Raadsvoorstel raadsvergadering 24-6-2014 agendapunt nummer 14int01182 onderwerp vaststelling van de begroting 2015-2018 Aan de gemeenteraad. Samenvatting voorstel De raad wordt voorgesteld om de meerjarenbegroting 2015-2018 vast te stellen. In lijn met de door de raad vastgestelde planning en controlsystematiek wordt de meerjarenbegroting in het voorjaar voorgelegd aan de raad. De belangrijkste elementen in de ontwerpbegroting zijn: Op het moment van aanbieden gaan wij uit van een materieel sluitende begroting voor 2015. Het meerjarig financieel perspectief laat een tekort zien dat oploopt tot € 1,5 miljoen in 2018. Belangrijkste redenen hiervoor zijn de toename van het aantal uitkeringsgerechtigden, een afnemend rentevoordeel en de terugloop van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Het raadsprogramma is waar mogelijk inhoudelijk verwerkt in de begroting. Op basis van kaderstellende besluitvorming door de gemeenteraad vindt financiële vertaling plaats via begrotingswijzigingen of in latere begrotingen. De algemene reserve grondexploitatie voldoet in 2015 aan de met u afgesproken norm van 10% van de boekwaarde. De schuldpositie van Borne verbetert door overheveling van de leningenportefeuille Woonbeheer aan het Waarborgfonds voor de Sociale Woningbouw. Het proces om te komen tot bezuinigingen (derde tranche) wordt aangepast. De uitgangspunten voor bezuinigingen worden herzien, de bandbreedte van het zoekgebied geactualiseerd en in het najaar van 2014 gaan we met maatschappelijke organisaties en inwoners in gesprek over de bezuinigingsopgave. De definitieve financiële vertaling van de bezuinigingen wordt verwerkt in de meerjarenbegroting 2016-2019. In de begroting zijn geen voorstellen opgenomen voor nieuw beleid 'Regisserende netwerkorganisatie Borne' en 'Decentralisaties Sociaal domein' worden toegevoegd als strategisch project. Transitiekosten gemoeid met de ontwikkeling van het strategisch project 'Regisserende netwerkorganisatie Borne' worden verantwoord bij de bestuursrapportages. 1. INLEIDING Hierbij bieden wij u, overeenkomstig artikel 190 Gemeentewet, de ontwerpbegroting 2015-2018 ter vaststelling aan. Met u is in het Visiedocument Planning en Control afgesproken dat door vaststelling van deze meerjarenbegroting het politiek-bestuurlijke zwaartepunt ligt in het voorjaar. In de raadsvergadering e in november volgt dan de 1 wijziging van de begroting. Vanwege het verslechterende financieel perspectief, leggen wij een beleidsarme begroting aan u voor waarin het raadsprogramma zoveel mogelijk inhoudelijk is verwerkt. Wij hebben het vertrouwen dat deze begroting u een goed en reëel inzicht geeft in de financiële toekomst van onze gemeente. Wij hebben deze meerjarenbegroting in een tijdsbestek van enkele weken tot stand gebracht. Belangrijkste redenen hiervoor zijn de vertraging in het proces van de jaarrekening 2013 en de inzet die nodig was in het proces van collegevorming en het opstellen van het raadsprogramma. Door de druk op het proces, is de begroting tot stand gekomen zonder interactie met de samenleving. De inhoud van de begroting zal nog thematisch met de samenleving worden besproken, aan de hand van het door de raad vastgestelde raadsprogramma en als onderdeel van de veranderagenda (Dynamisch Borne). 1.1. Wat kunt u in deze begroting verwachten? In deze ontwerpbegroting wordt, naast het algehele financiële perspectief, de stand van zaken in het kader van de veranderagenda (Dynamisch Borne) weergegeven langs vier lijnen: - Realisatie toekomstvisie 2030; - Bestuurlijke vernieuwing raad en college - Ontwikkeling regisserende netwerkorganisatie - Taakstellingen (in diverse tranches) Daarnaast maken we in deze ontwerpbegroting een eerste inhoudelijke vertaling van het raadsprogramma 2014-2018 en kijken we naar de stand van zaken rondom de startnotities uit de vorige raadsperiode. In deze begroting worden, geen verdere voorstellen voor nieuw beleid gedaan. Van de strategische projecten geven wij u de laatste stand van zaken. De begroting bestaat uit vijf programma's: Leve Borne, Meedoen in Borne, Mooi Borne, Borne Werkt, Beter Borne en daarnaast een programma met de dekkingsmiddelen Borne Algemeen. Deze programma’s zijn opgebouwd aan de hand van de drie w-vragen: Wat willen we bereiken? (maatschappelijke effecten met beleidsdoelen en indicatoren); Wat gaan we daar voor doen? (beschrijving van de activiteiten die zijn gekoppeld aan de beleidsdoelen); Wat gaat het kosten? (financiële vertaling, begroting). Bij de vraag 'Wat willen we bereiken?' is het maatschappelijk effect beschreven en zijn de beleidsdoelen vermeld. Voor zowel maatschappelijke effecten, als voor de beleidsdoelen, heeft u indicatoren vastgesteld. Als onderdeel van de beleidsmatige doorvertaling van de begroting, willen wij samen met de raad nog een slag maken in de uitwerking van de sturingsindicatoren. Hierbij zullen wij ook de auditcommissie betrekken. 