Campagnegids - Healthy Workplaces, Manage Stress

Gezond werk is
werk zonder
stress
www.healthy-workplaces.eu
Campagnegids
De aanpak van stress en psychosociale risico’s
op het werk
#EUManageStress
Veilig en gezond aan ’t werk, dat raakt iedereen. Goed voor jou en voor de zaak.
Campagnegids
Werk
zonder stress
De dienst Europe Direct helpt u antwoorden te krijgen op al uw vragen over de Europese Unie.
Gratis telefoonnummer (*): 00 800 6 7 8 9 10 11
(*) Sommige providers van mobieletelefoniediensten geven geen toegang tot 00 800-nummers of
brengen hier kosten voor in rekening..
De foto’s in deze publicatie illustreren een reeks werkactiviteiten. Zij tonen niet noodzakelijk goede
praktijken of de naleving van wettelijke voorschriften.
Meer informatie over de Europese Unie kunt u vinden op het internet (http://europa.eu).
Bibliografische gegevens zijn te vinden aan het einde van deze publicatie.
© Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, 2013
Concept & ontwerp: ROS, Spanje
Fotografie: © EU-OSHA, Shutterstock
2 | EU-OSHA — Europees
Agentschap
voor de
veiligheid
en gezondheid
op het werk
Vermenigvuldiging
is toegestaan,
mits hierbij
bron wordt
vermeld.
Gezond werk is werk zonder stress
Inhoud
Inleiding4
Wat is werkgerelateerde stress en wat zijn psychosociale risico’s?
4
Waarom is de aanpak van stress en psychosociale risico’s zo belangrijk?
5
Waarom lanceert EU-OSHA deze campagne?
6
Wat is de omvang van het probleem?
8
De aanpak van psychosociale risico’s
10
De rol van het management bij het verbeteren van de psychosociale
omgeving11
Het belang van participatie van de werknemers
12
Preventie15
Hoe ziet een positieve psychosociale werkomgeving eruit?
16
Wat zijn de voordelen van het voorkomen van psychosociale risico’s?
16
De campagne van 2014-2015: Gezond werk is werk
zonder stress
19
Over deze campagne
19
Praktische hulpmiddelen en ondersteuning om stress te verminderen
20
Wie kunnen er aan de campagne deelnemen?
20
Concrete deelname
20
De Europese awards voor goede praktijken
23
Ons bestaande partnernetwerk
25
Eerdere campagnesuccessen
26
Meer informatie en hulpbronnen
28
EU-OSHA’s netwerk van focal points
29
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 3
Campagnegids
Inleiding
Een doeltreffende aanpak van gezondheid en
veiligheid op het werk is goed voor werknemers,
goed voor de onderneming en goed voor de
maatschappij als geheel. Het is belangrijk dat
in het achterhoofd te houden, juist in tijden
van economische onzekerheid waarin het voor
bedrijven extra belangrijk is om hun productiviteit
op peil te houden en er onder druk gewerkt
moet worden om deadlines te halen. Dat zijn
precies de momenten waarop er gemakkelijker
fouten kunnen worden gemaakt en de kans
groter is dat zich ongelukken voordoen. Het
kan dan aanlokkelijk zijn om de veiligheid en
gezondheid op het werk (occupational safety
and health — OSH) in het onder druk staande
moderne bedrijfsleven weg te wuiven als extra
„administratieve rompslomp”, die vooral dient om
te voldoen aan wettelijke verplichtingen, maar
een contraproductieve werking heeft. Het is altijd
belangrijk om je bewust te zijn van de risico’s op
het werk en daar adequaat mee om te gaan.
Deze brochure is de belangrijkste gids bij de
campagne 2014-2015 „Gezond werk is werk
zonder stress”, georganiseerd door het Europees
Agentschap voor veiligheid en gezondheid op
het werk (EU-OSHA). Het belangrijkste doel van
deze campagne is om werkgevers, managers,
werknemers en werknemersorganisaties te helpen
stress en psychosociale risico’s op het werk te
herkennen en aan te pakken. Als psychosociale
risico’s doeltreffend worden aangepakt, ontstaat
er een gezonde werkomgeving waar werknemers
zich gewaardeerd voelen. De werkcultuur is
positiever en als gevolg daarvan verbeteren de
bedrijfsprestaties.
Wat is werkgerelateerde stress en wat
zijn psychosociale risico’s?
Werkgerelateerde stress ontstaat wanneer
er bij de uitoefening van een functie meer
van een werknemer wordt gevraagd dan hij
aankan. Werkgerelateerde stress is één van
de belangrijkste gevolgen van negatieve
psychosociale omstandigheden. Werknemers die
op het werk langdurige stress ervaren kunnen
daardoor ernstige geestelijke en lichamelijke
gezondheidsproblemen ontwikkelen.
Psychosociale risico’s houden verband met een
minder goede organisatie van het werk, een zwak
management en een negatieve werkcultuur op het
werk.
Daarbij valt te denken aan o.a.:
•• te veeleisend werk en/of niet genoeg tijd om
taken uit te voeren;
•• tegenstrijdige eisen en gebrek aan duidelijkheid
over de rol van de werknemer;
•• een onjuiste afstemming tussen de eisen van het
werk en de competenties van de werknemer:
onvoldoende beroep doen op de vaardigheden
van de werknemer kan net zo goed een bron
van stress zijn als een te groot beroep erop
doen;
•• een gebrek aan betrokkenheid bij de
besluitvorming die de werknemer betreft en een
gebrek aan invloed op de manier waarop het
werk moet worden gedaan;
•• een gebrek aan steun van management en
collega’s en slechte interpersoonlijke relaties;
Werkgerelateerde stress ontstaat
wanneer er bij de uitoefening van een
functie meer van een werknemer wordt
gevraagd dan hij aankan.
4 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
Gezond werk is werk zonder stress
•• alleen werken, vooral als men te maken heeft
met burgers en klanten, en/of slachtoffer is van
geweld, dat de vorm kan aannemen van verbale
agressie, ongewilde seksuele aandacht en de
dreiging van of daadwerkelijk fysiek geweld;
•• psychologische of seksuele pesterijen op het
werk: het onverdiend straffen, vernederen,
ondermijnen of bedreigen van een werknemer
of groep werknemers door leidinggevenden of
collega’s;
•• ongelijke verdeling van werk, beloningen,
promoties of carrièrekansen;
•• ondoeltreffende communicatie, slecht
geleide organisatorische veranderingen en
baanonzekerheid;
•• problemen met het combineren van werk en
privéleven.
Het is belangrijk te benadrukken dat een
psychosociale gezonde omgeving te maken heeft
met een gezonde, uitdagende en ondersteunende
werkomgeving waarin werknemers gestimuleerd
worden en waarin ze worden aangemoedigd zich
te ontwikkelen en zo goed mogelijk te presteren.
Waarom is de aanpak van stress en
psychosociale risico’s zo belangrijk?
door het werk meer ontwikkelingsmogelijkheden
en meer zelfvertrouwen hebben. Een ongezonde
psychosociale werkomgeving kan echter
aanzienlijke negatieve effecten hebben op de
gezondheid van werknemers.
