Jaarverslag Voedselbank de Korenaar 2013 - Stichting IDO

Jaarverslag Voedselbank de Korenaar 2013
Het inzamelen van voedsel vormt de eerste basisactiviteit van onze voedselbank. Het gaat om
overschotten en giften van leveranciers/producenten en om opbrengsten van inzamelingsacties door
met name kerken en scholen. Bij elkaar noemen wij dat: de aanvoer. Wat er vervolgens mee gebeurt
in onze hal resulteert uiteindelijk in een wekelijkse stroom van enkele honderden pakketten met 1012 kg voedsel. Vervolgens worden deze voedselpakketten op vrijdagmiddag uitgedeeld aan de
cliënten.
Hiermee is het primaire proces van onze voedselbank getypeerd. Dat dit ‘productieproces’ zo
doeltreffend verloopt komt door de inzet van heel veel gemotiveerde vrijwilligers en door een
doelmatige organisatie.
De aanvoer
Uit drie richtingen krijgen we voedsel toegespeeld.
• Door producenten en leveranciers in Lelystad en Flevoland (ook soms daarbuiten) worden
grote hoeveelheden overschotten aangeboden.
Dagelijks, op het eind van de middag bijvoorbeeld, halen onze broodrijders bij de bakkers in
Lelystad de broden op, welke die dag niet zijn verkocht. Die broden worden naar onze hal
gebracht en opgeslagen in een vriescontainer. We hebben eigenlijk nooit gebrek aan brood.
Bij vele agrariërs worden regelmatig producten opgehaald: aardappelen, uien, winterpenen
bijvoorbeeld, maar ook witlof en spruitjes in haast onuitputtelijke stromen. Eieren komen
vaak ook in grote hoeveelheden, bijv. in november 7200 in 4 weken tijd.
Grootproducenten van kant en klaar producten leveren vrijwel wekelijks grote hoeveelheden
diepvriesmaaltijden, aardappelproducten, voorgesneden groenten.
Een groot logistiekbedrijf van voedsel in onze provincie zit regelmatig omhoog met grote
partijen voedsel en weet ons dan te vinden. Bijvoorbeeld 44 pallets pasta, 156 pallets
frisdrank, 6ooo kg suiker. Omliggende voedselbanken profiteren vaak mee en wat er dan
eventueel nog over is, wordt afgevoerd naar ons regionaal distributiecentrum voedselbanken
in Rotterdam.
In een grote supermarkt in onze stad is een proef gestart, waarbij onze vrijwilligers
maandelijks de schappen langslopen om producten, die tegen de THT-datum aan zitten, in te
zamelen, terwijl het personeel vrijwel dagelijks het vlees dat tegen de TGT-datum zit, voor
ons invriest. Binnen twee maanden leverde dit 20 kratten vlees op.
Ook ‘proefboerderijen’ en particulieren leveren incidenteel partijen voedsel. Van Soroptimist
kregen we 1700 sinaasappels voor koninginnendag.
Tot slot kunnen we beschikken over een particuliere boomgaard, d.w.z. niet alleen zorgen
onze vrijwilligers voor het oogsten maar ook voor het onderhoud: aanplanten snoeien etc..
De ‘plukgroep’ heeft dit jaar gezorgd voor ruim 6 ton fruit! Ook een volkstuinencomplex is
begonnen met groenten te poten voor onze voedselbank.
• Door inzamelingen in kerken en scholen bereikt ons een gestage stroom van
‘kruidenierswaren’, zoals pasta’s, suiker, blikgroenten.
Inmiddels zetten 7 kerken hiervoor op zondagen kratten klaar, wekelijks, tweewekelijks of
eens in de maand. De opbrengsten zijn indrukwekkend en nemen nog steeds toe.
Bij allerlei scholen is er vraag naar voorlichting over de voedsel bank, waar we natuurlijk
graag op ingaan. Leerlingen van scholen blijken dan erg betrokken en houden succesvolle
inzamelingsacties. Ook deze bron heeft ons veel ‘kratten kruidenierswaren’ opgeleverd en
lijkt een groeimarkt te zijn. Eén school bijvoorbeeld bracht met één actie maar liefst 650 kg
op!
Tot slot is het dankzij de nodige PR en de inzet van velen, i.h.b. Wim Noppers, gelukt twee
miljoen DE-punten in te zamelen. Vierduizend pakken DE koffie was de opbrengst!
