COLUMN Gert van der Laan Stoplichtmodel Het concept is simpel: rood is fout, groen is goed en bij oranje moet je uitkijken. Dit zogenoemde stoplichtmodel heeft buiten de kruispunten een grote vlucht genomen. Het wordt onder andere gebruikt voor de beoordeling van financiële producten en als hulp bij ethische en politieke beslissingen. Ook bij beoordeling van arbeidsomstandigheden komen we het model tegen, met name bij fysiek belastend werk. Voor de beoordeling van belasting van het bewegingsapparaat en voor ergonomische situaties bestaat een reeks van instrumenten met rood, oranje en groen als eindadvies. Dat resultaat lijkt simpel, maar de weg ernaartoe is vaak lang en ondoorzichtig: er moeten veel metingen gedaan worden, die vervolgens moeten worden ingevoerd in een spreadsheet met een ingewikkeld algoritme. Dat kan anders. Ik was zeer verrast toen ik een badge kreeg, de Earkeeper, waarmee lawaainiveaus worden gemeten en gecategoriseerd in drie kleuren: groen bij minder dan 80 decibel, rood bij meer dan 100 decibel en oranje voor het niveau ertussenin. Het meetkaartje heeft de grootte van een creditcard en kan gedragen worden ter ondersteuning van programma's voor gehoorbescherming. Deelnemers aan een voorlichtingsbijeenkomst over schadelijk geluid en beschermingsmaatregelen krijgen de badge na afloop mee als gadget. Dankzij de Earkeeper heb ik kunnen constateren dat mijn grasmaaier een flinke lawaaibron is, en mijn dochter heeft hem uitgeprobeerd in de horecagelegenheid waar ze werkt: in de gevarenzone! Hij geeft snel een indruk van het aantal decibellen op de werkplek. In de top-10 van gemelde beroepsziekten over 2008 staat lawaaislechthorendheid op de eerste plaats met 33 procent van het totaal aantal meldingen. Zowel in aantallen als in percentages is het aantal werknemers met deze aandoening de afgelopen jaren gestegen. Alle reden dus om iets te doen, maar effectieve aanpak van lawaaislechthorendheid blijkt lastig. Er zijn weliswaar goede meetinstrumenten ontwikkeld ‒ zowel voor karakterisering van geluid als van gehoorschade ‒ en er bestaat een mooie multidisciplinaire richtlijn, maar de 'sense of urgency' lijkt te ontbreken. Voor verhoging van het bewustzijn van de hardheid van omgevingslawaai is het geluidstoplicht een leuk hulpmiddel. De Earkeeper kost minder dan vijf euro per stuk (bij grote hoeveelheden). Ik sprak met de bedenker van de Earkeeper, de arbeidshygiënist Erik Corver. Hij is een ondernemend type, en ging hoogstpersoonlijk naar China om een producent te vinden en toe te zien op de kwaliteitscontrole. Inmiddels wordt de Earkeeper vooral in de metaalindustrie veel gebruikt om een snelle indicatie te geven van teveel herrie op het werk. 'Sense and simplicity' zou een groot electronicabedrijf zeggen: eenvoudig en goed dus. Zie voor meer informatie www.noisealert.com. arbo 09¦2009 35 AB0909_column gert vd laan 35 01-09-2009 11:58:17