De negatieve gevolgen van onvoldoende
aandacht voor psychosociale risico’s kunnen
voor de werknemer onder andere bestaan uit
werkgerelateerde stress, een zwakke geestelijke
gezondheid, moeite met concentratie en meer
fouten maken, problemen thuis, drugs- en
alcoholmisbruik en een slechte lichamelijke
gezondheid, met name hart- en vaatziekten en
aandoeningen aan het bewegingsapparaat.
Voor de organisatie bestaan de negatieve
gevolgen onder andere uit slechte algemene
bedrijfsresultaten, meer verzuim, doorwerken
bij ziekte en verhoogde ongeval- en
letselpercentages. Verzuim duurt doorgaans
langer dan verzuim door andere oorzaken (1) en
werkgerelateerde stress kan bijdragen aan hogere
aantallen vervroegde pensioneringen, vooral
onder kantoorpersoneel (2). De schattingen van de
kosten voor het bedrijfsleven en de maatschappij
zijn hoog en lopen op nationaal niveau in de
miljarden euro’s.
Hoewel veel factoren van invloed zijn op de
geestelijke gezondheid en het welzijn van
werknemers, zijn er aanwijzingen dat de
werkomgeving daar een belangrijke bijdrage aan
levert. In een goede psychosociale omgeving
kan werk een positieve invloed hebben op
de geestelijke gezondheid van werknemers,
aangezien werk structuur geeft aan hun leven en
hun een gevoel geeft van meer sociale integratie,
identiteit en status. Ook ervaren werkenden dat ze
(1) Health and Safety Executive, 2009–2010. Beschikbaar op: www.hse.gov.uk/statistics/causdis/stress/
(2) Meting van de Oostenrijkse gezondheidsmonitor werknemers, 2009. Arbeidskamer van de provincie Opper-Oostenrijk (AK OÖ) en het Oostenrijkse
Instituut voor Empirische Sociale Studies (IFES), Wenen.
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 5
Campagnegids
Waarom lanceert EU-OSHA deze
campagne?
Er zijn veel misverstanden en gevoeligheden rond
psychosociale risico’s op het werk, en er hangt nog
steeds een stigma rond geestelijke gezondheid.
De Europese bedrijvenenquête over nieuwe en
opkomende risico’s (ESENER) stelde vast dat meer
dan 40% van de werkgevers van mening is dat
de aanpak van psychosociale risico’s moeilijker is
dan die van „traditionele” risico’s op het gebied
van veiligheid en gezondheid op het werk. De
belangrijkste obstakels die worden genoemd, zijn
„gevoeligheid van het onderwerp” en „gebrek aan
deskundigheid en ervaring” (3). Daarnaast bleek uit
een enquête onder senior managers dat bijna de
helft van hen geloofde dat geen van zijn of haar
werknemers gedurende zijn of haar werkzame
leven ooit last had gehad van een geestelijk
gezondheidsprobleem (4). De waarheid is dat een
op de zes werknemers problemen zal krijgen met
de geestelijke gezondheid. Werknemers met een
psychische aandoening worden soms als een
„risico” voor de organisatie beschouwd, terwijl zelfs
mensen met niet-werkgerelateerde psychische
problemen doorgaans goed functioneren op een
werkplek in een goede psychosociale omgeving.
Wij zijn deze campagne begonnen om het
inzicht in dit probleem te vergroten en de kloof
te overbruggen door werknemers en werkgevers
ondersteuning en advies te geven en het gebruik
van praktische, gebruiksvriendelijke hulpmiddelen
te bevorderen.
Werkgevers in Europa hebben een wettelijke
verplichting om psychosociale risico’s op het
werk in kaart te brengen en er iets aan te
doen (5). Bovendien erkent het Europees pact
voor geestelijke gezondheid en welzijn (6) de
veranderende eisen en toenemende druk op
het werk en moedigt het werkgevers aan om op
vrijwillige basis extra maatregelen te nemen om
het geestelijk welzijn te bevorderen.
Wat de werkgevers betreft, wil deze campagne
hen ervan overtuigen dat hun wettelijke
verplichtingen relevant zijn voor het leiden van
een succesvol bedrijf en het vasthouden van
gemotiveerd en gezond personeel, en dat er voor
de aanpak van stress en psychosociale risico’s op
het werk organisatorische maatregelen moeten
worden getroffen.
Wat de werknemers betreft, is het doel hen
gerust te stellen dat werkgerelateerde stress een
organisatorisch probleem is. Ze zouden niet bang
moeten zijn om het te melden en ze zouden zich
ook geen zorgen moeten maken dat het als een
teken van zwakheid kan worden gezien.
Werkgerelateerde stress is een
organisatorisch probleem, geen
individuele tekortkoming.
(3) Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, 2010. De Europese bedrijvenenquête over nieuwe en opkomende risico’s (ESENER).
Beschikbaar op: https://osha.europa.eu/en/publications/reports/esener1_osh_management
(4) The Shaw Trust, 2006. Mental Health: The Last Workplace Taboo. Shaw Trust, Londen.
(5) Kaderrichtlijn 89/391/EEG. De kaderovereenkomst inzake werkgerelateerde stress (2004) en de kaderovereenkomst over geweld en pesterijen op het werk
(2007) bevatten richtlijnen voor werkgevers in de EU om met stress op het werk om te gaan.
(6) Europees pact voor geestelijke gezondheid en welzijn, 2008. Beschikbaar op: http://ec.europa.eu/health/mental_health/policy/index_en.htm
7
( ) Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, 2013. Pan-Europese opiniepeiling over veiligheid en gezondheid op het werk, 21 maart
2013. Beschikbaar op: https://osha.europa.eu/en/safety-health-in-figures
6 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
Hoe denken Europese
werknemers over
werkgerelateerde stress?
Uit een recente pan-Europese opiniepeiling (7)
bleek dat:
•• 72% van de werknemers reorganisaties
of baanonzekerheid als één van
de belangrijkste oorzaken van
werkgerelateerde stress beschouwt;
•• 66% stress toeschrijft aan „het aantal
gewerkte uren of de werkdruk”;
•• 59% aangeeft dat „het slachtoffer zijn
van onacceptabel gedrag zoals pesten of
intimidatie” een bron van stress vormt;
•• 51% van alle werknemers aangeeft dat
werkgerelateerde stress bij hen algemeen
voorkomt op de werkplek;
•• ongeveer vier op de tien werknemers van
mening zijn dat stress op de werkplek niet
goed wordt aangepakt.
© EU-OSHA/Michel Wielick
Campagnegids
© EU-OSHA/Luigi Lauria
© EU-OSHA/Cristina Vatielli
Wat is de omvang van het probleem?
