de bond · 26 september 2014 14 / energie, verwarming & isolatie Brownout: als het licht tijdelijk uitgaat Als er volgende winter een tekort aan elektriciteit dreigt, kan stroomnetbeheerder Elia tijdelijk en gecontroleerd een gebied zonder stroom zetten om het net te ontlasten. Woon je in die zone, dan zit je een paar uur zonder elektriciteit, tot de piekvraag voorbij is. I n België zit de grootste vraag naar energie tussen 17 uur en 20 uur. Het moment waarop we thuis komen van het werk: de oven gaat aan, de kinderen ploffen voor de tv en de verwarming draait op volle toeren. Nog snel een wasje insteken, de frietjes bakken, en facebook checken. Multitasken op hoog niveau! En dan gaat het licht uit… Net zoals we de piekvraag veroorzaken, kunnen we ze ook vermijden. Als we er volgende winter in slagen het energieverbruik gelijkmatig te spreiden over dag en nacht, is er geen behoefte aan noodplannen en afschakelen. Maar wat doe je als het licht toch uitgaat? Geen paniek, met een kleine voorbereiding ben je er klaar voor. En over een paar jaar kijken we er waarschijnlijk nostalgisch op terug. In huis Ga eens rond in je huis. Wat werkt er op elektriciteit? Heb je elektrische sloten? Gaat de garagepoort nog open zonder stroom? Je kan in november een oefendag inlassen. Schakel een uur de hoofdschakelaar uit en kijk wat je mist. We zijn uiteraard niet verantwoordelijk voor gebeurlijke ongevallen… Als het licht uitvalt, is het makkelijk als er een paar zaklampen op bereikbare plaatsen klaar liggen. Kies voor oplaadbare batterijen met een lage zelfontlading. Kaarsen zijn een romantisch, maar riskanter alternatief. Met de elektriciteit valt ook de verwarming uit. Bij elektrische verwarming of een warmtepomp is dat logisch, maar ook wie met gas of mazout verwarmt heeft elektriciteit nodig om het warme water rond te pompen. Pelletkachels hebben een elektrisch aangedreven wormwiel om de pellets aan te voeren alsook een ventilator om het vuur nu en dan aan te wakkeren. Eenvoudige gaskachels met waakvlam of houtkachels blijven wel werken. Een gashaard met ventilator daarentegen werkt dan niet, en ook het openen van de gaskraan gebeurt vaak elektronisch. Een goed geïsoleerde woning kan makkelijk een paar uur zonder verwarming. Leg eventueel een paar dekens klaar voor in de zetel. Het is misschien verleidelijk om een petroleumkacheltje in huis te halen, maar dat doe je beter niet. De rookgassen vragen om een goede verluchting, en zo laat je al die warmte weer ontsnappen. Een goede diepvriezer of koelkast overbrugt gemakkelijk een paar uur zonder stroom als je de deur gesloten houdt. Heb je een ouder model, dan kan je de aankoop van een energiezuinig exemplaar overwegen. Hoe meer plusjes achter de A, hoe beter geïsoleerd en hoe langer je zonder stroom kan. geen optie, want die valt uit. Water blijft wel beschikbaar. De watertorens kunnen meerdere uren zonder elektriciteit overbruggen. Enkel wie heel hoog woont, in een flatgebouw of op een heuvel, voorziet best een reserve. Communicatie en ontspanning Ook internet en je televisietoestel vallen uit. Zorg voor de nodige alternatieven die geen stroom nodig hebben: spelletjes, boeken. Met een radio op batterijen kan je wel naar muziek blijven luisteren. Of naar de nieuwsberichten, zodat je weet wanneer de stroomuitval voorbij is. Gsm-masten hebben een noodbatterij die enkele uren meegaat. Met een opgeladen gsm kan je dus nog telefoneren. Maar als iedereen dat doet kunnen de masten overbelast geraken. Je beperkt je dus beter tot smsberichten. En als je als alternatief lekker warm in bed duikt met je partner, hou er dan wel rekening mee dat de Vlaamse regering de kinderbijslag voor grote gezinnen wil aanpassen. Onderweg De grootste vraag naar elektriciteit ligt tussen vijf en acht uur ’s avonds. De kans bestaat dus dat je nog op weg bent van je werk naar huis. Wat zijn de gevolgen? Te voet of met de fiets: de straatverlichting gaat uit, en in de winter is het vroeg donker. Controleer geregeld je fietsverlichting en neem een extra zaklamp mee. Trein: De bovenleiding blijft onder spanning staan, maar seinen en overwegen vallen uit. De trein rijdt stapvoets tot het volgende station waar je moet uitstappen. Bekijk vooraf de mogelijkheden voor alternatief vervoer of neem een plooifiets mee. Of