Pad voor nieuwe sociale woningbouw naar bijna

VLAAMS ACTIEPLAN BIJNA-ENERGIENEUTRALE GEBOUWEN
== IMPLEMENTATIE ACTIES ==
21
PAD VOOR NIEUWE SOCIALE WONINGBOUW NAAR BIJNA-ENERGIENEUTRAAL
Pijler
V.
Subthema
Trekker-coördinator
Laatste wijziging
LANGETERMIJNPAD E-PEIL
VMSW
18/03/2014
ENERGIEBELEID
Partners & stakeholders
Sociale huisvestingsmaatschappijen
Belang van deze actie
De sociale huisvestingssector is een belangrijke bouwheer in Vlaanderen. De sociale huisvestingsmaatschappijen
(SHM’s) hebben een belangrijke maatschappelijke taak in het aanbieden van energie-efficiënte woningen. De
energiekosten kunnen bij sociale huurders een groot aandeel uitmaken van de totale woonlast. Het beperken van
de energiekosten door energiezuinige sociale woningen ter beschikking te stellen, heeft bijgevolg een grote
weerslag op de leefsituatie van kansarmen.
Anderzijds moet het bouwen van sociale woningen betaalbaar blijven. Met de beperkte beschikbare budgetten
moeten verschillende beleidsdoelstellingen verzoend worden: voldoende sociale woningen aanbieden, het
bestaande patrimonium renoveren en energiezuinige nieuwbouw realiseren.
De sector is lang een voorloper geweest op het gebied van energiezuinig en kwalitatief bouwen. De steeds
strengere wettelijke eisen wegen echter op de bouwbudgetten. Als de sociale woningbouw haar voorbeeldfunctie
wil behouden, moeten de SHM’s ondersteund worden met aangepaste ontwerprichtlijnen en voldoende financiëleen beleidsmiddelen.
De rol van de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) is ‘Sociaal wonen mogelijk maken’. Het is de
schakel tussen het beleid en de uitvoering.
Plan van aanpak
Om uitspraken te doen over de energetische staat van het nieuwe en bestaande patrimonium is het essentieel om
correcte data te bezitten. Met de energieprestatiedatabank beschikt de Vlaamse overheid over een bron aan
gegevens over de energieprestatie van gebouwen die sinds 2006 gebouwd zijn. Ook van bestaande gebouwen
waarvan reeds een EPC is opgemaakt, zit veel informatie vervat in deze databank. Deze gegevens kunnen onder
meer gebruikt worden voor het evalueren van de energetische prestaties van het nieuw gebouwde patrimonium en
voor meer gedetailleerde renovatieplanningen van de bestaande woningen. Het uitbouwen van de
energieprestatiedatabank als authentieke gegevensbron was reeds opgenomen in de beleidsnota Energie 20092014. De realisatie op korte termijn van een uitwisselingsplatform voor deze data is wenselijk.
In de C2008 (concepten voor sociale woningbouw – leidraad voor bouwheer en ontwerpers) zijn specifieke
voorschriften betreffende EPB-prestaties opgenomen voor sociale nieuwbouwwoningen. Bij publicatie in 2008
werden strengere eisen gesteld dan de wettelijke eisen. Met de aanscherping van de EPB-eisen in 2014 is een
update van het hoofdstuk EPB noodzakelijk.
Deze update biedt ook de mogelijkheid om nieuwe richtlijnen en maatregelenpakketten aan te reiken om de weg
naar BEN-woningen te openen. De optimale maatregelen zullen bestudeerd worden in case-studies die zich
toespitsen op woningtypes binnen sociale woningbouw. Ook reeds gerealiseerde bijna-energieneutrale, laagenergie
en passieve sociale woningen zullen hierbij geëvalueerd worden.
De betaalbaarheid en kostprijs mag niet uit het oog worden verloren. De initiële meerkost voor de realisatie van
BEN-woningen ligt boven de huidige kostprijsnormen. Kostenoptimale studies met betrekking tot de
energieprestaties zijn niet altijd geldig omwille van de specifieke financiële structuren in de sector. De besparing op
de energiekosten door het energiezuiniger bouwen kan momenteel niet doorgerekend worden in de huurprijzen.
In 2013 werd het nieuwe financieringssysteem FS3 ingevoerd. Hierin werd een tegemoetkoming voorzien voor de
hogere kostprijs van energiezuinige woningen. Deze verhoging is momenteel geplafonneerd.
Implementatie Vlaams actieplan BEN-gebouwen
1
Naarmate de eisen scherper gesteld worden kan het noodzakelijk zijn de tegemoetkoming te verhogen. De evolutie
naar BEN-woningen speelt hierin een bepalende rol.
Ook de sociale huurprijsberekening is aan bijsturing toe. De huurprijs is momenteel niet gekoppeld aan de
bouwkost of de prestaties van de woning, maar enkel aan het inkomen, de gezinsamenstelling en de marktwaarde
van de woning. Het verschil in energiekosten voor de sociale huurder in een energieverslindende of energiezuinige
woning is, zeker in het geval van een lage huurprijs, zeer groot. Bovendien krijgen de SHM’s nauwelijks een
tegemoetkoming voor de energiebesparende investeringen die ze doen, maar die wel een grote impact hebben op
de woonlast van de huurders. Het concept van een energiecorrectie op de sociale huurprijzen wordt vooropgesteld
en dient verder uitgewerkt te worden.
Proef- en studieprojecten kunnen nieuwe inzichten of concepten bieden om tot betaalbare energiezuinige
gebouwen te komen. Met het IWT-project ‘Innovatief Aanbesteden – energieneutraal bouwen zonder meerkost’ is
het de bedoeling van enerzijds het concept van het bouwteam (ontwerper en uitvoerder) te verkennen bij 2 sociale
woningbouwprojecten en anderzijds een maximale opening te maken naar innovatie. De oproep hiervoor wordt in
2014 gelanceerd.
Theoretisch berekeningen kunnen geëvalueerd worden met praktijkmetingen. In het proefproject PASw ‘sociale
passiefwoningen’ was een monitoring van het energiegebruik en binnenklimaat voorzien. Hiervoor is echter
bijkomend budget nodig.
Voor de sociale woningbouw moet een langetermijnpad ontwikkeld worden voor de grondige energierenovatie van
het bestaande patrimonium. Een mogelijkheid kan zijn dat hiervoor premies worden gegeven op basis van het
verbeteren van het EPC, of dat voor bepaalde gebouwen waar vervangingsbouw het meest aangewezen is, een
slooppremie wordt ingesteld.
De VMSW is partner in het EU-IEE project Power House – Nearly Zero Challenge (PH-NZC). Samen met
vertegenwoordigers van de sociale huisvestingsector uit 12 andere EU-landen en met de steun van enkele
wetenschappelijke partners vormt PH-NZC een uitwisselingsplatform voor de specifieke BEN-uitdagingen voor
sociale huisvesting. http://www.powerhouseeurope.eu
Mijlpalen
Toegang tot gegevens energieprestatie sociale woningen (VEA)
Case-studies
Herwerken C2008 - Concepten voor sociale woningbouw > integratie van oa
BEN-gebouwen en energetische renovaties
Evaluatie en eventueel aanpassing tegemoetkoming financieringssysteem
FS3?
2015
2015
2015
2016?
Monitoring indicatoren
Evaluatie gerealiseerde E-peilen en bijhorende bouwkosten door analyse van data uit de energieprestatiedatabank
en bouwkostgegevens VMSW tbv bijsturing FS3
Resultaten en evaluatie proefprojecten
Publicatie C2015
Implementatie Vlaams actieplan BEN-gebouwen
2

Download Report