Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen 28 februari 2014 2 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Inleiding De Richtlijn Hernieuwbare Energie (RED) verplicht lidstaten om te garanderen dat het aandeel hernieuwbare energie in de transportsector in 2020 minstens 10% bedraagt. Lidstaten zijn vrij in de wijze van uitvoering van die verplichting. Maar bij keuze voor het opleggen van bijmengverplichtingen aan leveranciers van brandstoffen, geldt ook de verplichting om hierbij bepaalde biobrandstoffen dubbel te tellen (volgens artikel 21.2 van de RED). EU lidstaten moeten dan biobrandstoffen op basis van afval, residuen, non-food cellulosemateriaal en lignocellulose materiaal dubbeltellen voor het behalen van de nationale doelstelling voor hernieuwbare energie in vervoer. Nederland heeft ervoor gekozen een bijmengverplichtingen aan bedrijven op te leggen en dus is de dubbeltelling verplicht voor Nederland. De RED geeft geen handvatten voor implementatie van de dubbeltelling, waardoor deze in lidstaten op verschillende manieren of überhaupt nog niet is ingevoerd. Nederland heeft de dubbeltelling geïmplementeerd in de Regeling Hernieuwbare Energie vervoer. Daarin is gekozen om alleen biobrandstoffen geproduceerd uit biomassa dubbel te tellen die niet voor een alternatieve (hoogwaardiger) toepassing kunnen worden aangewend. Adviesvraag Naar aanleiding van een motie van de Kamerleden Bisschop en Mulder heeft de Staatssecretaris van IenM de Commissie Corbey om advies gevraagd. De overkoepe lende adviesvraag is: ‘Wat is uw interpretatie van artikel 21 van de Richtlijn hernieuwbare energie, het omgaan met alternatieve toepassingen, cascadering en tabel 5 van de Regeling hernieuwbare energie vervoer, en het al dan niet volledig dubbel tellen van biobrandstoffen op basis van afval, residuen, non-food cellulosemateriaal en lignocellulosisch materiaal?’ Ook wordt gevraagd in het advies in te gaan op 1) de effecten van de dubbeltelling als er een alternatieve toepassing (van een grondstof) is, 2) hoe moet worden omgegaan met grondstoffen in tabel 5 van de Regeling en 3) welke materialen in andere lidstaten dubbel tellen en waarom. Kamerstukken II, 2012-2013, nr. 32813, 74. 3 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Eerdere adviezen De Commissie Corbey heeft nog niet eerder specifiek over dubbeltelling van bio brandstoffen geadviseerd. In haar vorige advies over de versnelling van geavanceerde biobrandstoffen is wel aangegeven dat sturen op emissiereductie van CO2 en overige broeikasgassen (inclusief eventuele ILUC-effecten) de voorkeur geniet boven het realiseren van klimaatdoelstellingen. Daarnaast is de aanbeveling gedaan in plaats van een dubbeltelling van de betere biobrandstoffen een volumedoelstelling te hanteren. Een volumedoelstelling stimuleert de markt om sneller (en in grotere volumes) de betere biobrandstoffen te gaan produceren. Verder geeft dat advies aan dat bij de keuze voor een systeem met dubbeltelling, het van belang is dat afvalstoffen die voor dubbeltelling in aanmerking komen, niet aangemerkt hoeven te worden als afvalstroom in het kader van de Afvalstoffenwet (mits de veiligheid voor mens en milieu daarmee niet in gevaar komt). Uitgangspunt daarbij is dat biobrandstoffen alternatieve toepassingen niet in de weg mogen staan. Dit betekent echter niet dat - indien er voor een grondstof een kleinschalige alter natieve toepassing bestaat - er nooit een dubbeltellende biobrandstof van gemaakt mag worden. Opbouw advies Dit advies van de Commissie Corbey zet eerst uiteen hoe de dubbeltellingregeling in Nederland en andere EU-lidstaten is geïmplementeerd. Na een aantal overwegingen schetst dit advies vervolgens zowel een beeld van de meest wenselijke vorm van stimulering van biobrandstoffen als van de plek die dubbeltelling daarin heeft. Daarvoor wordt stilgestaan bij het oorspronkelijke doel van het dubbeltellen van biobrandstoffen en wordt nagegaan of dit doel is bereikt. Als laatste wordt ingegaan op de verbetermogelijkheden van de dubbeltellingregeling. Nederlandse regelgeving omtrent dubbeltelling Nederland heeft in 2009 als eerste lidstaat een dubbeltellingregeling voor zoge naamde ‘betere biobrandstoffen’ ingevoerd. In de regelgeving is opgenomen welke materialen dubbel meetellen voor de bijmengverplichting van oliemaatschappijen. Dit zijn grondstoffen die aangemerkt zijn als afval, residuen, non-food cellulose materiaal en lignocellulosisch materiaal, die geen alternatieve toepassing kennen. Daarnaast kan voor een beperkt aantal materialen ontheffing worden gevraagd. Ook is het aandeel lignocellulose van het materiaal waaruit de biobrandstof is geproduceerd van belang. Alleen dat deel komt voor dubbeltelling in aanmerking; bij bijvoorbeeld gras en stro kan dit leiden tot een gedeeltelijke dubbeltelling van de biobrandstof. In de toelichting is meer informatie over de dubbeltellingregeling opgenomen. Versnelde invoering geavanceerde biobrandstoffen, september 2013 4 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Impact dubbeltellingregeling Er was oorspronkelijk een drietal redenen waarom de RED een verplichting kent om bepaalde biobrandstoffen dubbel te tellen. De dubbeltelling moet: • de ontwikkeling van geavanceerde biobrandstoffen stimuleren, • de inzet van voedselgewassen beperken, en • de CO2-prestatie van de mix aan biobrandstoffen verhogen. Nu na enige jaren ervaring kan worden gesteld dat de dubbeltelling goed werkt als het gaat om het beperken van de inzet van voedselgewassen en om de CO2-prestatie te verhogen (zie: NEa- rapportage), maar het heeft niet bijgedragen aan de ontwikke ling van geavanceerde biobrandstoffen. De dubbeltellende biobrandstoffen in Nederland worden voornamelijk geproduceerd op basis van Used Cooking Oil (UCO) en dierlijke vetten. Er worden nagenoeg geen biobrandstoffen geproduceerd op basis van lignocellulose. Eén van de oorzaken daarvan is dat dubbeltelling alléén onvoldoende perspectief biedt voor de lange ontwikkelingstermijnen die daarbij aan de orde zijn. Implementatie dubbeltellingregeling in andere lidstaten We maken onderscheid tussen lidstaten die een bijmengverplichting hebben ingevoerd en zij die een andere implementatiewijze van de RED kozen. Bijmengverplichting Naast Nederland hebben tien andere lidstaten die een bijmengverplichting kennen, de (verplichte) dubbeltelling van biobrandstoffen geïmplementeerd. Twee van die lidstaten (Verenigd Koninkrijk en Denemarken) hebben ook de mogelijkheid opge nomen om het dubbeltellen van een aantal biobrandstoffen uit te sluiten als er alternatieve (hoogwaardiger) toepassingen zijn voor de betreffende grondstof. In de toelichting op dit document is een overzicht van deze landen weergegeven en de implementatiewijze van een aantal belicht. Overige uitvoeringswijzen Voor landen die op een andere wijze de 10% verplichting uit de RED invullen geldt de dubbeltellingregeling niet, bijvoorbeeld in Zweden waar een accijnsverlaging ingevoerd is als instrument om biobrandstoffen te bevorderen. De Duitse regering heeft aangekondigd de bijmengverplichting te beëindigen. Nu tellen biobrandstoffen daar volgens de EU-definitie nog dubbel (met uitzondering van dierlijke vetten), als wordt aangetoond dat het een afvalstof of een residu betreft. Ook worden biobrandstoffen die goed presteren op de reductie van broeikasgassen gestimuleerd door middel van een vrijstelling van belastingen. Aangekondigd is dat dat vanaf 2015 wijzigt en dat in Duitsland een CO2-emissiereductieverplichting voor de totale brandstoffenmix gaat gelden. De brandstofkwaliteitrichtlijn (FQD) die 6% CO2-reductie in 2020 verplicht stelt wordt daar dan eerder verplichtend door een CO2-reductiepad vast te stellen. Dan is geen dubbeltelling meer mogelijk; de richtlijn stuurt immers op CO2. Cat 1. en 2. zoals bedoeld in de richtlijn Dierlijke bijproducten (Verordening (EG) nr. 1069/2009) 5 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen FQD en voorstellen Europese Commissie na 2020 De FQD verplicht brandstofleveranciers op 31 december 2020 ten opzichte van het referentiejaar 2010 een reductie van 6% aan broeikasgasemissies te realiseren, gemeten ‘from well to wheel’, ofwel vanaf de (olie)bron tot de tank van de auto. Vanaf 2012 geldt voor lidstaten tevens een jaarlijkse rapportageplicht. Voor bedrijven gelden geen tussendoelen. Aan verdere uitvoeringsregels wordt nog gewerkt. Voor de RED en FQD geldt tevens dat biobrandstoffen alleen mee mogen tellen voor de doelstelling als ze aan bepaalde duurzaamheidseisen voldoen. Zo moet de reductie van broeikasgasemissies vanaf 1 januari 2017 minimaal 50% zijn te meten over de gehele keten van productie van grondstof tot eindgebruik en ten opzichte van fossiele brandstoffen. Vanaf 1 januari 2018 wordt dit 60% voor installaties die in 2017 operationeel zijn geworden. Onlangs heeft de Europese Commissie voorstellen gepresenteerd voor de periode na 2020. Dit moet een EU-breed bindend doel voor hernieuwbare energie zijn van minimaal 27% in 2030. Bindende doelstellingen voor hernieuwbare energie in de RED en de CO2-doelstelling in de FQD vervallen dan. Het is voorlopig nog onduidelijk welke politieke steun hiervoor bestaat. Het Nederlandse kabinet heeft aangegeven om een doelstelling voor transport te willen behouden. Deze ontwikkelingen en de implementatie van de dubbeltelling in Nederland en andere landen leiden tot de volgende overwegingen: Overwegingen De dubbeltelling heeft een positief effect op: 1. Gebruik van afvalstoffen. In 2012 is 51% van de doelstelling gerealiseerd met dubbeltellende brandstoffen. Vooral UCO en dierlijke vetten werden ingezet. De dubbeltelling creëert een prijs voor deze grondstoffen die de markt in beweging brengt. 2. CO2-prestatie. UCO en dierlijke vetten materialen hebben een relatief goede CO2-prestatie (ca. 70-80%). Zonder dubbeltelling zou voor biodiesel meer koolzaad zijn gebruikt (met een lagere CO2-prestatie). 3. Riolen. Gebruik van UCO is niet alleen positief uit oogpunt van CO2-emissiereductie. Inzameling en gebruik van UCO voor biodiesel voorkomt ook dat riolen verstopt raken. Dit kan miljoenen euro’s besparen op herstelwerkzaamheden. Daarnaast waren gebruikte vetten één van de oorzaken van het dioxineschandaal in 2003. Het is sindsdien verboden UCO in te zetten voor de productie van veevoer. De inzet van UCO voor biobrandstoffen vormt zo een alternatieve markt voor deze stroom. 4. Aansluiting bij andere landen. De dubbeltelling sluit aan bij het Europese beleid, maar ook bij de keuzes die in onze buurlanden gemaakt zijn. Ons omringende landen kennen vergelijkbare regelingen. 5. Ondernemers. Deze duidelijke stimuleringsregeling biedt zekerheid voor ondernemers en beïnvloedt daarmee zichtbaar het investeringsklimaat. 6 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Maar niet op… 6. Nieuwe technologieën. De dubbeltelling heeft onvoldoende geleid tot het stimuleren van geavanceerde biobrandstoffen van lignocellulose of aquatische biomassa, waarvoor geavanceerde technologieën nodig zijn. Daarvoor is een meer specifiek beleid nodig. In het advies ‘Versnelde invoering geavanceerde biobrandstoffen’ concludeerde de Commissie Corbey al dat bestendig beleid en stimuleren van innovatie daarvoor belangrijke randvoorwaarden zijn. Daarnaast moet er een langetermijnperspectief zijn dat gericht is op het beleidsdoel, niet een nieuwe maatregel met de bijgaande neveneffecten. 7. Volume. De dubbeltellingregeling draagt wel bij aan de realisatie van de EU-doelstelling voor de bijmenging van 10% biobrandstoffen in 2020, maar vertraagt tegelijk de realisatie van de 2020-doelstellingen voor hernieuwbare energie en doelstellingen van de FQD omdat het volume biobrandstoffen door de dubbeltelling kleiner is. Op termijn is dubbeltelling minder gewenst 8. Samenloop FQD. Het is de verwachting dat de FQD in Nederland in de aanloop naar 2020 steeds meer leidend zal zijn. De oorzaak daarvan is dat dubbeltelling het gat tussen de werkelijke en fysiek benodigde hoeveelheid brandstof groter maakt. Om het reductiepercentage van 6% procent in 2020 te halen met de huidige reductieprestatie van brandstoffen, is een volume bijmenging nodig van 10%. Echter, doordat sommige biobrandstoffen dubbeltellen, wordt de bijmeng verplichting ingevuld met een lager volume percentage van 7 á 8%. Dit is onvol doende om de 6% reductie doelstelling van de FQD te halen, tenzij een deel van de reductieverplichting wordt ingevuld door biobrandstoffen met een zeer hoge CO2 emissie reductie, of wanneer bijvoorbeeld meer elektriciteit in het wegvervoer wordt toegepast. Het is echter te verwachten dat deze hogere efficiëntie onvoldoende wordt bereikt, en dat van 2019 naar 2020 een sprong gemaakt moet worden. 9. Meer principieel geldt: sturen op CO2 (inclusief een aanvaarde berekening van het ILUC-effect) zou het uitgangspunt moeten zijn voor het beleid tot 2020 en daarna. Dit geeft de gewenste zekerheid aan de markt, is technologieneutraal en draagt bij aan een ‘level playing field’. Het hanteren van een bijmengverplichting met bijbehorende dubbeltelling is daarmee niet het meest wenselijke, mede omdat daarmee veel andere potentieel goede manieren om CO2 te verminderen minder kansen krijgen. Zie onder andere het advies ‘Biomassa en beleid: hoe sturen op minder CO2?’, 21 mei 2012 en het advies versnelde invoering geavanceerde biobrandstoffen, 3 september 2013. 