Zijn Zwarte Piet en Pippi Langkous racistisch? De

Zijn Zwarte Piet en Pippi Langkous
racistisch? De enkeling bepaalt
Beleidsmakers zijn bang om voor conservatief te worden versleten. De dictatuur van
de minderheid speelt daarin een belangrijke rol, meent Sebastien Valkenberg.
ltijd weer die waarschuwingen voor de dictatuur van de
meerderheid. Ze duiken ook
op in de voortdurende discussie over Zwarte Piet. Moet het
hulpje van Sinterklaas een facelift krijgen of niet?
Recent onderzoek heeft uitgewezen dat 96
procent van de Nederlanders blij is met de
status quo (Telegraaf, 28 augustus 2014).
Maar naar hen hoef je niet te luisteren. Democratie, heet het dan, is immers iets anders
dan de meeste stemmen gelden.
Deze uitspraak – of is het een bezweringsformule? – staat haaks op de werkwijze van
het parlement. Een Kamerlid dat een wet indient, heeft tenminste 76 voorstemmers nodig. Het is waar dat sommige zaken zich onttrekken aan deze logica. De vrijheid van meningsuiting bijvoorbeeld, is zo wezenlijk dat
zij tot grondrecht is verheven. Zelfs als de
helft van de stemmers plus één haar wil afschaffen, gaat dat niet. Op die manier worden burgers beschermd tegen een grillige
overheid. Maar zo lang er geen grondrechten in het geding zijn, geldt wel degelijk dat
de meerderheid beslist.
Dat wil zeggen: in theorie. Verschillende
voorbeelden laten zien dat die eerder genoemde 96 procent hun wil helemaal niet
voorschrijven. Zo haalde speelgoedfabrikant
Fisher-Price onlangs een ‘foute’ Sinterklaasset uit het assortiment. En herschreef Paul
Passchier Sinterklaasliedjes, in samenwerking met het ministerie van Sociale Zaken en
de burgemeester van Gouda, waar dit jaar de
intocht plaatsvindt.
Hoe ziet zo’n liedtekst er na goedkeuring
van de censor uit? Fout was: ‘Zijn knecht
staat te lachen en roept ons reeds toe, wie
zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe.’
Goed is: ‘Kijk, Piet staat te lachen en roept
naar de kant: „Ik heb genoeg lekkers voor
heel Nederland!”’.
Is er al sprake van een dictatuur, dan is het
de dictatuur van de minderheid. De gekuiste
A
Zwarte Piet is namelijk geen incident, maar
maakt deel uit van een bredere ontwikkeling. Een enkeling is tegenwoordig in staat
culturele iconen op de knieën te dwingen niet alleen hier, maar ook elders.
Neem de Britse schrijver Roald Dahl, geestelijk vader van klassiekers als Matilda en De
GVR. Tot voor kort was zijn werk verkrijgbaar bij Aldi in Australië. Dat wil zeggen: totdat enkele militante feministen zich bij de
supermarkt beklaagden. Die waren in één
van zijn boeken het woordje ‘slet’ tegengekomen. Prompt verdween de titel in kwestie
uit het assortiment.
Aanschouw de macht van de minderheid.
Misleidend is dan ook de toelichting van een
woordvoerder van de supermarkt (Guardian, 28 augustus 2014): ‘Aldi Australië wil al
onze klanten graag duidelijk maken dat we
de zorgen van de gemeenschap serieus nemen.’ Het is precies omgekeerd: de gemeenschap is hier de grote verliezer. Voor haar is
Dahl niet meer verkrijgbaar. Vanwaar dan
toch die knieval?
In het Aldi-voorbeeld wordt duidelijk hoe
sterk is de hefboom van de gekrenkte enkeling. Van de macht van het getal kan geen
sprake zijn. En de praktijk leert dat het is helemaal niet nodig om met velen te zijn. Maak
gewoon handig gebruik van de vrees die
leeft bij beleidsmakers om voor conservatief
of reactionair te worden versleten. Het
maakt overigens niet uit of ze bij een bedrijf
of voor de overheid werken. Aldi zag de bui
al hangen: de supermarktketen was bang te
worden uitgemaakt voor vrouwenhater.
en ander, Zweeds bedrijf haalde onlangs ‘racistische’ Pippi Langkousgordijnen uit het assortiment. Pippi
was weer een icoon dat zich niet gedroeg volgens de politiek correcte mores,
want wat deed ze? Ze stond afgebeeld op de
raambekleding terwijl ze zich koelte liet toewuiven door twee kinderen – twee donkere
kinderen welteverstaan.
Ene Emmilie Abrahamsson kwam in actie. Op Facebook schreef ze: ‘Het is afschuwelijk. Het is ziek en onbegrijpelijk! Begrijpen jullie wat dit beeld illustreert? Als moeder van een afro-Zweeds kind vraag ik me af
hoe jullie de moed hebben een gordijn te
verkopen waar bruine kindjes als slavinnen
van Pippi afgebeeld worden?’
De media doken er bovenop, waarna er
voor de fabrikant geen houden meer aan
was. De gordijnen gingen uit de verkoop en
er volgden excuses.
Het is wachten op het volgende slachtoffer van de dictatuur van de minderheid. Er
zijn zat gevallen die in aanmerking komen
voor een lesje in fatsoen. Wat te denken van
Friedrich Nietzsche? Veel politiek incorrecter dan de filosoof met de hamer kom je het
niet snel tegen. Misogyn, socialismehater,
anti-religieus, protonazi. Voor wat is hij eigenlijk niet uitgemaakt? Wanneer gaat hij in
de ban?
Maar wacht even, deze vraag hoeven we
ons niet meer te stellen. Nietzsche is namelijk eerder dit jaar al onschadelijk gemaakt.
Studenten aan het University College London hadden zich verenigd in de Nietzsche
Club, een soort debatgroepje.
De Britse editie van de Huffington Post (3
juni 2014) reconstrueerde hoe dit het fascisme-alarm deed afgaan. Een student vond
dat een club, waarvan de naamgever er zulke foute denkbeelden op nahield, van de
campus moest worden verbannen. Met succes, want de studentenvakbond stemde in
met het voorstel.
De hefboom van de verontruste enkeling
had zijn werk weer gedaan.
E
Seb astien V alkenb erg is filosoof en
schrijver.

Download Report