1
Onze derde bron van voedsel is het regionale distributiecentrum Rotterdam. Om historische
redenen zijn we hierbij aangesloten. Helaas is de aanvoer uit deze bron de laatste jaren
afgenomen, zelfs werd de wekelijkse rit met de vrachtauto dit jaar zeker tien keer afgelast
omdat er weinig tot niets te halen was. Als de voortekenen niet bedriegen zal in het komend
jaar de aanvoer uit Rotterdam weer toenemen.
Van veel particulieren krijgen we donaties in de vorm van geld. Dit geld is niet alleen bedoeld voor de
bekostiging van onze infrastructuur, maar vooral voor de aankoop van voedsel. Eigenlijk is dat
laatste in strijd met de opzet van het idee voedselbank: overschotten van voedsel niet weggooien
maar een goede bestemming geven. Niettemin zijn we in navolging van Voedselbank Kampen
voorzichtig gaan denken over de aankoop van voedsel, dat vrijwel nooit als overschot wordt
aangeboden. Het gaat dan met name om bepaalde fruitsoorten, verse groenten en wellicht melk. In
het bijzonder voor opgroeiende kinderen is het van belang dat ze dit krijgen. In ieder geval zijn voor
het eerst 200 kg sinaasappels gekocht: met kerstmis. Overigens waren er ook dit jaar weer goed
gevulde kerstpakketten voor alle cliënten, merendeels gedoneerd trouwens!
•
De pakketten
Onderscheid wordt gemaakt in 3 soorten voedselpakketten:
P1 voor een éénpersoonshuishouden;
P2 voor een huishouden van 2 tot 4 personen;
P3 voor een huishouden van 5 of meer personen.
In 2013 was de productie: 6199 P1, 6244 P2 en 2004 P3. In totaal werden er dus 14447
voedselpakketten samengesteld, waaruit per pakketsoort resp. 6199, 18.514 en 11.325 personen zijn
gevoed. Het totaal aantal mede door ons ‘gevoede’ monden komt hiermee in het verslagjaar
cumulatief op 36.041. Eén en ander is inclusief de pakketten voor Voedselbank De Kostmand in
Zeewolde. Deze voedselbank betrekt haar pakketten uit onze voorraden en pakt het zelf in onze hal
in. Voor Zeewolde betrof het 1605 pakketten en voor Lelystad 12842.
In onderstaande grafiek (met dank aan Wilma en Rienk van der Scheer) is te zien hoe het aantal
pakketten gedurende het jaar fluctueert met een absolute piek in het vroege voorjaar. Daarna is er
een geleidelijke teruggang om op het eind van de zomer weer langzaam te gaan stijgen. Dit patroon
heeft zich de laatste vier jaar steeds voor gedaan. Wat de verklaring daarvoor is, blijft vooralsnog
onduidelijk.
2
Interessant is ook de ontwikkeling van het aantal pakketen in de afgelopen 4 jaar, uitsluitend voor de
cliënten in Lelystad.
2010
2011
2012
2013
P1
4963
4620
5310
5784
P2
4797
4325
5120
5656
P3
1640
1447
1166
1402
Totaal
11400
10392
11596
12842
Gelet op de langdurige financiële crisis sinds 2008 met een gestaag oplopende werkloosheid was te
verwachten dat steeds meer een beroep gedaan zou worden op de voedselbank en dat dit terug te
vinden is in de cijfers. Maar zo eenvoudig is het niet.
Het totaal aantal pakketten is t.o.v. 2010 toegenomen met 1442, d.w.z. 12,5 %. T.o.v. 2011 is er zelfs
een toename van 22,6%, en t.o.v. 2012 van 10,8%. Van belang is dat in 2011 er 1008 minder
pakketten zijn uitgedeeld dan in 2011!
De verklaring is dat zich twee tegengestelde bewegingen hebben voorgedaan. Enerzijds is er in de
loop van 2010 een strenger toewijzingsbeleid doorgevoerd. Anderzijds is er wel degelijk een flinke
toename geweest van het aantal huishoudens onder de armoedegrens. Met enige slagen om de arm
was die toename de afgelopen 4 jaar zeker 30%, althans afgemeten aan het aantal toewijzingen bij
onze voedselbank. Daar tegenover zijn door het strengere toewijzingsbeleid zeker zo’n 2000
pakketten ‘bespaard’. Het aantal uitgedeelde pakketten is daardoor niet zo sterk gestegen en de
inhoud goed gevuld bleef.
De logistiek
Het hart van onze voedselbank is ‘de hal’. Dat is de bedrijfsruimte die we huren in het complex van
kringloopwinkel Het Goed. Er is een uitgebreide magazijnvoorziening, 3 koel/vriescontainers en
voldoende ruimte voor vier ‘lopende banden’ voor het samenstellen van de voedselpakketten. Dat
laatste houdt in: het vullen van wekelijks zo’n 300 kratten. Op vrijdagochtend gebeurt dat, door een
groep vrijwilligers als een goed geoliede machine, in een paar uur tijd. Maar een enorme
voorbereiding gaat daaraan vooraf.
