CSO Notitie

Kernpunten CSO t.a.v. WLZ
Tweede nota van wijziging bevat al een aantal belangrijke verbeteringen, w.o. het modulair
pakket thuis. Ouderen kunnen dan kiezen zorg in natura te combineren met een PGB (bv
voor hun dagbesteding). Ook zijn vergoedingen voor woningaanpassingen voor volwassen
nu wel mogelijk gemaakt, van belang bij MPT en PGB. Wij zien de volgende
verbeterpunten.
Echte omslag nodig
Het wetsvoorstel doet nog geen recht aan de door iedereen gewenste omslag in de
langdurige zorg naar meer eigen regie voor cliënten. Dit is een gemiste kans. Want juist
door consequent te kiezen voor eigen regie kunnen veel bestaande problemen in de
langdurige zorg worden opgelost. Zoals het gebrek aan keuzevrijheid voor cliënten,
knellende productieafspraken en een dolgedraaid controlesysteem.
De recente wachtlijstproblematiek lijkt hiervan een voorbeeld.
1. Durf echt te kiezen voor eigen regie
Mensen die langdurig intensieve zorg nodig hebben, zijn straks aangewezen op de Wet
langdurige zorg (Wlz). Intensieve zorg grijpt diep in in het leven van kwetsbare mensen en
hun naasten. En dus is het juist in de Wlz uiterst belangrijk dat mensen de regie
behouden.
De beste manier om dit te realiseren is door consequent te kiezen voor persoonsvolgende
bekostiging. Mensen krijgen in dat geval een budget toegewezen waarmee hun persoonlijk
plan kan worden verwezenlijkt. Persoonsvolgende bekostiging betekent ook dat cliënten
gaan ‘stemmen met de voeten’. Ze kunnen naar een andere zorgaanbieder overstappen,
als ze niet tevreden zijn over de geleverde zorg. Dit is uiteindelijk ook in het voordeel van
de zorgaanbieders. Zij worden beloond met extra cliënten als ze goede kwaliteit leveren.
Daarnaast is persoonsvolgende bekostiging ook kostenbesparend en maakt
persoonsvolgende bekostiging het mogelijk om veel flexibeler in te spelen op wat mensen
echt nodig hebben.
Om eigen regie mogelijk te maken vragen wij u in de Wlz een artikel op te nemen, dat voor
de cliënt mogelijkheden biedt voor het nemen van eigen regie in termen van
persoonsvolgende bekostiging
2. Verbeter de Wlz op belangrijke punten
De afbakening en toegang tot de Wlz is onnodig gecompliceerd.
a. Zorgbehoefte moet leidend zijn bij de toegang tot zorg. Mensen moeten toegang krijgen
tot de Wlz wanneer valt aan te nemen dat zij levenslang en levensbreed 24 uur per dag zorg
en ondersteuning nodig hebben, ook voor mensen die in eigen regie zorg op afroep willen
regelen. In het wetsvoorstel wordt dat nu niet duidelijk. Aangezien de toegangsregels en
zorgprofielen en vertaling naar financiën cruciaal zijn voor de wijze waarop de zorg en
ondersteuning voor mensen met een zware zorg- en ondersteuningsvraag straks geregeld
wordt, gaan wij er vanuit dat dit onderwerp opnieuw in de kamer besproken wordt.
CSO is het samenwerkingsverband van ouderenorganisaties Unie KBO, PCOB, NVOG en NOOM. De
CSO komt op voor de belangen van alle ouderen en vertegenwoordigt ruim 500.000 ouderen van de
lidorganisaties. De CSO is daarmee de meest representatieve vertegenwoordiging van ouderen in
Nederland.
b. In de Wmo 2015 staat ‘dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de maatschappelijke
ondersteuning van hun ingezetenen tot aan het moment dat deze een indicatie heeft op
grond van de (nieuwe) Wlz’. (MvT Wmo 2015, p12). De zorgzwaarte bepaalt straks in welk
stelsel een cliënt terecht komt. Een keuzemogelijkheid hierbij is een modulair pakket thuis.
Om mensen een goede en evenwichtige keuze te kunnen geven tussen zorg in een instelling
of zorg thuis is het van belang dat er ook voor mensen met een maatwerkzorgprofiel
passende tarieven komen.
c. Voor mensen die overgaan van Wmo/Zvw zorg en ondersteuning naar de Wlz is het
noodzakelijk de continuïteit van zorg en zorgverleners te waarborgen.
