Boerderij en water najaar 2014

Boerderij & Water, de nieuwsbrief voor agrarisch
ondernemers in het beheergebied van het waterschap Noorderzijlvest in Noord- en West-Groningen,
Noord-Drenthe en het Lauwersmeergebied.
Verschijnt twee keer per jaar.
In deze Boerderij & Water
• Herziening KRW & vergroeningsopgave GLB
• Stand van zaken waterkwaliteit
• Nieuw maaibeleid
• Aandachtspunten reinigen
veldspuit
•
•
•
•
Goed gebruik kantdop
Tips opslag bedrijfsstoffen
Droge voeten in landbouwgebied
Meld noodsituaties watervervuiling
najaar 2014
Boerderij & Water
Wilt u wat doen voor de waterkwaliteit?
Noorderzijlvest zoekt agrariërs die groenblauwe diensten willen uitvoeren. Het gaat nu
hoofdzakelijk om de aanleg van natuurvriendelijke oevers.
Nieuwe diensten ontwikkelen
De komende tijd worden er meerdere diensten ontwikkeld, die agrariërs kunnen uitvoeren
als groenblauwe dienst. Tegelijk wordt er met de gebiedscollectieven gesproken over de
uitvoering van blauwe diensten voor het waterschap, waarbij de kansen vanuit het
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid worden benut.
Iets voor u?
Wilt u een groenblauwe dienst voor het waterschap uitvoeren? Of heeft u ideeën hierover?
Neem dan contact met ons op via 050 304 89 11 of [email protected]
Meer informatie
Op onze website vindt u de beleidsnotitie over groenblauwe diensten en filmpjes waarin
agrariërs vertellen over hun ervaringen met het werken via groenblauwe diensten:
www.noorderzijlvest.nl/groenblauwediensten.
Stand van zaken waterkwaliteit beheergebied
De afgelopen tien jaar is de waterkwaliteit in ons beheergebied flink verbeterd. Hoewel de
huidige toestand nog niet overal voldoende is, hebben de tot nu toe getroffen maatregelen effect. We zijn er nog niet, daarom blijven we maatregelen treffen om de waterkwaliteit verder te verbeteren.
Wat we meten
Op een aantal plekken kunnen te hoge concentraties aan stoffen nog voor problemen
zorgen, zoals fosfaat. De biologische waterkwaliteit is nog niet op orde voor onder andere
algen, waterplanten, waterinsecten en vis.
Gewasbeschermingsmiddelen in het water
Wat betreft de gewasbeschermingsmiddelen zijn er nog een aantal problemen. In totaal
zijn in 2013 op acht meetlocaties één of meerdere werkzame stoffen van gewasbeschermingsmiddelen boven de norm aangetroffen.
Op de kaart de gebieden waar we werkzame stoffen boven de norm hebben aangetroffen
in 2013.
Werkzame stoffen en middelen
Imidacloprid
Eemshaven
Admire, Gaucho, Maxforce, Confidor,
Imidacloprid
Belem, Provado, Premise, Gardiflor,
Sombrero, Bazooka, Kohinor, Warrant.
Potatoprid
Uithuizen
Thiacloprid
Imidacloprid
Thiacloprid
Calypso, Exemptor, Budget Thiachloprid
Metolachloor
Gardo Gold, Dual Gold 960EC
Zoutkamp
Carbendazim
Topsin M
ETU
Trimangol, gro-Mancozeb, Astraman,
Dequiman, Dithane, Indofil, Human
, Herbozeb, Mancomix), Mancoplus,
Manfil, Mastana, Milcozebe,
Dichlorvos
Penncozeb, Prozeb, Spoutnik,
Interspeed, micron, vondac
Diclorvos
LURECTRON Nevelautomaat (Extra)&
Norg
Roxasect Mottencassette; (alleen in
vervallen middelen)
Meer informatie
De rapportage waterkwaliteit voor de KRW (update juli 2014) vindt u hier:
www.noorderzijlvest.nl/krw
Imidacloprid
Thiacloprid
Metolachloor
Carbendazim
ETU
Werken aan waterkwaliteit:
herziening maatregelen KRW
Als waterbeheerder controleren we de waterkwaliteit en nemen wij maatregelen om de
waterkwaliteit te verbeteren. Dit doen we omdat wij als waterbeheerder moeten voldoen
aan de normen van de Europese KaderRichtlijn Water (KRW). Nog niet overal voldoen we
aan deze normen. Daarom blijven we maatregelen treffen om de waterkwaliteit te verbeteren en de KRW-doelen te behalen.
