Brief van ing. L.W. Vreugdenhil inzake de competentie

Aan: de wethouder Veiligheid, Handhaving en Buitenruimte
van de gemeente Rotterdam,
drs. B.J. Eerdmans,
Coolsingel 40,
3011 AD Rotterdam.
Van: ing. L.W. Vreugdenhil,
Nieuw-Oranjekanaal 20,
3151 XL Hoek van Holland.
Betreft: competentie projectleider Oranjebonnen
Hoek van Holland, 1 september 2014
Geachte heer Eerdmans,
Als er een projectleider wordt aangesteld mag worden verwacht dat deze over een zekere
competentie beschikt om de afgesproken maatschappelijke resultaten en publieke doelen te
behalen. Er mag voorts worden verwacht dat een dergelijke projectleider inventariseert welke
bestuurlijke besluiten zijn genomen en waarom deze al dan niet tot uitvoering zijn gekomen.
Inzake het integrale gebiedsontwikkelingsproces in de Bonnenpolders is er onder druk van de
Erven van Rijckevorsel een bestuurlijk besluit genomen om landgoedontwikkeling in onze
polder toe te staan (bijlage 1a):
“Het belang van de ontwikkeling van landgoederen in dit scenario is dat op deze wijze
financiële middelen ter beschikking kunnen komen voor de benodigde herstructurering van de
Bonnen. De erven van Rijckevorsel zijn bereid daarin te investeren en de pachtsituatie te
optimaliseren voor de resterende agrarische bedrijven en hebben dit ook meermalen
uitgesproken.”
Het door de Stichting de Bonnen voorgestelde scenario werd toen unaniem verworpen:
“Het scenario van Stichting de Bonnen is voor de meeste andere partijen niet principieel
onaanvaardbaar, maar heeft als groot probleem dat geen financiële dekking aanwezig is voor
de benodigde herstructurering van de polder wegens het ontbreken van de landgoederen. De
financiering voor de realisatie van dit scenario zal of uit publieke middelen moeten komen, of
de rentabiliteit van de bedrijven moet zodanig zijn dat benodigde investeringen daaruit
kunnen worden betaald. Het scoort iets lager (+ i.p.v. ++) dan op de punten ecologische
waarden, draagvlak bij omgeving, recreatieve mogelijkheden, duurzaamheid, financiële
dekking en publieke kosten. Bij keuze voor dit scenario zal de verpachter echter niet
meewerken aan de benodigde herstructurering van de agrarische situatie omdat tegenover de
kosten daarvan geen opbrengsten zullen staan. Daarmee wordt dit scenario feitelijk praktisch
en financieel onuitvoerbaar.”
Met geld van de overheid zijn er een tweetal bedrijfsplannen opgesteld (bijlage 1b). Voorts is
er een bestuurlijk besluit genomen een tweetal extra landgoederen toe te staan (bijlage 1c):
“Voor de 2e Ontsluitingsweg moet grond verworven worden van de heer N.J. van Heijst om
de aanleg mogelijk te maken. Het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam is al enige tijd bezig om
deze gronden aan te kopen. Naar het laat aanzien zal dit niet op korte termijn kunnen
plaatsvinden zonder een onteigeningsprocedure, met een mogelijke vertraging van 2 jaar
voor de verdere aanleg van de 2e Ontsluitingsweg. Gezocht is naar alternatieven om aankoop
van de gronden voor de 2e Ontsluitingsweg mogelijk te maken.
Aan de zaakwaarnemer van de heer Van Heijst is voorgesteld om bij de uitwerking van de
gebiedsvisie “De Bonnen” een tweetal landgoederen toe te voegen op de percelen in de Korte
Bonnen, die eigendom zijn van de heer Van Heijst
In de als bijlage toegevoegde brief met kenmerk uit/2006/0420 van 12 april 2006 wordt
gevraagd aan de heer Van Heijst om vooruitlopend op het besluit van de deelraad en
vooruitlopend op de definitieve overeenstemming over de aankoopvoorwaarden van de grond
medewerking te verlenen per 1 mei 2006.
Bij de uitwerking van het gebiedsontwikkelingsplan “De Bonnen” die in juli 2006 ter
besluitvorming wordt aangeboden zal de uitbreiding van 5 naar 7 landgoederen worden
opgenomen.”
Uiteindelijk werd het gebiedsontwikkelingsplan pas op 21 september 2006 vastgesteld
(bijlage 1d):
“Conform uw opdracht biedt ik u het Gebiedsontwikkelingsplan “De Bonnen” aan. Het
rapport is als bijlage toegevoegd
In dit ontwikkelingsplan is als doelstelling opgenomen het maken van een integraal en uitvoeringsgericht gebiedsontwikkelingsplan voor de Bonnen waarin de functies natuur, waterhuishouding, landbouw, landschappelijke kwaliteit en recreatie optimaal op elkaar zijn afgestemd of zijn gecombineerd.
