Input voor de langetermijnvisie: een energiesysteem van de toekomst gebaseerd op hernieuwbare energiebronnen Definitie van langetermijnvisie die wordt gehanteerd: De langetermijnvisie omschrijft het gewenst toekomstbeeld en geeft een beknopt overzicht van wat zeker nodig is om in 2050 over een duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem te kunnen beschikken dat gebaseerd is op hernieuwbare energiebronnen. Vanuit de langetermijnvisie moeten verschillende kosteneffectieve paden worden geëxploreerd om ze finaal ook te realiseren. Waarvoor is een langetermijnvisie nodig: Een langetermijnvisie moet het afwegingskader vormen voor beleids- en investeringsbeslissingen die gelieerd zijn aan de verdere uitbouw van het gewenste energiesysteem. Ze moet tevens richting geven aan het innovatiebeleid. Een langetermijnvisie is ook nodig om verder dynamiek te geven aan de ontwikkeling van hernieuwbare energie in Vlaanderen. De toename van hernieuwbare energie na 2020 zal stagneren indien niet tijdig wordt aangegeven welke richting men verder uit wil. Waar we uiteindelijk zullen uitkomen, blijft onduidelijk. Maatschappelijke en technologische evoluties gaan daarvoor te snel. We moeten wel een richting instappen en inzicht krijgen in de uitdagingen en problemen die we op ons pad tegenkomen. Het voorliggende ontwerp van langetermijnvisie is onder meer gebaseerd op inzichten uit volgende documenten en processen: - - - - - - Energy Roadmap 2050 van de Europese Commissie. Een beperkt verkenningsproces voor het transitiethema ‘Hernieuwbare energie en smart grids’ in kader van Vlaanderen in Actie (ViA). ViA streeft ernaar dat Vlaanderen uiterlijk tegen 2050 zijn energiebehoefte zoveel mogelijk uit hernieuwbare energie kan halen. Het proces dat de ambitie heeft een aanzet te vormen tot een integraal Energiepact voor de elektriciteitsmarkt en gefaciliteerd werd door Elia. De bedoeling van een dergelijk Energiepact is om de uitdagingen van de sector te verzoenen met een hoger maatschappelijk belang: het licht aan houden voor alle burgers en bijdragen tot het behalen van de klimaatdoelstellingen. Het ‘Actieplan Duurzame Energievoorziening: Op weg naar het Energiesysteem van 2030’, van netbeheer Nederland. Dit Actieplan geeft een overzicht van alles wat nodig is om ook in 2030 een duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem te hebben en wat de netbeheerders daarin samen met de stakeholders kunnen betekenen. Het ARGUS-rapport ‘Energie voor morgen - Krijtlijnen van een duurzaam energiesysteem’ van Argus vzw. Dit rapport presenteert een breed gedragen visie op de wegen naar een duurzame toekomst van ons energiesysteem. Het eindrapport van het transitiegebied ‘New Energy Demand & Delivery’ in kader van VRWI toekomstverkenningen 2025. Een expertenpanel heeft voor het transitiegebied de innovatieprioriteiten vastgelegd. Het ‘Electricity Security Action Plan’ van het IEA. ontwerpversie 19 juni 2014 /3 Het energievraagstuk is wereldwijd een van de grootste maatschappelijke uitdagingen. Energie is een basisbehoefte en een basisrecht. Maar de niet-hernieuwbare energiebronnen zoals olie en gas raken ooit opgebruikt. Bovendien liggen de voorraden overwegend in politiek onstabiele gebieden wat een risico inhoudt voor de bevoorradingszekerheid. Steenkool is als energiebron sterk milieuvervuilend. Kernenergie houdt veiligheidsrisico’s in en blijft maatschappelijk gecontesteerd. Hernieuwbare energie zal zeer belangrijk worden in ons energiesysteem van de toekomst (cfr. o.a. scenario’s Europese Energy Roadmap 2050). De transitie die wij hiervoor moeten doormaken, is maatschappelijk (economisch, ecologisch en sociaal) een zeer voorname uitdaging voor deze generatie beleidsmakers en belanghebbenden. Naast het tegengaan van de verdere klimaatverandering, spelen voor deze energietransitie andere drivers een belangrijke rol, zoals energie-onafhankelijkheid, een veilige energievoorziening en de beschikbaarheid van betaalbare hernieuwbare energie. Hiervoor is nood aan een langetermijnkader voor de transitie. De energietransitie moet worden gerealiseerd op een zo kostenefficiënt mogelijke manier en de leveringszekerheid moet gegarandeerd blijven. De energietransitie vraagt onder meer: - Een duidelijk Europees beleidskader. Een substantiële