Bron: Bouwregels in de Praktijk 06 2014

17
BIM Media | www.bouwregelsindepraktijk.nl
Omgevingswet en
competenties
RUIMTELIJKE ORDENING
Tekst mr. J. (Jur) van der Velde
De Omgevingswet brengt de nodige veranderingen in het (samen)werken binnen het terrein van de fysieke
leefomgeving met zich mee. De Omgevingswet kent een aantal nieuwe instrumenten en biedt nieuwe
mogelijkheden en kansen. De komende jaren wordt het voor de gemeenten zoeken welke voordelen van
de Omgevingswet zij kunnen en willen halen en op welke wijze ze dat gaan doen. En welke competenties
zijn daarvoor nodig?
Omgevingswet
D
e ambities kunnen per gemeente
verschillen. De gemeenten
die op een andere wijze willen
gaan werken zullen hiervoor de
nodige acties moeten ondernemen. De
ervaring leert dat het binnen organisaties
lastig is om tot veranderingen te komen.
Competenties zijn een succesvolle basis
voor veranderingen. Een andere wet met
andere instrumenten leidt niet automatisch tot anders werken en het daarmee
bereiken van het achterliggende doel van
de wet. Om deze reden wordt in dit artikel
de aandacht gevraagd voor competenties.
Competenties
Veranderingen gaan eenvoudiger naarmate de medewerkers beschikken over de
relevante juiste competenties. Competenties om te veranderen en om op een goede
wijze vorm en inhoud te geven aan de
instrumenten. In dit artikel benoemen we
de laatste competenties. Dus de competenties die vereist zijn om te werken met
de Omgevingswet en om de gemeentelijke
ambitie daarin te bereiken. En dan niet
de algemene competenties waarover een
beleidsadviseur of een plantoetser moet
beschikken, maar de voor de uitoefening
van de functie vereiste competenties
De Omgevingswet heeft als motto ‘eenvoudig beter’. De regelgeving op het terrein van de fysieke
leefomgeving moet eenvoudiger, inzichtelijker, meer voorspelbaar en beter uitvoerbaar worden. De
instrumenten moeten goed en gericht inzetbaar zijn en ruime bieden voor bestuurlijke afwegin
gen. De verschillende domeinen, zoals landschap, verkeer, natuur, water, milieu en cultuurhistorie,
moeten beter worden geïntegreerd. Gemeenten moeten instrumenten krijgen waarbij zij andere
partijen kunnen stimuleren en uitnodigen om met initiatieven te komen. Gemeenten moeten via
bijvoorbeeld het omgevingsplan perspectieven bieden. De Omgevingswet kent de volgende kernin
strumenten:
•
omgevingsvisie;
•
plan van aanpak/programma;
•
algemene regels rijk;
•
decentrale regels (provinciale verordening, waterschapsverordening, omgevingsplan);
•
omgevingsvergunning;
•
projectbesluit.
Gemeenten krijgen met name te maken met de omgevingsvisie, het omgevingsplan en de omge
vingsvergunning. Het omgevingsplan brengt wellicht de meeste verandering met zich mee. Dit plan
krijgt een andere kleur en geur. Het omgevingsplan is echter nauw gerelateerd aan de omgevings
visie en aan de omgevingsvergunning. Het werken aan omgevingsvisies en het toetsen van omge
vingsvergunningen verandert daarmee ook.
(functiecompetenties). Als we de functiecompetenties uitwerken voor de drie
kerninstrumenten waarmee gemeenten
vooral zullen gaan werken, levert dit het
beeld op zoals in de tabel op de volgende
pagina.
Als bijvoorbeeld in het omgevingsplan
meer kwalitatieve normen en beleidsregels staan, dan vraagt dit bij de uitwerking van dit soort normen bij een
concrete omgevingsvergunning oordeelsvorming en creativiteit. Het is dan geen
toetsen aan een concrete regel (bijvoor-
beeld goothoogte niet hoger dan 6 meter
of de afstand van de nieuwe woning tot
een bestaand bedrijf bedraagt ten minste
100 meter), maar om interpretatie en
afwegen (het gebouw moet qua maatvoering passen in de gebiedsvisie, er moet ter
plaatse sprake zijn van een aanvaardbaar
woonklimaat). Duidelijk mag zijn dat
van de medewerkers het nodige wordt
gevraagd. Het is goed om tijdig aandacht
te hebben voor de competenties en de
medewerkers in de gelegenheid te stellen
deze competenties te verder te ontwikkelen.
