Decubitus preventie - Strokenetwerk Midden

Decubitus preventie
Protocol
Protocol
Onderwerp
Decubituspreventie​
Voor behandeling van decubitus, zie protocol Decubitus behandeling
Omschrijving
Definitie van decubitus
“Decubitus is een gelokaliseerde beschadiging van de huid en/of onderliggend weefsel, meestal ter
hoogte van een botuitsteeksel, als gevolg van druk of druk in samenhang met schuifkracht” (V&VN,
2011).
Daarnaast kunnen er decubituswonden (of drukletsel) ontstaan ten gevolge van druk door (medische)
hulpmiddelen. Bijvoorbeeld wonden op de neusbrug door zuurstofkapje, wond in de neus door
maagsonde etc. Deze wonden zullen niet genezen als de druk niet wordt weggehaald.
Weefseltolerantie is het vermogen van de huid en aanliggende structuren om de effecten van druk te
weerstaan, ofwel de mate waarin het weefsel er als polstering in slaagt de druk evenredig op te vangen
en te verdelen, en de druk overdraagt van de huid naar het onderliggende skelet. Weefseltolerantie
wordt beïnvloed door zowel intrinsieke als extrinsieke factoren.
Intrinsieke factoren:
•Weefselperfusie en oxygenatie - weefselschade ontstaat als cellen geen zuurstof en nutriënten ontvangen
gecombineerd met een inadequate afvoer(en opstapeling) van metabole afbraakproducten gedurende
een bepaalde periode.
Extrinsieke factoren:
Vocht verweekt de gezonde huid waardoor erosie van de opperhuid ontstaat. Onder andere transpiratie,
urine, ontlasting en lekkage vanwondvocht en fistels kunnen een bron van verweking zijn.
Drukkrachten worden loodrecht op het weefsel (de huid) uitgeoefend. De druk wordt met een factor 3 tot
5 groter in het weefsel ter hoogte van hetbeenderig uitsteeksel (bijv. hielen, zitbeenderen, staartbeen).
Lage drukken op de huid van 23 tot 32 mm Hg (32 mm Hg is de druk van de arteriolen)kunnen de
normale huiddoorbloeding verstoren. Dit zorgt voor een belemmering van de aanvoer van zuurstof en
nutriënten en leidt tot eenopstapeling van schadelijke metabole afvalproducten. Liggend ontstaan er
drukken van 150 mm Hg op een standaard ziekenhuismatras.
Zittend ontstaan er drukken van 300 mm Hg op de zitbeenderen.
Schuifkracht is een mechanische kracht van parallelle druk, waarbij occlusie ontstaat ten gevolge van de
parallelle verplaatsing van weefsel. Bottenverschuiven langs subcutaan weefsel terwijl de epidermis en
de dermis op dezelfde plaats op het contactoppervlak blijven rusten. De buitenstelagen van de huid
(epidermis en dermis) blijven staan terwijl de fascie met de botten verschuiven en waardoor de
huiddoorbloeding afneemt en totweefselversterf kan leiden. Schuifkrachten vormen een significant
risico op het ontstaan van decubitus.
Frictie is een mechanische kracht die ontstaat als twee oppervlakten over elkaar wrijven. Hierdoor
ontstaat weerstand tussen de huid en decontactlaag. Dit type (oppervlakkige) wonden wordt vaker op
de hielen en ellebogen gezien ten gevolgen van het afzetten in bed.
Bevoegdheid
Preventie: Iedereen ​
Doel
Decubitus /drukletsel voorkomen, voorkomen dat drukletsel zich uitbreidt.
Voor de behandeling van decubituswonden: zie protocol Decubitus behandeling
Indicaties
•immobiliteit
•verminderde activiteit
•sensibiliteitstoornissen
•decubitus in voorgeschiedenis
Factoren die van invloed zijn op het risico van decubitus:
Een verminderde sensibiliteit door bijv. neurologische uitval (dwarslaesie, hemiparese, neuropathie) of
pijnbestrijding (epiduraal of spinaal), het gebruik van vasoactieve medicatie (bijv. inotropica, βblokkers) of corticosteroïden, operatieduur, algehele conditie van de zorgontvanger (leeftijd, gewicht,
voedingstoestand) en het (on)vermogen van de patiënt om zelf van positie te verwisselen.
