Werkplaats Juridische aspecten van collectieve zonnedaken

Werkplaats Fiscaal juridische aspecten
van collectieve zonnedaken
Verslag van bijeenkomst op dinsdag 15 april 2014 ten kantore van de GNMF
Contact GNMF: Maarten Visschers, 026 3523742, [email protected]
Uitgenodigde deskundigen:
Michel Chatelin, fiscaal jurist op het gebied van duurzame energie en ondernemingsrecht
(werkzaam bij Eversheds), en Jan Kiekebosch, controlemedewerker milieubelastingen bij
de Belastingdienst te Arnhem. Ook Marleen Verhoeven van Alliander neemt deel (zij
vervangt vanavond Jason Young).
Deelnemende initiatieven:
Burgerwindpark Nijmegen, Novio Volta, deA, Wageningen op zon, Stichting Zonneenergie Wageningen, Lingewaarde Energie, EBEM, Vallei Energie, Spijkerenergie,
Opgewekt Maas en Waal, Agem, Tijdvoorgroen, Rijnenijssel Energiecoöperatie,
zonneweide De Keijenberg, zonnedak Rodenburg, 11 duurzaam, Energierijk Voorst,
Berkelland Energie, Energiek Leur.
Programma
1. Inleiding: casussen met fiscaal juridische vragen
2. Werkplaats: kracht zit in het netwerk
3. Goedkeuring postcodeproject door belastingdienst
4. Presentatie Michel Chatelin: fiscaal juridische aspecten van collectieve zonnedaken
en -parken
5. Veel gestelde vragen
6. Specifieke vragen per casus
7. Afsluiting
1. Inleiding: casussen met fiscaal juridische vragen
Maarten Visschers (Servicepunt HIER opgewekt Gelderland) heet iedereen welkom bij de
werkplaats collectieve zonnedaken. Hij geeft aan dat de aftrap van deze werkplaats heeft
plaatsgevonden tijdens de CoP (Community of Practice) van 13 februari. Rogier
Coenraads van Stichting Zonne-energie Wageningen heeft toen een inleiding gehouden
over het Verlaagd Tarief voor collectieve opwekking van duurzame energie. Aan de hand
van de casus van het collectieve zonnedak op een gebouw van de Universiteit
Wageningen (Marin) zijn vragen en knelpunten geïnventariseerd. Daarbij wees Rogier
Coenraads op het belang van de provinciale investeringssubsidie (van 25% op het
geïnvesteerde vermogen) die het gemakkelijker maakt om de businesscase rond te
krijgen. De presentatie met verslag van de bijeenkomst staan op
www.energiecooperatiesgelderland.nl. Vandaag wordt ingegaan op de fiscaal juridische
vraagstukken.
Het programma is als volgt. Fiscaal jurist Michel Chatelin zal een inleiding over de
Regeling Verlaagd Tarief geven. Vervolgens zal hij de fiscaal juridische vragen over de
casussen die door de deelnemende Gelderse lokale duurzame energie-initiatieven
voorafgaand aan deze avond bij hem zijn ingediend, beantwoorden. Jan Kiekebosch van
de Belastingdienst zal ook vragen voor zijn rekening nemen. In totaal hebben 12 energieinitiatieven een of meerdere casussen met vragen ingediend. De aanwezige energieinitiatieven stellen zich kort voor. Een aantal initiatieven zijn met meerdere mensen
aanwezig omdat zij samen aan het project werken. De casussen met vragen zijn in één
document opgenomen zodat initiatieven casussen kunnen uitwisselen.