7 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Er bestaat onzekerheid in beleid 10.Europees beleid na 2020. De Europese Commissie heeft onlangs voorgesteld de FQD (art 7a) niet voort te zetten na 2020. Met het schrappen van de FQD zou een instrument om te sturen op CO2 verloren gaan. De Europese Commissie stelt voor om geen nieuwe bindende doelstelling voor hernieuwbare energie na 2020 te hanteren, wel een algehele Europese doelstelling voor CO2-reductie van 27%. Het is onzeker in hoeverre de transportsector hieraan bij kan of moet dragen, ondanks het feit dat transport voor 25% van alle emissies verantwoordelijk is. Een goede evaluatie van beleidsinstrumenten zou licht kunnen werpen op het meest wenselijke beleid ná 2020. 11.ILUC. Tot 2020 blijft de 6%-reductieverplichting van de FQD wel gelden. Om een systeem in te voeren dat stuurt op CO2 is het nodig dat ook een geaccepteerde ILUC-waarde wordt meegenomen in de CO2-reductieberekeningen. Daarvoor ontbreken tot nu toe vastgestelde waarden. Onderzoek wordt gedaan naar methoden om vast te stellen dat het optreden van ILUC is vermeden. De Regeling Dubbeltelling nader bekeken 12.Alternatieve toepassing. Het opleggen van de eis ‘geen alternatieve toepassing’ door Nederland in de dubbeltellingregeling heeft zowel voor- als nadelen. Met deze eis wordt voorkomen dat grondstoffen worden ‘weggetrokken’ uit andere sectoren waar de grondstoffen een hoogwaardiger toepassing hebben. Echter, deze regeling is niet in alle EU lidstaten geïmplementeerd, waardoor deze grondstoffen mogelijk alsnog worden ingezet voor biobrandstoffen, maar dan in het buitenland. Bovendien kan de markt van de alternatieve toepassing te klein of onvoldoende stabiel zijn om continue alle beschikbare materiaal van een specifieke grondstof op te nemen. Daarnaast zorgt deze eis voor onzekerheid bij investeerders. De ontwikkeling van geavanceerde biobrandstoffen vergt grote investeringen, en dit vraagt om een langetermijninvesteringszekerheid. 13.Korte termijn en gedeeltelijke dubbeltelling. Anders dan andere landen kent Nederland een gedeeltelijke dubbeltelling, die betrekking heeft op het aandeel ligno-cellulose in het materiaal. De stimulans die daar vanuit gaat is ook ‘gedeeltelijk’. Juist voor ontwikkeling en implementatie van deze (nieuwe) technologie bevat een dergelijke gedeeltelijke dubbeltelling onvoldoende stimulans. Het is echter de vraag of volledige dubbeltelling wel voldoende stimulans zou geven. 14.Gelijk speelveld. De gefragmenteerde implementatie van de dubbeltelling regeling in de verschillende lidstaten leidt niet tot een ‘level playing field’ in heel Europa. Sommige lidstaten sluiten grondstoffen met een alternatieve toepassing uit van de dubbeltellingregeling, andere niet. De stimulering van geavanceerde biobrandstoffen (Type 3 in het eerdere advies van de Commissie Corbey, zie toelichting voor definities) moet in de toekomst gericht zijn op zowel diesel als benzinevarianten. Op dit moment wordt voornamelijk biodiesel van reststromen ingezet als dubbeltellende biobrandstof. In het onderzoek naar geavanceerde biobrandstof is veel aandacht voor bio-ethanolvarianten uit lignocellulose materiaal. In de nabije toekomst zal echter de benzinemarkt in Europa naar verwachting sterk afnemen. 8 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Conclusie CO2-sturing is het meest wenselijk op termijn. De huidige dubbeltelling draagt weinig bij aan een kwantitatieve sturing op CO2. Maximaal op CO2 sturen betekent dat de meest gewenste brandstoffen maximaal ingezet worden. De FQD biedt daartoe aanknopingspunten. Een te snelle verandering van beleid is echter niet wenselijk, omdat de dubbeltelling op een aantal punten een positief effect heeft en omdat leveranciers van brand stoffen die een bijmengverplichting hebben hun productie nu ingericht hebben op dubbeltelling. Te snel afschaffen van de dubbeltelling leidt tot grote veranderingen in de markt, terwijl alternatieven er nog niet zijn. De verplichte doelstellingen van de RED, maar ook van de FQD, worden dan waarschijnlijk niet gehaald. Advies A. Zet in op CO2 -sturing 1. Streef naar afschaffing van de bijmengverplichting (inclusief de dubbeltelling regeling) in 2017, en ga dan over op CO2-emissiereductie-eisen. Dit geeft de gewenste zekerheid aan de markt, stimuleert de inzet van betere biobrandstoffen (hoge CO2-reductiefactor), is technologieneutraal en draagt bij aan een ‘level playing field’. Daarvoor zijn voorwaarden op Europees niveau nodig. a. Een vaststelling van de wijze waarop CO2 berekend moet worden waarin ILUC is meegenomen, dan wel aantoonbaar vermeden; b. Uitwerking en implementatie (tussendoelen) van de FQD en vertaling naar standaardwaarden voor fossiele diesel en benzine; en waarbij tevens vertaling is gemaakt naar berekening van CO2 bij inzet van gas en elektriciteit in de transportsector; c. Een perspectief voor na 2020, voortzetting van de CO2-doelstelling van de FQD dan wel andere wijze van CO2-sturing, bijvoorbeeld opname van de gehele waardeketen van petrochemische sector en transportsector in het ETS. Om te sturen op CO2 is daarnaast in Nederland een verstandige accijnspolitiek van belang: gelijke fiscale voorwaarden voor voertuigen en de verschillende type transportbrandstoffen waarbij de heffing een belangrijke stimulans oplevert voor CO2 reductieprestatie. Aangezien de realisering van a, b en c onzeker is, is het van belang ook te onderzoeken op welke andere wijze sturing op CO2 ingevoerd kan worden, bijvoorbeeld inpassing van (een deel van de) transportsector in het ETS. Ook inzet op voortzetting van de CO2-doelstelling van de FQD moet overwogen worden. Van belang is een tijdige positiebepaling zodat Nederland maximaal invloed kan uitoefenen op het Europese beleid. De Commissie Corbey laat in samenwerking met I&M, RCI en een zestal bedrijven de Universiteit van Utrecht wetenschappelijk onderzoek doen naar betere modellen om ILUC-effecten te kunnen voorspellen. Op basis daarvan zullen voorstellen worden geformuleerd voor beleid gericht op ILUC-mitigatie 9 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen B. Verbeter de dubbeltellingregeling voor de komende periode tot 2017 2. Tot 2017 zou de dubbeltellingregeling vooral verbeterd moeten worden voor bedrijven die geavanceerde technologieën willen ontwikkelen en benutten. Dit kan door zekerheid te bieden voor de lange termijn. Huidige biobrandstof producenten die op basis van de huidige regelgeving en mogelijke alternatieve toepassingen biobrandstoffen mogen dubbeltellen, moeten een zekerheid krijgen dat dit voor een redelijke periode het geval is. Indien de regelgeving dan door veranderende omstandigheden wijzigt – of in 2017 komt te vervallen - is een vervangende stimuleringsmaatregel tot zeker 2020 nodig om de zekerheid te garanderen. 