gebouwen, machines productiefactor kapitaal = constant korte periode arbeid inzet? kapitaal door kosten arbeid vervangen door kapitaal bepaald stijgende loonkosten? ook kapitaal aanpassen lange periode korte GTK-curven minima U-vormige curve dalend THEMA 1.2 OPTIMALE BEDRIJFSGROOTTE EN PRODUCTIEFACTOREN IN DE LANGE PERIODE SCHAALOPBRENGSTEN op lange termijn vermogen aantrekken schaalvoordelen reactie? moeilijk beheer communicatielijnen te lang >> inkrimpen of opsplitsen kapitaal afnemende evenredige toename < evenredig > evenredig 4 korte termijn gemiddelde ... lange termijn gemiddelde ... SCHAAL golvend van ene naar andere korte termijncurve enveloppecurve omvat GTK-curves planningcurve motivatie arbeiders daalt omvang organisatie schaalopbrengsten onveranderd, bv. beide met 50% omhoog arbeid verhouding toenemende lagere reclame- en distributiekosten / eenheid monotoon werk uitbreiding productiecapaciteit constante arbeidsverdeling onderzoek en ontwikkeling uitbreiden of inkrimpen > stijgend betere voorw productiecapaciteit toename van de schaal steeds lager daarna hoger KORTE EN LANGE PERIODE COMBINATIE VAN PRODUCTIEFACTOREN + of - arbeiders productie veranderen technisch bedrijfsoptimum schaalnadelen KOSTENCURVES minimaal efficiënte schaal korte termijn productieomvang met minimale kostprijs minimumpunt lange termijn gemiddelde ... optimale ondernemingsgrootte standpunt kosten productieomvang die bij dat punt hoort laagste kostprijs