2. Werkplaats: kracht zit in het netwerk
Ruud Schuurs geeft de ontwikkeling van de CoP (Community of Practice) van Gelderse
energie-initiatieven vanaf het begin in 2012 tot nu aan. In het begin is er gewerkt met
plenaire bijeenkomsten over businessmodellen en marketing. In deze werkplaats gaan
we de diepte in en zijn we gericht op realisatie van projecten. Ruud Schuurs geeft aan
wat het betekent om als initiatieven in een werkplaats samen te werken. Het houdt in dat
initiatieven zelf actief aan de slag gaan met hun project en daar waar mogelijk ervaringen
uitwisselen. Het is niet de bedoeling om passief kennis uit te wisselen. De bedoeling is
om in een gezamenlijk traject projecten te ontwikkelen en op te zetten. Bottlenecks en
onduidelijkheden worden besproken en oplossingen worden gezocht Verwacht wordt dat
initiatieven met de antwoorden op hun vragen zelf weer aan de slag gaan en verder
bouwen. Van belang is om de projecten behapbaar te maken en bij de burger te brengen.
Uit de bestudering van de casussen blijkt dat er standaard-postcoderoos initiatieven bij
zijn, en daarnaast ook hele creatieve, nieuwe initiatieven. Deze creativiteit heeft mogelijk
wel grenzen. Casussen worden anders te complex. Het is al vaak niet gemakkelijk om
een postcoderoos- project operationeel te krijgen. Doel is om helderheid te krijgen en de
ontwikkeling te versnellen. De werkplaats kan experts uitnodigen en zo expertise bieden.
Kennis en ervaring wordt ontsloten en beschikbaar gesteld voor anderen. Daarbij zijn er
twee doelen:
1. het verbeteren van het eigen handelen. Hiervoor blijkt het een effectieve werkwijze
te zijn.
2. het effectiever onderling delen van kennis en ervaring.
De kracht zit in het netwerk zelf. Het gaat om het ondersteunen bij het ontwikkelen van
projecten en ook om ‘halen in combinatie met brengen’. De werkvorm is een belangrijke
basis. Het gaat nu nog om het inbrengen van expertise. Vervolgens gaat het om het écht
operationeel maken van projecten.
Volgende week start ook de werkplaats ‘windenergie bottom up’.
3. Goedkeuring postcodeproject door belastingdienst
Jan Kiekebosch ([email protected]) is controlemedewerker milieubelastingen bij de Belastingdienst in Arnhem. Hij keurt de collectieve opwekkingsprojecten en geeft uiteindelijk de beschikking af. Hij doet dat voor heel Nederland. Tot nu
toe zijn er zes postcoderoosprojecten ingediend en allemaal afgekeurd. Reden voor
afkeuring was steeds dat er teveel ondernemers (meer dan 5% BTW-plichtige
ondernemers) aan het project deelnemen. Het particuliere karakter van het project wordt
beoordeeld. De zeggenschap moet gelijk verdeeld zijn. Het mag niet zijn dat slechts een
beperkt aantal mensen het voor het zeggen heeft. Nota, rekening en adres (postcode)
dienen bij dezelfde persoon te liggen. Als de partner van een ZZP`er deelneemt, dienen
nota, rekening etc ook op naam van de partner te staan. Op de website van HIER
opgewekt staat hierover alle informatie (zie kennisdossier Verlaagd Tarief en verslagen
van de Kennissessies). Alle kennis en informatie staat op het web.
4. Fiscaal juridische aspecten van collectieve zonnedaken en -parken
Michel Chatelin ([email protected]) gaat in op de volgende aspecten van de
regeling Verlaagd Tarief (zie voor verdieping zijn presentatie):
Mogelijkheden van zon
Mogelijkheden zijn: op eigen dak met eigen panelen, op eigen dak met gehuurde
panelen, op andermans dak.
Verlaagd tarief bij collectieve opwek
De regeling bestaat uit een korting - voor leden van een coöperatie of VvE - van 7.5
eurocent excl BTW ( 9 eurocent incl BTW) per kWh (tot 10.000 kWh) over het
toegewezen deel van hun elektriciteitsverbruik.
De onderdelen betreffen een coöperatie of VvE, een productie-installatie voor duurzame
energie en leden die in de nabijheid wonen (postcoderoos).