1.2. Overdrachtsdocument en raadsprogramma Na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014 heeft uw raad het overdrachtsdocument van de ‘oude’ raad vastgesteld en een raadsprogramma opgesteld om vorm te geven aan de regisserende gemeente Borne. Hiermee kiest de gemeenteraad voor de ontwikkeling van een werkwijze waarbij de relatie met de samenleving centraal staat. Inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers worden in een vroeg stadium uitgedaagd mee te denken over maatschappelijke opgaven en de kaders die de gemeenteraad stelt. Door in gesprek te gaan met de samenleving wil de gemeenteraad ook in de toekomst betekenisvol besturen. 1.2.1. OVERDRACHTSDOCUMENT GEMEENTERAAD BORNE 2010-2014 Op 15 april 2014 heeft de gemeenteraad het Overdrachtsdocument gemeenteraad Borne 2010-2014 vastgesteld (14int00843). Met dit overdrachtsdocument kiest uw raad voor versterking van de volksvertegenwoordigende, kaderstellende en de controlerende rol door: pro-actief werken met een raadsprogramma sturen en verantwoorden op essenties een continu beleidsproces, los van de P&C-cyclus In het overdrachtsdocument geeft de gemeenteraad aan dat hij wil sturen en verantwoorden op essenties. Op raadsniveau is de vraag of er beleidsinhoudelijk dan wel financiële afwijkingen zijn of dreigen. Wij zullen voorstellen en rapportages steeds meer richten op de kaders die de gemeenteraad stelt en minder gedetailleerde informatie verstrekken die niet noodzakelijk is voor besluitvorming door de raad. Met het raadsprogramma en de strategische projecten zijn de majeure thema’s voor deze raadsperiode benoemd. Met de keuze voor een continu beleidsproces waarbij alle majeure thema’s minimaal één keer in de vier jaar aan bod komen, stelt de raad het inhoudelijk gesprek centraal. Inhoudelijke en financiële kaders worden daarmee minder bepaald bij de planning en control-cyclus (begroting, bestuursrapportage en rekening). Wij zullen daarom de beleidsbeschouwingen in de begroting en jaarrekening beperken tot de essenties waarop u kunt (bij)sturen. Dit vraagt volgens ons om een aanscherping van de maatschappelijke effecten en beleidsdoelen in de meerjarenbegroting vanuit de vraag waarop uw raad wil sturen. 1.2.2. RAADSPROGRAMMA 2014-2018 Op 6 mei 2014 heeft u het Raadsprogramma 2014-2018 vastgesteld, uw dynamische agenda voor de komende vier jaar. Per thema heeft u weergegeven wat de raad wil bereiken (doel), wie het initiatief neemt (college of raad), welke randvoorwaarden de raad het college meegeeft (kaders) en wanneer het thema wordt geagendeerd in de raad (agenda). Daarmee is het een opdracht aan het college van B en W. Door de korte tijd tussen de vaststelling van het raadsprogramma en het aanbieden van deze begroting, hebben wij het raadsprogramma niet volledig kunnen vertalen in de programmabegroting 2015-2018. Waar nodig zullen wij de financiële vertaling bij de eerste begrotingswijziging aan u voorleggen. Wij constateren nu al dat het raadsprogramma een aanscherping vraagt van maatschappelijke effecten, beleidsdoelen en de daarvan afgeleide indicatoren. Graag gaan wij hierover met uw raad in gesprek zodat in de begroting 2016-2019 een adequaat sturings- en toetsingskader beschikbaar is. Hieronder geven wij kort aan hoe wij de thema’s uit het raadsprogramma willen oppakken onder meer door twee thema’s als strategisch project op te pakken. Bij agendering van het thema in de gemeenteraad kan de raad nieuwe kaders stellen of hierop bijsturen. Leve Borne Buurtontwikkeling: de evaluatie van de startnotities eind 2014 kan gebruikt worden voor kaderstelling door gemeenteraad. Woonvisie: de actualisatie van de woonvisie is gepland in 2014. Bornsche Maten: continuering van het bestaande strategische project. Jaarlijks worden via de raad de grondexploitaties geactualiseerd. De eerstvolgende keer is in maart 2015. Duurzaamheid: duurzaamheid is onderdeel van de startnotities waarvoor de evaluatie eind 2014 gepland is. Meedoen in Borne Armoedebestrijding: aanpassen van de werkwijze bij het armoedebeleid op basis van de in 2015 geplande evaluatie. Onderwijs/Brede school: na realisatie de Veste (strategisch project) in 2015 gaan wij met u in gesprek over de volgende brede school. Decentralisaties: de gemeenteraad neemt initiatief om op korte termijn kaders te stellen voor de decentralisaties. Wij stellen u voor dit op te pakken als strategisch project. Mooi Borne Sport, welzijn en cultuur: de gemeenteraad neemt initiatief om in 2016 kaders te kunnen stellen. Als voorbereiding hierop evalueren wij het subsidiebeleid eind 2015. Groene Poort/recreatie en toerisme: In 2014 vindt de evaluatie plaats en zal duidelijk worden hoe dit strategische project verder kan worden opgepakt. Borne werkt Parkeren: in 2014 vindt een evaluatie plaats van het parkeerbeleid. Fietsers en voetgangers: voor kaderstelling door de gemeenteraad kan de geplande evaluatie van de mobiliteitsvisie in 2015 als basis dienen. Centrumontwikkeling: eind 2014 is de volgende fase van het strategisch project Centrum gepland: Rheineplein e.o. Randwegen: maakt deel uit van de structuurvisie die wij eind 2014 aan u willen aanbieden. Spoorveiligheid: veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid als integraal onderdeel van het strategisch project Spoorse doorsnijding, agenderen wij in 2014 voor uw raad. Arbeidsmarkt en werkgelegenheid: de