01.0 DS - Programmatische Aanpak Stikstof

provinsje fryslân
provincie fryslân
postbus 20120
8900 hm leeuwarden
tweebaksmarkt 52
telefoon: (058) 292 59 25
telefax: (058) 292 51 25
wwwfryslan.nl
[email protected]
www.twitter.com/provfryslan
Provinciale Staten van Fryslân
8900 H M LEEUWARDEN
Leeuwarden, 18 mei 2014
Verzonden,
IS MEI 2014
: 01136523
Ons kenmerk
Afdeling
: Stêd en Plattelân
Behandeld door : H.G.Valk /(058) 292 53 50 of [email protected]
Uw kenmerk
Bijlage(n)
Onderwerp
: Programmatische Aanpak Stikstof
Geachte Statenleden,
Bij de bespreking van het rapport van de Noordelijke Rekenkamer tijdens de bijeenkomst
van de commissie Lân, Loft en Wetter is ingegaan op een aantal aspecten van de Program
matische Aanpak Stikstof (PAS). Daarbij zijn een aantal vragen gesteld. Gedeputeerde Kra
mer heeft u daarop toegezegd bij brief nadere informatie te geven op de PAS.
Onderhavige brief gaat in op de vragen die bij de behandeling van het rapport van de Noor
delijke Rekenkamer zijn gerezen. Dit betreft de volgende onderwerpen: de stikstofverorde
ning, de interimmer-problematiek, de betrokkenheid van de provincie bij de PAS en de plan
ning. Op 27 februari jI. heeft u van ons reeds een brief ontvangen aangaande de stand van
zaken van de PAS. In die brief is ingegaan op de principes en werkwijze van de PAS.
1.
PS-motie: Provinciale stikstofverordening i.r.t. landelijke beleidsregels
Op 27juni 2012 heeft de Christen Unie bij de behandeling van de nota Natuer en Lanlik Ge
biet een motie ingediend met als strekking nog dat jaar te komen met een Verordening vee
houderij, stikstof en Natura 2000. Dit met als doel de vergunningverlening o.g.v. de Natuur
beschermingswet 1998 weer mogelijk maken ten behoeve van de ontwikkeling van veehou
derijbedrijven in de provincie en daarbij te bekijken of een salderingsbank mogelijk is. De
provinciale stikstofverordening zou in werking zijn tot het van kracht worden van de Pro
grammatische Aanpak Stikstof (PAS). In een provinciale stikstofverordening worden regels
vastgelegd waaronder een bedrijfsuitbreiding kan worden toegestaan. Deze regels betreffen
aspecten van saldering, bedrijfsmaatregelen ter emissiebeperking en het toepassen van een
Passende Beoordeling. In geval een salderingsbank wordt opgericht geeft de provinciale
verordening ook regels betreffende de toepassing van een salderingsprincipe. Een provincia
le verordening wordt (na ter inzage legging) door Provinciale Staten vastgesteld.
-
1/4
Ons kenmerk: 01136523
provinsje fryslân
provincie fryslân
Juridisch kader
Binnen de Natuurbeschermingswet is slechts een toename van stikstofdepositie toegestaan
indien wetenschappelijk uitgesloten is dat er significant negatieve gevolgen ontstaan door de
toename. Met een stikstofverordening ontstaat geen ontwikkelingsruimte, slechts bij een
(goed gevulde) salderingsbank kan door saldering aan bedrijven uitbreidingsmogelijkheden
ontstaan. Ook is dit geen oplossing voor de interimmerproblematiek.
Gedeputeerde Kramer heeft u in reactie op de motie toegezegd te komen met een notitie
waarin nut en noodzaak, plussen en minnen van een stikstofverordening in beeld worden
gebracht. Deze notitie is in maart 2013 ter kennisneming aan u aangeboden.
Onze conclusie in deze notitie was dat het in 2013 instellen van een verordening mcl. salde
ringsbank werd ontraden, met het oog op te hoge kosten en personele inzet per bedrijf, re
kening houdend met invoering van de PAS in 2014 en het beperkte aantal bedrijven dat jaar
lijks moet salderen (ca. 10 bedrijven/jr). Niet voorzien was dat de PAS langer op zich zou
laten wachten.
