Diagnostiek van dyscalculie - Tom Braams

3-4-2014
Nederland klaagt over
rekenniveau
1
DIAGNOSTIEK VAN
DYSCALCULIE
CONFERENTIE MASTERPLAN DYSCALCULIE
2-4-2014
Tom Braams
PPON 2004 en 2011
2
PPON 2004
3
De onderzoeken van PPON 2004 en 2011
laten zien dat routinematige rekenvaardigheden bij leerlingen van groep 8 vrijwel
afwezig zijn.
Huidige realistisch rekenen is rekenen in
context: doet sterk beroep op begrijpend lezen
en logisch redeneren. Het rekenaspect is
ondergeschikt.
99 x 99
Wilma en haar twee zussen verdelen € 8,85.
Hoeveel krijgt ieder?
Deze sommen zijn te moeilijk voor de
gemiddelde leerling in groep 8-
Cito eindtoets
4
Hoe leer je goed rekenen?
5
Dit zijn de eerste 12 (kale)
sommen van dag 2
van de toets van 2008:
Moeilijkheid zit niet in de som
(als je die voldoende geoefend
hebt). Test meet geen
rekenvaardigheid.
Volledige orientatie op rekenprobleem (zie boek
Aharoni)
Eén standaardmethode aanleren voor elke
rekenbewerking, die altijd werkt.
Deze aanpak (kale sommen) goed inslijpen
Rekenen op papier: ontlasting werkgeheugen
Daarna weer in context (maar met niet veel
taalbelasting)
1
3-4-2014
Kenmerken van goed
rekenonderwijs
6
Methodes en boeken
7
Leerlingen krijgen zelfvertrouwen door veel
oefenen en herhalen
Systematische aanpak, opbouw in kleine stappen
Alle leerlingen kunnen leren rekenen
Alle kinderen blijven bij de les: geen uitval of
speciale programma’s voor rekenzwakke
kinderen, wel verlengde instructie
Evenwicht tussen instructie en zelf werken
Sommen in contexten zijn voor iedereen haalbaar
Uitdaging voor goede rekenaars
Onderscheid zwak rekenen
en dyscalculie
Dyscalculie is niet zomaar
slecht kunnen rekenen
8
Basisschoolmethode: Reken Zeker
Het grote rekenboek (Scala)
Ron Aharoni, Kinderen leren rekenen
(Noordhoff)
Jan van de Craats, Basisboek rekenen
9
Ligt volgens protocol ERWD in hardnekkigheid.
Maar:
Zwakke automatisering
Tellend rekenen – vaak op de vingers
Nieuwe kennis zakt snel weg
Eenvoudige bewerkingen blijven inspanning
en aandacht vragen
Marisca Milikowski:
Mensen werken vooral met kleine getallen; dat zijn de
gereedschappen om klussen te klaren. De grote getallen
vormen deel van de ‘klussen’. (proefschrift, 1995)
Kinderen met dyscalculie lijken vooral met die gereedschappen moeite te hebben. Hele basale rekenelementen en
rekenprocessen vormen ernstige obstakels die de rekenontwikkeling in de weg zitten.
Samengevat:
Problemen met basale rekenhandelingen
Andere vakken gaan vaak wel goed
Dyscalculie is een stoornis
10
Is hardnekkigheid hetzelfde als (leer)resistentie?
Wat is deskundige begeleiding en nauwkeurige afstemming?
Triple code model
11
Stoornis = psychologische functie is gestoord
Subitizeren (o.a. Landerl, Bevan & Butterworth, 2004)
Rekenprocedures (o.a. Rouselle & Noël, 2007)
Visuospatiale vaardigheden (o.a. Geary, 2004)
Semantisch geheugen (o.a. Landerl et al., 2003)
Mentale getalrepresentatie (o.a. Jordan, Hanich &
Kaplan, 2003)
Executieve functies (o.a. Passolunghi & Siegel, 2004)
Samen vormt dit in de hersens een getal:
•
•
•
Aantal of hoeveelheid, bijv.
Verbaal symbool of telwoord: Vier
Visueel symbool of cijfer: 4
Drie codes dus. Die je vlot en feilloos aan elkaar moet
kunnen koppelen en snel moet kunnen oproepen.
2
3-4-2014
Koppeling tussen codes is niet
geautomatiseerd
12
Wat meten dyscalculietests?
13
Bij kinderen met dyscalculie gaat de koppeling
tussen
hoeveelheid en telwoord
telwoord en symbool/cijfer
symbool/cijfer en hoeveelheid
trager dan je zou verwachten. Het kost moeite.
Ze meten de kwaliteit van de basis van het
rekenen, met simpele items.
Koppeling symbool aan
hoeveelheid (NDS)
Snel stippen tellen (subitiseren) in
NDS
Klopt de codering?
drie = 3 = ***
Is de codering geautomatiseerd?
Zijn de basisbewerkingen van het rekenen
geautomatiseerd?
14
Welk getal is groter?
Koppelen cijfers aan
telwoord
16
Positie kiezen op getallenlijn
17
Telrij in NDS
NDS
Zareki
3
3-4-2014
Basale rekenkennis
18
Drie dyscalculietests
19
Drie dyscalculietests
20
Nederlandse Dyscalculie Screener (NDS)
Zareki NL
3DM dyscalculie
Verschillen tussen tests
21
NDS
Zareki NL
Screeningstest, kan klassikaal afgenomen worden
Afnameduur ong. 20 minuten, afname door docent mag
Normen: groep 6 t/m brugklas, normen MBO komen
Individuele test
Afname ong. 40 minuten, afname door docent mag
Normen: groep 5 t/m 2e klas VO
Tests vullen elkaar goed aan
NDS kan klassikaal en is een screeningstest
NDS en 3DM zijn tempotests, Zareki geeft
vooral kwalitatieve info
3DM is voor uitgebreider dyscalculie-onderzoek, minder geschikt voor schoolgebruik
3DM dyscalculie
Individuele computertest, afname ong. 90 minuten
Afname door orthopedagoog of psycholoog
Meer info?
22
NDS en 3DM: www.boomtestuitgevers.nl
Zareki-R-nl: www.pearsonclinical.nl
Cursus diagnostiek van dyscalculie:
www.gitp.nl/individuen/gitp-pao.aspx
Individuele diagnostiek en behandeling van dyscalculie:
www.braams.nl
www.rekenhulp-basisschool-pabo.nl/ site met veel info, materiaal, oefenstof
www.opzoekboekje.nl opzoekboekjes voor rekenen BaO, rekenen VO en
wiskunde
www.sommenfabriek.nl (oefenen op de computer)
App: Rekenblobs (tafels automatiseren)
4

Download Report