Het gebiedsontwikkelingsplan is een gemeenschappelijke visie gekoppeld aan een
uitvoeringsplan. Het vormt en toetsingskader voor andere plannen in het gebied en is de basis
voor verdere afspraken over de ontwikkeling van “De Bonnen”.
Aansluitend op het bovengenoemde gebiedsontwikkelingsplan is een intentieverklaring toegevoegd waarin de verschillende betrokkenen zich verbinden aan de uitvoering van het plan.
Voor de uitvoering van het plan is een conceptplanning als bijlage toegevoegd die pas na
ondertekening met alle betrokken partijen definitief gemaakt kan worden met de in de intentie
overeengekomen verklaring.
Na de besluitvorming van het Gebiedsontwikkelingsplan wordt de intentieovereenkomst door
alle betrokken partijen ondertekend. De ondertekening van de intentieovereenkomst is
gepland op 3 oktober 2006.”
Een competent projectleider zal zich moeten verdiepen in deze besluitvormingsprocedure en
zal lering moeten trekken uit de mogelijke valkuilen. Een competent projectleider zal inzicht
proberen te krijgen in de oorzaak van het stagneren van de integrale gebiedsontwikkeling.
Het is immers duidelijk dat het in december 2005 nog unaniem verworpen nulscenario alsnog
werkelijkheid is geworden:
“In dit nulscenario worden geen gecoördineerde acties ondernomen om duurzame
ontwikkeling van de Bonnen mogelijk te maken. De huidige situatie met agrarische bedrijven
die het hoofd met moeite boven water kunnen houden, onduidelijke onderpachtconstructies en
vormen van grondgebruik, die niet altijd passen bij het gebied, blijft in stand.”
Ook het door de Stichting de Bonnen voorgestelde scenario is geen werkelijkheid geworden:
“De Lange Bonnen en het zuidelijk deel van de Korte Bonnen worden ingericht als
landbouwgebied met graslanden en akkers voor de teelt van ruwvoer en krachtvoer, graan en
producten voor de regio. Dit landbouwgebied is complementair aan het natuurgebied in het
natuurgebiedplan. Daarnaast wordt voldaan aan de minimale eisen die in het
natuurgebiedplan worden gesteld aan natuurontwikkeling. Zo zal er een reservaatgebied
komen tegen het Staelduinse bos aan en wordt de Rel ingericht als ecologische
verbindingszone. Voorts zijn er voor de recreatieve ontsluiting ruiter- en wandelpaden.”
Een competent projectleider zal kennis nemen van de geschiedenis van het gebied en de rol
die de diverse actoren hebben gespeeld. Een competent projectleider zal zich realiseren dat er
al sprake was van biologisch gecertificeerde landbouw en teelt van “producten voor de regio”.
Een competent projectleider zal beseffen dat mensen het verschil kunnen maken en dat er dus
een positieve -, constructieve en coöperatieve houding was van de toen aanwezige agrarische
ondernemers met een langdurig pachtcontract. De Bonnenweg was al opengesteld voor
recreatief verkeer en er was al een wandel- en ruiterpad tussen de Bonnenweg en het
Bonnenpad. Er was al sprake van lessen natuur- en milieueducatie, er werden stageplaatsen
aangeboden en er was een kleinschalige en anonieme zorgfunctie op het bedrijf in de Korte
Bonnen. Tevens was daar ook een paardenpension en een natuurcamping gevestigd. Voorts
was er sprake van de organisatie van kleinschalige evenementen welke pasten in het
landschap zoals een Historische Oogstdag, een Varende Fanfare en een Proza- en
Poëziefestival. Met deze nevenactiviteiten werd voldaan aan een maatschappelijke vraag.
Een competent projectleider zal de faalkansen in beeld brengen en zicht proberen te krijgen
op de mogelijke succesfactoren. Een competent projectleider zal ook kennis nemen van de
SWOT-analyse welke reeds in december 2000 op de website van de Stichting de Bonnen
werd geplaatst1. Een competent projectleider zal überhaupt kennis nemen van het traject dat
op de website van de Stichting de Bonnen is beschreven om te komen tot een integrale
oplossing voor de problematiek van deze polder en zal ook kennis nemen van het conceptevalutatierapport van de Stichting de Bonnen inzake het integrale gebiedsonwikkelingsproces
dat heeft plaatsgevonden in dit deel van het buitengebied van Hoek van Holland2.