Samen werken aan een goede waterkwaliteit
In samenwerking met LTO Noord, recreatieondernemers, terreinbeheerders en andere belangenorganisaties hebben we besproken wat de meest kostenefficiënte maatregelen zijn
om in de toekomst (2021, uiterlijk 2027) aan de waterkwaliteitsdoelen in oppervlaktewater
te voldoen. Hieruit zijn twee belangrijke soorten maatregelen gekomen voor het agrarische
gebied:
•
Maatregelen om gebieden anders in te richten en beheren. Een voorbeeld is het
natuurlijk inrichten en beheren van oevers.
•
Maatregelen om emissies van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen naar
oppervlaktewater te verminderen. Op bepaalde locaties treffen we nog hogere
concentraties gewasbeschermingsmiddelen aan dan is toegestaan.
Combinatie met vergroeningsopgave GLB
We denken dat watermaatregelen in agrarisch gebied met groenblauwe diensten en onder
het nieuwe landbouwbeleid voortvarend opgepakt kunnen worden. Het waterschap is in
overleg met LTO-Noord, individuele agrariërs, gebiedscollectieven en andere organisaties
waarbij onderzocht wordt welke (win-win)maatregelen waar genomen kunnen worden.
Ziet u ook kansen?
Kansen om maatregelen voor waterkwaliteit te combineren met de vergroeningsopgaven
van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Neem dan contact met ons op via 050
304 89 11 of [email protected]
Reinigen veldspuit: aandachtspunten
Het einde van het spuitseizoen nadert. Gaat u uw veldpuit schoonmaken? Hier een paar
aandachtspunten.
• Afvalwater van het uit- en inwendig reinigen van werktuigen met gewasbeschermingsmiddelen mag u niet lozen op het oppervlakte water.
• Afvalwater afkomstig van het reinigen van werktuigen zonder gewasbeschermingsmiddelen mag wel, mits u daarvoor een watervergunning heeft. Deze kunt u via onze
website aanvragen.
In de tabel een overzicht via welke routes afvalwater geloosd mag worden.
wijze van
lozen
soort afvalwater
Uitwendig reinigen
werktuigen met
gewasbeschermingsmiddelen
inwendig reinigen
werktuigen met
gewasbeschermingsmiddelen
Uitwendig reinigen
werktuigen zonder
gewasbeschermingsmiddelen
Lozing op het riool is na zuivering (bijvoorbeeld
biofilter) toegestaan.
Lozing in bodem is toegestaan:
a) op het perceel waar het gewasbeschermings
middel is toegepast,
b) na zuivering (bijvoorbeeld biofilter),
c) ongezuiverd indien max. 2x per jaar vanuit
de inrichting wordt gewassen,
d) indien 1x per week uitwendig 1 werktuig wordt
gereinigd zonder gewasbeschermingsmiddelen,
Lozing op het riool is toegestaan met eisen aan
olie- en onopgeloste bestanddelen.
Controles TAludbespuitingen
voorjaar 2014
Goed vo or b eeld van talu db espu iten.
De toepassing van gewasbeschermingsmiddelen met
glyfosaat op sloottaluds is in Nederland verboden.
Bijvoorbeeld het middel Roundup. Helaas troffen onze
toezichthouders dit voorjaar meerdere taluds aan die
hiermee waren doodgespoten. Dit heeft 7 boeterapporten tegen forse overtredingen opgeleverd. In 22 gevallen
van kleine overtredingen hebben we een waarschuwing
gegeven.
Gebruik Roundup en MCPA
In de spuitvrije zone mag het onkruid pleksgewijs behandeld worden met Roundup. Op het talud mag dat niet.
Het pleksgewijs toepassen van MCPA in het sloottalud is
wel toegestaan.
Slecht vo or b eeld van talu db espu iten.
Tip: Gras op het talud
Om onkruidgroei op (deels) kale sloottaluds te voorkomen, adviseren wij u om het talud met gras in te zaaien.
Gebruik
kantdop
Bij het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen
langs het oppervlaktewater is
het belangrijk dat u gebruik
maakt van driftarme spuitdoppen en een kantdop. Over
het gebruik van de kantdop
bestaat soms onduidelijkheid. We scheppen graag wat
duidelijkheid aan de hand van
twee vragen van agrariërs.
Is de kantdop ook nodig bij
droge sloten?
O ok langs een droge slo ot is een kantdop ver plicht. Dit is een overtr edi ng.