Fysieke stromen (zie flowschema)
De collectief opgewekte duurzame energie wordt afgenomen door één energiebedrijf. De
energiebedrijven van de afzonderlijke leden leveren duurzame energie aan de leden. Dit
hoeft niet percé hetzelfde energiebedrijf te zijn; de leden hoeven niet percé lid te zijn van
dezelfde energieleverancier. Eén energieleverancier maakt het wel overzichtelijker en
gemakkelijker. Het energiebedrijf waaraan de duurzame energie wordt verkocht en het
energiebedrijf waarvan door de leden duurzame energie wordt ingekocht, hoeven niet
hetzelfde te zijn.
Geldstromen (zie flowschema)
Het energiebedrijf die de stroom afneemt, betaalt de zgn kale stroomprijs aan de
coöperatie (x eurocent per kWh). Het energiebedrijf van elk lid geeft een belastingkorting
van 9 eurocent per kWh (tot een maximum van 10.000 kWh/ jaar). De korting op de
energiebelasting wordt gegeven over het toegewezen deel van het electriciteitsverbruik
per lid. De korting wordt gegeven op de eindfactuur.
De afnameprijs voor stroom door een lid bestaat uit een vast deel van 16 eurocent per
kWh (energiebelasting, transportkosten, BTW) en een variabel deel (y eurocent per
kWh). Vast en variabel deel bedragen samen ca 23 eurocent per kWh. Energiebedrijven
zijn niet verplicht om mee te werken en deel te nemen. Een aantal energiebedrijven
wachten nog af. De kale stroomprijs x en het variabele deel y worden door de coöperatie
uit onderhandeld met de energiebedrijven.
De coöperatie betaalt belasting en vennootschapsbelasting aan de belastingdienst.
De leden betalen mee aan de investering. De leden kunnen geen panelen kopen, wel
certificaten of een aandeel in de stroom. De coöperatie of VvE koopt de panelen.
GVO`s worden gemeld bij Certiq. GVO`s zijn vrij verhandelbaar.
De coöperatie betaalt het aansluittarief aan de netbeheerder.
Documenten
Benodigde documenten zijn statuten, ledenovereenkomst, aanwijzing belastingdienst (de
belastingdienst wijst de coöperatie officieel aan), verklaring coöperatie, ledenverklaring,
samenwerkingsovereenkomst, PPA (power purchase agreement; groencertificaten).
HIER opgewekt heeft voorbeelden van statuten, ledenovereenkomst en ledenverklaring
op haar website staan.
Vereisten aan de coöperatie of VvE
De coöperatie of VvE bestaat uitsluitend uit natuurlijke personen. Ondernemers
(behoudens uitzondering, maximaal 5% belastingondernemers) zijn niet toegestaan.
Ondernemers of rechtspersonen mogen geen lid zijn. De productie-installatie moet
juridisch en economisch eigendom van de coöperatie of VvE zijn. De aanwijzing van de
Belastingdienst is noodzakelijk voor de coöperatie. Deze is vereist.
Vereisten aan de productie-installatie
Het dient te gaan om hernieuwbare energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie,
waterkracht of biogas. Garanties van oorsprong (GVO`s) zijn nodig om aan te tonen dat
het om duurzame energie gaat. De GVO`s zijn vrij verhandelbaar.
Het recht op belastingkorting is beperkt tot de nettolevering op de aansluiting van de
productie-installatie. De consequentie daarvan is dat er een (nieuwe) aansluiting nodig is
bij de plaatsing van de opwekkingsinstallatie op het dak van een andere eigenaar. De
uitvoeringspraktijk komt neer op een extra (tweede) aansluiting. Men moet de levering
apart kunnen meten. Voorkomen dient te worden dat terugleveren en salderen door
elkaar wordt gehaald. Het eigendom van de tweede aansluiting ligt bij de coöperatie.