1
2
http://www.debonnen.nl/html/gebiedsvisie.html
http://www.ris.rotterdam.nl/cgi-bin/postin.cgi/action=view/id=9379
Het is dan ook nogal teleurstellend om te constateren dat er in het verslag van de
Gebruikersavond Oranjebonnen d.d. 25 september 2013 (bijlage 2) het volgende staat
vermeld:
“In oktober gaat projectleider Maarten de Gaaij met de drie rentmeesters van de
Bonnenpolder in gesprek over welke belangen zij voor ogen hebben. Maarten nodigt hen dan
ook uit mee te denken over het vergroten van de economische waarde van de rond. Het gaat
hierbij om ontwikkelingen die passen bij de visie in het ambitiedocument zoals agrarische en
recreatieve mogelijkheden. Eind 2013 koppelt de projectleider de resultaten van dit gesprek
terug aan de pachters en bewoners van de Bonnenpolder.”
Een competent projectleider Oranjebonnen had immers aan het begin van het traject al met
deze belangrijke stakeholders om de tafel moeten gaan zitten om te vernemen of inmiddels
hun opstelling was gewijzigd voor wat betreft hun participatie bij de uitvoering van de onder
hun invloed genomen bestuurlijke besluiten. Er was immers sprake van een koude sanering.
Oplossingen waren niet dichterbij gekomen, maar juist verderweg komen te liggen doordat
men de grootgrondbezitters in de Bonnen had laten ontsnappen aan het afsprakenkader dat
behoort tot het Gebiedsontwikkelingsplan de Bonnen. Door dit bestuurlijk toe te staan was er
impliciet sprake van een autonome ontwikkeling. Bestuurlijk was er dus geen uitvoering
gegeven aan het unaniem genomen besluit van de deelgemeenteraad van Hoek van Holland.
In het verslag van de Gebruikersavond Oranjebonnen d.d. 7 juli 2014 (bijlage 3) – ruim
9 maanden na de vorige gebruikersavond - staat het volgende:
“Anderzijds hebben we de 3 eigenaren en de betrokken 3 rentmeesters van de Bonnenpolder
apart gesproken; zij hebben beperkte interesse om nu de initiatieven voor gemengd
agrarische/recreatieve ontwikkelingen te nemen. Het gaat hierbij om ontwikkelingen die
passen bij de visie in het Ambitiedocument Bonnenpolder zoals agrarische en recreatieve
mogelijkheden. Donderdagavond 3 juli heeft de projectleider, Maarten de Gaaij, de resulaten
van deze 3 gesprekken terug aan de 5 pachters en bewoners van de Bonnenpolder.
Grondeigenaren hebben toegezegd in september te gaan deelnemen aan een gezamelijke
bijeenkomst met de andere grondeigenaren en de gemeente om een gezamenlijke lange
termijn visie te ontwikkelen. Wellicht is het behulpzaam als de pachters ook gezamenlijk hun
visie laten horen bij de grondeigenaren en/of de rentmeesters.”
Het is schokkend om te merken dat de projectleider Oranjebonnen 2 jaar verloren laat gaan
om een strategie te ontwikkelen in het bereiken van de afgesproken publieke doelen en
maatschappelijke resultaten. Het is immers een illusie om te denken dat de eigenaren van de
gronden in de Bonnenpolders de warme bestemming zullen opgeven die men heeft verkregen
met de toestemming landgoederen te kunnen ontwikkelen. Natuurlijk zal men wachten totdat
de vastgoedmarkt daarvoor ruimte biedt en ondertussen zal men van de pachters met een
langlopend contract verlost proberen te raken.
Het is beledigend om te vernemen dat er een oproep aan de pachters wordt gedaan om hun
visie te laten horen bij de grondeigenaren en/of de rentmeesters. Een competent projectleider
zal zich niet tot dit niveau verlagen. Deze weet immers dat er 2 bedrijfsplannen liggen te
wachten op uitvoering en dat de oorspronkelijke gebruikers van de Bonnen hun visie reeds bij
de keuze voor een scenario in 2005 hebben kenbaar gemaakt.
Door te kiezen voor deze werkwijze wordt impliciet de strategie van de grootgrondbezitters in
de Bonnenpolders ondersteund. Vanzelfsprekend is deze manier van werken in strijd met de
algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Een competent projectleider behoort hier kennis
van te hebben. Een competente projectleider behoort ook te beseffen wie de juiste partners
zijn van de overheid om bepaalde publieke doelen te bereiken.
Als wethouder Buitenruimte bent u momenteel bestuurlijk verantwoordelijk voor het gedrag
van de projectleider Oranjebonnen. Van een wethouder mag worden verwacht dat deze over
voldoende intellectueel overzicht beschikt om te overzien of met een bepaalde werkwijze de
gestelde publieke doelen en maatschappelijke resultaten zullen worden bereikt. Van een
wethouder mag tevens worden verwacht dat deze over voldoende moreel overwicht beschikt
om bepaalde bedenkelijke spelletjes te doorzien en daarbij een juiste loyaliteit zal bewaren.