De statistieken stemmen somber
Onderzoeken suggereren dat 50-60% van alle
verloren werkdagen aan werkgerelateerde
stress en psychosociale risico’s kunnen worden
toegeschreven (8). Werkgerelateerde stress is het
op een na meest genoemde werkgerelateerde
gezondheidsprobleem in Europa, na de
aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Over
een periode van negen jaar gaf bijna 28% van de
Europese werknemers aan te zijn blootgesteld aan
psychosociale risico’s die een negatieve invloed
hadden op hun geestelijk welzijn (9).
Onderzoek toont aan dat psychosociale risico’s
en werkgerelateerde stress zowel organisaties als
nationale economieën aanzienlijk veel geld kunnen
kosten. Over het algemeen is de kans groot dat
werknemers die aan werkgerelateerde stress en
andere psychische problemen lijden, gedurende
langere tijd afwezig zijn. Het komt ook vaak voor
dat werknemers wel op het werk verschijnen, maar
niet in staat zijn 100% te functioneren (dat wordt
„presenteïsme” genoemd).
De totale kosten van psychische aandoeningen
in Europa (al dan niet werkgerelateerd) worden
geschat op 240 miljard EUR per jaar (10). Minder dan
de helft van dat bedrag bestaat uit directe kosten
zoals medische behandelingen, terwijl maar liefst
136 miljard EUR is toe te schrijven aan verloren
productiviteit, waaronder ziekteverzuim.
(8) Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, 2000. Onderzoek naar werkgerelateerde stress. Beschikbaar op: http://osha.europa.eu/
en/publications/reports/203/view
(9) Europese Commissie, 2010. Gezondheid en veiligheid op het werk in Europa (1999-2007) – Een statistisch portret. Publicatiebureau van de Europese Unie,
Luxemburg. Beschikbaar op: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-31-09-290/EN/KS-31-09-290-EN.PDF
(10)Europees Netwerk voor gezondheidsbevordering op de werkplek (ENWHP). A guide to the business case for mental health (Een gids ten behoeve van
de kosten-batenanalyse voor geestelijke gezondheid), 2009. Beschikbaar op: http://www.enwhp.org/fileadmin/downloads/8th_Initiative/MentalHealth_
Broschuere_businesscase.pdf
(11) Trontin, C., Lassagne, M., Boini, S., en Rinal, S., 2007, Le coût du stress professionnel en France en 2007. Institut national de recherche et de sécurité, Paris.
(12)Health and Safety Executive, 2009-2010. Beschikbaar op: www.hse.gov.uk/statistics/causdis/stress/
(13)Meting van de Oostenrijkse gezondheidsmonitor werknemers, 2009. Arbeidskamer van de provincie Opper-Oostenrijk (AK OÖ) en het Oostenrijkse
Instituut voor Empirische Sociale Studies (IFES), Wenen.
8 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
De kosten-batenanalyse
Voorbeelden
•• De nationale kosten van werkgerelateerde
stress in Frankrijk werden geschat op
ongeveer 2 à 3 miljard EUR in 2007 (11).
•• In het Verenigd Koninkrijk zijn in de
periode 2009-2010 ongeveer 9,8 miljoen
werkdagen verloren gegaan als gevolg
van werkgerelateerde stress. Hierdoor
waren werknemers gemiddeld 22,6 dagen
afwezig (12).
•• In Oostenrijk werden psychosociale
problemen aangewezen als de
belangrijkste reden voor kantoorpersoneel
om met vervroegd pensioen te gaan. Van
alle vervroegde pensioneringen onder
deze categorie werknemers was 42% toe te
schrijven aan psychosociale problemen (13).
© Shutterstock, Inc./Rehan Qureshi
Campagnegids
De aanpak van psychosociale risico’s
Uit de ESENER-enquête van EU-OSHA blijkt dat
79% van de managers in Europa zich zorgen maakt
over stress op het werk (15). Tegelijkertijd beschikt
minder dan 30% van de organisaties in Europa
over procedures om met stress, intimidatie en
geweld op de werkplek om te gaan.
ESENER toonde aan dat 40-50% van de grotere
organisaties (> 250 werknemers) maatregelen
heeft getroffen om met psychosociale risico’s om
te gaan, terwijl slechts 20-30% van de kleinere
organisaties (10-49 medewerkers) dergelijke
maatregelen heeft genomen. Vooral in kleinere
organisaties werd vaak melding gemaakt van een
gebrek aan ondersteuning en begeleiding of een
gebrek aan ervaring en deskundigheid.
© EU-OSHA/Emmanuel Biard
Iedere organisatie moet nadenken over
werkgerelateerde stress en psychosociale
risico’s. Gemiddeld 51% van de werknemers
is van mening dat werkgerelateerde stress
algemeen voorkomt op het werk en dat hoge
percentage wordt in zowel grote als kleinere
organisaties waargenomen. In heel kleine
(micro-) ondernemingen van negen of minder
mensen geeft 45% van de werknemers aan dat
werkgerelateerde stress algemeen voorkomt en
in grotere organisaties loopt dat percentage op
tot 54-58% van de werknemers (14).
op tegen de kosten ervan (16). De sleutel is om
iedereen te betrekken bij het realiseren van een
goede psychosociale werkomgeving. Dat betekent
dat managers en werknemers de nodige middelen
krijgen aangereikt om doeltreffend met moeilijke
situaties om te kunnen gaan, mochten die zich
voordoen. Slechts in zeer uitzonderlijke gevallen is
daar psychologische vakkennis voor nodig.
Toch kunnen, zelfs met beperkte middelen,
psychosociale risico’s ook in kleinere organisaties
in kaart worden gebracht en aangepakt. De
voordelen van de aanpak van werkgerelateerde
stress in kleinere organisaties wegen ruimschoots
(14)Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, 2013. Pan-Europese opiniepeiling over veiligheid en gezondheid op het werk, 21 maart
2013. Beschikbaar op: https://osha.europa.eu/en/safety-health-in-figures
(15)Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, 2010. De Europese bedrijvenenquête over nieuwe en opkomende risico’s (ESENER).
Beschikbaar op: https://osha.europa.eu/en/publications/reports/esener1_osh_management
(16)Health and Safety Executive, 2007. The Suitability of HSE’s Risk Assessment Process and Management Standards for use in SMEs. Beschikbaar op: www.hse.
gov.uk/research/rrpdf/rr537.pdf
10 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
© EU-OSHA/Adam Skrzypczak
Gezond werk is werk zonder stress
De rol van het management bij het
verbeteren van de psychosociale
omgeving
De werkgever is verantwoordelijk voor de
uitvoering van een plan om psychosociale risico’s te
voorkomen/verminderen, zodat werknemers in staat
worden gesteld hun eigen bijdrage aan te leveren
om een gezonde psychosociale werkomgeving tot
stand te brengen. Door benaderbaar en ontvankelijk
te zijn en een ondersteunende werkomgeving te
bevorderen, bieden managers werknemers niet
alleen de gelegenheid om problemen te bekritiseren,
maar moedigen ze hen ook aan om te helpen bij het
vinden van oplossingen. Begrip voor de problemen
die werknemers buiten het werk hebben, maakt
weliswaar geen onderdeel uit van de juridische
verantwoordelijkheid van de werkgever tegenover
de werknemer, maar kan wel helpen bij het realiseren
van een stimulerende werkomgeving en bovendien
mogelijkheden creëren voor sociale interactie buiten
het werk. Het middenmanagement speelt hierin
een cruciale rol: middenmanagers hebben dagelijks
contact met de werknemers en zouden moeten
worden aangemoedigd hun competenties voor het
creëren van een goede psychosociale werkomgeving
verder te ontwikkelen.