gemeenteraad neemt initiatief tot kaderstelling voor de decentralisatie van de participatiewet. Daarnaast vindt in 2015 een evaluatie plaats van het economisch beleid. Beter Borne Loketfunctie: wij stellen voor dit op te pakken als deel van het strategisch project Regisserende netwerkorganisatie, waarvoor u eind 2013 de kaders heeft vastgesteld. Een aangepaste visie op dienstverlening leggen wij u in 2015 voor, aansluitend op de bestuurlijke vernieuwing van de raad. Bestuurlijke vernieuwing raad: de raad neemt het initiatief om deze periode te komen tot een nieuwe werkwijze. Inmiddels is gestart met kaderstelling voor de decentralisaties. Regisserende gemeente Borne: kaderstelling door gemeenteraad heeft eind 2013 plaatsgevonden. Wij stellen voor dit als strategisch project Regisserende netwerkorganisatie op te pakken. Regionale samenwerking: wij willen samen met u bepalen hoe wij beter kunnen sturen op onze samenwerkingspartners. Dit leggen wij vast in een herijking van de nota verbonden partijen in 2016. 2. FINANCIEEL KADER In dit financieel kader gaan we in op het meerjarig financieel perspectief, lopende en komende bezuinigingsopgaven en het financieel toezicht. 2.1. Financieel perspectief 2015 e.v. Het meerjarig perspectief laat een materieel sluitende begroting zien voor 2015. Dat wil zeggen dat alle structurele uitgaven worden gedekt door structurele inkomsten. In 2016 ontstaat een tekort dat oploopt tot bijna € 1,5 miljoen in 2018. Belangrijke reden voor deze ontwikkeling is de toename van het aantal uitkeringsgerechtigden in combinatie met een afnemend rentevoordeel. Wij hebben de decentralisaties in het sociale domein budgetneutraal opgenomen. Zoals vorig jaar aangekondigd maken de effecten van het regeerakkoord een derde ronde bezuinigingen noodzakelijk. Wij hebben u toen laten weten dat wij uitgaan van een totale ombuiging oplopend naar € 1 miljoen structureel in 2017. In het nu voorliggende meerjarenperspectief zien we dat voor de jaarschijf 2017 nog steeds een tekort van (ruim) € 1 miljoen voorzien wordt. Het jaar 2018, dat bij deze begroting voor het eerst wordt toegevoegd, laat een verder oplopend tekort zien naar € 1,5 miljoen in 2018. De belangrijkste verklaring hiervoor is gelegen in een afnemende groei (accres) voor het gemeentefonds. Hiertegenover zijn echter wel stelposten geraamd, o.a. voor loon-en prijsontwikkelingen, die een nadelig effect op het saldo hebben. Daarnaast is er sprake van een afnemend rentevoordeel, Dit wordt veroorzaakt doordat er van uit wordt gegaan dat toekomstig aan te trekken financiering iets duurder zal zijn dan het huidige gemiddelde rentepercentage. Voor de derde ronde bezuinigingen heeft u een proces vastgesteld dat voorziet in interactie met de Bornse samenleving. Omdat de jaarschijf 2015 sluit, stellen wij voor om het proces van de derde ronde bezuinigingen aangepast voort te zetten, gericht op de begroting 2016-2019. Mogelijk is er dan door het rijk meer duidelijkheid gegeven over de financiële gevolgen van de decentralisaties in het sociale domein. 2.1.1. GEMEENTEFONDS De ontwikkelingen van het Gemeentefonds zijn tot en met de decembercirculaire 2013 verwerkt. In 2011 hebt u, op basis van het regeerakkoord, een buffer van € 300.000,-- structureel in de begroting opgenomen om voorbereid te zijn op mogelijke herverdeeleffecten als gevolg van de herijking van het gemeentefonds. Naar verwachting worden ten aanzien hiervan de eerste fase in de meicirculaire 2014 de eerste herverdeeleffecten duidelijk. Voor de begrotingsjaren 2016 en verder worden nog meerdere herijkingen toegepast in het gemeentefonds. Vooralsnog hebben wij deze buffer gehandhaafd. 2.1.2. DECENTRALISATIE RIJKSTAKEN U heeft de decentralisaties op het gebied van jeugdzorg, AWBZ en werk en inkomen (Participatiewet) opgenomen in uw raadsprogramma en neemt zelf het initiatief om, samen met betrokken partijen en inwoners, te komen tot duidelijke kaderstelling. In de Participatiewet wordt ook de herstructurering van de sociale werkvoorziening meegenomen. Voor de financiële effecten hiervan hebt u in 2011 bij de vaststelling van de meerjarenbegroting 2012-2015 structureel bedrag van € 400.000,-- opgenomen. Wij stellen voor deze reservering vooralsnog - gelet op de onzekerheid met betrekking tot de consequenties - te handhaven. Voor de decentralisatie van de rijkstaken op het gebied van AWBZ en Jeugd hebt u geen extra middelen beschikbaar gesteld. We voeren deze decentralisaties in principe uit met beschikbare budgetten en gelden die van het rijk komen. Met dit uitgangspunt willen we de zorg op peil houden, maar wel doelmatig en doeltreffend organiseren. Naar verwachting geeft het rijk in de meicirculaire meer duidelijkheid over de middelen die voor de decentralisaties aan het gemeentefonds worden toegevoegd. Zoals hierboven gemeld zijn wel middelen gereserveerd voor mogelijke herverdeeleffecten als gevolg van deze decentralisaties. 