Het is onverstandig om bestuurlijk een blind vertrouwen te stellen in de voorgewende
ambtelijke deskundigheid en het is naïef om bestuurlijk een blind vertrouwen te hebben in de
voorgewende ambtelijke zuiverheid. Er kan ambtelijk sturing worden gegeven aan
bestuurlijke besluiten door informatie selectief aan te bieden, d.w.z. niet tijdig, niet volledig
en/of niet correct. U behoort te weten dat bestuurlijke besluitvorming in een ambtelijk
gewenste richting kan worden gemanoeuvreerd c.q. gemanipuleerd. U dient zich dan ook
altijd af te vragen of hier sprake van kan zijn. Waarom wordt het spel van misleiding en
bedrog door de Erven van Rijckevorsel getolereerd? Waarom wordt het verouderde
bestemmingsplan niet tijdig aangepast om ongewenste ontwikkelingen te voorkomen?
Waarom wordt er een oogje dichtgeknepen t.a.v. de illegale bouwsels op het perceel
Bonnenweg 50? Waarom wenst de projectleider Oranjebonnen niet met ondergetekende te
praten over de uitvoering van het bedrijfsplan “De Hof van Vreugde”? Waarop is de
ambtelijke keuze gebaseerd op bepaalde gemeentelijke agrarische gronden aan iemand in
gebruik te geven of tijdelijk te verpachten? Welk voordeel heeft de gemeente met een
ambtelijk voorstel iets toe te staan, iets te gedogen of juist iets te verbieden? De actuele
situatie in de Bonnenpolders laat zien wat het resultaat kan zijn van een overheid die wegkijkt
en vrij spel biedt aan lieden die zich niet storen aan wetten, regels, bepalingen en
voorschriften. De actuele situatie in de Bonnenpolders laat zien hoe cynisch en calculerend
gedrag jegens de overheid wordt beloond. Op cruciale momenten bij het integrale
gebiedsontwikkelingsproces in de Bonnenpolders ontbrak het niet aan de goede bestuurlijke
instrumenten noch aan voldoende financiële middelen, maar aan normbesef en competentie.
Ik verzoek u specifiek aandacht te hebben voor de rol die de projectleider Oranjebonnen
speelt. Er bestaat niet de indruk dat er veel waarde kan worden toegekend aan de
beoordelings- en functioneringsgesprekken welke in het verleden hebben plaatsgevonden.
Deze overheidsfunctionaris had immers ook al gefaald bij de uitvoering van het Masterplan
Oranjebuitenpolder (bijlage 4). Besturen is ook anticiperen op toekomstige situaties. Het is
bestuurlijk verstandig de samenleving te beschermen tegen een overheidsfunctionaris waarbij
het ontbreekt aan voldoende competentie om de afgesproken publieke doelen te behalen. Het
is bestuurlijk verstandig om de samenleving te beschermen tegen een overheidsfunctionaris
waarbij het ontbreekt aan voldoende fatsoen om met een ieder te communiceren. Het totale
dossier inzake de Bonnenpolders laat zien dat er onder regie van de overheid al veel
maatschappelijke -, zakelijke - en persoonlijke schade is ontstaan in de Bonnenpolders.
Het zal op prijs worden gesteld als u bestuurlijk die maatregelen wilt nemen die noodzakelijk
zijn om verdere schade te voorkomen. Het zal voorts op prijs worden gesteld als u ruimte laat
om uitvoering te geven aan de conclusies en aanbevelingen van het onderzoek3 door de
Rekenkamer Rotterdam naar de gebeurtenissen in het buitengebied van Hoek van Holland.
met vriendelijke groet,
ing. L.W. Vreugdenhil
Bijlagen:
c.c.:
1a.
1b.
1c.
1d.
2.
3.
4.
bestuurlijk besluit scenario Bonnenpolder,
bestuurlijk besluit budget bedrijfsplannen,
bestuurlijk besluit toevoegen 2 landgoederen,
bestuurlijk besluit Gebiedsontwikkelingsplan De Bonnen,
verslag gebruikersavond Oranjebonnen september 2013,
verslag gebruikersavond Oranjebonnen juli 2014,
Uitvoering Masterplan Oranjebuitenpolder, december 2009.
- bestuur Stichting de Bonnen,
- gebiedscommissie Hoek van Holland,
- raad gemeente Rotterdam,
- Provinciale Staten van Zuid-Holland,
- Verenigde Vergadering van het Hoogheemraadschap van Delfland,
- Algemene Vergadering Stadsregio Rotterdam,
- directeur Zuidhollands Landschap,
- Algemeen Bestuur Hof van Delfland,
- bestuur LTO-Noord,
- Rekenkamer Rotterdam.
3
http://www.rekenkamer.rotterdam.nl/files_content/onderzoeksopzetten/R.O.13.11%20opzet%20Bonnepolder
%20en%20Oranjebonnen.pdf

Download Report