Goed leiderschap kan helpen werkgerelateerde
stress en psychosociale risico’s te verminderen. Het
is niet zo dat goede leiders altijd als goede leiders
worden geboren. Net als andere vaardigheden
kunnen vaardigheden als goed leiderschap en
personeelsmanagement worden aangeleerd en
ontwikkeld.
Een goed leider dient als rolmodel om werknemers
te inspireren en te motiveren het beste uit zichzelf
te halen. Hij of zij is open en benaderbaar en weet
wat de sterke en zwakke punten van de teamleden
zijn. Een goed leider daagt de teamleden uit en
moedigt hen aan om naar gezamenlijke doelen
en het grotere goed toe te werken en neemt
verantwoordelijkheid voor zijn werk. Hij of zij
bevordert de teamgeest, houdt het moreel hoog
en haalt het beste uit het team.
Op elke werkplek zijn
psychosociale risico’s.
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 11
Campagnegids
Hoewel werkgevers de wettelijke plicht hebben
ervoor te zorgen dat risico’s op het werk goed in
kaart worden gebracht en worden gereguleerd,
is het van essentieel belang dat werknemers
hier ook bij worden betrokken. Werknemers en
hun vertegenwoordigers weten het beste welke
problemen zich op de werkplek kunnen voordoen.
Door die kennis met managers en werkgevers
te delen, kunnen ze helpen de plannen vorm te
geven en oplossingen toe te passen.
© EU-OSHA/Marcos Oliveira
Het belang van participatie van de
werknemers
Betrokkenheid van werknemers is voornamelijk
van cruciaal belang voor de aanpak van stress
en psychosociale risico’s op het werk, omdat
managers op deze manier, juist door werknemers
te raadplegen, bijdragen aan de totstandkoming
van een klimaat van vertrouwen waarin
werknemers weten dat zij zaken aan de orde
mogen stellen. Het betrekken van werknemers
bij het opstellen van preventieve maatregelen
verbetert ook het algemene moreel en zorgt
ervoor dat de maatregelen die worden genomen
zowel passend als doeltreffend zijn.
(17)Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, 2012. Werknemersparticipatie op het gebied van veiligheid en gezondheid op het
werk: een handleiding. Beschikbaar op https://osha.europa.eu/en/publications/reports/workers-participation-in-OSH_guide
12 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
© EU-OSHA/Tomas Bertelsen
Voor participatie van de werknemers is echter
meer nodig dan alleen feedback van onderaf. Er
moet een wederzijdse dialoog tussen werkgevers
en werknemers tot stand worden gebracht waarbij
beide partijen:
•• met elkaar praten;
•• luisteren naar de zaken die de andere partij
zorgen baren;
•• zienswijzen en informatie met elkaar delen; en
•• samen besluiten nemen (17).
Gezond werk is werk zonder stress
CASESTUDY
Rigshospitalet, Kopenhagen
De positieve effecten van samenwerking
en het betrekken van werknemers bij het
verbeteren van de werkomgeving komen
duidelijk naar voren in een casestudy uit
Denemarken (18).
Met een personeelsbestand van ongeveer
8500 werknemers is Rigshospitalet,
een openbaar ziekenhuis, een van de
grootste werkgevers van Denemarken.
Een werktevredenheidsonderzoek uit 2011
toonde echter aan dat stress, pesten en
seksuele intimidatie een groot probleem
waren op de werkplek.
Het verbeteren van de werkomgeving werd
topprioriteit voor het senior management.
Maar in plaats van een top-downbenadering
werd ervoor gekozen om de werkomgeving
op de aparte afdelingen van het ziekenhuis
in groepen te beoordelen. Vervolgens
werden er in samenspraak met vakbondsen werknemersvertegenwoordigers
nieuwe werkwijzen ingevoerd om de
werkgerelateerde stress, het pesten en
de seksuele intimidatie een halt toe te
roepen. De nadruk lag op het belang
van kennisdeling en het leveren van
feedback. Bovendien werd het werk van de
bestaande werkgroepen gereorganiseerd
om beide aandachtspunten te verbeteren.
Werknemersvertegenwoordigers waren
betrokken bij het opstellen van richtlijnen en
beleid om pesten en seksuele intimidatie te
voorkomen en stress te verminderen. Er werd
een managementnetwerk opgezet om slecht
gedrag tegen te gaan en in de e-nieuwsbrief
van het ziekenhuis stonden voorbeelden van
hoe de afdelingen hun werkomgeving hadden
verbeterd.
Dat er concrete resultaten
waren geboekt, bleek
uit een verbetering van
de werktevredenheid
en duidelijk verlaagde
stressniveaus onder
secretaressen en
verpleegkundigen.
(18)Winnaar van een van de awards voor goede praktijken van de campagne „Een gezonde werkplek” van 2012-2013, „Samen sterk voor preventie”.
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 13
© Hay que poner el pie de foto
Campagnegids
14 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
© EU-OSHA/Mário Marques
Gezond werk is werk zonder stress
Preventie
Een proactieve houding en het hebben van een plan
om problemen te voorkomen, is de meest effectieve
manier om psychosociale risico’s op het werk aan te
pakken. De ervaring leert dat op het moment dat
werkgerelateerde stress, gezondheidsproblemen en
verzuim toenemen, de productiviteit en innovatie al
afnemen, wat een aanzienlijke impact zal hebben op
de bedrijfsresultaten.
Psychosociale risico’s kunnen op dezelfde
systematische manier in kaart worden gebracht
en aangepakt als andere risico’s op het gebied van
veiligheid en gezondheid op het werk met behulp
van de risico inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en de
participatieve benadering:
•• Breng de risico’s in kaart en de personen die
mogelijk risico lopen. Bewustwording is de
sleutel: zorg ervoor dat managers en werknemers
zich bewust worden van de psychosociale
risico’s en de vroege waarschuwingssignalen van
werkgerelateerde stress, en dat allen betrokken
zijn bij de risicobeoordeling
•• Evalueer de risico’s en stel prioriteiten
•• Plan preventieve acties: als risico’s niet
vermijdbaar zijn, hoe kunnen ze dan zo klein
mogelijk worden gehouden?
•• Leg het plan ten uitvoer: specificeer de
maatregelen die moeten worden genomen, de
middelen die nodig zijn, de mensen die erbij
betrokken zijn en het tijdsbestek
•• Monitor en evalueer continu en wijzig het
plan naar aanleiding van de resultaten van de
monitoring.