Het nu alsnog instellen van een stikstofverordening v66r de inwerkingtreding van de PAS
kan op zijn vroegst begin komend jaar plaatsvinden. Dit vanwege de benodigde tijd voor het
opstellen van een verordening en de termijnen die gelden voor behandeling in Gedeputeerde
Staten en Provinciale Staten. Gezien het verwachte moment verwachte inwerkingtreding van
de PAS begin 2015 lijkt dit niet effectief (zie paragraaf planning in deze brief).
BeleidsregelslPO/Iandel,]k
In februari 2014 is in IPO-verband een besluit genomen dat raakvlakken heeft met het princi
pe van een stikstofverordening. Besloten is namelijk dat er een set beleidsregels gehanteerd
gaat worden gericht op de verdeling van toekomstige ontwikkelingsruimte. Na inwerkingtre
ding van de PAS kunnen de provincies bij het afgeven van een NB-wet vergunning economi
sche ontwikkelingen toestaan waarbij stikstof wordt uitgestoten. Aangezien deze ontwikke
lingsruimte beperkt is, dient deze zorgvuldig en billijk te worden verdeeld. Dit om het onmo
gelijk te maken dat een of een paar bedrijven alle ontwikkelingsruimte naar zich toe trekken.
Wij zijn hier intensief bij betrokken..
2.
Interimmer-problematiek
Interim-uitbreiders zijn bedrijven welke zijn uitgebreid in de periode tussen 1994 en 2009,
waarbij toetsing moest plaatsvinden aan de Europese Vogelrichtlijn (vanaf 1994) en Habitatrichtlijn (vanaf 2004).
Landelijk gaat het in de landbouw om duizenden bedrijven, vooral in de ‘zandprovincies’. Dit
blijkt uit de afgegeven WM-vergunningen (Wet Milieubeheer) en bouwvergunningen in die
periode. In Fryslân betreft dit naar raming uit 2012 ongeveer 250 —400 bedrijven. Ook kun
nen er niet-landbouwbedrijven in genoemde periode hebben uitgebreid.
Hoe is dit probleem ontstaan?
Als lid van de Europese Unie werd het Rijk in 1992 verantwoordelijk om de Europese Habi
tatrichtlijn binnen twee jaar in de Nederlandse wetgeving te implementeren. In 1994 heeft het
Rijk het beschermingsregime van de Habitatrichtlijn doen ingegaan voor vogelrichtlijngebie
den en eind 2004 voor habitatrichtlijngebieden. De vergunningplicht (Nbwet) is echter pas
van kracht geworden op 1 oktober 2005 voor vogelrichtlijngebieden en op 1 februari 2009
voor habitatrichtlijngebieden. Het Rijk had in eerste instantie de bedoeling om via een toet
singskader Ammoniak de Nbwetvergunningen te regelen tot vaststelling van de Natura2000
beheerplannen. Door een uitspraak van de Raad van State (RvS) werd dit echter onmogelijk.
-2/4-
Ons kenmerk: 01136523
1 1
provinsje fryslân
provincie fryslân b
Alle ontwikkelingen in de tussenliggende periodes zijn dus niet getoetst en zijn (n.a.v. een
andere uitspraak van de RvS d.d. 7 september 2011) met terugwerkende kracht vergunningplichtig geworden.
Op 1 oktober 2005 werden de provincies bevoegd gezag om op basis van de NB-wet ver
gunningen te verlenen. Door de ontstane situatie zijn er bedrijven uitgebreid sinds 1 oktober
2005 zonder vergunning in het kader van de NB-wet. Ook zijn bedrijven uitgebreid toen al
wel duidelijk was dat een Nbwet-vergunning noodzakelijk was. Onderscheid kan worden ge
maakt in ondernemers die bewust en anderen die onbewust hebben uitgebreid bijv. door
gebrek aan informatie.
Oplossing
Het probleem van de interimmers speelt over geheel Nederland en nog het minst in NoordNederland. Het gaat in totaal over duizenden bedrijven (raming 2012: 250—400 in Fryslân).
Vanwege het grote aantal bedrijven heeft handhaving landelijk een enorme impact. Handha
ving kan daarbij leiden tot rechtsongelijkheid. Indien provincies eigen oplossingen gaan toe
passen op het interimmerprobleem, zal dit leiden tot verschillen in aanpak en daarmee in
behandeling van bedrijven tussen provincies. Bij bedrijven die zich in de grensstreek van
provincies bevinden zal onduidelijkheid ontstaan over welke provincie zal moeten handha
ven. De provincie waar het bedrijf zich bevindt of waar de stikstof neerslag terecht komt. Dit
pleit voor een landelijke aanpak.
