HR Overheid - Werk(t) in de publieke sector

u i t de pr ak ti j k
Werk(t) in de publieke sector
De publieke sector is een van de grootste werkgevers in Nederland. Jaarlijks zijn er in totaal zo’n 2,5
miljoen Nederlanders – in verschillende functies – binnen de overheid, het onderwijs, zorg & welzijn
of de cultuursector aan de slag. Al deze mensen zetten zich dagelijks in voor mensen. Daarom is het
werk in de publieke sector echt mensenwerk.
Yvonne de Jong MSc., communicatieadviseur
Mensenwerk
organisaties goed af. Toch heeft een vijfde van de
HRM’ers moeite om geschikte mensen te vinden. Gezien
de te verwachten personeelstekorten binnen de sectoren
zorg & welzijn en onderwijs kan dit in de toekomst een
probleem vormen.
Om mensenwerk tot een succes te maken, heb je mensen
nodig. Maar het vinden van de juiste medewerkers is
soms een lastige opgave. Want mensen zijn niet zo moeilijk te vinden, maar mensen die het verschil maken; dat
is een ander verhaal. Tegenwoordig moeten HRM-professionals ook nog rekening houden met allerlei ontwikkelingen; denk daarbij aan bezuinigingen, reorganisaties
en veranderende takenpakketten. Daarom valt het
opbouwen van het juiste personeelsbestand, zeker in de
publieke sector, niet altijd mee.
Baanvast
Medewerkers in de publieke sector blijken zeer ‘baanvast’ te zijn. Het is opvallend om te zien dat, met een
score van 45%, relatief weinig mensen aangeven niet
actief op zoek te zijn, maar wel openstaan voor een
nieuwe baan. Eerdere onderzoeken uitgevoerd door
TNS Nipo in de commerciële sector laten hele andere
resultaten zien: hier is het percentage dat openstaat voor
een nieuwe baan rond de 80%. Het percentage medewerkers in de publieke sector dat echt actief op zoek is naar
een nieuwe baan is met 9% helemaal laag. Over het algemeen kunnen we op basis van deze gegevens concluderen dat de doorstroom van personeel in de publieke
sector laag is en dat belemmert het vinden van geschikt
personeel.
Onderzoek
Onlangs heeft Driesen HRM onderzocht hoe het met
mensenwerk in de publieke sector is gesteld. Waarom
kiezen medewerkers voor de publieke sector? Hoe komt
vraag en aanbod van medewerkers samen? En hoe gaan
HRM’ers om met de ontwikkelingen die het mensenwerk in de publieke sector beïnvloeden? Om deze
vragen te kunnen beantwoorden is een uitgebreid onderzoek uitgevoerd in samenwerking met TNS Nipo. Naast
persoonlijke gesprekken en het raadplegen van een
groot aantal bronnen zoals het UWV, CBS en CPB
hebben zo’n 300 HRM’ers als vertegenwoordigers van
een organisatie en 500 werkenden in de publieke sector
meegewerkt aan een landelijk online onderzoek.
Doorgroeimogelijkheden en inspiratie
De werkenden die open staan voor een nieuwe baan, of
hier actief naar op zoek zijn, noemen vooral het ontbreken van doorgroeimogelijkheden (60%) als belangrijkste
reden voor een baanswitch. Ook gebrek aan inspiratie
binnen de huidige baan is voor 50% een reden om ander
werk te zoeken. Overigens concentreert de zoektocht
naar een nieuwe baan zich voornamelijk binnen de eigen
sector. Want ruim 80% van alle werkenden heeft nog
lang niet genoeg van werken in de publieke sector. Een
uitzondering hierop is de cultuursector, waar werkenden veelal actiever op zoek zijn naar een baan in een
andere sector. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de
moeilijke markt waarin de sector zich op dit moment
bevindt.
Juiste mensen vinden
HRM’ers in de publieke sector vinden dat hun organisatie niet altijd de juiste mensen in huis heeft om de organisatiedoelen te bereiken. Een derde van de ondervraagden twijfelt aan de capaciteiten van het huidige
personeelsbestand of ziet daar een tekort in. Een kleine
10% van de ondervraagden geeft zelfs aan dat zij zeker
niet de juiste mensen in dienst hebben om de doelen te
bereiken. Het is daarom aannemelijk dat een aanzienlijk
deel van de HRM’ers het personeelsbestand zou willen
aanpassen. Maar ook wanneer men tevreden is over het
huidige personeelsbestand, kunnen nieuwe medewerkers een organisatie verder helpen. Het vinden van
gekwalificeerd personeel gaat meer dan de helft van de
Tevreden aan het werk
Van alle ondervraagden heeft 72% met overtuiging voor
het werk in de publieke sector gekozen. Vooral mede-
34
medewerker met een tijdelijk contract, rechtstreeks in
dienst bij de organisatie waar hij/zij het werk verricht,
de meest voorkomende vorm van flexibele arbeid is. Wat
echter opvalt is dat andere vormen van flexibele arbeid
in bepaalde deelsectoren binnen de publieke sector een
sterke vertegenwoordiging kennen. Zo maakt driekwart
van de overheidsorganisaties gebruik van de inhuur van
externe adviseurs, terwijl dat binnen onderwijs, zorg &
welzijn en de cultuursector maar rond de 30% is. Daarnaast zien we ook dat binnen de overheid bovengemiddeld meer gebruik wordt gemaakt van uitzendmedewerkers en gedetacheerde professionals. Binnen zorg &
welzijn en de cultuursector zien we vooral een veel sterkere vertegenwoordiging van min-max contracten in
eigen dienst. Organisaties in deze sectoren richten vaak
pools op van flexibele medewerkers, die kunnen ondersteunen op ‘piek-of-ziek’ momenten.