Het is goed niet uit het oog te verliezen dat
mensen verschillend kunnen reageren op dezelfde
omstandigheden. Zo kunnen sommige mensen beter
met drukke perioden of strakke deadlines omgaan
dan andere. Waar mogelijk moet in de psychosociale
risicobeoordeling rekening worden gehouden met
de psychosociale competenties en behoeften van
werknemers (die onder meer samenhangen met
geslacht, leeftijd of ervaring). In micro-organisaties
hebben managers vaak regelmatig contact met
werknemers en leren ze hen goed kennen. In grotere
organisaties spelen middenmanagers een belangrijke
rol, omdat zij dagelijks contact hebben met de
werknemers.
Deze campagne biedt ondersteuning aan
werkgevers, managers en werknemers door
het gebruik te bevorderen van eenvoudige,
gebruiksvriendelijke hulpmiddelen en benaderingen
om psychosociale risico’s op de werkplek te
beoordelen en aan te pakken. Een dergelijke
aanpak kan beginnen met een beoordeling van
de huidige werkomgeving aan de hand van
onderzoeken en interviews met het personeel,
waarna er besprekingen plaatsvinden om vast
te stellen waar praktische verbeteringen kunnen
worden gerealiseerd. Door een dergelijke procedure
te volgen, is participatie van de werknemers
gegarandeerd en wordt de aandacht gericht op het
aanpakken van de onderliggende oorzaken van
werkgerelateerde stress en andere psychosociale
problemen. Een kader dat de procedure structureert
biedt organisaties ook de gelegenheid toe te zien op
het welslagen van preventieve maatregelen. Het is
belangrijk dat de aanpak van psychosociale risico’s
wordt geïntegreerd in de aanpak van veiligheid
en gezondheid op het werk, en niet als een aparte
activiteit wordt beschouwd.
De risico inventarisatie en -evaluatie
(RI&E) is een goed instrument voor de
aanpak van werkgerelateerde stress.
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 15
Campagnegids
Hoe ziet een positieve psychosociale
werkomgeving eruit?
In een goede werkomgeving rapporteren
werknemers een hoge werktevredenheid en
worden ze uitgedaagd en gemotiveerd om
het beste uit zichzelf te halen. De organisatie
profiteert daarvan door goede bedrijfsresultaten,
weinig verzuim en een laag personeelsverloop.
Sleutelfactoren die bijdragen aan een goede
psychosociale werkomgeving:
•• Werknemers zijn goed opgeleid en krijgen
voldoende tijd en zelfstandigheid om hun werk
in te delen en hun taken uit te voeren.
•• Monotone taken worden tot een minimum
beperkt of gedeeld, en werknemers worden
aangemoedigd om zelf verantwoordelijkheid te
nemen voor hun werk.
•• Werknemers begrijpen precies wat er van
hen wordt verwacht en krijgen regelmatig
constructieve feedback (positief en negatief).
•• Werknemers worden betrokken bij de
besluitvorming met betrekking tot hun werk en
worden aangemoedigd om bij te dragen aan de
ontwikkeling van bijvoorbeeld werkmethoden
en roosters.
•• Er is sprake van een eerlijke verdeling van werk,
beloningen, promoties en carrièrekansen.
•• De werkomgeving is vriendelijk en
ondersteunend en in drukke tijden worden extra
mensen of middelen beschikbaar gesteld.
•• De wederzijdse communicatie is open.
Werknemers worden op de hoogte gehouden
van ontwikkelingen, vooral in tijden van
organisatorische veranderingen.
•• Er zijn maatregelen genomen om
werkgerelateerde stress, intimidatie en geweld
te voorkomen, en werknemers hebben het
gevoel dat er met eventuele zorgen die ze uiten
vertrouwelijk wordt omgegaan.
•• Werknemers zijn in staat hun werk en privéleven
doeltreffend te combineren.
Naast bovengenoemde maatregelen kunnen
werkgevers op vrijwillige basis extra maatregelen
nemen om het geestelijk welzijn van hun
werknemers te bevorderen.
Wat zijn de voordelen van het
voorkomen van psychosociale risico’s?
De voordelen spreken voor zich:
•• voor werknemers: verbetering van het welzijn en
meer werktevredenheid;
•• voor managers: gezond, gemotiveerd en
productief personeel;
•• voor organisaties: verbeterde algemene
prestaties, minder verzuim en doorwerken bij
ziekte, lagere ongeval- en letselpercentages en
minder personeelswisselingen;
•• voor de maatschappij: lagere kosten en minder
druk op het individu en de maatschappij als
geheel.
In een goede werkomgeving rapporteren
werknemers een hoge werktevredenheid
en worden ze uitgedaagd en
gemotiveerd om het beste uit zichzelf te
halen.
(19)Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Beschikbaar op: www.who.int/mediacentre/factsheets/fs220/en/VIn
16 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
Gezond werk is werk zonder stress
Bevordering van de geestelijke
gezondheid
Geestelijk welzijn is essentieel voor een goede
gezondheid en levenskwaliteit. Het kan worden
opgevat als „een toestand van welbevinden”
die individuen in staat stelt het beste uit
zichzelf te halen, met de normale stress van het
leven om te gaan, productief te werken en op
een positieve manier onderdeel uit te maken
van hun gemeenschap (19).
Het bevorderen van het geestelijk welzijn kan
in belangrijke mate bijdragen aan een gezonde
werkplek. Voorbeelden van maatregelen die
genomen kunnen worden:
•• het toestaan van flexibele werktijden;
•• het bieden van ondersteuning bij de
organisatie van het dagelijks leven, zoals
toegang tot kinderopvang;
•• het aanbieden van trainingen om
managers en werknemers bewust te
maken van kwesties met betrekking tot
geestelijke gezondheid;
•• het aanbieden van gratis psychologische
counseling en begeleiding;
•• werknemers de mogelijkheid bieden deel
te nemen aan fysieke activiteiten.
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 17
© EU-OSHA/David Tijero Osorio
Campagnegids
Wist u dat …
•• ongeveer de helft van de werknemers aangeeft
dat werkgerelateerde stress bij hen op het
werk regelmatig voorkomt? Werkgerelateerde
stress is het op een na meest genoemde
werkgerelateerde gezondheidsprobleem in
Europa;
•• 50-60% van alle verloren werkdagen aan
werkgerelateerde stress en psychosociale risico’s
kan worden toegeschreven;
•• een op de zes werknemers gedurende zijn
of haar arbeidsleven te maken krijgt met
psychische gezondheidsproblemen;
•• de kosten van psychosociale risico’s op het
werk op nationaal niveau in de miljoenen euro’s
lopen;
•• de aanpak van stress en psychosociale risico’s
op het werk de moeite waard is? De voordelen
voor het bedrijf wegen ruimschoots op tegen de
kosten van de aanpak.
18 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
© Shutterstock, Inc./wavebreakmedia
Gezond werk is werk zonder stress
De campagne van 2014-2015: Gezond werk is werk
zonder stress
Over deze campagne
Psychosociale risico’s kunnen zich op elke
werkplek voordoen, en de kwaliteit van de
werkplek houdt in grote mate verband met de
mate van stress die door werknemers wordt
ervaren.
