Fysieke belasting en belastbaarheid uit evenwicht

Body @ work
Fysieke belasting en
belastbaarheid uit evenwicht
Heleen Hamberg - van
Reenen1,2,3
Allard van der Beek1,2
Birgitte Blatter1,3
Willem van Mechelen1,3
Paulien Bongers1,2,3
Waarom dit
onderzoek?
Hoe is dit onderzoek
uitgevoerd?
Het belasting-belastbaarheidmodel
gaat ervan uit dat klachten aan het
bewegingsapparaat kunnen ontstaan,
als fysieke belasting op het werk en
fysieke belastbaarheid van de werknemer
uit evenwicht zijn.
Veel onderzoek is verricht naar belasting op
het werk als risicofactor voor het ontstaan
van klachten aan het bewegingsapparaat,
maar hierbij is zelden rekening gehouden
met de belastbaarheid van de werknemer.
Het hoofddoel van deze studie was
de rol van fysieke belastbaarheid te
onderzoeken in het ontstaan van lage
rug- en nek-/schouderklachten. Verder
hebben we in deze studie onderzocht
in hoeverre fysiek ongemak tijdens het
werk voorspellend is voor toekomstige
klachten aan het bewegingsapparaat.
Tenslotte hebben we onderzocht in
hoeverre ongemak en vermoeidheid
tijdens het werk gereduceerd kunnen
worden door fysieke training.
Voor deze studie zijn drie verschillende
onderzoeksvormen gebruikt: een
systematische review van voorgaande
studies, een prospectieve cohortstudie
en een experiment.
In de systematische review hebben we
de resultaten van 26 studies naar de
relatie tussen fysieke belastbaarheid
en toekomstige klachten aan het
bewegingsapparaat samengevat.
In de cohortstudie, getiteld ‘longitudinal
Study on Musculoskeletal disorders,
Absenteeism, Stress and Health’
(SMASH), zijn 1789 werknemers vanuit
34 bedrijven gedurende 3 jaar gevolgd.
De basismeting van deze studie in 1993
bestond uit een vragenlijst naar klachten
aan het bewegingsapparaat, het meten
van belasting op het werk en het meten
van isokinetische spierkracht, statisch
spieruithoudingsvermogen van rug-,
nek- en schouderspieren en mobiliteit
van de wervelkolom.
Training
Heleen Hamberg-van Reenen
1 Body@Work, Onderzoekscentrum Bewegen, Arbeid en Gezondheid, TNO-VUmc
2 Afdeling Sociale Geneeskunde, Instituut voor Extramuraal Geneeskundig Onderzoek,
VU medisch centrum
3 TNO Kwaliteit van Leven, Arbeid
Fysieke
belasting
op het werk
Fysieke
belastbaarheid
Fysiek ongemak
(korte termijn)
Klachten aan
bewegingsapparaat
(lange termijn)
Uit evenwicht
21
vulden daarna jaarlijks een vragenlijst in naar klachten aan het bewegingsapparaat.
In het experiment voerden 22 werknemers een assemlage- en tiltaak uit, waarbij naar fysiek ongemak
werd gevraagd en waarbij spiervermoeidheid werd gemeten met behulp van electromyografie (EMG).
Op basis van loting deed de helft van de werknemers mee aan een fitnesstraining gericht op
spierversterking van de rug- en schouderspieren. Na 8 weken trainen werden de metingen van de mate
van spiervermoeidheid herhaald.
Wat is er uit gekomen?
In
onderstaande tabel is de relatie tussen fysieke belastbaarheid en de kans op
In onderstaande tabel is de relatie tussen fysieke belastbaarheid en de kans op toekomstige klachten
toekomstige
klachten samengevat,
aan het bewegingsapparaat
zoalsisdat
uit de
aan het bewegingsapparaat
zoals dat uit de review ensamengevat,
de SMASH-analyses
gebleken.
Wat is er uitgekomen?
Daarnaast gaven werknemers aan de
hand van een afbeelding van het menselijk
lichaam aan waar en hoe sterk zij fysiek
ongemak ervoeren op een schaal tussen
0 en 10. De werknemers vulden daarna
jaarlijks een vragenlijst in naar klachten
aan het bewegingsapparaat.
In het experiment voerden 22 werknemers
een assemlage- en tiltaak uit, waarbij
naar fysiek ongemak werd gevraagd en
waarbij spiervermoeidheid werd gemeten
met behulp van electromyografie (EMG).
Op basis van loting deed de helft van de
werknemers mee aan een fitnesstraining
gericht op spierversterking van de rugen schouderspieren. Na 8 weken trainen
werden de metingen van de mate van
spiervermoeidheid herhaald.
review en de SMASH-analyses is gebleken.
Isokinetische spierkracht
Statisch spier-
Mobiliteit wervelkolom
uithoudingsvermogen
Review
SMASH
Beide
Review
SMASH
Beide
Review
SMASH
Beide
Review:
zonder resultaten SMASH;
beide:
resultaten
SMASH;
Rugklachten
?
0 review inclusief
?
0
+
?
?
0
?
?:Nekklachten
onbekend of er een relatie?is; 0: geen+relatie; +: een
? positieve? relatie (lage
+ fysieke belastbaarheid
?
? geeft een verhoogde kans
opSchouderklachten
toekomstige klachten)
?
0
?
?
0
?
?
