de oplossing van de CO2 handel dat niet. Vooral niet als je bedenkt

Duurzaamheid
Al een geruime tijd houd ik mij als systeemdenker bezig met duurzaamheid.
Dat is niet zo raar, want je hoeft geen Einstein te zijn om te weten dat de
manier waarop wij dingen doen (en dan met name de Angel-Saksische kant)
uiteindelijk niet houdbaar zijn. Sinds de start van het industriële tijdperk (die
eigenlijk in Nederland is begonnen en niet in Engeland; maar dat is een andere
discussie) zijn we als een gek grondstoffen gaan verbruiken in een zogenaamd
lineair model. Dat betekent dat er veel grondstoffen worden gebruikt en veel
afval wordt geproduceerd.
Dat lijkt niet zo'n probleem als slechts een klein gedeelte van de
wereldbevolking dat doet (Noord-Amerika, Europa en Japan), maar wordt
onhoudbaar als de BRIC (Brazilië, Rusland, India & China) dat ook gaan doen.
Een absolute versnelling van dit lineaire model begon in de jaren 50 van de
vorige eeuw in de VS. Als je IEEE (Amerikaanse Ingenieurs Vereniging)
tijdschriften leest uit die tijd, dan zie je een ontwerpstroming ontstaan die
voeding moet geven aan een sterke consumptie economie.
Jarenlang zijn er artikelen over hoe je een product moet ontwerpen dat snel
kapot gaat zonder dat je de klant verliest. Nu is het ontwerpen en produceren
van slechte producten voor zowel Amerikanen als Engelsen niet zo moeilijik,
maar in ieder geval weet u nu waar dat vandaan komt of waardoor dit
gecultiveerd is.
Maar ook Japanners gebruikten dit principe. Niet om moedwillig slechte spullen
te maken, want dat kunnen Japanners cultureel gezien niet, maar wel om
spullen te maken die 'goed genoeg zijn'. Waarom zou je tenslotte,
bijvoorbeeld, een videorecorder maken die 20 jaar mee gaat als iedereen om 3
drie jaar een nieuwe koopt?.
Nu er steeds meer inzichten komen dat dit lineaire model niet schaalbaar
genoeg is, treden er andere issues op. Mensen blijven tenslotte mensen en wat
we uit de verander management theorieën al weten, wil natuurlijk niemand
veranderen. Ik blijf het opmerkelijk vinden hoe iedereen zijn/haar kop in het
zand steekt en wat een enorme energie er wordt gestopt in het overtuigen van
iedereen dat er niets aan de hand is.
Jammer genoeg worden oplossingsrichtingen snel gekaapt door organisaties
die niet de doelstelling hebben iets op te lossen maar wel graag hun eigen
vermogen zien stijgen. Zo is dus het CO2 probleem een echt probleem, maar
de oplossing van de CO2 handel dat niet. Vooral niet als je bedenkt dat de
Amerikaanse zakenbanken die de sub-prime hypotheken (start van de
financiële crisis) hebben bedacht nu achter de Carbon Trading zitten.
Ook hier moeten we terug naar een manier van systeemdenken om tot
oplossingen te komen.
Daarvoor moeten we een aantal vaste feiten op de helling zetten. Het eerste
feit is dat er een tekort is aan energie. Dat is natuurlijk niet waar. Er is
schaarste bij de energiebronnen zoals we die nu gebruiken. Alle energie komt
tenslotte van de zon (wind wordt veroorzaakt door de zon en fossiele
brandstoffen zijn opgeslagen zonne-energie). En zonne energie is er voorlopig
genoeg. Als de zon ophoudt te bestaan, dan hebben we een andere uitdaging.
Het tweede feit is dat er een tekort is aan grondstoffen. Dit is wel degelijk ten
dele waar. Omdat we lineair produceren, verbruiken we in hoog tempo
grondstoffen. Zo ligt bijvoorbeeld zo'n 60% van al het aluminium in de wereld
op vuilnisbelten als afval.
Richard Bransons oplossing om de grondstoffen dan maar te gaan halen op
andere planeten met behulp van zijn ruimteschepen, vind ik wel een leuk
bedachte oplossing maar als je er over nadenkt ook één die volslagen
belachelijk en onnodig is.
Het enige dat we moeten doen is accepteren dat we ons model wat moeten
aanpassen. Meer cyclisch denken en bedenken dat economische groei ook op
andere manieren kan worden gedaan.
Maar hoe zit het nu eigenlijk met computers? Tja, daar hebben we weer een
Paradox. Computers zijn aan de ene kant de grootste energieverbruikers ter
wereld en dragen dus op dit moment op twee vlakken bij aan de problematiek.
Zolang we stroom opwekken met fossiele brandstoffen of kernenergie, zijn ze
computers een mega probleem. Ook zijn computers en afgeleide producten
zoals mobiele telefoons en Tv's een grote bron van milieu verontreiniging.
Aan de andere kant kunnen computers een enorme bijdrage leveren in het
besturen van andere vormen van energie opwekking en ondersteuning van
cyclische product ontwikkeling en gebruik.
De probleem kant van de computers laat zich gemakkelijk oplossen. Kwestie
van andere energieopwekking en cyclisch product gebruik.
De voordeelkant van de computers moet nog grotendeels vorm krijgen. Maar
er zijn al positieve voorbeelden te zien.
Samenvattend wil ik aangeven dat ik een rasoptimist ben. We moeten stoppen
met ons verzetten tegen het feit dat dingen makro-economisch anders
moeten. Het is juist leuk om die mega-problemen aan te pakken!
En ik weet zeker dat we dat gewoon kunnen.
Voorbeelden van nspiratie:
http://www.storyofstuff.com/
http://nl.wikipedia.org/wiki/Cradle_to_Cradle
http://www.advancedcomputing.nl
Ik wens u veel inzicht, overzicht en moed.
Jack van Driel
Paradoxiologist
[email protected]

Download Report