Factoren die het risico op de ontwikkeling van decubitus vergroten:
De conditie van de huid, inclusief een droge huid, erytheem en andere veranderingen van de intacte
huid. Bij patiënten met een beperking in de mobiliteit is het, voor het activeren, mobiliseren,
doorbewegen van ledematen en optimaliseren van de algemene conditie, raadzaam de fysiotherapie in
te schakelen.
Contra-indicaties
Geen
​
Complicaties
Decubitusletsel
Discomfort
Pijn
Cellulitis Osteomyelitis Sepsis
Voorbereiding
Zorg ervoor dat de patiënt goed wordt ingelicht en geïnformeerd. Geef de folder ‘Patiëntinformatie
Decubitus’. Zorg voor adequate drukontlasting, de druk is immers de belangrijkste veroorzaker van
het ontstaan van de wond. Meet de pijn, registreer dit in EZIS. Zorg voor adequate pijnstilling.
Werkwijze
Kik hier voor de werkwijze
​
Nazorg
Zorg dat de patient de bel bij handen heeft. Leg de patiënt bij wisseligging in een comfortabele
houding.
Vraag na bij de patiënt hoe hij/zij de handeling ervaren heeft.
Evalueer het effect van de preventieve maatregelen door middel van observatie. De niet-wegdrukbare
roodheid is de belangrijkste indicator voor onvoldoende drukreductie. Intensiveer dan de wisselhouding
of schaal op met het bed/zitondersteuning.
Materialen Zie bijlage 1 en bijlage 4 (kijk onder "Werkwijze". Voor zitkussens, bijvoorbeeld Repose of
ROHO-kussen. Informeer bij de ergotherapie.​
Verslaglegging
Noteer in EZIS : Algemeen welbevinden van de patiënt ( psyche, pijn, voedingstoestand, mobiliteit).
Locatie en categorie decubitus, behandeling, genezingsproces en overige bijzonderheden.
Bronvermelding
Defloor T. Drukreductie en wisselhouding in de preventie van decubitus. Universiteit Gent, 2000.
V&VN, Landelijke multidisciplinaire richtlijn Decubitus preventie en behandeling. Utrecht, november
2011.
http://www.venvn.nl/LinkClick.aspx?fileticket=8TrtENI2ZjE%3D&tabid=1852
IGZ, Basisset kwaliteitsindicatoren ziekenhuizen 2012. Geraadpleegd op 17-07-2012.
Cooper P., Best Practice Statement: Care of the Older Person’s Skin. Wounds,UK. 2006.
Royal College of Nursing. The management of pressure ulcers in primary and secondary care. A
Clinical Practice Guideline. September, 2005.
Handboek Wondzorg, Werkgroep Wit/Gele Kruis, 2e herziene druk (2009)
LINKS:
http://www.decubitus.be/richtlijnen/nl/index.htm
http://www.epuap.org
http://www.wcs.nl/
http://www.venvn.nl/LinkClick.aspx?fileticket=t5byoKAcPdo%3D&tabid=1852 (V&VN folder decubitus)
http://www.huidziekten.nl (overzicht wondverbandmaterialen)
http://www.wondbedekkers.nl/
http://www.rocm.nl/anti-decubituszorg/hielbescherming/
http://www.rebacare.nl/downloads/Productblad.Rebacare.VS.6.pdf
http://www.msh.be/nl/producten/hielbeschermers
Kenmerken
Documentkenmerken Totstandkoming en goedkeuring
DocID
UMCU-16-57
Auteur(s)
Bie, D. de
Versie
5.0
Medebeoordelaars
Bie, D. de
Gewijzigd
18-9-2014 10:01
Eindverantwoordelijke
Haasnoot-Hazenkamp, H.
Datum autorisatie
11-11-2013
Beheerder
Klomp, F.W.J.
Revisiedatum
7-11-2015
Organisatiekenmerken
Documententype
UMC breed verpleegkundig
protocol
Evidence based /
consensus / best practice
Evidence based
Verantwoordelijk organisatieonderdeel
Heelkundige Specialismen
Doelgroep
Hart en Longen; Heelkundige Specialismen; Hersenen; Interne
Geneeskunde en Dermatologie; Kinderen; Vitale Functies; RvE
Oncologie
Trefwoorden
decubitus gradatie; decubitus
preventie; decubitusscorelijst
Verwijzingen
Gerelateerde protocollen
Gerelateerde werkinstructies
Protocol
Werkinstructie
Bijlagen
Overige Links
Beheer
Verwijzingen naar dit document vanuit
Er zijn geen resultaten gevonden.
22-10-2014
Valid for 24 hours