2.1.3. LASTENDRUK In lijn met de afgelopen jaren streven we naar beperking van de lastendruk voor onze inwoners. Er wordt terughoudend omgegaan met het verhogen van de lasten voor de burgers en we verzwaren de lasten alleen als er sprake is van nieuwe ontwikkelingen die meerwaarde hebben voor een belangrijk deel van de Bornse samenleving. Dat hebt u bij de begroting 2013-2016 gedaan door de benodigde middelen voor realisatie van De Veste gedeeltelijk te dekken via verhoging van de OZB tarieven (vanaf 2013 vier jaar lang een verhoging van jaarlijks 3% boven de inflatiecorrectie). In deze meerjarenbegroting doen wij geen voorstellen voor extra verhoging. 2.1.4. WEERSTANDSPOSITIE In 2010 heeft u de Nota Weerstandsvermogen vastgesteld en op 31 mei 2011 de Nota Reserves en Voorzieningen. In de afgelopen jaren zijn deze nota’s door u op onderdelen geamendeerd. In 2013 hebt u besloten de reserve grondbedrijf gefaseerd extra te voeden met als doelstelling om in 2016 te voldoen aan de door uw raad gestelde minimale norm. In de begroting voor 2015 is voldaan aan de met u afgesproken norm over de hoogte van de algemene reserve grondexploitatie, zijnde 10% van de boekwaarde. Wij informeren u via kwartaalrapportages over de ontwikkeling van de risico’s. 2.1.5. SCHULDPOSITIE Borne heeft nog steeds een relatief hoge schuldpositie. Dit wordt met name veroorzaakt door de grondaankopen ten behoeve van de ontwikkelingen in De Bornsche Maten en De Veldkamp. Daarnaast werken wij aan een heroriëntatie op de geldleningen en garanties die wij aan Woonbeheer verstrekken. Inmiddels hebben wij besloten om de leningenportefeuille over te hevelen naar het Waarborgfonds voor de Sociale Woningbouw (WSW). Woonbeheer is momenteel in gesprek met de banken om de geldleningen over te hevelen. Wij gaan er van uit dat dit nog in 2014 zijn beslag krijgt. Dit betekent dat de schuldpositie van onze gemeente fors vermindert. In totaal gaat het om ongeveer € 30 miljoen aan vaste geldleningen. Daarnaast staat de gemeente borg voor ruim € 80 miljoen aan geldleningen voor Woonbeheer die overgaan naar het WSW waardoor de risicokans lager wordt. 2.1.6. VERBONDEN PARTIJEN De begrotingen 2015 e.v. van de gemeenschappelijke regelingen hebben wij geclusterd en zal u in een separate raadsbrief worden voorgelegd. De op basis van deze begrotingen verplichte gemeentelijke bijdragen zijn reeds verwerkt in de gemeentebegroting. Op onderdelen is, in het verlengde van gemeentelijke bezuinigingen, sprake van financiële taakstellingen. Wij zullen ons, samen met onze partners in die samenwerkingsverbanden, inspannen om deze taakstellingen te realiseren. De nota verbonden partijen zullen wij in 2016 herijken, mede in relatie tot de wijze waarop raad en college willen sturen op samenwerkingsverbanden. 2.2. Bezuinigingen In de afgelopen jaren hebben we fors in de begroting moeten snijden. Na de bezuinigingsrondes 10-13 (€ 2,1 miljoen) en 12-15 (€ 2,1 miljoen), verwachten we in de periode 2015-2018 nog tot € 1,5 miljoen te moeten ombuigen. 2.2.1. OMBUIGINGEN 10-13 EN 12-15 Bij de jaarrekening 2013 hebben wij u gerapporteerd dat de eerste tranche ombuigingen (10-13) is afgerond. Daarmee is de volledige bezuinigingsopgave van € 2,1 miljoen, verdeeld over ruim vijftig projecten, met succes gerealiseerd. De bezuinigingen in de tweede tranche bedragen eveneens € 2,1 miljoen. In de bestuursrapportage 2013 hebben wij u gerapporteerd dat een deel van deze taakstellingen inmiddels is gerealiseerd; op een deel is incidenteel bijgestuurd. De stand van zaken hebben we opgenomen in de paragraaf ‘Taakstellingen en reserveringen’. De invulling van de taakstellingen van de tweede tranche is niet eenvoudig en de effecten hiervan zijn merkbaar, binnen de organisatie en ook in de samenleving. Toch zien we ook dat minder geld niet altijd betekent dat de kwaliteit minder wordt. Door een andere invulling, veerkracht, flexibiliteit en creativiteit blijkt het soms mogelijk om de gewenste doelen toch te blijven bereiken. Dit kan niet onbeperkt, wij verwachten dat bij verdere bezuinigingen het schrappen van gemeentelijke taken onvermijdelijk is. De effecten van verdere bezuinigingen zullen daarom niet alleen merkbaar, maar ook voelbaar zijn. De taakstellingen zijn in uitvoering. In dit verband is voor het eerst een paragraaf Taakstellingen en reserveringen in deze begroting opgenomen. 2.2.2. NIEUWE BEZUINIGINGEN: DERDE TRANCHE In de vergadering van de commissie Bestuur en Middelen van 12 februari 2013 is, aan de hand van een memo (13int00267), het proces voor de derde tranche bezuinigingen met u besproken. Wij hebben in een tweetal workshops met uw raad, op 9 en 24 april 2013, van gedachten gewisseld over de koers voor de derde tranche bezuinigingen. Het financieel perspectief voorziet, met de kennis van nu, een tekort dat oploopt tot bijna € 1,5 miljoen in 2018. Hierbij gaan we er vanuit dat de decentralisaties in het sociale domein budgetneutraal worden uitgevoerd. Bij de afronding van deze aanbiedingsbrief was de uitkomst van het decentralisatiedebat nog niet bekend. In de met uw raad in februari 2013 besproken procesnotitie is het volgende tijdpad afgesproken: april 2013; workshops met de raad, gedachtewisseling over de koers derde tranche bezuinigingen 25/27 juni 2013; vaststelling meerjarenbegroting 2014-2017, inclusief koers derde tranche bezuinigingen september tot december 