Hoewel het aanpakken van psychosociale risico’s
en werkgerelateerde stress een uitdaging kan
lijken, willen we met deze campagne aantonen
dat deze problemen op dezelfde logische en
systematische manier kunnen worden aangepakt
als ieder ander probleem op het gebied van
veiligheid en gezondheid op het werk. Tegen die
achtergrond heeft de campagne: „Gezond werk is
werk zonder stress” de volgende doelstellingen:
•• meer bekendheid geven aan het groeiende
probleem van werkgerelateerde stress en
psychosociale risico’s;
•• verschaffen en bevorderen van het gebruik van
eenvoudige, praktische hulpmiddelen en advies
bij de aanpak van psychosociale risico’s en stress
op het werk;
•• benadrukken van de positieve effecten van de
aanpak van psychosociale risico’s en stress op
het werk, inclusief de kosten-batenanalyse.
Er is door EU-OSHA voor deze campagne een groot
aantal hulpmiddelen ontwikkeld om de kennis en
het begrip met betrekking tot werkgerelateerde
stress en psychosociale risico’s te vergroten.
Door samen te werken, kunnen
werkgevers, managers en werknemers
werkgerelateerde stress en psychosociale
risico’s terugdringen. Dat komt iedereen
ten goede.
In het tweede jaar van de campagne is er een
speciaal hoogtepunt in de vorm van de lancering
van een meertalige gids met eenvoudige, op
wetenschappelijk bewijs gebaseerde informatie
over psychosociale risico’s, speciaal bedoeld voor
werkgevers en managers van kleine en microondernemingen. De gids wil werkgevers motiveren
om werkgerelateerde psychosociale risico’s terug
te dringen door aan te tonen dat de aanpak
van psychosociale risico’s in kleine en microondernemingen niet alleen heel goed mogelijk,
maar ook erg de moeite waard is. De gids moedigt
kleine ondernemingen in heel Europa aan om
een systematische en doeltreffende aanpak van
psychosociale risico’s te hanteren met behulp van
nationale of sectorale hulpmiddelen.
Deze campagne bouwt voort op de campagne
voor een gezonde werkplek uit 2012-2013, „Samen
sterk voor preventie”, waarin de nadruk lag op het
belang om goed management te combineren met
participatie van de werknemers. Die benadering
komt terug in de campagne van 2014-2015,
waarin ervoor wordt gepleit dat werknemers en
management samen een actieve rol spelen en
de handen ineenslaan om psychosociale risico’s
en werkgerelateerde stress doeltreffend terug te
dringen.
Belangrijke data
•• Lancering van de campagne: april
2014.
•• Europese Week voor veiligheid en
gezondheid op het werk (oktober
2014 en oktober 2015)
•• Uitreikingsceremonie awards voor
goede praktijken: april 2015
•• Topbijeenkomst „Een gezonde
werkplek”: november 2015
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 19
Campagnegids
Praktische hulpmiddelen en
ondersteuning om stress te
verminderen
Psychosociale risico’s kunnen worden
gemeten, aangepakt en verminderd met
behulp van praktische hulpmiddelen.
Er is online een groot aantal gebruiksvriendelijke,
doeltreffende, praktische hulpmiddelen
beschikbaar om stress en psychosociale risico’s op
de werkplek in kaart te brengen en te verminderen
•• de handleiding van het Internationaal
Arbeidsbureau „Stresspreventie op het werk
— Controlepunten” bevat gebruiksvriendelijke
controlepunten om stressveroorzakende
factoren te onderkennen en hun schadelijke
effecten te verzachten;
•• in de managementnormen voor
werkgerelateerde stress van de Britse
Health and Safety Executive worden goede
praktijken getoond in zes kerngebieden. Het
werk is daarnaast ook een maatstaf waaraan
organisaties hun eigen prestaties kunnen meten;
•• het Franse Onderzoeksinstituut voor gezondheid
en veiligheid op het werk, (INRS), verschaft met
het instrument „Faire le point” een hulpmiddel
om psychosociale risico’s in kleine bedrijven in
kaart te brengen en geeft praktische tips over
hoe deze risico’s vermeden kunnen worden;
•• de Belgische Sobane-strategie is een strategie
voor de participatieve opsporing en preventie
van psychosociale risico’s in vier stappen;
•• de website „SOS op de werkplek — Een gids om
de gezondheid en het welzijn van werknemers
op de werkplek te verbeteren” is in Slovenië
gelanceerd;
•• andere nationale hulpmiddelen om stress
en psychosociale risico’s aan te pakken, zijn
verkrijgbaar bij de focal points van EU-OSHA en
zijn ook beschikbaar op de campagnewebsite.
Wie kan er aan de campagne
deelnemen?
Alle bedrijven en particulieren worden
aangemoedigd om aan deze campagne deel te
nemen:
•• werkgevers van grote en kleine bedrijven in de
publieke en private sector;
•• managers, leidinggevenden en werknemers;
•• vakmensen op het gebied van veiligheid en
gezondheid op het werk;
•• vakbonden en veiligheids- en
gezondheidsvertegenwoordigers;
•• werkgeversorganisaties;
•• beroepsorganisaties;
•• aanbieders van onderwijs en opleidingen;
•• risicopreventie- en verzekeringsdiensten.
Concrete deelname
Particulieren en bedrijven kunnen op een
groot aantal manieren aan de campagne
meedoen door:
•• verspreiding van campagnematerialen;
•• organisatie van evenementen en activiteiten
zoals lezingen en workshops;
•• gebruik en bevordering van de praktische
hulpmiddelen die beschikbaar worden gesteld
voor de aanpak van werkgerelateerde stress en
psychosociale risico’s;
•• deelname aan de Europese awards voor goede
praktijken;
•• deelname aan de Europese Weken voor
veiligheid en gezondheid op het werk in 2014
en 2015;
•• officiële EU-campagnepartner of nationale
campagnepartner worden.
20 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
Gezond werk is werk zonder stress
De campagnetoolkit
EU-OSHA’s campagnetoolkit is een geweldige
hulpbron voor werkgevers, managers,
veiligheidsvertegenwoordigers en eigenlijk iedereen
die overweegt om zijn eigen campagne voor
veiligheid en gezondheid op het werk te voeren. De
toolkit bevat praktische adviezen en tips over alle
aspecten van het voeren van een campagne. In de
toolkit vindt u onder andere:
advies over het opzetten van een campagne:
•• het definiëren van de doelen van de campagne;
•• het bepalen van de belangrijkste
campagneboodschap;
•• „branding” (naamsbekendheid) en hoe u het
publiek kunt bereiken;
•• de evaluatie van het succes van de campagne;
richtlijnen betreffende bronnen en netwerken:
•• de begroting;
•• samenwerken met anderen;
•• zoveel mogelijk kansen benutten om de
campagneboodschappen te verspreiden;
voorbeelden van hulpmiddelen en technieken
om de campagne te promoten;
•• persberichten of hoofdartikelen over het
onderwerp;
•• advertenties en promotie;
•• onlinemarketing en sociale media;
•• evenementen organiseren.
