ De kwestie rond de pandrechtverboden is daarin niet de enige factor, het risicoprofiel van zorginstellin- gen is ook om andere redenen sterk veranderd, maar de verboden spelen zeker een belangrijke rol. GGZ Nederland, de brancheorganisatie voor de geestelijke gezondheidszorg, heeft diverse signalen van leden ontvangen dat het pandrechtverbod aanleiding was voor de bank de financiering terug te brengen, en gaat de kwestie aan de orde stellen bij het ministerie. ‘Het vervelende is: we hebben geen Het Ruwaard van Putten Ziekenhuis in Spijkenisse werd in juni 2013 failliet verklaard en kort daarna overgenomen door drie ziekenhuizen uit de Rijnmondregio. Foto: RoBIN UtRECHt/HH alternatief’, zegt directeur Paul van Rooij. ‘We kunnen niet zonder financiering van de banken.’ De zorgverzekeraars zeggen bereid te zijn pandrechtverboden eventueel te schrappen uit de contracten. Maar zij houden vast aan het recht voorschotten bij een zorginstelling terug te halen wanneer die, als gevolg van een faillissement, dat geld niet meer nodig heeft om onderhanden werk van te bekostigen. Dat is een heel principieel punt, legt woordvoerder Wouter Kniest van Zorgverzekeraars Nederland uit: ‘Geld dat niet meer wordt ingezet voor zorg, moet terug. Dat is van de premiebetaler.’ Het probleem van de blanco financiering door banken blijft daarmee echter bestaan, zegt Edmond Stassen van de Nederlandse vereniging van Banken. ‘Dat pandrechtverboden worden geschrapt is een goede stap, maar dan moet een onderpand wel waarde hebben. En dat is onzeker als de verzekeraars vasthouden aan het verrekeningsrecht.’ Stassen benadrukt het belang van een snelle oplossing: ‘Dit is niet alleen een probleem van de banken. Zolang de financiering van een zorginstelling niet gedekt is, zullen andere financiers de zorg mijden. Terwijl iedereen juist wil dat de afhankelijkheid van de banken omlaaggaat.’