Lees meer (PDF, 1.52 MB)

MILIEU
De vermaarde chimpanseekenner Jane Goodall blijft
zich, ook op haar 80ste, onvermoeibaar inzetten
voor een betere wereld waar natuur en ontwikkeling
harmonisch samengaan.
CHRIS SIMOENS
J
ane Goodall begon haar
loopbaan als gepassioneerd
onderzoeker van chimpansees. Maar in de jaren 80 werd
ze tevens fervent pleitbezorger voor
natuurbehoud. De fenomenale ontbossing in Afrika bedreigde immers
haar geliefde chimpansees.
Te veel mensen
‘Begin ’90 vloog ik over het Gombe-reservaat waar ik mijn chimpansees bestudeerde. Ik stelde vast
dat het een prachtige groene oase
was omringd door kale heuvels. Er
woonden gewoon te veel mensen
die in hun levensonderhoud moesten
voorzien!’, vertelt Goodall. Onder
meer omdat de regio waar ze werkte
– Kigoma in Tanzania – overspoeld
werd door vluchtelingen uit DR
Congo en Burundi. Ze begreep dat
natuurbehoud geen kans maakt als
de armoede van de mensen niet
wordt aangepakt. Met steun van de
EU en de lokale besturen begon ze
haar eerste project.
‘We vielen niet als een troep blanken
de dorpen binnen om voorgekauwde
oplossingen aan te bieden. Neen, we
24 JULI-AUGUSTUS-SEPTEMBER 2014 I
vroegen lokale Tanzanianen om in
de dorpen te peilen naar de noden.
Dat bleek te zijn: meer voedsel kweken, gezondheid en onderwijs.’ Toen
Goodall via het project geleidelijk
het vertrouwen won van de mensen,
legde ze zich ook toe op een beter
beheer van het waterbekken. Ook dat
kwam de mensen ten goede, doordat
steeds meer en zuiverder water ter
beschikking kwam. ‘Vandaag zijn we
actief in 62 dorpen in 6 landen. De
mensen zijn nu echt onze partners
geworden. Ze stellen zelfs zelf voor
om een stuk land vrij te houden om
er een bos te laten groeien waarin de
chimpansees kunnen leven!’
Gemeenschap
centraal
Bij natuurbehoud zoals Goodall dat
invult, staat de omwonende gemeenschap centraal. Duurzaam gebruik
van natuurlijke hulpbronnen moet
een economisch voordeel bieden, en
meteen wordt duidelijk dat natuurbehoud een waarde heeft voor het
dagelijkse leven. ‘Mensen, dieren
en milieu vormen één geheel. Het
heeft geen zin om de natuur enkel
te bewaren in scherp afgebakende
reservaten waar men met man en
Het heeft geen
zin om de
natuur enkel
te bewaren
in scherp
afgebakende
gebieden waar
men de mensen
buitenhoudt.”
Roots&Shoots
Maar allicht het voornaamste element van Jane Goodall’s holistische
aanpak is jeugdwerking. Daarom
lanceerde ze het Roots&Shoots-programma. Jongeren – van kleuters tot
universitairen – werken er samen
aan een betere wereld. Wat in 1991
begon met 12 studenten in Tanzania,
groeide uit tot 150.000 leden in
136 landen. ‘Alle groepen komen
er op vraag van de jongeren zelf’,
benadrukt Jane Goodall. Zo zijn
in Burundi ex-kindsoldaten actief,
naast vrouwen die verkracht werden.
Door anderen te helpen hun trauma
te verwerken, lossen ze ook hun
eigen trauma op.
Het moge duidelijk zijn: Jane Goodall
is geen voorstander van de Westerse vorm van ontwikkeling. Dat
is onhoudbaar voor de planeet.
‘Afrika moet zijn eigen manier van
ontwikkeling vinden. Ik geloof niet
dat men in Afrika dezelfde ongebreidelde luxe wil als in het Westen.
Dat kan misschien even zo zijn, maar
men ontdekt algauw de kosten en de
nadelen.’ Ook als 80-jarige blijft ze
ruim 300 dagen per jaar de wereld
rondreizen. ‘Natuurlijk ben ik soms
moe. Maar zolang ik mijn bijdrage
kan leveren, heb ik geen andere
keuze dan door te gaan.’
ONLINE
www.janegoodall.org
www.janegoodall.be
Als kleine peuter al
was Jane Goodall
dol op dieren. Het
chimpanseepopje
Jubilee dat ze als
eenjarige van haar
vader kreeg, heeft
ze tot vandaag
bewaard. In 1960
vroeg de vermaarde
antropoloog dr.
Louis Leakey haar
om chimpansees
te observeren in
Tanzania. Ze groeide
uit tot kenner van
chimpansees, maar
ook tot fervent
pleitbezorger voor
natuurbehoud via
onder meer het Jane
Goodall Institute.
© DGD/A K
In mei 2014 plantte Jane Goodall een kriekelaar in de Foyer van
Molenbeek, lid van de Roots&Shoots-familie. Wil je ook deelnemen aan
het Roots&Shoots-programma? Ontdek hoe op www.janegoodall.be.
macht de mensen buiten houdt.’
De projecten zoeken steeds milieuvriendelijke oplossingen: organische mest en biopesticiden,
agroforestry, efficiëntere fornuizen
waardoor veel minder hout gekapt
moet worden. Met microkredieten
starten vooral de vrouwen een eigen
zaak op. Onderwijs voor meisjes en
vrouwenwerking zijn cruciaal. Onder
meer omdat de bevolkingsaangroei
enkel getemperd kan worden als
gezinsplanning mogelijk is. Andere
aandachtspunten zijn betere sanitaire hygiëne en medische zorg.
Waar mogelijk wordt ecotoerisme
uitgebouwd.
© Jane Goodall Institute
© JGI Belgium
Mens, dier en milieu:
EEN EN DEZELFDE ZAAK

Download Report