3. Vereenvoudig de regelgeving door afschaffing van de gedeeltelijke dubbeltelling die is gebaseerd op het aandeel lignocellulose van biobrandstoffen. Een product kan of wél of niet dubbeltellen maar niet slechts gedeeltelijk. Alleen de bio brandstof die voor een aanzienlijk deel ( bijv 70 a 80% op basis van energie) voortkomt uit lignocellulose welke niet bijdraagt aan ILUC, wordt dubbel geteld. C. Stimuleer innovatie en marktontwikkeling voor geavanceerde biobrandstoffen 4. Sturing op CO2 geeft een langjarig perspectief voor geavanceerde biobrand stoffen, waarvan verwacht mag worden dat deze een aanmerkelijke reductie op CO2 bewerkstelligt,. Voor innovatie van geavanceerde biobrandstoffen is sturen op CO2 alleen echter niet voldoende. Deze innovatie vraagt grote investeringen, die in de huidige economische situatie moeilijk van de grond komen. Een afzonderlijke doelstelling voor echt geavanceerde biobrandstoffen is hier een goed instrument. Zie ook het advies van de Commissie Corbey van september 2013 over geavanceerde biobrandstoffen. D. Gooi hetgeen bereikt is met UCO en dierlijke vetten niet weg 5. Creëer, indien nodig, voor UCO en dierlijke vetten een perspectief voor na 2017, zodat inzameling en nuttige verwerking ervan door kan gaan. Dat kan bijvoor beeld door een subdoelstelling voor UCO en dierlijke vetten in te voeren met een heldere einddatum. Ten slotte: geef voldoende tijd. Kondig beleidswijzigingen ruim van te voren aan, zodat bedrijven de tijd hebben zich voor te bereiden en aan te passen. Een periode van twee jaar is daarbij het minimum. 10 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Toelichting Definities Biobrandstoffen worden op veel verschillende manieren geclassificeerd. Er worden verschillende definities gebruikt voor 1e en 2e generatie biobrandstoffen, geavanceerde biobrandstoffen en/of biobrandstoffen gebaseerd op voedselgewassen. Om verwarring te voorkomen heeft de Commissie Corbey in haar eerdere advies “Versnelde invoering geavanceerde biobrandstoffen” gebruik gemaakt van onderstaande indeling van biobrandstoffen. Ze sluit daarbij aan bij het onderscheid dat de Europese Commissie maakt in biobrandstoffen afkomstig van voedselgewassen en niet- voedselgewassen. Ook in dit advies wordt van onderstaande indeling gebruik gemaakt. • TYPE 1: Biobrandstoffen gebaseerd op voedselgewassen. -- TYPE 1A: Biobrandstoffen die ILUC (Indirect Land Use Change) veroorzaken -- TYPE 1B: Biobrandstoffen zonder / laag risico op ILUC • TYPE 2: Biobrandstoffen geproduceerd uit reststromen met al beschikbare technologieën, zoals biodiesel van gebruikte frituurvetten, vergisting van reststromen van de agroketen en mest • TYPE 3: Geavanceerde biobrandstoffen: biobrandstoffen van lignocellulose (al dan niet uit reststomen) of aquatische biomassa waarvoor geavanceerde technologieën nodig zijn. Indien in de toekomst grootschalige energieteelt zal worden ingezet om deze biobrandstoffen te produceren kan dat leiden tot verdringingseffecten ofwel ILUC: -- TYPE 3A: Geavanceerde brandstoffen die ILUC veroorzaken -- TYPE 3B: Geavanceerde biobrandstoffen zonder / met laag risico op ILUC Nederlandse regelgeving omtrent dubbeltelling Nederland heeft in 2009 als eerste Lidstaat een dubbeltellingregeling voor zogenaamde ‘betere biobrandstoffen’ ingevoerd. Dit is geregeld in artikelen 16 en 17 van de Regeling hernieuwbare energie vervoer. Deze verwijzen naar de bijlage II waarin is aangegeven of biobrandstoffen dubbel mogen worden geteld, op basis van de grondstoffen waaruit zij zijn geproduceerd. Dit kan als volgt worden samengevat: • Grondstoffen die zijn aangemerkt als afval, residuen, non-food cellulosemateriaal en lignocellulosisch materiaal en zijn opgenomen in de tabellen 1 (materiaal dat geldt als procesafval of procesresidu), 2 (materiaal dat geldt als afval of residu van De Commissie Corbey is zich bewust dat met het hanteren van deze definitie niet alle biobrandstoffen een plek hebben gekregen in de systematiek. Zo valt bijvoorbeeld biodiesel uit Jatropha niet onder één van de categorieën. Ze vindt het echter van belang aan te sluiten bij de indeling die de Europese Commissie heeft gemaakt in voedsel- en niet-voedselgewassen. Daarnaast realiseert de Commissie zich dat het onderscheid eetbaar / niet eetbaar niet altijd relevant is. In de toekomst zijn delen van niet-eetbare gewassen na bewerking wellicht wel eetbaar. Gewassen zijn daarnaast zelden helemaal eetbaar; bijvoorbeeld het loof of de wortels. De belangrijkste regels zijn vastgelegd in art. 16 en 17 en bijlage II van de Regeling. Art. 16 is integraal opgenomen in de eerste bijlage bij dit advies. 11 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen landbouw, aquacultuur, visserij of bosbouw) of 3 (materiaal dat geldt als nietvoedsel cellulosemateriaal en ligno-cellulosisch materiaal), tellen dubbel. Deze tabellen bevattten limitatieve lijsten met materialen die administratief dubbel meetellen voor de bijmengverplichting van oliemaatschappijen. De lijsten zijn in mei 2013 door de Staatssecretaris aan de Regeling hernieuwbare energie vervoer toegevoegd, om marktpartijen meer duidelijkheid te geven en kunnen jaarlijks worden aangepast. De belangrijkste criteria voor opname in de tabellen zijn: -- Materialen die in de RED of lagere Europese regelgeving als residu worden genoemd, worden door Nederland als residu gekwalificeerd en dubbel geteld; -- Materialen die niet genoemd worden, zijn alleen afvalstof of residu als ze geen alternatieve toepassing kennen. Een uitzondering is mogelijk als door middel van een marktonderzoek wordt aangetoond dat er voor deze materialen geen andere afzetmogelijkheden zijn. • Materialen die zijn opgenomen in de tabellen 4 (met (co-)producten) en 5 (‘overige materialen’) tellen niet dubbel. Uitgezonderd hiervan zijn materialen uit tabel 5 die op grond van art. 16 lid 2 ontheffing hebben gekregen. De voorwaarden voor ontheffing zijn opgesomd in lid 4. De belangrijkste daarvan is dat het materiaal geen alternatieve toepassing kent. Uit de toelichting op de Regeling en uit tabel 5 zelf blijkt dat ook moet worden nagegaan wat het aandeel aan lignocellulose is waaruit de biobrandstof is