2013; nadere uitwerking van de ombuigingsvoorstellen, interactie met maatschappelijke organisaties door B en W met de vraag hoe invulling kan worden gegeven door maatschappelijke organisaties aan die koersbepaling van de raad januari 2014 - februari 2014; terugkoppeling interactie door B en W aan de raad (overdrachtsdocument van oude naar nieuwe raad/college) 19 maart 2014: verkiezingen gemeenteraad april 2014: vorming nieuw college, specifiek aandacht voor onderdeel bezuinigingspakket 15-18 mei-juni 2014: opstellen en vaststelling meerjarenbegroting 2015-2018, financiële vertaling derde tranche bezuinigingen 24 juni 2014; vaststelling meerjarenbegroting 2015-2018, inclusief definitieve vaststelling bezuinigingspakket augustus/september 2014; reflectie op bezuinigingspakket door maatschappelijke organisaties en burgers november 2014; eventuele wijzigingen meenemen in 1e wijziging meerjarenbegroting 2015-2018 In afwijking van dit tijdspad doen we in deze begroting geen voorstellen voor een financiële vertaling van de derde tranche bezuinigingen. Een definitieve financiële vertaling in deze fase niet noodzakelijk aangezien de jaarschijf 2015 een sluitend perspectief laat zien. Omdat dat niet geldt voor de jaren 2016 e.v., moet financiële afhechting plaatsvinden in de meerjarenbegroting 2016-2019 die in juni 2015 aan de raad wordt voorgelegd. In de met u besproken procesnotitie is aangegeven dat bij de zoektocht voor de derde tranche bezuinigingen een aantal uitgangspunten c.q. criteria centraal staat. Deze zijn grotendeels ook bij de keuzes in 2011 als leidraad gehanteerd. Gelet op het verder verslechterende perspectief, zullen wij de uitgangspunten herzien op houdbaarheid. Ook de hiervoor genoemde planning zal heroverwogen moeten worden. Ook heeft u vorig jaar gekozen om te werken met een bandbreedte dat een zoekgebied aangaf van minimaal € 395.000,-- en maximaal € 1.055.000,--. In het financieel perspectief zien we in 2018 een verdere toename van het tekort waardoor we de bedragen van het zoekgebied zullen moeten verhogen. Aan de hand van de mei- en septembercirculaire gemeentefonds verwachten we ook verdere concreetheid met betrekking tot de financiële taakstelling. Wij zullen u de voortgang berichten bij de behandeling van de e 1 wijziging van de begroting in november aanstaande. Deze afwijkingen van het met u afgesproken tijdspad biedt de mogelijkheid om maatschappelijke organisaties en inwoners vroegtijdig te betrekken bij de noodzakelijke en pijnlijke keuzes die de gemeenteraad moet maken. Wij stellen u voor om op basis van deze wijzigingen het proces voor de derde tranche bezuinigingen aan te passen en in het najaar van 2014 in gesprek te gaan met onze partners en inwoners. 2.3. Financieel toezicht 2.3.1. BEGROTINGSBRIEF Op 11 maart heeft het college van GS van Overijssel u de begrotingsbrief 2015 toegezonden. Daarin is het proces Financieel Toezicht in aanloop naar de door u vast te stellen begroting 2015 opgenomen. Het belangrijkste criterium voor de begroting 2015-2018 is dat deze, structureel en reëel, in evenwicht dient te zijn. In de begrotingsbrief wordt nader ingegaan op het toetsingsaspect decentralisaties in het sociale domein. Hierbij vraagt de provincie uw aandacht voor een reële raming van de lasten (“middelen volgen beleid”), voor risico- en kostenverevening tussen samenwerkende gemeenten en voor de wijze van risicobeheersing en bepaling van de weerstandscapaciteit. Het landelijk toezichtsthema voor 2015 is onderhoud kapitaalgoederen. Ook zal de provincie het toezichtsthema van vorig jaar (grondexploitaties) dit jaar voortzetten. 2.3.2. INTERBESTUURLIJK TOEZICHT In het kader van het met de provincie gesloten convenant over interbestuurlijk toezicht is aanvullend het toezichtregime op het domein financiën voor onze gemeente bepaald op “oranje”. Kern is dat de gemeentebegroting weliswaar in evenwicht is, maar dat, vooral door het risicoprofiel van onze gemeente (exploitaties) het onzeker is of dat evenwicht op termijn bewaard kan blijven. Hierin verwachten wij de komende jaren geen wijziging. 3. DYNAMISCH BORNE Onder de noemer ‘Dynamisch Borne’ werkt de gemeente aan de toekomst van de gemeenschap. In 2011 hebt u, mede op basis van de nieuwe toekomstvisie, de koers bepaald voor de komende jaren: meer regie, minder uitvoering en meer samenwerking. Wij geven deze koers vorm langs vier lijnen: de uitvoering van de toekomstvisie ‘Dynamische dorpen’, de bestuurlijke vernieuwing tot een regisserende gemeente, de realisatie van een regisserende netwerkorganisatie en de wijze waarop de bezuinigingen (‘10-‘13, ‘12-‘15 en ‘15-‘18) worden ingevuld. Hieronder geven wij u de stand van zaken weer ten aanzien van de eerste drie lijnen. Op de vierde lijn (bezuinigingen) zijn wij bij het financieel kader ingegaan. 