Het is goed dat de Wlz uitgaat van een onafhankelijke indicatiestelling. De indicatiestelling
zelf moet worden afgegeven op basis van een gesprek. Het moet dan wel gaan om een
indicatie op maat en niet om een bij benadering best passend profiel. Duidelijke afspraken
over de indicatie en vertaling naar persoonlijk plan en financiering zijn cruciaal.
Persoonlijk plan
Het persoonlijk plan dat in samenspraak met de cliënt, zijn familie en vertegenwoordigers
tot stand komt, is het uitgangspunt voor zorg en zorginkoop. Mensen moeten kunnen kiezen
tussen zorg thuis of in een instelling. Op basis van hun persoonlijk plan krijgen mensen een
budget toegewezen en kan men kiezen voor persoonsvolgende bekostiging, pgb of een
combinatie daarvan. Het persoonlijk plan wordt periodiek geëvalueerd in gesprek tussen
cliënt en zorgverlener en op basis hiervan wordt de zorg en ondersteuning bijgesteld.
De cliënt is eigenaar van het plan, niet de zorgaanbieder. De cliënt sluit een contract met de
zorgaanbieder/hulpverlener over de te verkrijgen zorg en ondersteuning. Hij betaalt dit uit
collectieve middelen en waar gewenst uit eigen middelen. Daarbij kan de cliënt kiezen of hij
zijn zorg in een instelling of thuis wil ontvangen.
Verantwoording
Niet het volgen van regeltjes maar het realiseren van goede zorg moet het uitgangspunt van
de Wlz zijn. Dit betekent ook dat de verantwoording over de geleverde zorg moet
plaatsvinden tussen aanbieder en klant. Overbodige bureaucratie en controlemechanismen
– inclusief de beruchte afvinklijstjes – kunnen dan komen te vervallen. Dit alles valt alleen
te realiseren als de cliëntpositie wordt versterkt via persoonsvolgende budgetten en een
goede cliëntondersteuning. Verantwoording vanuit de hulpverlener/zorgaanbieder vindt
voornamelijk plaats naar de cliënt en minder dan nu naar ‘controle-systemen’.
Het contract is beschikbaar voor extern toezicht, het zorgplan is een vertrouwelijk document
tussen cliënt en hulpverlener
De IGZ houdt toezicht op de kwaliteit van de zorg en heeft middelen om in te grijpen als er
sprake is van slechte zorg. Dit toezicht is vernieuwd. Niet gebaseerd op incidentenpolitiek en
het voldoen aan regels. Veiligheid in de zorg is een intrinsiek onderdeel van het
kwaliteitsbeleid. Goede zorg kan niet zonder werkelijke aandacht voor risico’s en veiligheid.
Daarbij schaffen we zoveel mogelijk andere controlemechanismen en -instanties af. Zodat
we een helder en eenvoudig systeem hebben.
Onafhankelijke cliëntondersteuning
Het is belangrijk dat cliënten zelfstandig een beroep kunnen doen op onafhankelijke en
professionele cliëntondersteuning. Dit is ondersteuning die los staat van de belangen van
zorgkantoren en aanbieders en die naast de cliënt staat in het zoeken van een passende
oplossing. In de wet moet conform de Wmo 2015 expliciet worden opgenomen dat deze
functie beschikbaar is voor zowel het indicatiegesprek, het persoonlijke plan, als voor de
bespreking van het zorgplan tussen aanbieder en verzekerde. De cliënt kan in iedere fase
een beroep doen op onafhankelijke cliëntondersteuning als hij dat wenst of nodig heeft.
3. Positie van mensen die zorg of ondersteuning nodig hebben moet stevig zijn.
Het is noodzakelijk in 2015 uitgebreid te experimenteren met persoonsvolgende bekostiging
en het verstevigen van de regiefunctie van de verzekerde in de Wlz.
1. Een duidelijke positionering van het zorgplan (ook bij het MPT), goede afspraken over de
kwaliteit van zorg, klachtenrecht en medezeggenschap en onafhankelijke
cliëntondersteuning zijn cruciaal.
2. Wij vinden het noodzakelijk dat in de wet verankerd wordt dat een verzekerde kan kiezen
tussen een persoonsgebonden of een persoonsvolgend budget. Als de verzekerde zijn zorg
en ondersteuning niet zelf kan of wil regelen kan hij zijn zorgkantoor vragen een
totaalpakket voor hem in te kopen. Deze verschillende financieringsvormen moeten
uitgeprobeerd worden onder de nieuwe wet.
Wij verzoeken u het experimenteerartikel in de Wlz hiermee uit te breiden.

Download Report