geproduceerd. Bijvoorbeeld, ingeval van gebruik van gras en stro komt alleen het lignocellulose deel in aanmerking voor dubbeltelling. Dit leidt in dat geval tot gedeeltelijke dubbeltelling van de grondstof. Omdat de criteria in lid 4 (van art. 16) de nodige ruimte laten, heeft de Staatssecretaris bij individuele beslissingen over dubbeltelling van materialen in tabel 5 een zekere beoordelingsruimte. In de afgelopen jaren zijn er 7 aanvragen gedaan om een bepaalde grondstof dubbel te tellen. Dit is inclusief de aanvragen toen er nog geen sprake was van tabel 5 maar met een marktanalyse moest worden aangetoond dat er geen alternatieve toepassing voor de grondstof was. Ethanol uit afvalgas en methanol geproduceerd met vulkanische activiteit zijn nieuwe interessante brandstoffen met een hoog CO2 reductiepotentieel en moeten ook onder de RED kunnen worden meegenomen. Regelgeving dubbeltelling in verschillende Europese lidstaten De dubbeltelling is op verschillende manieren in de Europese lidstaten geïmplementeerd (in de lidstaten waar dat tot dusver is gebeurd; een groot aantal lidstaten heeft artikel 21.2 nog niet geïmplementeerd). Zie bijlage 1 bij dit advies. 12 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen In enkele landen waar geen verplicht marktaandeel biobrandstoffen geldt, maar het op de markt brengen van biobrandstoffen wordt gestimuleerd door accijnsverlaging (Zweden, soms ook in combinatie met tenders zoals in België) geldt voor bedrijven geen dubbeltelling. De overheid kan biobrandstoffen uit afval, residuen, non-food cellulosemateriaal en lignocellulose materiaal dan wel dubbeltellen in de nationale rapportage aan Brussel. Dubbeltelling geïmplementeerd Alternatieve toepassing Nederland Nederland Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk Denemarken Denemarken Ierland Duitsland* Frankrijk* Portugal Italië* Finland Cyprus Malta * Lees toelichting bij de landen voor precieze uitleg dubbeltelling Denemarken Qua aanpak heeft Denemarken Nederland gevolgd en werken zij met het begrip alternatieve toepassing. Denemarken kent in haar regelgeving een lijst met materialen die dubbel mogen tellen. Een bedrijf kan een aanvraag doen voor plaatsing van een grondstof op de positieve lijst. Bij de aanvraag moeten zij dan een marktanalyse toevoegen waaruit blijkt dat er ‘voldoende overtollig potentieel’ is voor biobrandstof productie. Duitsland Tot 2014 geldt in Duitsland een bijmengverplichting van 6,25% (2,8% benzine en 4,4% diesel). Per 1 januari 2015 zal er een verplicht broeikasgas emmissiereductie percentage gelden voor biobrandstoffen. Voor 2015-2016 zal dit 3% zijn, voor 2017-2019 zal het 4,5% zijn en in 2020 zal het 7% bedragen. Daarmee zal de bijmeng verplichting komen te vervallen en daarmee ook de dubbeltelling. De FQD wordt op dat moment leidend in Duitsland. Deze regelgeving met voornemen tot de broeikasgasemissiereductie per 2015 is in 2009 gepubliceerd. In Duitsland is het alleen mogelijk de broeikasgasemissiereductie te bereiken door het inzetten van biobrandstoffen. In Duitsland komen biobrandstoffen uit dierlijke vetten in het geheel niet in aan merking om te voldoen aan de verplichtingen uit de RED. Plantaardige olie die niet meer eetbaar is (verstrijken houdbaarheidsdatum) komt in Duitsland niet in aanmerking voor dubbeltelling. Duitsland heeft een lange lijst met materialen die 13 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen dubbel mogen tellen, waarbij moet worden aangetoond dat het een afvalstof of een residu betreft.. Duitsland hanteert daarmee niet het principe van “geen dubbeltelling indien een alternatieve toepassing” dat in VK, Nederland en Denemarken leidend is. Frankrijk Frankrijk kent een belastingvoordeel (en formeel dus geen verplicht marktaandeel, hoewel er een boete wordt opgelegd als een bedrijf onder een bepaald marktaandeel blijft). Brandstofleveranciers kunnen de belastingvoordelen claimen door een verklaring in te dienen voor elke batch biobrandstof die zij op de markt brengen en waarvoor de duurzaamheid is aangetoond. In Frankrijk is de dubbeltelling gerelateerd aan bovenstaand belastingvoordeel, en is (in 2012) gemaximeerd op 0,35% van het aandeel brandstoffen van leveranciers. Dit percentage is gebaseerd op de Franse productiecapaciteit voor gebruikt frituurvet en dierlijke vetten, Frankrijk beoogt daarmee om eigen productie via dubbeltelling te stimuleren. Producenten moeten door de Franse overheid worden erkend voordat ze dubbeltellende biobrandstof op de Franse markt mogen brengen. De Franse regelgeving bevat een lijst met grondstoffen die tot een dubbeltellende biobrandstof leiden: gebruikt frituurvet (UCO), cat. I en cat. II dierlijke vetten, nietvoedsel cellulosemateriaal en lignocellulose materiaal. Ierland Ierland beoordeelt ieder verzoek tot dubbeltelling apart. Er is daarmee geen positieve of negatieve lijst. Dubbeltelling mag alleen plaatsvinden nadat een verzoek door een bedrijf is gehonoreerd. Portugal Biobrandstoffen van afval, residuen en non-food cellulose materiaal mogen dubbeltellen. Op dit moment is er nog geen lijst waarop staat welke materialen wel of niet mogen dubbeltellen. Verenigd Koninkrijk (VK) Het VK hanteert een “RTFO Guidance – Waste and residues” waaruit duidelijk wordt welke stromen in het VK dubbeltellen. De Guidance geeft aan welke bewijzen hiervoor gebruikt kunnen worden. Het VK hanteert een aanvraagformulier waarmee bedrijven kunnen verzoeken om een materiaal te classificeren als waste, residu, non-food cellulose en lignocellulose materialen. De beoordeling van deze aanvraag vindt plaats op soortgelijke wijze als in Nederland. Italië In Italië is de dubbeltelling geïmplementeerd met gelimiteerde quota voor biobrandstoffen uit de lijst van toegestane materialen. Uitzondering hierop vormen geavanceerde biobrandstoffen als biobrandstoffen uit algen, bagasse stro en bosbouwresiduen die geen limiet kennen. 