De hele week door wordt er voedsel aangevoerd naar de hal, geadministreerd en opgeslagen.
Merendeels halen vrijwilligers het voedsel op bij de leveranciers met onze vrachtauto of met eigen
auto. Op woensdag gaat de vrachtauto naar het distributiecentrum in Rotterdam. Op geleide van de
voorraad en wat er die week nog te verwachten is, wordt op donderdag de inhoud van de
voedselpakketten bepaald. Het voedsel wordt uitgestald op de vier lange rijen tafels.
Op vrijdagochtend worden de ‘lopende banden’ gestart, d.w.z. vrijwilligers lopen met een wagentje
met enkele kratten erop langs de tafels . Zij vullen de kratten met verschillende producten. Eén krat
is één voedselpakket.
Vervolgens worden de kratten met de vrachtauto gebracht naar de zes uitdeelpunten, verspreid over
de stad. Op vrijdagmiddag en op vertoon van hun voedselbankpasje aan één van de uitdelers krijgen
onze cliënten hun voedselpakket. Zij pakken de inhoud van de hen toegewezen krat over in de
meegebrachte tassen en gaan daarmee naar huis.
Na afloop van het uitdelen worden de lege kratten met de vrachtauto opgehaald en naar de hal
gebracht. Niet afgehaalde pakketten gaan terug naar de hal, bederfelijke voedingswaren gaan naar
de inloophuizen.
Onze cliënten
Landelijk is door de voedselbanken een grens afgesproken waaronder gezinnen in aanmerking
kunnen komen voor voedselhulp. Dit noemen we het leefgeld. Het wordt berekend door het
inkomen te verminderen met de vaste lasten, inclusief de aflossing van schulden.
Voor 2013 was het leefgeld per maand bepaald op:
3
€ 180 voor één volwassene,
-plus € 60 voor elke extra volwassene,
-plus € 50 per kind (tot 18 jr).
De voedselbank beoordeelt niet zelf of een huishouden aan de financiële criteria voldoet, dat wordt
voor ons gedaan door de hulpverleners van IDO Schuldhulpverlening Lelystad (ISL) en
Maatschappelijke Dienstverlening Flevoland (MDF). Tijdens intake- en vervolggesprekken wordt
onder overlegging van de financiële bescheiden beoordeeld of het huishouden voor hulp van de
voedselbank in aanmerking komt. De mogelijkheden van wettelijke tegemoetkomingen, subsidies,
toeslagen, vrijstellingen of bijzondere bijstand worden nagegaan. Het verslag van het onderzoek door
de hulpverlener van ISL of MDF heeft de status van een advies en wordt toegestuurd aan de
coördinator cliëntenadministratie van de voedselbank. Deze beslist over de toewijzing.
De eerste toewijzing geldt voor een periode van 1 of 3 maanden. Daarna worden als regel perioden
van 3 of 6 maanden in acht genomen. Vanuit de cliëntenadministratie wordt naar de cliënt
gesignaleerd wanneer een vervolgbeoordeling moet plaatsvinden. De voedselhulp wordt voor
maximaal 3 jaar gegeven.
Vanuit de cliëntenadministratie worden de voedselbankpasjes verstrekt en de wekelijkse aantallen
en lijsten wie waarvoor in aanmerking komt. Dit wordt tevoren doorgespeeld aan de
verantwoordelijken in de hal en aan de uitdeelpunten.
De coördinator cliëntenadministratie is de spil in dit hele proces van aanmelding, intake,
vervolgbeoordelingen en toewijzingen. We prijzen ons gelukkig dat Jan Doornbos sinds eind 2010 die
functie vervult. Hij is de belangrijkste aanjager geweest van het strenge, maar rechtvaardige
toewijzingsbeleid van de afgelopen drie jaar (zie ook de laatste alinea van de paragraaf ‘Pakketten’).
Met ingang van 2013 vindt er twee keer per jaar een overleg plaats met de schuldhulpverleners van
ISL, onder voorzitterschap van de directeur van IDO.
Onze vrijwilligers
Zoals bij alle voedselbanken worden de activiteiten uitsluitend door vrijwilligers uitgevoerd. Een
stabiele groep van 70 vrijwilligers heeft jarenlang op onnavolgbaar efficiënte wijze de omvangrijke
werkzaamheden verricht. Velen zijn 50, 60 of 70 plussers. Bij een aantal van hen zijn inmiddels de
jaren gaan tellen en hebben zich ‘met pijn’ teruggetrokken, meestal vanwege fysieke problemen.