vermindering van de vraag naar energie. Een sterke economische onderbouw. Vraag- en aanbodsturing door slimme netwerken en de opslag van energie. Een maatschappelijk draagvlak. Een stabiel financieringskader. Meer Europa De uitbouw van ons energiesysteem van de toekomst gebaseerd op hernieuwbare energiebronnen past in een Europees beleidskader. Het Europees energienetwerk wordt hiervoor verder geïntegreerd en uitgebouwd. Voor onze energievoorziening vervagen de landsgrenzen. Dit betekent onder meer dat het concept ‘zelfvoorziening’ wordt herbekeken. Maximaal inzetten op energiebesparing In ons energiesysteem van de toekomst beperken we zoveel mogelijk het energieverbruik. De energievraag evolueert ingevolge de elektrificatie van de mobiliteit en de verwarmingssystemen, steeds verder richting een elektriciteitsvraag. Deze verhoging van de productie van elektriciteit wordt op een duurzame manier ingevuld. Zo snel mogelijk en zo veel als haalbaar, worden hernieuwbare vormen van energie ingezet. De scheiding tussen consument/eindgebruiker en producent vervaagt. Veel afnemers van energie zijn op de één of andere manier ook producent van energie geworden. De transitie wordt doorgevoerd met een voldoende open geest. Er worden a priori geen opties uitgesloten. Door innovatie passen bedrijven en burgers zich aan en evolueren ze mee in de energietransitie. ontwerpversie 19 juni 2014 /3 Concurrentiekracht vrijwaren Binnen minstens een Europese context, worden alle externe kosten geïnternaliseerd maar belangrijk daarbij is dat dit gecoördineerd gebeurt zodat competitieve nadelen op lidstaatniveau worden vermeden. Voor de industrie is er een duidelijk koolstofprijssignaal dat stabiliteit geeft op lange termijn. Voor de industrie wordt via het ETS-systeem er voor gezorgd dat inspanningen om de energieefficiëntiedoelstellingen te halen op een kostenefficiënte wijze kunnen gebeuren. Bevoorradingszekerheid garanderen We evolueren van een vraaggestuurd naar een aanbodgestuurd energiemodel. Het energiesysteem van de toekomst, gebaseerd op hernieuwbare energie, is door een flexibele werking robuust en betrouwbaar. Daarvoor levert de overheid aan de marktspelers een gepast kader aan zonder te veel sturend op te treden en de marktspelers flexibel de economisch optimale technieken kunnen inzetten. De toegenomen elektrificatie en grote integratie van decentrale hernieuwbare energie-installaties vereisen een strategische planning om de infrastructuur te optimaliseren en te bepalen wat nodig is, waar en wanneer. De verdere uitbouw van de interconnectiecapaciteit is hiervoor onontbeerlijk. De distributienetbeheerders evolueren naar systeembeheerders. Het energiesysteem van de toekomst is in staat om de verschillende vormen van decentrale energieopwekking zo op te nemen, dat vraag en aanbod steeds in balans blijft en het systeem als geheel gebruik maakt van de voor de marktpartijen optimale oplossing. Er zal op termijn geen sprake meer zijn van een elektriciteitsnet, een gasnet en een warmte/koudenet, maar van ‘het energienet’. Het energienet is één geïntegreerd slim net. Er wordt vermeden dat afhankelijkheid van fossiele brandstoffen wordt vervangen door afhankelijkheid van import van biomassastromen. Draagvlak en maatschappelijke participatie opbouwen De transitie naar een energiesysteem gebaseerd op hernieuwbare energiebronnen, wordt in samenspraak met de verschillende stakeholders gerealiseerd. Het is immers een proces dat het uitzicht van Vlaanderen verandert. Hierdoor bestaat het risico op complexe, langdurige, risicovolle en dure ingrepen. Het maatschappelijk draagvlak hiervoor uitbouwen en behouden is een noodzakelijk gegeven. Het is belangrijk dat de transitie geleidelijk aan wordt gerealiseerd en niet halsoverkop tewerk wordt gegaan. We wikken en wegen om de juiste keuzes te maken. De gemaakte keuzes worden regelmatig geëvalueerd en gecommuniceerd. Een stabiel financieringskader nodig Vanuit de bewustwording van het uitzonderlijk groot maatschappelijk belang van de energietransitie en het draagvlak dat werd opgebouwd, is voor de systeemontwikkeling een stabiel financieringskader uitgewerkt. Voor de uitbouw van de netwerken houdt dit onder meer de invoering van een capaciteitsmechanisme in. ontwerpversie 19 juni 2014 /3
© Copyright 2025 ExpyDoc