voorzie warme kleren, iets om te eten en een goed boek en wacht tot de treinen weer rijden. Auto (en bus): verkeerslichten en straatverlichting vallen uit. Rij voorzichtig! Hou er rekening mee dat tankstations niet werken, dus tank tijdig. Treinoverwegen gaan automatisch in de gesloten stand staan. Bekijk vooraf alternatieve routes als je spoorwegen moet kruisen. Leg een deken in de auto voor in de file. Een paar uur zonder stroom, vooraf aangekondigd, is voor de meeste mensen geen drama. Je hoeft dus niet naar de winkel voor een noodgenerator. Spring zuinig om met energie, en spreidt je stroomverbruik zo veel mogelijk over de daluren. Voorkomen is nog altijd beter dan genezen. Pieter Ledeganck – energieconsulent Drank en voeding De piekvraag valt samen met het avondeten. Zonder elektriciteit is het moeilijk koken. Zorg dus voor wat voeding die niet opgewarmd moet worden. Snel naar de broodautomaat is 014_DB_12345_39.indd 1  Een vraag over energie of hoe je je woning energiezuinig maakt? Neem contact op met de energieconsulent van de Gezinsbond: tel. 02-507.88.60 of [email protected]. We helpen je graag verder. Een argusoog op de energie van morgen Iets meer dan twee jaar geleden vatte ARGUS, het milieupunt van KBC en Cera, het plan op om in Vlaanderen een breed forum op te zetten over de duurzame toekomst van ons energiesysteem. Het energiethema is momenteel niet uit de pers te slaan, de noodzaak aan een beter en efficiënter systeem is evident. Niet alleen zijn grote delen van het huidig systeem verouderd, ook stromen er bakken vol geld naar het buitenland en zijn we politiek afhankelijk van anderen. De belangrijke link met de klimaatverandering hoeft geen verdere uitleg. D e noodzakelijke en verregaande aanpassingen aan ons energiesysteem vragen een breed gedragen visie die kortetermijnbelangen overstijgt. Die visie ontbreekt en het is de verdienste van ARGUS om een neutraal forum te bieden aan alle betrokken groepen die soms te weinig weet hebben van elkaars visie en activiteiten: consumenten, netbeheerders, energieproducenten, bedrijven, sociale organisaties, academici, milieugroepen,... Het ARGUS-rapport Energie voor morgen geeft de resultaten weer van deze brede consultatie van een zeventigtal experten en van een druk bijgewoond energiecongres in september vorig jaar. Het rapport wil uitdrukkelijk geen blauwdruk bieden, maar reikt een aantal prioritaire ’werven’ aan waarop overheden en alle betrokkenen kunnen inzetten om de noodzakelijke omslag (of ’transitie’) naar een duurzaam energiesysteem te realiseren. Als voorbeeld geven we de vier werven uit de analyse van het hoofdstuk over de huishoudelijke warmtevraag. Zo wordt gepleit om het Vlaams woningpark grondig te renoveren, wat een volgehouden inspanning op lange termijn vergt. Veruit het grootste potentieel in vermindering van het energieverbruik ligt in de warmtevraag van de huishoudens. Europa en Vlaanderen voeren een actief beleid inzake nieuwbouw, maar daarnaast zal een grondige renovatie van het bestaande woningpark nodig zijn. Voor veel woningen biedt alleen totaalrenovatie nog een uitweg, voor andere woningen zal afbraak en nieuwbouw de betere oplossing zijn. De tweede werf is het stimuleren van nieuwe vormen van financiering. Niet elk gezin heeft op het ogenblik dat de investering moet gebeuren voldoende middelen om die te realiseren. Er is dus nood aan investeerders die de initiële kosten op zich nemen en ze, mits voldoende rendement, gespreid in de tijd terugverdienen. Het ontwikkelen van een doordacht beleid inzake energiearmoede is de derde werf. Bij ongewijzigd beleid zullen de zwakkeren in de samenleving verhoudingsgewijs de zwaarste energiefacturen torsen. Er moet onder andere ingezet worden op een grote inhaalbeweging in de sociale woningbouw, waarbij volgens de strengste energienorm moet gebouwd worden. Werf vier wil inzetten op een intelligent beleid inzake warmtenetten, waarbij bijvoorbeeld nieuwbouwwijken één grote ’centrale’ verwarming krijgen (op basis van gas, biomassa of restwarmte van de industrie) en er sowieso winst wordt gemaakt door het vervangen van alle individuele stookinstallaties. Ivo Aerts – energieconsulent  Energie voor morgen. Krijtlijnen voor een duurzaam energiesysteem, 2014, Lannoo Campus, 19,99 euro 23/09/2014 11:10:54