Over de tweede aansluiting is wel nog een discussie gaande. Een tweede aansluiting is
ook een behoorlijke investering. Bij de businesscase van het zonnedak op het gebouw
van Marin te Wageningen bedroeg de tweede netaansluiting 8% van de totale
investeringskosten (ca 20.000 euro op een investering van ca 250.000 euro voor een
installatie van 200.000 Wpiek). De aansluitkosten zijn te berekenen op basis van
kentallen op de website van Alliander.
Rijksubsidie is niet mogelijk. Provinciale subsidie zoals de 25% investeringssubsidie van
de provincie Gelderland, is wel mogelijk. Bestaande installaties zijn toegestaan. Er
bestaat een risico dat de installatie wordt aangemerkt als apart WOZ object.
Vereisten aan de leden
De leden mogen alleen natuurlijke personen betreffen. De woning dient binnen de
postcoderoos te liggen. De woning dient hoofdzakelijk als woning gebruikt te worden
(minimaal 70% privé functie).
Postcoderoos
Bepalend voor de ligging van de installatie is het punt van de aansluiting op het openbare
net. Dit punt is voldoende. De Postwet 2009 is hierbij van belang (universele
postaanbieder PostNL). Het postcodesysteem daarvan is het geldende systeem. Cendris
werkt op dit moment aan een viewer om dit plaatje te maken. Postcodes en daarmee de
postcoderoos kan elk jaar veranderen. Het moment van afgifte is bepalend en geldt. Voor
een nieuwe kaart moet een nieuwe beschikking (aanwijzing) worden aangevraagd.
Vereisten aan de ondernemersleden
Ondernemersleden zijn toegestaan mits:
○ het geen leverancier, producent, handelaar van elektriciteit of netbeheerder betreft;
○ leden niet in groepsverband daarmee verbonden zijn;
○ het geen corporatie of exploitant van onroerend goed betreft;
○ het aantal BTW-plichtigen - zoals ZZP`ers of leden met eigen zonnepanelen - in
totaal niet meer dan 5% qua deelname betreft. Nederland telt 1.5 miljoen ZZP'ers.
Of naar het oordeel van de inspecteur: de coöperatie blijft van en voor particulieren.
5. Veel gestelde vragen
Zijn meerdere installaties per coöperatie mogelijk?
Ja, maar per productie-installatie dient er een eigen postcoderoos te zijn en daarmee een
eigen deel van de leden, die daaruit korting kunnen krijgen. Per postcoderoos dienen
aparte beschikkingsaanvragen binnen dezelfde coöperatie te worden aangevraagd.
Indien de productie-installaties in hetzelfde postcodegebied met dezelfde hernieuwbare
energiebron liggen: mogelijk één postcoderoos.
Welke financieringsconstructies zijn toegestaan?
○ Financial lease is nu beperkt toegestaan.
○ Operational lease is niet toegestaan.
○ Financiering via een (bank)lening is wel toegestaan.
○ Combinatie met (eerdere) rijkssteun is niet toegestaan,
○ Combinatie met provinciale of gemeentelijke steun is wel toegestaan.
Kunnen bestaande coöperaties ook gebruik maken van de regeling?
Ja, mits zij voldoen aan de voorwaarden. Dus niet, als er bedrijven lid zijn.
Als de statuten bedrijfslidmaatschap toestaan, maar er geen bedrijfsleden zijn is het wel
toegestaan.
Is één leverancier voor alle leden vereist?
Nee, dat is de vrijheid van de coöperatie om in onderhandeling met de energieleverancier
voor de productieafname dit aspect mee te nemen voor de prijsafspraken.
Zijn de administratiekosten, die energiebedrijven in rekening mogen brengen
gemaximeerd?
Nee, dat blijft een marktoverweging van de bedrijven.
Betaalt de coöperatie de kosten voor een nieuwe aansluiting?
Ja, en de netbedrijven zijn nog in overleg om naar de hoogte te kijken voor bepaalde
tarieven.
Wordt de regeling na 4 jaar opgeheven?