18
Bouwregels in de praktijk | juni 2014
Instrument
Juridische verandering
Benodigde competenties
Omgevingsvisie
-
-Samenwerken
-Leervermogen
-Probleemanalyse
-Creativiteit
- Sensitiviteit (bestuurlijk)
- Omgevingsbewustzijn (beleid)
-…..
-…..
Omgevingsplan
- Meer mogelijkheden voor globale regeling
-Delegatie
- Opnemen beleidsregels
- Stellen normen omgevingskwaliteiten
- Vooruit schuiven toets omgevingsaspecten
- Regels integreren met APV
-Samenwerken
-Oordeelsvorming
-Probleemanalyse
-Creativiteit
- Sensitiviteit (bestuurlijk)
-…..
-…..
Omgevingsvergunning
- Minder vergunningen
- Meer algemene regels
- Toetsing meer beleidsgericht dan normgericht
-Andere rol overheid: van toetser naar proces
partij
-Oordeelsvorming
-Omgevingsbewustzijn
-Creativiteit
-Leervermogen
-Samenwerken
-Besluitvaardigheid
- Sensitiviteit (bestuurlijk)
-…..
-…..
Integraler dan structuurvisie
terug naar de eenvoud. Eenvoudige acties
kunnen al snel tot resultaat leiden. Het is
wel gewenst de acties en de resultaten te
monitoren en om zo nodig bij te sturen.
Ook is het belangrijk om het leuk te houden: competentie-ontwikkeling is leuk!
Net als het vakgebied en de ontwikkelingen die op ons afkomen.
Competenties zijn een succesvolle basis voor veranderingen. Een andere wet met andere instrumenten leidt niet
automatisch tot anders werken en het daarmee bereiken van het achterliggende doel van de wet.
Competentie-ontwikkeling
Eerste stap voor een organisatie is om de
huidige (aanwezige) en de vereiste (benodigde) competenties in beeld te brengen,
te vergelijken en om hieruit acties te
formuleren, zodat benodigde competenties ook beschikbaar zijn. Een quickscan
naar de competenties levert de nodige
basisinformatie op. Vervolgens kunnen de
benodigde acties worden geformuleerd en
worden uitgevoerd. De ervaring leert dat
veel acties eenvoudig zijn uit te werken en
te realiseren. Hierbij kan worden gedacht
aan bijvoorbeeld: leren feedback geven en
ontvangen, het geven van feedback, het
voeren van coaching, respectievelijk begeleiding gesprekken, intervisie en casuïstiek bespreking en speeddaten als ideeën
generator. Methodieken als bijvoorbeeld
de Incosa-methodiek (INhoud, COmpetenties en SAmenhang) kan een en ander
ondersteunen en van een samenhangende
structuur voorzien.
Het ontwikkelen van competenties is
Conclusie
De Omgevingswet brengt de nodige
veranderingen met zich mee en biedt
kansen voor gemeenten om op een andere
manier te werken binnen het domein van
de fysieke leefomgeving. Dit zal echter
niet vanzelf gaan. Hiervoor zijn diverse
acties noodzakelijk. Het kijken naar de
competenties is daar één van. Het is
gewenst hiermee tijdig te starten, omdat
veranderingen de nodige tijd vergen. Het
ontwikkelen van competenties vraagt
geen grote maatregelen. Met een aantal
kleine acties is al veel te bereiken. Het is
veelal een kwestie van doen!
Jur van der Velde is als senior-adviseur
en projectleider verbonden aan Rho
adviseurs voor leefruimte en aan
Interra.
[email protected].
Tel. (058) 256 2525.

Download Report