Er zijn ook voorbeelden beschikbaar van hoe bedrijven
hun campagnes hebben opgestart, als hulpmiddel bij het
opzetten van een eigen campagne.
osha.europa.eu/en/campaign-toolkit
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 21
© iStockphoto /ImageegamI
Campagnegids
De voordelen van de rol van
campagnepartner
In ruil voor het promoten van de campagne
en het voeren van publiciteit, krijgen
campagnepartners publiciteit op een speciaal
gedeelte van de campagnesite en worden
ze eervol vermeld wanneer EU-OSHA de
campagne voor een gezonde werkplek
promoot op EU-niveau. Een ander voordeel voor
campagnepartners is dat zij een uitnodiging
ontvangen voor de evenementen van het
agentschap.
22 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
© EU-OSHA/Eric VIDAL
Gezond werk is werk zonder stress
Wat een inzending moet aantonen;
•• doeltreffend management in combinatie met
participatie van de werknemers in het kader
van het campagnethema „Gezond werk is werk
zonder stress”;
•• het succesvol doorvoeren van maatregelen die
tot doel hebben de veiligheid en gezondheid op
het werk te verbeteren;
•• aantoonbare resultaten in termen van een
verbetering van de veiligheid en gezondheid op
het werk;
•• de duurzaamheid van de maatregelen in de tijd;
•• de overdraagbaarheid van de maatregelen naar
andere organisaties, ook in andere lidstaten of in
kleinere dan wel grotere organisaties.
© EU-OSHA/Susan Kennedy
De awards voor goede praktijken van de
campagne: „Gezond werk is werk zonder stress”
belichten opmerkelijke en innovatieve bijdragen
aan de veiligheid en gezondheid op het werk
en laten de voordelen zien van dergelijke goede
praktijken. Alle organisaties en bedrijven in
de lidstaten van de Europese Unie, kandidaatlidstaten, potentiële kandidaat-lidstaten en de
Europese Vrijhandelsassociatie (EVA) worden
uitgenodigd om hun bijdrage in te zenden.
© EU-OSHA/Media Consulta Ireland
De Europese awards voor goede
praktijken
Het netwerk van focal points van het agentschap
verzamelt de inzendingen en nomineert nationale
winnaars voor de Europese competitie. De officiële
campagnepartners van het Europees Agentschap
voor veiligheid en gezondheid op het werk kunnen
hun inzendingen direct naar het agentschap
sturen. De uitreikingsceremonie van de Europese
awards voor goede praktijken vindt in het tweede
jaar van de campagne plaats om goede praktijken
te bevorderen en te delen. Hierbij worden de
winnaars bekend gemaakt en wordt aandacht
besteed aan de prestaties van alle deelnemers.
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 23
Campagnegids
De campagnes voor een gezonde
werkplek in één oogopslag
•• Als onderdeel van elke campagne verschaft
het agentschap informatie en praktische
adviezen en hulpmiddelen. Ook is er gratis
voorlichtingsmateriaal verkrijgbaar, dat is vertaald in
25 talen.
•• In elke campagne wordt speciale aandacht besteed
aan de Europese awards voor goede praktijken.
•• De Europese Week voor veiligheid en gezondheid
op het werk is een bijzonder hoogtepunt van de
campagne en wordt ieder jaar in oktober gehouden.
•• EU-OSHA kan rekenen op de steun van een netwerk
van focal points om de campagnes te promoten.
Focal points bestaan doorgaans uit de nationale
OSH-autoriteiten (arbodiensten/preventie- en
welzijnsdiensten).
•• Elke campagne bevat een Europees
campagnepartnerprogramma waarin organisaties
de gelegenheid krijgen partner van EU-OSHA te
worden en te helpen mensen bewuster te maken
van het campagnethema en de zichtbaarheid van
de campagne en de partnerorganisatie te vergroten.
24 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
© EU-OSHA/EU-OSHA
Gezond werk is werk zonder stress
Ons bestaande partnernetwerk
© EU-OSHA/Eric VIDAL
© EU-OSHA/Daniel de Pablos
•• nationale focal points: de campagne „Gezond
werk is werk zonder stress” wordt op nationaal
niveau gecoördineerd door EU-OSHA’s netwerk
van focal points. Als u meer wilt weten over onze
focal points of rechtstreeks contact daarmee
wilt opnemen, dan kunt u de link naar hun
contactgegevens gebruiken aan het eind van
deze gids;
•• officiële campagnepartners: EU-OSHA
moedigt Europese organisaties en multinationals
aan om officiële campagnepartners te worden.
Meer dan 80 partners geven actief steun aan de
campagne „Gezond werk is werk zonder stress”.
Als u geïnteresseerd bent om campagnepartner
te worden, bezoek dan onze website
www.healthy-workplaces.eu/;
•• mediapartners: dit is een exclusieve pool van
journalisten en redacteurs uit heel Europa die
zich enthousiast inzetten ten behoeve van
veiligheid en gezondheid op het werk. Grote
Europese OSH-tijdschriften helpen EU-OSHA
de campagne te promoten. EU-OSHA biedt
ondertussen een platform voor journalisten
en redacteurs zodat ze hun netwerken en
stakeholders in Europa en daarbuiten kunnen
bereiken, met hen in contact kunnen treden en
hun van de nodige informatie kunnen voorzien;
•• enterprise Europe Network: dit netwerk
adviseert en ondersteunt het midden- en
kleinbedrijf (het mkb/de kmo’s) in heel Europa
om voordeel te halen uit bedrijfskansen. Het
is een belangrijke partner in de campagne
„Gezond werk is werk zonder stress”.
© EU-OSHA/Eric VIDAL
Goede partnerschappen met belangrijke
stakeholders zijn cruciaal voor het succes van de
campagne. We kunnen rekenen op de steun van
een groot aantal partnernetwerken:
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 25
Campagnegids
Eerdere campagnesuccessen
De campagnes voor een gezonde werkplek
beogen meer aandacht te vragen voor veiligheid
en gezondheid op het werk. Met dat doel
als fundament van hun bestaan, hebben de
campagnes een grote verscheidenheid aan
thema’s met specifieke betekenis voor de
gezondheid en veiligheid op het werk onder de
aandacht gebracht. De campagnes worden sinds
2000 gehouden en iedere campagne duurt twee
jaar. De campagnes voor een gezonde werkplek
zijn nu de grootste in hun soort in de wereld
en ze worden steeds populairder. Er zijn nu
honderden organisaties in meer dan 30 landen
bij de campagnes betrokken. EU-OSHA en zijn
campagnepartners coördineren de campagnes
voor een gezonde werkplek. Zij vragen meer
aandacht voor belangrijke problemen met
betrekking tot de veiligheid en gezondheid op het
werk en zetten zich in om duidelijk te maken dat
het verbeteren van de veiligheid en gezondheid
op het werk ook goed is voor de zaak.