14 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Vergelijking huidige Nederlandse systeem en het systeem zoals dat in Duitsland wordt geïmplementeerd Hieronder volgt een vergelijking tussen regelgeving gebaseerd op het dubbeltellen van biobrandstoffen in een bijmengverplichting, en een systeem dat stuurt op CO2 reductie. Een aantal factoren worden benoemd: Innovatie: Een van de doelen van de dubbeltellingregeling is het vergroten van de commerciële beschikbaarheid van ‘geavanceerde’ biobrandstoffen. Een analyse van de dubbeltellende biobrandstoffen in Nederland laat zien dat vooral stromen die makkelijk beschikbaar zijn en relatief eenvoudig zijn om te zetten in biobrandstoffen dubbel tellen, zoals bijvoorbeeld gebruikt frituurvet (UCO). Dubbeltelling vormt daarmee dus onvoldoende stimulans voor biobrandstof geproduceerd met geavan ceerde technologieën, die eerder door de Commissie Corbey is ingedeeld als ‘Type 3’ biobrandstof. Het ‘Duitse systeem’ legt de focus bij CO2 reductie. Of hiermee innovatie van geavanceerde biobrandstoffen zal worden bevorderd is de vraag. Investeringen zijn groot en dit vraagt om voldoende zekerheid voor de markt. Ook bij sturing op CO2 zal aanvullend instrumentarium nodig zijn voor innovatie. • Uitvoerbaarheid: Het bepalen van CO2 uitstoot is afhankelijk van veel parameters en wordt ook door lokale omstandigheden bepaald. Toch zal ook de uitvoerbaarheid van het Duitse systeem afhangen van een heldere en handhaafbare categorie-indeling, het is nog onduidelijk of dat aan de orde is. • Milieuprestaties: In NL bestaat het aandeel dubbeltellende brandstoffen vooral uit UCO en dierlijk vet. Het milieuvoordeel daarvan is hoog, circa 70-80% reductie op CO2 uitstoot. Sturen op CO2 uitstoot zal in de komende jaren geen hoger rendement genereren. CO2 reductie neemt in een systeem als het Duitse dus niet toe. Hierbij moet worden opgemerkt dat sturing op CO2 reductie niet altijd betekent sturing op het meest hoogwaardig technologische alternatief. Het tegengaan van ILUC wordt alleen geborgd als in de CO2 reducties ook ILUC wordt meegenomen. • Toekomstbestendigheid: Verwacht kan worden dat op termijn de FQD overal maatgevend wordt voor doelstellingen in de regelgeving. Op grond daarvan kan worden geconstateerd dat het Nederlandse systeem minder toerkomstbestendig is dan het Duitse, omdat de omslag toch zal komen. • Level playing field: Beoordeling van grondstoffen op de mogelijkheid van alternatieve toepassingen lijkt een belemmering te zijn voor een level playing field in Europa. Dit bestaat niet in een systeem als het Duitse. Zie het advies ‘Versnelde invoering geavanceerde biobrandstoffen’ 15 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen • Fraude bestendigheid: elk systeem dat een economische meerwaarde voor een bepaalde biomassastroom creëert is gevoeliger voor fraude. Een werkbaar controlesysteem - al dan niet gebaseerd op certificering zoals dat nu gehanteerd wordt - is noodzakelijk om daadwerkelijke en niet alleen papieren doelstellingen te realiseren. Dit geldt zowel voor het huidige Nederlandse systeem als voor een systeem dat stuurt op CO2. • Type bijgemengde biobrandstof: Als gevolg van de huidige regelgeving wordt veel UCO en Dierlijke vetten Cat.1 en 2 in Nederland als grondstof gehanteerd. Geavanceerde biobrandstoffen (Type 3 uit het eerdere advies) worden nog niet of nauwelijks bijgemengd. Het invoeren van een Duits systeem is niet voldoende voor het stimuleren van deze Type 3 grondstoffen. Voor deze technologieontwikkelinginnovatie beleid nodig. 16 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Bijlage 1: art. 16 Regeling hernieuwbare energie vervoer Artikel 16 1. Bij de vaststelling van het percentage, bedoeld in artikel 3, eerste lid, van het besluit, telt biobrandstof die is geproduceerd uit materialen genoemd in: a. bijlage II, tabel 1, 2 en 3: dubbel; b. bijlage II, tabel 4 en 5: niet dubbel. 2. In afwijking van het eerste lid, aanhef en onder b, kan de minister op verzoek van de drijver van een inrichting besluiten dat biobrandstof die is geproduceerd uit materialen genoemd in tabel 5 van bijlage II onder specifieke locatie- of bedrijfsomstandigheden dubbeltellen. 3. Een verzoek als bedoeld in het tweede lid omvat in ieder geval de ontstaanswijze van het materiaal, de huidige toepassingen van het materiaal en de marktcondities. De minister kan om nadere informatie vragen. 4. De minister beoordeelt bij een verzoek als bedoeld in het tweede lid, de materialen als volgt: a. materiaal dat in de richtlijn of bijbehorende communicaties als residu wordt genoemd, is residu; b. materiaal dat niet in de richtlijn of bijbehorende communicaties als afval of residu wordt genoemd, is alleen afval of residu als: 1°.er geen alternatieve toepassing is; 2°.het niet een materiaal betreft dat in kwaliteit zodanig is verlaagd of verontreinigd dat het niet meer geschikt is voor zijn oorspronkelijke toepassing; 3°.het geen ongebruikt product betreft waarvan de houdbaarheidsdatum is verstreken; c. materiaal dat niet op grond van onderdeel a of b kan worden gecategoriseerd, is een co-product als: 1°.het productieproces waaruit het materiaal overblijft is aangepast om een grotere hoeveelheid of een hogere kwaliteit van het betreffende materiaal te verkrijgen, of 2°.het in aanzienlijke mate bijdraagt aan de waarde van alle producten uit het proces waarin het ontstaat; d. materiaal dat niet op grond van onderdeel a, b of c kan worden gecategoriseerd, is afval of residu. 5. Ten behoeve van de beoordeling, bedoeld in het vierde lid, wordt verstaan onder: a. alternatieve toepassing: toepassing anders dan opwekking van elektriciteit of warmte, compostering of benutting van het lignocellulosedeel van biomassa als diervoerder; b. residu: van landbouw, aquacultuur, visserij of bosbouw afkomstig restproduct of stof die niet het eindproduct vormt waarop een productieproces rechtstreeks is gericht. 17 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Bijlage 2: Tabellen over dubbeltelling uit de Regeling hernieuwbare energie vervoer (inclusief tabel 5) Tabel 1 - Procesafval of procesresidu Materiaal Omschrijving Afvalhout Hout van voldoende kwaliteit om als materiaal of brandstof te worden toegepast. Voor de beoordeling is leidend of de toepassing wel of niet onder de afval wet- en regelgeving valt. Afvalwater vrijkomend bij Afvalwater dat vrijkomt bij verwerking van suikerbieten tot suiker en productie van suiker uit waarvoor is aangetoond, dat er geen sprake is van terugwinbare suikerbieten hoeveelheden suiker in het afvalwater, bijvoorbeeld door aan te tonen dat de concentraties suiker in het afvalwater niet substantieel zijn toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. AWZI- en RWZI zuiveringsslib Slib uit afvalwaterzuiveringsinstallaties (AWZI’s) en rioolwater zuiveringsinstallaties (RWZI’s). Dit is relevant voor biogas geproduceerd (NTA 8003: 410) Biomassa deel ongesorteerd in AWZI- en RWZI-slibvergisters. De gemengde restfractie is aan te merken als afval. stedelijk afval (residual MSW) Dit is relevant voor uit stortplaatsen gewonnen biogas (ook wel stortgas genoemd). Dierlijke vetten categorieën 1 en 2 Dierlijk vet dat ontstaat bij de verwerking van dierlijke bijproducten in vetsmelterijen wordt in verordening (EG) nr. 1069/2009 inzake dierlijke