Ja, want droge sloten staan
vaak in verbinding met andere
sloten. Zo kan het gewasbeschermingsmiddel zich via een droge sloot verspreiden in het
watersysteem. Ook wordt een droge sloot aangemerkt als oppervlaktewaterlichaam waar
het gebruik van een kantdop verplicht is.
Moet ik ook een kantdop gebruiken bij een teelt- en spuitvrije zone van meer dan drie meter?
Nee, want het effect van de kantdop heeft in deze situaties geen positief effect. In 2009
hebben de noordelijke waterschappen en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
(NVWA) de praktische werkafspraak gemaakt niet te handhaven in dit soort situaties. Dus
bij een maaipad van méér dan 3 meter is een kantdop niet verplicht.
Opslag agrarische bedrijfsstoffen
Heeft u uw graskuil, snijmais, natte bijproducten en vaste mest goed opgeslagen?
Let op dat het perssap en/of percolaat niet in het oppervlaktewater of in de bodem
terechtkomt.
Let op
66 Vang het vuile water op met bijvoorbeeld een absorberende onderlaag in de kuil. Het perssap blijft dan in de laag en komt niet in het milieu.
66 Zorg dat u een opvangvoorziening heeft voor natte bijproducten en vaste mest.
Meer informatie
Tips over de absorberende onderlaag en opslag van bedrijfsstoffen:
www.noorderzijlvest.nl/veehouderij
Taluds en sloten
minder vaak maaien
We doen dit maaiseizoen een pilot
voor de uitvoering van ons vernieuwde
maaibeleid. Onze medewerkers die
maaien laten bewust op plekken riet
op het talud en in de sloot staan.
Helaas zien we nog regelmatig dat het
vervolgens toch gemaaid is. We roepen agrariërs en loonwerkers op om
niet zelf
taluds en sloten van het waterschap te
maaien.
Schoner water en meer natuur
Dit extensievere beheer heeft een positief effect op de waterkwaliteit. Deze zijn nog teveel
vervuild met gewasbeschermingsmiddelen en fosfaat. Door het extensiever maaibeheer
verwachten we dat er meer diversiteit in het planten-en dierenleven bij de watergangen
en oevers komt. Dit verbetert de waterkwaliteit. Zo laten we op sommige plekken in het
gebied van het waterschap riet in sloten staan. Riet zuivert het water en trekt rietvogels,
maar ook vlinders, insecten en andere dieren aan.
Vragen over maaien?
Bel of mail ons als u vragen heeft over begroeiing of het maaiwerk op een bepaalde locatie
op taluds en in de sloot.
Inspectie smalle onderhoudspaden
Het waterschap heeft ongeveer 650 kilometer aan smalle onderhoudspaden langs onze
hoofdwatergangen. Dit zijn paden van 1,5 meter breed. We willen deze paden veilig gebruiken en daarom hebben we deze zomer een inspectie gedaan. De paden blijken vaak
onveilig door schade aan het pad. Per pad gaan we kijken wat nodig is om de veiligheid te
waarborgen.
Wat kwamen we vaak tegen:
• er waren greppels gegraven;
• het was afgeploegd (versmald);
• het werd gebruikt om gewas op te verbouwen;
• in sommige gevallen was het talud verzakt.
Mogelijke oplossingen
We beraden ons op mogelijk oplossingen. Denk aan het verkopen van smalle paden. En
aan het maken van afspraken met grondeigenaren over onderhoud van de watergang met
breder materieel.
Onderhoudspad van het waterschap gebruiken?
Bijvoorbeeld voor het aanleggen van een duiker, om de kant af te ploegen, het perceel te
egaliseren of te draineren. We overleggen graag over goed gebruik van onze paden. Neem
contact met ons op om een vergunning aan te vragen.
veldgids Oud riet in sloten
minder doen voor meer natuur!
Agrarische natuurvereniging Wierde & Dijk heeft een veldgids over rietslootbeheer uitgebracht: ‘Oud riet in sloten: minder doen voor meer natuur!’ In de gids staan praktische
handvaten voor boeren die meer overjarig riet in hun sloot willen. Deze vorm van agrarisch
natuurbeheer levert veel op voor natuur, landschap en de waterkwaliteit.
Rietvogels maken hun nesten in oud riet, insecten overwinteren er en dieren als de ree
en de haas gebruiken het oude riet als beschutting. Riet heeft bovendien een zuiverende
werking en verbetert de waterkwaliteit. Juist om die reden houden we in ons maaibeleid
rekening met dit soort slootbeheer.
