Download hier de PDF van dit artikel

akkerbouw
R E P O RTA G E
Na jaren van lage prijzen piekt de prijs van
blauwmaanzaad. Reden voor akkerbouwers Rinus
en Petra Rijk om hun voorraad te verkopen.
‘Speculatieve is mooie
van blauwmaanzaad’
B
28
LAUWMAANZAAD is een klein
gewas in Nederland. In 2013
stond er volgens het CBS slechts
380 hectare. Blauwmaanzaad is
een speculatief gewas, qua opbrengst en
qua prijs. Het zaad is jarenlang bewaarbaar. Het is een teelt voor een harde kern
telers, die houden van het speculatieve
karakter van het gewas. Rinus Rijk in
Dinteloord (N.-Br.) is zo’n teler.
Rijk teelde in 2009, 2010, 2011 en
2012 blauwmaanzaad. De oogst, in totaal 18 ton zaad, ging bij CZAV in Wemeldinge (Zld.) in bewaring, omdat Rijk op
zijn bedrijf geen goede opslag voor het
product heeft. Rijk had een minimumprijs van €2.000 per ton in gedachten,
maar omdat de prijs lange tijd schom-
melde tussen €800 en €1.600 verkocht
hij niets van de vier oogsten. Najaar 2010
tikte de beursprijs kort €2.000 per ton
aan. Rijk wilde toen wel een deel verkopen, maar er diende zich geen koper aan.
In 2013 teelde Rijk geen blauwmaanzaad maar zomertarwe, omdat het zaad
nog altijd bij CZAV in opslag zat. De teler
betaalt €50 per ton per jaar aan opslagen schoningskosten. Afgelopen herfst
steeg de beursprijs opnieuw tot €2.000
per ton, wat Rijk deed besluiten de helft
van zijn oogst te verkopen. In november
verkocht hij een deel voor €2.000, later
nog een deel voor €2.150 per ton.
Gemiddeld bracht het verkochte deel
€2.100 per ton op. Een mooie prijs, vindt
Rijk. De helft van de 18 ton is nu ver-
Blauwmaanzaad is jarenlang bewaarbaar, mits goed bewaard. Telers hebben vaak
meerdere oogsten in opslag en verkopen wanneer de prijs piekt.
kocht, de andere 9 ton nog niet. Rijk verwacht dat de prijs de komende maanden
nog verder stijgt. In 2008 piekte de prijs
zelfs tot €4.000 per ton.
Beter saldo dan tarwe
Het speculatieve van blauwmaanzaad
spreekt de teler aan. Niet alle telers appreciëren dat. Het teeltjaar wordt niet,
zoals bij alle andere akkerbouwgewassen, afgesloten met een uitbetaling. 18
ton blauwmaanzaad, het resultaat van
vier oogsten, heeft globaal een waarde
van €36.000. Maar de uitbetaling daarvan kan jaren op zich laten wachten. Telers moeten dat financiële risico willen
nemen en er de financiële ruimte voor
hebben, stelt Rijk.
De akkerbouwer heeft blauwmaanzaad ook in het bouwplan vanwege
vruchtwisseling en het betere saldo dan
wintertarwe. Blauwmaanzaad heeft een
gemiddelde opbrengst van 1.200 kilo per
hectare. Uitgaande van een opbrengstprijs van €2 per kilo brengt het €2.400
per hectare op. 12 ton wintertarwe met
een opbrengstprijs van €200 per ton
geeft eenzelfde hectareopbrengst. “Echter, 12 ton tarwe per hectare is erg veel,
terwijl 1.200 kilo blauwmaanzaad per
hectare reëel is”, weet Rijk. Daar komt bij
BOERDERIJ 99 — no. 21 (18 februari 2014)
PROFIEL
Naam: Rinus (55) en
Petra (48) Rijk.
Woonplaats: Dinteloord
(N.-Br.).
Bedrijf: Rinus en
dat de toegerekende kosten van blauwmaanzaad €100 per hectare lager zijn
dan bij wintertarwe. Spuiten tegen
schimmels is niet nodig en het gewas behoeft minder kali en stikstof dan tarwe.
Beperkt aanbod herbiciden
Blauwmaanzaad is een lastige kiemer.
Tijdens het zaaien moet de bodemstructuur goed zijn en na zaaien is een buitje
gewenst. Na opkomst groeit het gewas
lange tijd erg traag, de zogenoemde sukkelperiode. Het is zaak schoon te beginnen, in het gewas zijn weinig herbiciden
toegelaten. Omdat het zo’n klein gewas
Rinus Rijk heeft zijn blauwmaanzaad in
opslag bij CZAV in Wemeldinge (Zld.). Daar
wordt het zaad elk jaar geschoond.
FOTO'S: P ETER RO EK
is, doen middelenfabrikanten geen moeite een herbicide toegelaten te krijgen. De
toelatingsprocedure kost meer dan een
toelating oplevert. Asolox mag niet meer.
De enige twee toegelaten herbiciden zijn
Boxer en Centium. Omdat Rijk het perceel laat heeft geploegd, is het nog
schoon en hoeft hij het voor zaaien niet
met glyfosaat schoon te spuiten. Ontsnapte onkruiden gaat de teler later te lijf
met de hak. Steenraket mag absoluut
niet in blauwmaanzaad voorkomen,
maar dit onkruid heeft Rijk nog nooit op
zijn percelen gezien.
Ook zaadveredelaars investeren niet
meer in het gewas. Er zijn twee rassen,
Marianne en Rosemarie. Marianne kwam
in 1968 al op de Aanbevelende Rassenlijst en Rosemarie, een kruising van Marianne met een Pools ras, in 1988. Rijk
teelt Marianne, dat volgens hem een
sterk ras is.
Alleen maaigewassen
Nederlands blauwmaanzaad is mooi lichtblauw van kleur. Het dient vaak als decoratie op brood.
BOERDERIJ 99 — no. 21 (18 februari 2014)
Petra hebben in
maatschap een akkerbouwbedrijf van 48 hectare. Het
bouwplan bestaat voor 2014
uit 24 hectare wintertarwe, 4
hectare wintergerst, 3 hectare
graszaad (Engels raaigrasbasiszaad), 5 hectare blauwmaanzaad, 6,5 hectare suikerbieten, 4 hectare grasland
en 1,5 hectare natuurgrond.
De helft is eigendom, de andere helft pacht. De grondsoort is zeeklei met een afslibbaarheid tussen 30 en 50 procent. Ook houden ze Belgisch
Witblauw-vleesstieren. De
maatschap voert het werk zelf
uit, uitgezonderd bieten rooien en slootonderhoud.
Uitgezonderd suikerbieten heeft Rijk alleen maaigewassen in zijn bouwplan. De
teler is van mening dat veel akkerbou-
wers met aardappelen en uien in hun
bouwplan te weinig rekenen. In 2000
stopte hij met aardappelen, omdat de
teeltkosten inclusief rooien in loonwerk
niet opwogen tegen de contractprijzen.
Maaigewassen bleken onder de streep
een beter saldo te geven. Ook gaf de
aardappelteelt volgens Rijk een te grote
aanslag op de bodem. Een reden waarom
hij nu ook geen grond verhuurt als aardappelland. “Met een goede bodemstructuur komt alles beter tot zijn recht.”
Martijn Knuivers
29

Download Report