bijproducten10 wordt ingedeeld in categorieën. Categorie 1 en 2 materiaal heeft geen toepassing (in significante hoeveelheden) anders dan voor energie. Gebruikte bleekaarde (spent Bleekaarde (‘bleaching earth’) wordt gebruikt als filtermedium bij bleaching earth) het raffineren van plantaardige oliën. Gebruikte bleekaarde wordt doorgaans gestort of verbrand. Uit gebruikte bleekaarde kunnen achtergebleven (residuale) oliën via extractie worden teruggewonnen. Gebruikte frituurolie Gebruikte frituurolie ontstaat bij het frituren van plantaardige of dierlijke producten in plantaardige olie of dierlijke vetten. (NTA 8003: 572) De olie wordt door daarin gespecialiseerde bedrijven ingezameld. Gebruikte frituurolie is – op mogelijk een kleine fractie na uit de voedselverwerkende industrie waarin geen dierlijke producten zijn bereid – ongeschikt voor toepassing als diervoeder of als grondstof voor de oleochemische industrie en heeft daarmee geen toepassing anders dan voor energie. Gft (NTA 8003: 610) en organisch Gft en soortgelijke afvalstromen uit handel- diensten en bedrijven afval van handel-diensten- worden aangemerkt als afval. Dit is inclusief etensresten van restaurants bedrijven (NTA 8003: 620) (swill). Organische mest Organische mest is volgens communicatie 2010/C160/02 (paragraaf 5.2) bij de richtlijn een residu. 18 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Palmolie – lege vruchtbundels Lege palmolie vruchtbundels ontstaan als de palmvruchten worden (empty palm fruit bunches) verwijderd van de verse palmolievruchtbundels. Lege vruchtbundels worden gestort, verbrand of als mulch in de plantages gebruikt. Palmolie – afvalwater uit Het afvalwater uit een palmoliemolen (palm oil mill effluent; POME) palmolie molen (POME) wordt opgeslagen in open bassins waar het leidt (na anaerobe vergisting) tot methaanemissies. Als alternatief kan het in gesloten tanks worden opgeslagen en vergist. Ruwe glycerine Ruwe glycerine (‘raw glycerine’ of ‘crude glycerine’) wordt o.a. geproduceerd bij verestering van plantaardige oliën om bijv. biodiesel te produceren. Volgens de richtlijn (Annex V.C.18) en communicatie 2010/ C160/02 (paragraaf 5.2) is ruwe glycerine een residu. Suikerbietenpunten Suikerbietenpunten zijn stukjes van suikerbiet die tijdens transport en wassen van de suikerbiet (tijdens verwerking tot suiker) zijn afgebroken. Typisch ontstaat circa 10 kg suikerbietenpunt per ton verwerkte suikerbiet. Ook vrijkomend bladmateriaal wordt tot ‘suikerbietenpunten’ gerekend. Talloliepek Tallolie (‘tall oil’) ontstaat als bijproduct uit black liquor dat vrijkomt bij papierproductie uit hout. De tallolie kan via raffinage worden gescheiden in een aantal producten plus een destillatieresidu genaamd talloliepek. Volgens communicatie 2010/C160/02 (paragraaf 5.2) is talloliepek een residu. Zaagsel Hier valt niet onder zaagsel dat vrijkomt in de bosbouw (dat valt onder ‘bosbouwresidu’ in tabel 2). Zaagsel komt vrij bij de verwerking van hout in de houtverwerkende industrie. Zaagsel is een procesafval/residu zolang niet de hoeveelheid zaagsel opzettelijk wordt vergroot. Opzettelijke aanpassingen aan het proces om de hoeveelheid te verhogen, resulteren erin dat het zaagsel moet worden geclassificeerd als een product in plaats van een residu. 10 Verordening (EG) nr. 1069/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 tot vaststelling van gezondheids voorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten en afgeleide producten en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1774/2002 (verordening dierlijke bijproducten). 19 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Tabel 2 - Afval of residu van landbouw, aquacultuur, visserij of bosbouw Materiaal Omschrijving Bagasse Bagasse wordt als landbouwresidu genoemd in de richtlijn (Annex V.C.18) Stro (NTA 8003:220) De droge halmen van koren en andere vruchtdragende planten. Stro wordt als landbouwresidu genoemd in de richtlijn (Annex V.C.18) Lege maïskolven Kolven worden als landbouwresidu genoemd in de richtlijn (Annex V.C.18) Doppen, schillen, vliezen, pitten Harde schillen van noten en dergelijke en schillen, vliezen en omhulsels (NTA 8003: 230) van oliezaden en oliebonen en olienoten, inclusief pitten. Bosbouwresiduen Residuen uit de bosbouw. Hieronder wordt niet verstaan vers hout (zie tabel 3). Bij de inzameling van bosbouwresiduen moet erop worden toegezien dat het proces waarin deze residuen ontstaat niet is aangepast, leidend tot een toename van de hoeveelheid materiaal dat als residu wordt geclaimd. Opzettelijke aanpassingen aan het proces om de hoeveelheid zaagsel, chips, schors, of houtafval te verhogen, resulteren erin dat het materiaal moet worden geclassificeerd als een product in plaats van een residu. Zo worden houtchips van de takken van bomen waarvan de stam separaat wordt verwerkt of afgevoerd, geclassificeerd als bosbouwresidu, terwijl houtchips uit hele stammen worden geclassificeerd als product (‘vers hout’ in tabel 3). 20 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Tabel 3 - Niet-voedsel cellulosemateriaal en ligno-cellulosisch materiaal (geen afval, residu) Materiaal Omschrijving Korte omloop hout Landbouwteelt van snelgroeiende houtachtige gewassen waarbij de bovengrondse biomassa periodiek tot maximaal 8 jaar na de aanplanting of na de vorige oogst, in zijn totaliteit wordt geoogst. Vers hout Niet gebruikt hout, dat qua samenstelling niet is veranderd ten opzichte van het hout dat in het bos groeit, en waar geen vermenging, verontreiniging of vervuiling met product vreemde stoffen heeft plaatsgevonden. Houtresten uit de houtverwerkende industrie, die vrijgekomen zijn bij het verkleinen van vers hout, worden hier niet ook onder verstaan (dit in tegenstelling tot NTA 8003 categorie 110) 21 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Tabel 4 - Product of co-product Materiaal Omschrijving DDGS (Dried Distillers Grains with DDGS ontstaat bij de productie van ethanol uit granen zoals maïs, Solubles) gerst, rogge en tarwe. De vaste stof die achterblijft na fermentatie heet distillers grains with solubles en bevat de niet gefermenteerde delen waaronder proteïnen, vezels en vet. Dit natte product DGS kan worden gedroogd tot DDGS. Zowel DGS als DDGS worden toegepast als veevoeder. Dierlijke vetten categorie 3 Dierlijk vet dat ontstaat bij de verwerking van dierlijke bijproducten in vetsmelterijen wordt in verordening (EG) nr. 1069/2009 inzake dierlijke bijproducten11 ingedeeld in categorieën. Categorie 3 materiaal kent alternatieve toepassingen, bijv. als diervoeder en in de oleochemische