werkers in de sectoren zorg & welzijn en onderwijs
hebben een zeer bewuste keuze gemaakt om binnen
deze sectoren te gaan werken. Deze vaak bewuste keuze
voor een baan in de publieke sector blijkt voor bijna alle
medewerkers de juiste. Maar liefst 94% van de werkenden is tevreden of meer dan tevreden over het dagelijks
werk dat ze uitoefenen. Slechts 6% is niet zo tevreden en
geen enkele ondervraagde is helemaal ontevreden. Met
de tevredenheid over de werkgever is het anders
gesteld, blijkt uit het onderzoek. In totaal is een op de
vijf ondervraagden niet zo tevreden of zelfs helemaal
niet tevreden over de huidige werkgever. Gezien de
hoge tevredenheid over het dagelijks werk, is dit een
opvallend resultaat.
Wervingsmethoden
Als organisaties in de publieke sector op zoek zijn naar
nieuw personeel, dan kiest de meerderheid ervoor om
de vacature op de eigen website te plaatsen. Na plaatsing op de eigen website is het werven via het eigen netwerk/bekenden het meest populair, samen met het
plaatsen van de vacature op externe vacaturesites. Deze
laatste twee vormen komen overeen met de manier
waarop werkzoekenden zich oriënteren op een nieuwe
baan. Organisaties en werkzoekenden kijken echter
anders aan tegen de inzet van dagbladen en kranten als
wervingsmethode. Meer dan 75% van de werkzoekenden geeft aan dat een krant of dagblad geen rol speelt in
het oriëntatieproces, terwijl een op de drie organisaties
dit middel inzet. Ook in het gebruik van social media is
een dergelijk verschil zichtbaar. Waar drie op de tien
werkzoekenden gebruikmaakt van social media (met
name LinkedIn) bij de zoektocht naar een nieuwe baan,
zetten maar weinig organisaties (een op de twintig)
social media in. Bij de optimalisatie van wervingsmethoden liggen op het gebied van social media dus kansen
voor veel HRM’ers in de publieke sector.
Inrichting personeelsbestand
Gemiddeld genomen zijn op dit moment 80% van de
werkenden in de publieke sector in vaste dienst, blijkt
uit het onderzoek. Alleen in de culturele sector ligt het
percentage, met gemiddeld 67%, lager. HRM’ers verwachten dat het percentage flexibele medewerkers ten
opzichte van vaste medewerkers de komende vijf jaar
verder zal stijgen. Uit het onderzoek valt op te maken
dat men deze ontwikkeling toejuicht en zelfs nog wat
sterker zou willen zien. Op de vraag wat de ideale situatie zou zijn, komt vrijwel unaniem een verdeling van
70% vast en 30% flex naar voren. Voor organisaties in de
publieke sector lijkt dat de ideale verhouding te zijn om
een sterke, flexibele organisatie neer te zetten die een
vaste kern heeft en zich tóch snel kan aanpassen aan de
veranderende omstandigheden.
Gratis boek ‘Werk(t) in de publieke
sector’
In de publicatie ‘Werk(t) in de publieke sector’ wordt
dieper ingegaan op mensenwerk in de publieke sector
en de manier waarop het werk wordt beïnvloed door
ontwikkelingen in de arbeidsmarkt, op het gebied van
techniek, politiek en maatschappij. Vraag een gratis
exemplaar van het boek aan via www.driessen.nl/werkt.
Flexibele schil
HRM’ers vervullen een sleutelrol in het vormgeven van
het personeelsbestand. De laatste jaren zien we dat dit
bestand steeds vaker bestaat uit een vaste kern van
medewerkers, aangevuld met een flexibele schil. In het
onderzoek hebben we gevraagd welke vormen van flexibele arbeid organisaties in de publieke sector het meest
inzetten. Daaruit blijkt, niet geheel verrassend, dat de
Het opbouwen van het juiste personeelsbestand valt, zeker in
de publieke sector, niet altijd mee.
35

Download Report