Nee, het is een wetswijziging die tot een volgende wetswijziging van kracht blijft.
Bij eventuele wijziging is een passende overgangsregeling voor bestaande gevallen
toegezegd.
Bestaande coöperaties en betreffende personen krijgen maximaal 10 jaar zekerheid bij
aanwijzing. Komt er twee jaar na de toekenning van de aanwijzing een nieuw lid bij, dan
krijgt het nieuwe lid 8 jaar zekerheid. Bij de ingangsdatum zijn de dan geldende
voorwaarden van toepassing.
Formulier Aanvraag ‘Aanwijzing voor het verlaagde tarief energiebelasting voor lokaal
duurzaam opgewekte elektriciteit’
Dit staat op de website van de Belastingdienst, bij het onderwerp Verlaagd Tarief.
Nadere informatie
Saldering en zelflevering: http://www.agentschapnl.nl/onderwerpen/duurzaamondernemen/duurzame-energie-opwekken/duurzame-energie/saldering-en-zelflevering
Verlaagd tarief: http://www.hieropgewekt.nl/dossiers/750/verlaagd-tarief
Aanvraagformulier:
www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/themaoverstijgend/programmas_e
n_formulieren/aanvraag_aanwijzing_voor_het_verlaagde_tarief_energiebelasting_voor_l
okaal_duurzaam_opgewekte_elekticiteit
6. Specifieke vragen per casus
De aanwezige LDE worden in de gelegenheid gesteld nog specifieke vragen over hun
casus aan de deskundigen te stellen. Michel Chatelin heeft in het document ‘Casussen
en vragen’ in rode letters – in het kort - zijn antwoorden bij de vragen van elke casus
geplaatst. Dit document wordt als bijlage bij het verslag meegestuurd. De casussen 1 t/m
7 worden met de deelnemers besproken. De antwoorden van de vragen over de laatste
viif casussen (8 t/m 12) worden nagestuurd.
Wind meets Sun (zonneweide Nijmegen)
Het gaat om twee installaties van één coöperatie. Van belang is welke fiscaliteit je wilt
gebruiken.
Dit project wil voor de aansluiting van de zonneweide op het net de aansluiting van het
burgerwindpark gebruiken. Dat scheelt de kosten van een nieuwe aansluiting. Dit voorstel
is ter besluitvorming bij het ministerie neergelegd.
Lingewaard Energie (drijvend zonnepark)
Jan Kiekebosch stelt dat drijvende panelen gezien kunnen worden als een soort
drijvende woningen. Deze hebben een aansluiting op de wal. Dat wordt gezien als opstal.
Gemeente Roermond heeft daar ervaring mee.
Spijkerenergie: zonnedak bij VvE
De verkoper van ‘Herman de stroomverdeler’ stelt dat de stroomverdeler is getoetst en is
goedgekeurd. Dat moet echter worden aangetoond met een document. Er is echter nooit
een schriftelijke bevestiging overlegd. Herman de stroomverdeler wordt vooralsnog
gezien als twijfelgeval. Bewijsmateriaal dient nog aan de belastingdienst te worden
voorgelegd. De Belastingdienst kent Herman de stroomverdeler maar zegt absoluut niets
toe.
Greenchoice wil de korting op de energiebelasting doorsluizen aan de coöperatie. De
coöperatie kan dan de korting gebruiken voor investeringen in een buurthuis bijvoorbeeld.
7. Afsluiting
Michel Chatelin wordt bedankt voor zijn presentatie en beantwoording van de vele en
diverse vragen. Ook Jan Kiekebosch wordt bedankt voor zijn toelichtingen en
antwoorden.
De volgende werkplaatsen op maandagavond 19 mei en dinsdagavond 24 juni gaan over
businesscases. Een aantal redelijk ver uitgewerkte en doorgerekende businesscases van
Gelderse LDE worden dan voorgelegd aan deskundigen. De casussen moeten ook goed
kopieerbaar zijn. Nader bericht volgt.

Download Report