industrie. NB. Omdat dit materiaal niet rechtstreeks vanuit landgebonden gewassen wordt geproduceerd, hoeven voor biobrandstof uit categorie 3 dierlijk vet niet de landgebonden duurzaamheidscriteria te worden aangetoond. Dierlijke vetten - categorie Dierlijk vet dat ontstaat bij de verwerking van dierlijke bijproducten in onbekend of niet gecategorieerd vetsmelterijen wordt in verordening (EG) nr. 1069/2009 inzake dierlijke bijproducten12 ingedeeld in categorieën. Niet gecategoriseerd dierlijk vet is of afkomstig van buiten Europa of er is sprake van categorie onbekend voor een Europese stroom. Voor de biobrandstofregelgeving wordt dit materiaal ingedeeld als (co-)product. Materiaal afkomstig van buiten Europa kan als procesresidu worden ingedeeld als wordt aangetoond dat het materiaal geen alternatieve toepassing heeft. NB. Omdat dit materiaal niet rechtstreeks vanuit landgebonden gewassen wordt geproduceerd, hoeven voor biobrandstof uit categorie dierlijk vet niet de landgebonden duurzaamheidscriteria te worden aangetoond. Glycerine, geraffineerd Geraffineerde glycerine wordt uit ruwe glycerine geproduceerd op de plek waar de ruwe glycerine ontstaat (bijv. bij productie van biodiesel) of in een centrale raffinagefabriek. Geraffineerde glycerine heeft toepassingen in o.a. de voedsel-, cosmetica- en farmaceutische industrie. Olie-, suiker- of Agrarische producten zoals oliehoudende pitten, vruchten of zaden zetmeelhoudende agrarische (jatropha, koolzaad, palmvruchten, sojabonen, zonnebloempitten), producten zetmeelhoudende zaden (gerst, maïs, rogge, tarwe) en suikerhoudende producten waaronder knollen (suikerbiet) en stengels (suikerriet) worden toegepast als voeding en diervoeder. 22 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Plantaardige oliën Plantaardige oliën ontstaan door mechanische persing of door extractie (ruw en geraffineerd) uit oliehoudende zaden zoals jatrophaboon, koolzaad, palmvrucht, sojaboon en zonnebloemzaad. De meeste oliën worden toegepast in voeding en cosmetica, daarnaast zijn de oliën in alle gevallen hoofdproduct of één van de hoofdproducten van de teelt van het betreffende gewas. Plantaardige oliekoek Plantaardige oliekoek (‘cake’ of ‘meal’) is het restant na persen van ruwe plantaardige oliën uit oliehoudende pitten, vruchten of zaden). De koek wordt doorgaans toegepast als diervoeder. Pulp uit suikerbereiding Overblijfsel uit suiker-extractie uit suikerbiet. Dit betreft zowel perspulp (Nta 8003: 532). (nat) als pulpbrok (droog). De pulp wordt verkocht als diervoeder. Melasse Reststroom uit suikerbereiding uit suikerbiet en suikerriet. Wordt toegepast in de consumptie alcohol-industrie en als veevoer. Tall olie, onbewerkt Tallolie (‘tall oil’ or ‘crude tall oil’: CTO) ontstaat als bijproduct uit black liquor dat vrijkomt bij papierproductie uit hout. De onbewerkte (ook wel ‘ruwe’) tallolie kan via raffinage worden gescheiden in een aantal producten. Vetzuren ((Free) fatty acids, Vetzuren worden geproduceerd tijdens de raffinage van ruwe refinery fatty acids, fatty acid plantaardige olie tot geraffineerde plantaardige olie, bijv. tijdens het distillates, fatty acid oils) productieproces van biodiesel. Hoeveelheid en samenstelling van de gevormde vetzuren hangen af van het soort plantaardige olie en van het type raffinageproces. Vetzuren worden gebruikt in de oleochemie, als diervoeder en voor productie van biodiesel. 11 Verordening (EG) nr. 1069/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 tot vaststelling van gezondheids voorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten en afgeleide producten en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1774/2002 (verordening dierlijke bijproducten). 12 Verordening (EG) nr. 1069/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 tot vaststelling van gezondheids voorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten en afgeleide producten en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1774/2002 (verordening dierlijke bijproducten). 23 Advies over de dubbeltellingregeling voor betere biobrandstoffen Tabel 5 - Overige materialen Materiaal Omschrijving Gras Gras is een verzamelnaam voor planten uit de grassenfamilie. Gras kan worden benut (vers, gekuild of gedroogd) als veevoer. Vele grassoorten zoals tarwe, rijst, maïs, etc. bevatten zetmeelrijke vruchten (zaden/ korrels) die worden gebruikt als voedsel en veevoer en ook als grondstof voor productie van biobrandstoffen zoals ethanol en biogas. Naast de vrucht bevatten ook de andere delen van gras significante hoeveelheden eiwitten, suikers, vetten en zetmeel. Uit de lignocellulose bestanddelen van gras kan biobrandstof worden geproduceerd. Gras is niet in tabel 3 ingedeeld omdat de verhouding tussen het aandeel biobrandstoffen uit het lignocellulose deel van het gras en het aandeel biobrandstoffen uit de overige bestanddelen afhankelijk is van het specifieke biobrandstof productieproces. Stro, dat kan worden gezien als subcategorie van gras en waarvan het lignocellulose gehalte zeer hoog is, is ingedeeld in tabel 2. Industrieel afvalwater Industrieel afvalwater is niet in één van de tabellen 1 t/m 4 ingedeeld omdat de samenstelling zeer divers van aard is. Industrieel afvalwater kan componenten bevatten die zijn terug te winnen of na eventuele opwerking benut kunnen worden als diervoeder. Er is een overlap tussen het materiaal ‘industrieel afvalwater’ en het materiaal ‘zetmeelrijke bij- en restproducten uit de aardappel- en graanverwerkende industrie’. Het gaat in deze categorie niet om afvalwater vrijkomend bij productie van suiker uit suikerbieten of om palmolie – afvalwater uit palmolie molen (POME) als bedoeld in tabel 1. Voedingsmiddelen ongeschikt Dit betreft bijvoorbeeld over datum producten, of producten die uit voor menselijke consumptie gezondheids- of veiligheidsoverwegingen uit de markt worden gehaald. (NTA 8003: 581,582, 583) Deze materialen zijn niet in één van de tabellen 1 t/m 4 ingedeeld omdat het een diverse groep materialen betreft waarvan een deel een alternatieve toepassing heeft, bijvoorbeeld als veevoeder. Zetmeelrijke bij- of restproducten Deze materialen zijn niet in één van de tabellen 1 t/m 4 ingedeeld uit de aardappel- en graan- omdat het een zeer diverse groep materialen betreft; de samenstelling (oa maïs- en tarwe-) verwerkende en afzetbaarheid van de materialen hangt af van het productieproces industrie en/of de productielocatie. Een groot deel van deze materialen heeft een alternatieve toepassing, bijvoorbeeld als veevoeder of als toevoeging in de papier- en kartonindustrie.
© Copyright 2024 ExpyDoc