Snapshot van de campagnes „Een gezonde
werkplek”
Recente campagnes voor een gezonde werkplek
van EU-OSHA hebben zich gericht op „Samen sterk
voor preventie” (2012-2013), „Veilig onderhoud”
(2010-2011) en „Risicobeoordeling” (2008-2009).
De campagne uit 2012-2013, „Samen sterk voor
preventie”, wilde mensen bewuster maken van
het belang om goed management te combineren
met participatie van de werknemers. Als
onderdeel van de campagne stelde EU-OSHA twee
praktische gidsen samen over leiderschap van het
management en participatie van de werknemers
op het gebied van veiligheid en gezondheid op
het werk. Meer dan 80 officiële campagnepartners,
afkomstig uit zeer verschillende sectoren,
organiseerden workshops en evenementen
en namen deel aan conferenties. Men lette
er specifiek op of managers en werknemers
de kans kregen om met elkaar te praten over
risicopreventie en veiligheid en gezondheid op
het werk. De winnaars van de awards voor goede
praktijken waren even divers als innoverend en
bij iedereen stond samenwerking centraal: ze
omvatten oplossingen voor het bedrijfsleven
in Oostenrijk, Nederland, Finland en Turkije,
maatregelen om stress te verminderen in een
ziekenhuis in Denemarken, organisaties die het
mkb/de kmo’s ondersteunden in Duitsland en
Spanje, een detailhandelsgroep in Portugal, een
hotelgroep in Cyprus en een discussiegroep van
zuivelboeren in Ierland.
Als onderdeel van de campagne „Veilig
onderhoud” uit 2010-2011 voegden meer dan
50 campagnepartners zich bij EU-OSHA om
een hele reeks activiteiten te organiseren en de
boodschappen van de campagne te verspreiden.
De campagne hield zich voornamelijk bezig met
grotere aandacht voor het belang van onderhoud
ten behoeve van de veiligheid en gezondheid
van werknemers, en met de risico’s die met
dat onderhoud verband houden. Er werd een
uiteenlopende reeks aan onderhoud gerelateerde
thema’s ontwikkeld en gepromoot.
Ook de campagne van 2008-2009 was een
groot succes, met OiRA (een webapplicatie
voor online interactieve risico inventarisatie en
-evaluatie (RI&E)) als belangrijke erfenis van de
campagne. Risico inventarisatie en -evaluatie
(RI&E), de hoeksteen van de Europese aanpak
voor de preventie van bedrijfsongevallen
en gezondheidsproblemen, vormde de kern
van deze campagne. OiRA heeft tot doel het
risicobeoordelingsproces te faciliteren. Het is
bedoeld voor gebruik door micro- en kleine
ondernemingen en leidt gebruikers stap
voor stap door het hele proces zodat ze zelf
een risico inventarisatie en -evaluatie (RI&E)
kunnen invoeren en monitoren. OiRA-tools voor
micro- en kleine ondernemingen zijn online
beschikbaar in een groot aantal Europese talen op
www.oiraproject.eu.
26 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 27
© Shutterstock, Inc./Andresr
Gezond werk is werk zonder stress
Campagnegids
Meer informatie en hulpbronnen
28 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
© EU-OSHA/Britt Vangenechten
U kunt een overvloed aan campagnemateriaal
downloaden van de website van de campagne
„Gezond werk is werk zonder stress”:
•• relevante feiten en cijfers;
•• rapporten en factsheets, waaronder de
laatste resultaten van ESENER;
•• praktische gidsen en hulpmiddelen;
•• concrete informatie die vooral relevant is voor
micro- en kleine organisaties;
•• campagne-ideeën;
•• PowerPointpresentaties, posters, flyers en
ander campagnemateriaal;
•• de laatste video’s over Napo en zijn vriendjes;
•• links naar nuttige websites.
De informatie is in 25 talen beschikbaar op
www.healthy-workplaces.eu.
Gezond werk is werk zonder stress
EU-OSHA’s‑ netwerk van focal points
https://osha.europa.eu/nl/about/organisation/focal_points
IJSLAND
FINLAND
NOORWEGEN
ZWEDEN
ESTLAND
LETLAND
DENEMARKEN
LITOUWEN
IERLAND
VERENIGD
KONINKRIJK
NEDERLAND
POLEN
DUITSLAND
BELGIË
LUXEMBURG
TSJECHIË
SLOWAKIJE
LIECHTENSTEIN
FRANKRIJK
ZWITSERLAND
ITALIË
OOSTENRIJK
HONGARIJE
SLOVENIË
ROEMENIË
KROATIË
SERVIË
MONTENEGRO
KOSOVO BULGARIJE
vlg. UNSCR 1244/9
ALBANIË FYROM
SPANJE
GRIEKENLAND
PORTUGAL
TURKIJE
MALTA
CYPRUS
EU-lidstaten
Landen van de Europese Economische Ruimte, westelijke Balkan en Turkije
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 29
Campagnegids
Campagnegids: De aanpak van stress en psychosociale risico’s op het werk
Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie
2013 — 29 blz. — 16,2 x 25 cm
ISBN 978-92-9240-412-3
doi:10.2802/18902
30 | EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk
Gezond werk is werk zonder stress
EU-OSHA — Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk | 31
TE-01-14-603-NL-C
De campagne voor een gezonde werkplek van 2014-2015
„Gezond werk is werk zonder stress” benadrukt het belang
van de (h)erkenning van werkgerelateerde stress en andere
psychosociale risico’s. De campagne promoot de aanpak
ervan als onderdeel van een geïntegreerde benadering om de
werkplek gezond te houden.
Psychosociale risico’s doen zich op iedere werkplek voor,
maar ze kunnen succesvol worden bestreden met beperkte
middelen. Deze campagne biedt de ondersteuning, tips
en tools die nodig zijn om werkgerelateerde stress en
psychosociale risico’s doeltreffend aan te pakken.
Het Europees Agentschap voor veiligheid en
gezondheid op het werk (EU-OSHA) draagt
eraan bij dat Europa een veiligere, gezondere
en productievere plaats wordt om te werken.
Het agentschap verricht onderzoek naar
gezondheid en veiligheid en ontwikkelt en
verspreidt hierover betrouwbare, evenwichtige
en onpartijdige informatie. Ook organiseert
het Europese bewustwordingscampagnes. Het
agentschap, dat in 1996 is opgericht door de
Europese Unie en is gevestigd in Bilbao in Spanje,
brengt vertegenwoordigers van de Europese
Commissie, de regeringen van lidstaten,
werkgevers- en werknemersorganisaties en
vooraanstaande deskundigen uit de 28 lidstaten
van de EU en daarbuiten bijeen.
Europees Agentschap voor veiligheid en
gezondheid op het werk
C/Santiago de Compostela 12, 48003 Bilbao
SPANJE
E-mail: [email protected]
http://osha.europa.eu
doi:10.2802/18902
978-92-9240-412-3

Download Report