Inmiddels zijn er heel wat nieuwe gezichten. Ook de plukgroep van de boomgaard wordt tot ons
vrijwilligerscorps gerekend. Al met al waren er gedurende dit jaar in totaal 110 vrijwilligers waarop
de voedselbank kon rekenen. Of het nu uitdelers, chauffeurs, broodrijders of inpakkers zijn, allen zijn
even waardevol.
Een aparte vermelding verdienen de coördinatoren, zij hebben een grotere verantwoordelijkheid en
geven per week wel 10-20 uur van hun tijd aan de voedselbank en of soms zelfs wel meer. Samen
vormen ze eigenlijk het managementteam van de voedsel bank:
Frans Bodegom:
coördinator logistiek
Jan Doornbos:
coördinator cliëntenadministratie
Theo Ernst:
coördinator techniek
Wim Noppers:
coördinator vrijwilligers
Wilma van der Scheer: coördinator voorraad en pakketten
Samenwerking
Het Interkerkelijk Diakonaal Overleg (IDO) Lelystad is onze koepelstichting, die ondermeer garant
staat voor onze financiering. Met de andere werkvelden van het IDO, te weten het ISL en de
inloophuizen Waterwijk en Open Veste werken we intensief samen. Het IDO-bestuur vervult de
functie van Raad van Toezicht van onze Stichting de Korenaar. Alleen bij de fundamenteel
strategische beslissingen, zoals opheffing, komt het IDO-bestuur in actie.
4
In Nederland zijn er momenteel ongeveer 150 locale voedselbanken. Met de voedselbanken in
Zeewolde, Dronten, Harderwijk, en Kampen werken we nauw samen. De ongeveer 30-40 pakketten
die wekelijks door de voedselbank Zeewolde worden uitgedeeld, worden door hun vrijwilligers in
onze ‘Hal’ ingepakt. Voor een evenredig deel dragen zij bij in de infrastructurele kosten.
Voedselbanken Nederland
Halverwege het jaar is de Stichting Voedselbanken Nederland omgevormd tot een vereniging,
waarvan inmiddels vrijwel alle voedselbanken lid zijn. De bedoeling is dat deze vereniging onze
gezamenlijke belangen gaat behartigen en tevens een helpdesk functie gaat vervullen. Voor dit
laatste is er een Servicecentrum in Houten geopend. Ook dit centrum wordt evenals het bestuur
uitsluitend bemenst met onbezoldigde vrijwilligers.
Natuurlijk is ook Voedselbank de Korenaar lid geworden. Vooralsnog zijn we een kritisch lid, want
naar onze mening kunnen zo hier en daar best vraagtekens gezet worden bij bepaalde aspecten van
de verenigingsopzet.
Bestuur
In het voorjaar overleed Ed Grondel, onze penningmeester na een slopend ziekbed. Het voltallige
bestuur, alsmede vele vrijwilligers woonden de afscheidsbijeenkomst bij. Ed was een eminent
penningmeester, we hebben nooit enig financieel probleem gekend. Zijn analytisch denken en zijn
droge humor zullen we missen. In Louw Keegstra hebben we een waardig opvolger gevonden.
Ger Postma gaf in het voorjaar aan te willen stoppen. Van de oprichting af, in 2005, is hij als
algemeen coördinator de belangrijkste drijvende kracht geweest van de succesformule van onze
voedselbank. Op de vrijwilligers BBQ in de zomer is uitvoerig stilgestaan bij zijn afscheid en natuurlijk
ook in het bestuur. Zijn inzet was enorm, vrijwel een volledige dagtaak omvattend. Hij heeft bijna
geruisloos in zijn opvolging voorzien. In feite volgen drievrijwilligers hem op: Frans Bodegom, Wim
Noppers en Henk Wels, waarvan de laatste ook het bestuur is komen versterken. Ger blijft nog
betrokken bij de PR, van zijn onnavolgbare presentaties kunnen we blijven profiteren.
Op het einde van het verslagjaar was het bestuur als volgt samengesteld:
Dhr. K. van den Haspel, voorzitter
Dhr. M.P. Springer, secretaris
Dhr. L. Keegstra, penningmeester
Dhr, R. Ebbens, portefeuille logistiek
Dhr. H. Wels, portefeuille vrijwilligers
Maandelijks wordt vergaderd, op de derde donderdag, in de ochtend.
Lelystad, 30 juni 2014
M.P. Springer, secretaris
5

Download Report