Daarom wordt landelijk aan een generieke oplossing gewerkt voor de betrokken onderne
mers. Rijk en provincies werken samen binnen de Europeesrechtelijke kaders en in het ka
der van de PAS. Wij werken daar aan voortvarend mee. Op 22 mei a.s. staat dit weer op de
agenda van de bijeenkomst van de Bestuurlijks adviescommissie Vitaal Platteland van het
IPO.
Landelijk is gewerkt aan een oplossingsrichting. Deze wordt nu juridisch onderzocht. Indien
succesvol zal deze worden opgenomen in het PAS-programma.
Vooruitlopend daarop brengt Alterra voor de zomer landelijk in beeld welke emissies worden
veroorzaakt door agrarische en niet- agrarische bedrijven in het verleden en in de huidige
situatie. Daarbij ontstaat ook zicht op om hoeveel bedrijven het gaat. Het is nog niet duidelijk
of deze informatie geschikt is om alle interim-uitbreiders te identificeren. U is toegezegd dat
de rapportage van Alterra na afronding aan u ter informatie wordt aangeboden.
,
3.
Betrokkenheid en inzet provincie
Bij de behandeling van het rapport van de Noordelijke Rekenkamer is twijfel uitgesproken of
de provincie Fryslân wel voldoende betrokken is bij de aanpak van de stikstofproblematiek
en de ontwikkeling van de PAS. Nu, wij kunnen u verzekeren dat die betrokkenheid groot is.
Niet alleen op ambtelijk niveau, maar ook bestuurlijk is met grote regelmaat overleg met Rijk,
provincies, Unie van Waterschappen en maatschappelijke partijen.
Ook binnen onze provincie zijn wij actief. Zo zijn er de afgelopen jaren vele voorlichtingsbij
eenkomsten geweest bij gebiedsgroepen van de betrokken Natura 2000-gebieden en met
agrariërs die te maken krijgen met de PAS. Daarnaast is ambtelijk regelmatig overleg ge
weest met de Friese Milieufederatie en LTO. Zo was recentelijk nog een voorlichtingsbijeen
komst voor boeren en hun adviseurs. Daarbij is onze inspanning gericht op zo maximaal
mogelijke transparantie.
-3/4
Ons kenmerk: 01136523
1 1
provinsje fryslân
provincie fryslân
De onderwerpen waar wij bij de ontwikkeling van de PAS bij betrokken waren zijn veelvoudig
en betreffen gebiedsgebonden activiteiten, zoals de opstelling van gebiedsanalyses, opstelling van kostenberekeningen van herstelmaatregelen, analyses van leefgebieden van soorten, juridische aspecten, toetsing en gebruik van het rekenmodel, analyses rond de benodig
de omvang van ontwikkelingsruimte en behoefte etc.
Landelijk zetten wij ons in om voor onze landbouwsector adequate ontwikkelingsruimte te
realiseren.
—
4.
Planning
De inwerkingtreding van de PAS is tussen 2010 en nu meerdere keren uitgesteld. Belangrij
ke redenen daarvoor waren de voortschrijdende jurisprudentie en ecologische inzichten. Dit
leidde ook tot een groeiende complexiteit van de PAS en van het rekenmodel AERIUS. De
opvolgende versies van AERIUS resulteerden vaak tot wisselende uitkomsten van de ont
wikkelingsruimte en de economische behoefte van sectoren. Inmiddels heeft het rekenmodel
meerdere kwaliteitstoetsen doorstaan. Nu is de stand van zaken dat er bij de PAS nog een
paar aspecten resteren die uitwerking behoeven. IPO en Rijk verwachten dat dit najaar het
Programma PAS ter inzage gelegd kan worden. Gelijktijdig kan de PAS in Provinciale Staten
worden behandeld. Begin 2015 kan de PAS dan in werking treden.
We hopen u hiermee voldoende op de hoogte te hebben gesteld.
Staten van Fryslân,
den Berg, secretaris
-4/4
Ons kenmerk: 01136523
tE
1 1