3.1. Toekomstvisie Dynamische Dorpen In de toekomstvisie Dynamische Dorpen heeft de gemeenschap een ontwikkelingsrichting voor Borne geschetst: een groeiende gemeenschap met een dorpse identiteit. In september 2011 hebt u de toekomstvisie omarmd en richtsnoer voor toekomstig gemeentelijk beleid vastgesteld. De bestuurlijke agenda is daarmee een afgeleide van de agenda van de Bornse gemeenschap. Samen met de maatschappelijke partners realiseren we deze visie. Jaarlijks wordt een Toekomstgesprek georganiseerd waarbij u met maatschappelijke partners in gesprek gaat over de stand van zaken in de uitvoering van de toekomstvisie. Bij de Startnotities voor nieuw beleid hebt u middelen beschikbaar gesteld voor het gestructureerd invulling geven aan de uitvoeringsagenda. Op basis van de evaluatie van de startnotities eind 2014, zullen wij met u in gesprek gaan over de structurele voortzetting van de uitvoering van de toekomstvisie. 3.2. Regisserende gemeente Op 17 december 2013 heeft de gemeenteraad de ‘Regisserende gemeente Borne, Dynamische visie’ vastgesteld (13INT02672). Doel is om als gemeente ook in de toekomst toegevoegde waarde te hebben in de ontwikkeling van Borne als een vitale, leefbare en zelfstandige gemeenschap met een eigen identiteit binnen de Twentse samenleving. De door de gemeenteraad vastgestelde kaders zijn: de ontwikkeling tot een regisserende netwerkorganisatie de gemeente is een verbindende partner in de Twentse en Bornse samenleving de gemeente houdt verantwoordelijkheid voor alle overheidsvragen van inwoners en organisaties beleidsvoorbereiding en –uitvoering doen we samen met onze partners in de thuisbasis de gemeente Borne werkt met een compacte, regisserende kernorganisatie functies in de kernorganisatie en thuisbasis zijn regie, advies en uitvoering bestuur, kernorganisatie en thuisbasis werken op basis van opdrachten een zakelijke bestuurs- en organisatiecultuur en intensieve relaties met maatschappelijke partners bereidheid om enige beleidsvrijheid in te leveren bij de uitvoering. De visie op de regisserende gemeente is het kader en de leidraad voor de toekomstige ontwikkeling van bestuur en ambtelijke organisatie in de relatie met de lokale samenleving. Hiermee geeft de gemeenteraad gestalte aan de toekomstvisie Dynamische Dorpen en richting aan de verdere invulling van de gemeente als regisserende netwerkorganisatie. 3.3. Regisserende netwerkorganisatie Op 11 maart 2014 heeft het college van B en W een voorgenomen besluit genomen over de realisatieroute om te komen tot een regisserende netwerkorganisatie. De realisatieroute is tot stand gekomen in overleg met medewerkers en medezeggenschapsorganen. In het voorgenomen besluit zijn de wensen en bedenkingen van de gemeenteraad uit de raadsvergadering van 17 december 2013 verwerkt. We willen nog in 2014 een definitief besluit te nemen, na advisering van de ondernemingsraad. Inmiddels zijn we gestart met de uitwerking van een aantal deelprojecten uit de realisatieroute. De uitvoering van de realisatieroute vraagt veel energie van onze organisatie, zowel bestuurlijk als ambtelijk. Het initiatief dat uw raad neemt met het raadsprogramma en de nieuwe werkwijze (werkgroep bestuurlijke vernieuwing 2) is hiervoor een belangrijke stimulans. Ook het college en de organisatie zijn zich bewust van de nieuwe rollen. Het college is primair verantwoordelijk voor het bereiken van de doelen die de raad met het raadsprogramma stelt. In het proces van bestuurlijke vernieuwing ziet het college zijn rol als faciliterend naar raad en organisatie en als procescoördinator van de transformatie tot regisserende gemeente. Deze transformatie is in deze raadsperiode de lakmoesproef voor de rolopvatting in de verschillende geledingen. Kern van de realisatieroute zijn de transities van samenhangende taken. In 2013 heeft de gemeenteraad besloten over de transities sociale zaken en de buitendienst. In 2014 bereiden we de transities van bedrijfsvoering en vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) en de drie decentralisaties voor. We streven er naar om nog in 2014 deze transities aan uw raad voor besluitvorming voor te leggen. 3.4. Transitiekosten Bij de kader- en programmabegroting 2012-2015 hebben wij u aangegeven dat concretisering en uitwerking van de veranderagenda incidentele (transitie)kosten met zich meebrengt, ‘De winkel blijft open tijdens de verbouwing’. In het voorstel Regisserende gemeente Borne (13INT02671) van 17 december 2013 is opgenomen dat organisatie- en desintegratiekosten voor samenwerkingsinitiatieven onderdeel zijn van deze initiatieven en dat deze initiatieven afzonderlijk aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Bij de uitwerking van de realisatieroute hanteren we als uitgangspunt dat kosten gedekt worden uit beschikbare middelen waar dit kan en slechts in te huren waar dit moet. Wij zullen de extra incidentele kosten voor de transities en de realisatieroute, zoals in de voorgaande jaren, bij de bestuursrapportages aan u voorleggen. 4. NIEUW BELEID In deze begroting doen wij geen voorstellen voor nieuw beleid. Belangrijke reden voor deze pas op de plaats is enerzijds het verder verslechterend financieel perspectief en anderzijds de keuze van uw raad om te werken met een raadsprogramma gebaseerd op een continu beleidsproces. De uitvoering van de startnotities uit 2012 zullen we eind 2014 evalueren. Eventuele voorstellen voor het structureel maken van dit beleid worden opgenomen in de begroting 2016-2019. 