Meer informatie of een exemplaar van de veldgids: www.wierde-en-dijk.nl
Droge Voeten in landbouwgebied
Een veilig watersysteem, daar heeft iedereen baat bij. Om goed te kunnen boeren en veilig
te wonen. Het klimaat verandert en daarmee ook het watersysteem. De afgelopen anderhalf jaar hebben we samen met de provincies Groningen en Drenthe gewerkt aan de
studie Droge Voeten 2050.
Analyse watersysteem tot 2050
We hebben het functioneren van het watersysteem tot 2025 geanalyseerd en een doorzicht naar 2050 gemaakt. De maatregelen die in de studie zijn gekozen, zoals het aanleggen van waterbergingen, en het zoveel mogelijk ontzien van bewoonde gebieden en
landbouwgronden.
Watersysteem robuuster maken
We moeten actie ondernemen om ons te beschermen tegen de extremere (weers)omstandigheden die verwacht worden. De komende jaren maken we de boezem van ons waterschap robuuster. We verbeteren de aansturing van gemalen en leggen waterbergingen
aan in bestaande of nieuwe natuurgebieden. Ook passen we schilgemaal Schaphalsterzijl
aan en hogen we kades op. In uiterste nood van hoog water en heftige regenval stellen we
een maalstop in en zetten we gemalen uit op plekken waar dorpen hier geen overlast van
hebben.
Vervolg
De studie en de maatregelen zijn ontwikkeld
en besproken met belanghebbenden zoals
LTO-Noord, agrarische natuurverenigingen,
terreinbeheerders en gemeenten. Tot 1 september konden inspraakreacties worden
ingediend. Deze worden nu verwerkt. Uiterlijk januari 2015 stellen het bestuur van het
waterschap en de provincies de maatregelen
Droge Voeten 2050 vast. www.noorderzijlvest.nl/drogevoeten2050 Hoewel deze nieuwsbrief met de grootst mogelijke
zorg is samengesteld, kunt u er geen rechten aan
ontlenen.
Meld verontreiniging
oppervlaktewater
Een ongewoon voorval op uw bedrijf wilt u het
liefst voorkomen. Toch gebeuren er soms calamiteiten op uw bedrijf.
Wat melden
Als u ziet of merkt dat water wordt verontreinigd of als verontreiniging dreigt. Denk aan
een geknapte mestsilo, een kapotte dieseltank of een veldspuit met gewasbeschermingsmiddelen in de sloot. Dit zijn voorbeelden waardoor afstromend hemelwater of water in de
sloot verontreinigd kan raken.
Hoe melden
U kunt calamiteiten 24/7 doorgeven: 050 304 89 11. We zijn altijd bereikbaar:
24 uur per dag en 7 dagen per week. Buiten kantooruren wordt u doorverbonden
met een antwoordapparaat en hoort u welk nummer u kunt bellen.
nummer 6
najaar 2014
oplage: 2600
Waarom melden
Dan kunnen we samen met u en eventuele hulpdiensten maatregelen treffen om de
schade te beperken. En verdere verspreiding van schadelijke stoffen in het oppervlaktewater voorkomen.
redactie en opmaak: Noorderzijlvest
fotografie: Noorderzijlvest
Volg ons op twitter via @Noorderzijlvest
AgrariËrs online
Online zaken regelen met het waterschap
Sloten schouw online
Vanaf 1 november gaan we weer het onderhoud van sloten controleren. Op onze website
vindt u aandachtspunten en veel gestelde vragen over de schouw. Op onze schouwkaarten
kunt u zien welke sloten we bij u in de buurt schouwen. www.noorderzijlvest.nl/schouw
Boerderij & Water digitaal ontvangen?
Stuur een e-mail naar [email protected].
Vermeld uw naam en postadres,
zodat we u van de adreslijst voor de
papieren editie kunnen halen.
Colofon
Volgt u ons al op Twitter?@Noorderzijlvest en #agrariersNZV
Waterschap Noorderzijlvest
Postbus 18
9700 AA Groningen
T: +31 (0)50 304 89 11
E: [email protected]
W: www.noorderzijlvest.nl
Wilt u iets bij het waterschap regelen of zoekt u ergens meer informatie over? Ga naar onze
digitale balie en kijk bij Agrarische bedrijfsvoering. Hier kunt u direct zaken regelen en relevante informatie downloaden. www.noorderzijlvest.nl/balie