Uit deze resultaten kan geconcludeerd worden dat de rol van fysieke belastbaarheid
Uit deze resultaten kan geconcludeerd worden dat de rol van fysieke belastbaarheid in het ontstaan van
in het ontstaan van lage rug- en nek-/schouderklachten (nog) niet duidelijk is.
lage rug- en nek-/schouderklachten (nog) niet duidelijk is.
In onderstaande tabel is weergegeven in hoeverre klachten aan het bewegingsapparaat
In
onderstaande
tabel is
weergegeven
in hoeverre
aan het
verklaard
verklaard
kunnen
worden,
doordat
fysiekeklachten
belasting
en bewegingsapparaat
belastbaarheid uit
evenwicht
kunnen worden, doordat fysieke belasting en belastbaarheid uit evenwicht zijn.
zijn.
Evenwicht tussen
Fysieke belasting
belasting en
op het werk
Fysieke belastbaarheid
belastbaarheid
Isokinetische
Statisch spier-
spierkracht
uithoudingsvermogen
Rug
Nek
Sch
0
0
0
Beide laag
+
+
0
Beide hoog
0
0
0
Uit evenwicht
Tillen
Rug
Nek
Sch
Mobiliteit wervelkolom
Rug
Uit evenwicht
Werken in gebogen
+
+
Beide laag
houding (flexie)
+
0
0
0
0
0
Beide hoog
Nek
Sch
0
0: geen relatie; +: een positieve relatie
Uit deze tabel blijkt dat het uit evenwicht zijn van het statisch spieruithoudingsvermogen
Uit deze tabel blijkt dat het uit evenwicht zijn van het statisch spieruithoudingsvermogen en het
en hetinwerken
gebogen
houding
denekklachten
kans op rugen nekklachten
verhoogt.
Dit
werken
gebogenin
houding
de kans
op rug- en
verhoogt.
Dit geldt niet voor
het
geldt niettussen
voorisokinetische
het evenwicht
tussen
isokinetische
spierkracht
en tillen,
waarbij
evenwicht
spierkracht
en tillen,
waarbij juist een
lage spierkracht
in combinatie
met
lagelage
blootstelling
aan tillen
verhoogd risico
klachten
Uit deze resultaten
kaneen
juisteen
een
spierkracht
in een
combinatie
met op
een
lage geeft.
blootstelling
aan tillen
geconcludeerd worden dat het belasting-belastbaarheid model niet zo eenduidig is als algemeen wordt
verhoogd risico op klachten geeft. Uit deze resultaten kan geconcludeerd worden
aangenomen.
dat het belasting-belastbaarheid model niet zo eenduidig is als algemeen wordt
aangenomen.
De
andere resultaten uit ons onderzoek zijn als volgt:
Spierkracht
was hetuit
hoogst
jonge, mannelijke,
frequent sportende werknemers, terwijl
De •andere
resultaten
onsonder
onderzoek
zijn als volgt:
spieruithoudingsvermogen
juist hetonder
grootst jonge,
was onder
oudere, slechtsfrequent
af en toe sportende
• Spierkracht
was het hoogst
mannelijke,
sportende
werknemers.
werknemers, terwijl spieruithoudingsvermogen juist het grootst was onder
• Fysiek ongemak tijdens het werk is een voorspeller voor toekomstige klachten aan het
oudere,
slechts af en toe sportende werknemers.
bewegingsapparaat.
• •Fysiek
ongemak
tijdens
is een voorspeller
voor toekomstige
klachten
We vonden geen effect
vanhet
eenwerk
spierversterkend
fitnessprogramma
op fysiek ongemak
en
spiervermoeidheid
tijdens
werktaken.
aan het bewegingsapparaat.
• We vonden geen effect van een spierversterkend fitnessprogramma op fysiek
Wat betekent dit voor de praktijk?
ongemak en spiervermoeidheid tijdens werktaken.
De resultaten uit ons onderzoek leiden tot de volgende praktische aanbevelingen:
• Het is (nog) niet duidelijk wat de relatie is tussen fysieke belastbaarheid en toekomstige
klachten aan het bewegingsapparaat. Verder vonden wij in ons experiment geen effect van een
spierversterkend fitnessprogramma. Toch is fysieke training uit voorgaande literatuur
De resultaten
uit ons onderzoek leiden tot de volgende praktische
preventief gebleken tegen klachten aan het bewegingsapparaat (en ook tegen heel veel andere
aanbevelingen:
gezondheidsklachten). Er is meer onderzoek nodig naar fysieke belastbaarheid, doelgroepen
Hetenistype
(nog)
nietmaar
duidelijk
watblijft
dehet
relatie
tussen fysieke
belastbaarheid
training,
voorlopig
advies:iswerknemers,
wees actief
en werkgevers, en
stimuleer uwklachten
werknemers
actief
te zijn!
toekomstige
aan
het
bewegingsapparaat. Verder vonden wij in ons
Wat betekent dit voor de praktijk?
•
experiment geen effect van een spierversterkend fitnessprogramma. Toch is
fysieke training uit voorgaande literatuur preventief gebleken tegen klachten aan
het bewegingsapparaat (en ook tegen heel veel andere gezondheidsklachten).
Er is meer onderzoek nodig naar fysieke belastbaarheid, doelgroepen en type
training, maar voorlopig blijft het advies: werknemers, wees actief en werkgevers,
stimuleer uw werknemers actief te zijn!
• Het meten van fysiek ongemak kan gebruikt worden als voorspellend instrument
voor toekomstige klachten aan het bewegingsapparaat.
• (Matig frequente) sportdeelname zorgt voor fittere oudere werknemers.
22