4.1. Startnotities Op 11 september 2012 heeft u de startnotities “Duurzaam en Veilig”, “Iedereen doet mee”, “Burgerparticipatie” en “Hervorming Lokale Overheid” vastgesteld. Voor de uitvoering is een bedrag van €1.091.500,-- gereserveerd. Door u is op 4 februari 2014 het budget van de startnotities overgeheveld naar 2014, het jaar waarin het grootste deel van de realisatie zal plaatsvinden. We verwachten dat de uitvoering van de startnotitie doorloopt in 2015. In de bestuursrapportage 2014 zullen we u over de voortgang nader informeren en eind 2014 zullen we de startnotities evalueren. Bij de bestuursrapportage zal de voorgang van de startnotities met u worden gedeeld, evaluatie van de notities zal eind 2014 worden opgesteld. Binnen de notities is een verschil te maken tussen eenmalige acties voor het opstellen van nieuw beleid die in de lijn regulier worden uitgevoerd en het opstellen van beleid dat vraagt om structurele inbedding. Enkele aspecten uit de startnotities vragen waarschijnlijk om een structurele borging, bijvoorbeeld duurzaamheid, veiligheid en leefbaarheid c.q. de inzet van een extra BOA, burgerparticipatie, uitvoering convenanten met dorpen, wijken en buurten en de inzet van buurtsportcoaches. Hiervoor zullen wij voorstellen doen nadat de evaluatie is afgerond. 4.2. Nieuw beleid Gelet op het raadsprogramma en de ombuigingen 12-15 en 15-18, doen wij u op dit moment geen voorstellen voor nieuw beleid, . Wel melden wij u dat er een voorstel inzake hondenbeleid en een vervolgrapportage op de Nota Kapitaalgoederen in voorbereiding is. Deze voorstellen worden separaat aan de raad aangeboden. 5. STRATEGISCHE PROJECTEN De inhoudelijke ambities uit het raadsprogramma en dynamisch Borne zoals hiervoor weergegeven, geven we invulling met strategische projecten. In deze aanbiedingsbrief geven wij een korte doorkijk in de (financiële) ontwikkelingen van deze strategische projecten in de komende jaren. Ook stellen wij u voor om twee strategisch projecten toe te voegen: Decentralisaties sociaal domein en Regisserende netwerkorganisatie Borne. Beide projecten voldoen aan de criteria die u daarvoor heeft geformuleerd: basis in raadsbesluiten heeft bestuurlijke prioriteit het is tijdelijk, uniek, meerjarig en gepland er zijn externe partijen betrokken er is sprake van een hoog afbreuk- en/of financieel risico De gemeenteraad bepaalt of een project de status ‘strategisch’ krijgt. Het college van B en W is opdrachtgever voor deze projecten en stelt projectplannen vast binnen de door de gemeenteraad vastgestelde kaders. Vanwege het grote belang voor Borne informeert het college de raad over de voortgang van de projecten, in ieder geval bij de begroting, de bestuursrapportage en de rekening. Ook wordt de raad geïnformeerd of geconsulteerd bij het bereiken van mijlpalen in strategische projecten. Op basis van deze informatie kan de gemeenteraad bijsturen door inhoudelijke, procesmatige of financiële kaders te wijzigen. Uiteraard zullen wij u in de bestuursrapportage 2014 informeren over de voortgang van de projecten. 5.1. Bornsche Maten De woningmarkt staat door de economische recessie nog steeds onder druk. In dat licht bezien is het positief dat in de Bornsche Maten nog steeds gebouwd wordt. Het gaat daarbij vooral om rijenwoningen, de vraag naar tweekappers en vrijstaande woningen is gering. Deze ontwikkeling geeft aan dat we ons moeten blijven oriënteren op de toekomstige ontwikkelingen. Zo wordt door de projectorganisatie en ontwikkelaars nagedacht over vernieuwende instrumenten en concepten om de verkoop te stimuleren. Daarnaast hebben er diverse gesprekken en onderhandelingen plaats gevonden met ontwikkelaars binnen het plangebied. De nieuwe afspraken sluiten op het gebied van grondprijs en woningbouwprogramma goed aan bij de huidige marktsituatie. Dit bevorderd de kavelafzet. Daarnaast zijn de afspraken op onderdelen afnameverplichting en de omvang van de bouwclaim dusdanig vormgegeven dat dit evenwichtige risicospreiding tussen gemeente en ontwikkelaar waarborgt. Alle gemaakte en gewijzigde afspraken hebben uiteindelijk niet geleid tot een verbeterd resultaat van de grondexploitatie maar wel tot een significante verlaging van het risicoprofiel van de Bornsche Maten. Het is ons ook bekend dat de rekenkamercommissie onderzoek in het kader van doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid onderzoek heeft gedaan naar de Bornsche Maten. Wij zullen op basis van de uitkomst van dit onderzoek ook kijken naar mogelijk gewenste bijstellingen. 5.2. De Veste Vorig jaar hebt u middelen beschikbaar gesteld voor de realisatie van het voorzieningencluster De Veste in de Bornsche Maten. De benodigde middelen zijn ondergebracht in de desbetreffende reserve. In juni 2014 leggen we nog het beeldkwaliteitsplan aan u voor. We verwachten in juli 2014 te starten met de bouw en deze in juli 2015 op te leveren. 