Lees dit artikel in pdf

1
MODERNISERING FAMILIAAL
VERMOGENSRECHT
De federale regering heeft in haar regeerakkoord aangekondigde werk te zullen maken van de
modernisering van het familierecht, rekening houdend met maatschappelijke ontwikkelingen en
nieuwe samenlevingsvormen. Ook de vorige regering had deze ambitie. Er zijn reeds heel wat
denkpistes gelanceerd, maar nu is het zaak te landen met concrete wetgeving.
Vier kamerleden van Open VLD dienden op 3 december 2014 een nieuw wetsvoorstel in voor de
modernisering van het erfrecht. Inhoudelijk sluit dit aan bij wat al voorlag onder de vorige
regering, maar toen niet gestemd raakte. In ieder geval is het debat heropend en tracht men de
Minister van Justitie Koen Geens op te jagen.
We zoomen even in op de wijzigingen die ons vermoedelijk te wachten staan.
1.
HERVORMING RELATIEVERMOGENSRECHT
Het was tijdens de vorige regeerperiode de bedoeling om het familiaal vermogensrecht te
hervormen in fases. In het kader van de eerste fase werd door de vorige Minister van Justitie een
wetsontwerp ingediend in de Kamer tot wijziging van diverse bepalingen inzake
huwelijksvermogensrecht. Daarin was o.a. voorzien in de afschaffing van het verbod van verkoop
tussen echtgenoten en in een vergoeding aan de gemeenschap voor echtgenoten die hun beroep
uitoefenen via een vennootschap voor zover de gemeenschap niet heeft ontvangen wat zij
redelijkerwijs zou hebben ontvangen als beroepsinkomsten indien de beroepsactiviteit zonder
vennootschap werd uitgeoefend. Het belangrijkste onderdeel van dit wetsontwerp betrof een
duidelijke regeling van het huwelijksvermogensrechtelijk statuut van levensverzekeringen. Aldus
ging wettelijk vastgelegd worden of het kapitaal van een door een echtgenoot afgesloten
individuele verzekering eigen vermogen dan wel gemeenschappelijk vermogen is. Verder was
een regeling opgenomen inzake de verdeling na echtscheiding van tijdens het huwelijk
opgebouwde (aanvullende) pensioenrechten. Net over dit laatste punt was er echter veel
discussie. Doordat daarover geen consensus werd bereikt voor de verkiezingen is het
wetsontwerp komen te vervallen. Deze struikelblok in de eerste fase van de geplande
hervormingen blokkeerde ook de volgende fases. Zo werd in de ministerraad nog een
voorontwerp van wet besproken tot wijzigingen van diverse bepalingen in het
huwelijksvermogensrecht, in het bijzonder m.b.t. de gevolgen van het overlijden van één van de
echtgenoten. Maar het bleef bij een voorontwerp.
In het huidige regeerakkoord lezen we dat er ook een duidelijk kader komt inzake de
patrimoniale rechten en plichten van wettelijk en feitelijk samenwonenden. De hervormingen
zullen dus niet beperkt blijven tot gehuwden.
Competence Update 69 | Modernisering familiaal vermogensrecht | 30 december 2014
v.u. Koen Petit | Optima nv | Keizer Karelstraat 75 | 9000 Gent | RPR Gent 0445 210 006 | FSMA 010900 A
2
2.
HERVORMING ERFRECHT
Onder Di Rupo werd een wetsvoorstel ingediend voor een globale hervorming van het erfrecht.
Voor bepaalde aspecten werd verwezen naar het hoger vermelde wetsontwerp
huwelijksvermogensrecht. Meteen wordt duidelijk waarom ook deze fase van de geplande
hervormingen werd geblokkeerd.
Een aantal kleinere erfrechtelijke hervormingen werden wel tot een goed einde gebracht.. Zo
werden de regels inzake plaatsvervulling bijvoorbeeld aangepast alsook artikel 124 Wet
Landverzekeringsovereenkomst m.b.t. de erfrechtelijke behandeling van het kapitaal van een
levensverzekering.
In het actuele regeerakkoord staat dat er méér keuzevrijheid zal zijn om te bepalen aan wie een
erfenis toekomt, waarbij een evenwicht wordt beoogd tussen respect voor de familiale
solidariteit en de beschikkingsvrijheid van het individu. De mogelijkheid tot het verhogen van het
beschikbaar gedeelte van de nalatenschap zal onderzocht worden. Tijdens de vorige legislatuur
was het plan om de voorbehouden erfdelen van de kinderen niet af te schaffen, maar ze wel te
verminderen. Thans geldt het volgende: 1 kind heeft recht op minstens 1/2, 2 kinderen op 2/3, 3
of meer kinderen op 3/4. Bedoeling was het voorbehouden erfdeel van alle kinderen samen vast
te leggen op 1/2 van de erfenis, ongeacht het aantal kinderen. Bovendien zou het voorbehouden
erfdeel van de ouders worden afgeschaft. De behoeftige ouders zouden dan wel een recht
gekregen hebben op onderhoudsgeld ten laste van de erfenis. Ten slotte wou men de reserve
van de langstlevende echtgenoot verminderen min of meer naar analogie van wat thans reeds
mogelijk is voor echtgenoten met een kind uit een vorige relatie (Wet Valkeniers).
Voor nieuw samengestelde gezinnen start de regering Michel een denkoefening opover de notie
van sociaal ouderschap. Centraal staat de vraag welke persoonlijke en vermogensrechtelijke, in
het bijzonder erfrechtelijke gevolgen er gehecht kunnen worden aan de band die bestaat tussen
een persoon die betrokken is of is geweest bij het onderhoud en de opvoeding van een kind
zonder te raken aan de afstamming en primaire verantwoordelijkheid van de ouders.
3.
ZORGENKINDEREN
De ouders van zorgenkinderen moeten luidens het regeerakkoord meer mogelijkheden krijgen
om patrimoniale regelingen op maat van hun kind uit te werken.
In de Kamer is er thans al een wetsvoorstel (dd. 15 sept. 2014) hangende tot wijziging van de
wetgeving wat de private stichting als beschermingsmaatregel betreft. Ouders van een
gehandicapt kind kunnen kiezen voor de oprichting van een private stichting waarin een deel van
hun vermogen wordt ondergebracht om voldoende inkomsten te genereren voor de verzorging
van hun kind. Er zijn echter een aantal pijnpunten die die voor vele ouders nog een struikelblok
Competence Update 69 | Modernisering familiaal vermogensrecht | 30 december 2014
v.u. Koen Petit | Optima nv | Keizer Karelstraat 75 | 9000 Gent | RPR Gent 0445 210 006 | FSMA 010900 A
3
vormen om te kiezen voor deze denkpiste. Met dit wetsvoorstel wil men verhelpen aan die
pijnpunten. Verder wil men de oprichting van dit vehikel ook mogelijk maken voor het beheer
van de eigen goederen indien men om gezondheidsredenen niet meer in staat zou zijn om deze
zelf te beheren. Op die manier kan dan vaak voorkomen worden dat een ingrijpende rechterlijke
bescherming wordt georganiseerd. Om mogelijk misbruik van een stichting te voorkomen zou de
Vrederechter meer controlemogelijkheden verkrijgen op het beheer van de private stichting.
30 december 2014
Sven Hubrecht
Competence Update 69 | Modernisering familiaal vermogensrecht | 30 december 2014
v.u. Koen Petit | Optima nv | Keizer Karelstraat 75 | 9000 Gent | RPR Gent 0445 210 006 | FSMA 010900 A

Download Report