5.3. De Groene Poort Het huidige programma wordt in 2014 afgerond, met een kleine uitloop in 2015. De gemeenten en waterschappen in Zuidwest Twente hebben gezamenlijk de visie ‘Twentse kracht: Groene metropool Twente’ opgesteld waarbij kan worden aangesloten. Tot nu toe heeft u voor dit project voornamelijk eenmalige middelen beschikbaar gesteld. Het provinciaal Meerjarenprogramma / Investeringsbudget Landelijk Gebied (pMJP / ILG) is beëindigd. Wij zullen u in 2014 een notitie over de toekomst van de Groene Poort aanbieden en een evaluatie van het programma tot dan toe. Op basis van deze notitie willen wij samen met u de koers voor de Groene Poort na 2014 bepalen. 5.4. Zuidelijke randweg Het realiseren van de randwegenstructuur, in combinatie met het knippen van de huidige rondweg (N743), is een strategische ambitie die opgenomen is in de Mobiliteitsvisie. De realisatie van deze ambitie vraagt forse financiële impulsen, ook van medeoverheden. Van de deelprojecten die onder deze ambitie vallen is de Zuidelijke randweg het snelst te realiseren. Bovendien heeft uw raad bij de vaststelling van het IVP aan deze randweg de hoogste prioriteit toegekend. Op 4 februari 2014 heeft de raad het krediet verstrekt voor realisatie van de Zuidelijke randweg. De financiële bijdragen van medeoverheden zijn toegezegd. In het derde kwartaal van 2014 zullen wij het bestemmingsplan ter vaststelling aan uw raad aanbieden. 5.5. Westelijke randweg De westelijke randweg in relatie tot de spoorse doorsnijding, gemeentelijke verbindingsweg en de te knippen provinciale weg 743 (huidige rondweg) maakt deel uit van de structuurvisie die wij eind 2014 aan u voor willen leggen. We hebben in de nu voorliggende meerjarenbegroting geen middelen opgenomen voor realisatie van deze westelijke randweg, maar deze voorziening zal op termijn forse investeringen vragen. 5.6. Spoorse doorsnijding In het kader van veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid zijn wij met u in gesprek over de spoorse doorsnijding van Borne. De keuze van een eerste tunnellocatie en de relatie met de weginfrastructuur zijn daarbij nadrukkelijk aan de orde. Wij hopen dit gesprek af te ronden met de vaststelling van de structuurvisie eind 2014. Elke oplossing voor de spoorse doorsnijding zal forse investeringen van de gemeente en anderen vragen. Daarom heeft de gemeente Borne reeds op voorhand € 2,7 miljoen gereserveerd. 5.7. De Veldkamp De uitgifte van locaties op bedrijventerrein De Veldkamp blijft zorgelijk. Wij hebben u bij de behandeling van de Meerjaren Prognose Grondexploitaties (MPG) daarover inhoudelijk geïnformeerd. Door de economische crisis staat de uitgifte onder druk, maar wij hebben goede hoop dat, onder meer door economisch herstel en de volwaardige ontsluiting door de aanleg van de zuidelijke randweg, de belangstelling zal toenemen in de komende jaren. In het derde kwartaal van 2014 willen wij u een herziening van het bestemmingsplan en het beeldkwaliteitsplan voorleggen. 5.8. Centrumplan Uw raad heeft in het voorjaar van 2010 het Masterplan voor het centrum van Borne vastgesteld. Er wordt met voortvarendheid gewerkt aan een gefaseerde uitvoering van het Masterplan. Op basis van het uitvoeringsprogramma wordt door de gemeente de herinrichting van de openbare ruimte ter hand genomen. Dit zorgt er mede voor dat steeds meer particuliere initiatieven worden ontplooid waarbij veelal sprake is van ver- of nieuwbouw van vastgoed. We verwachten eind 2014 uw raad een krediet te vragen om te kunnen starten met het volgende deelgebied: Rheineplein e.o. 5.9. Decentralisaties sociaal domein Omdat het project ‘Decentralisaties sociaal domein’ voldoet aan de criteria voor strategische projecten (zie inleiding van dit hoofdstuk) stellen wij u voor om het project ‘Decentralisaties sociaal domein’ toe te voegen als strategisch project. 5.10. Regisserende Netwerkorganisatie Omdat het project ‘Regisserende netwerkorganisatie Borne’ voldoet aan de criteria voor strategische projecten (zie inleiding van dit hoofdstuk) stellen wij u voor om het project ‘Regisserende netwerkorganisatie Borne’ toe te voegen als strategisch project. Voorstel Aan de raad wordt voorgesteld om: 1. De begroting 2015-2018 vast te stellen; 2. Deze begroting thematisch met de samenleving te bespreken, aan de hand van het door de raad vastgestelde raadsprogramma en als onderdeel van de veranderagenda (Dynamisch Borne) in de opmaat naar de behandeling van de begroting 2016-2019; 3. Het proces voor de derde tranche bezuinigingen voort te zetten met inachtneming van de volgende aanpassingen: a. de uitgangspunten c.q. criteria voor bezuinigingen te herzien op basis van houdbaarheid; b. actualiseren van de bandbreedte van het zoekgebied op basis van het voorliggend financieel perspectief; c. in het najaar van 2014 over de bezuinigingsopgave in gesprek gaan met maatschappelijke organisaties en inwoners; d. de definitieve financiële vertaling van de bezuinigingen opnemen in de meerjarenbegroting 2016-2019. 4. Twee strategische projecten toe te voegen, te weten 'Regisserende netwerkorganisatie Borne' en 'Decentralisaties sociaal domein'; 5. Transitiekosten die met het strategisch project 'Regisserende netwerkorganisatie Borne' gemoeid zijn te verantwoorden bij de bestuursrapportages. Borne, 27-5-2014 Burgemeester en wethouders van Borne, de secretaris, de burgemeester, G.J. Rozendom mr. drs. R.G. Welten
© Copyright 2024 ExpyDoc
