Uitgave JANUARI 2014
BOOMTEELT KOERIER
Bomen laden voor Noord-Duitsland
Jan van de Bijl van boomkwekerij J.D.
Van de Bijl in Lienden (Gld.) is druk
bezig met het laden van een vracht-
'Groot geworden met
service en kwaliteit'
,,Uiteindelijk draait het bij ons nog steeds
om service en kwaliteit. Daarmee is ons
bedrijf groot geworden en daarmee hopen
we ook in de toekomst overeind te blijven'', zegt Marten van de Bijl van boom-
wagen. De lading is bestemd voor een
kwekerij en -handelsbedrijf J.D. Van de Bijl
klant in Noord-Duitsland; er gaat onder
in Lienden (Gld.).
Meer op pagina 3
meer Carpinus, Crataegus, Quercus,
Alnus, Salix en Malus op. Het bedrijf Van
de Bijl kweekt zo'n 300 verschillende
soorten laan- en sierbomen en strui-
'Varenrouwmug prima
onder controle'
ken die voor het overgrote deel (meer
,,De varenrouwmug kan in korte tijd veel
dan 95%) naar landen binnen Europa
schade aanrichten in jonge stekken. Een
worden geëxporteerd. Om klanten snel
goede bestrijding van de larven is daarom
en flexibel te kunnen bedienen, staat er
een behoorlijk grote voorraad op het
erf. ,,Van oktober tot mei hebben we
belangrijk'', zegt boomkweker Jos van
Boheemen. De afgelopen twee jaar pastte
hij BIO 1020 toe. Daarmee houdt hij het
insect prima onder controle.
hier altijd wel een kleine 2000 bomen
Meer op pagina 4
met kluit staan'', zegt Marten van Bijl,
die samen met zijn zonen Gerard en Jan
het bedrijf leidt.
Lees de hele reportage over dit bedrijf op
pagina 3.
Nieuw etiket voor
Basta en Finale verwacht
Basta en Finale zijn contactherbiciden en
bestrijden zowel grassen als breedbladigen. Binnenkort worden beide producten
geherregistreerd wat gepaard zal gaan
met een aantal beperkingen van de toepassingsmogelijkheden.
'We hebben
gewoon een
goed verhaal'
,,Ik weet dat het heel lastig is om
gebruik van chemische middelen te
verdedigen, maar we hebben gewoon
een goed verhaal. Onderzoek toont
keer op keer aan dat de milieubelasting van duurzaam ingezette chemie vele malen lager is dan die van
andere, niet-chemische bestrijdingsmethoden.''
Dat zegt Hens Hinloopen, importeur
van Mankar-apparatuur van MantisULV-spraying systems. Volgens hem
zijn er voldoende technieken waarmee
chemische middelen zeer nauwkeurig
en duurzaam toegediend kunnen worden. ,,Daar moeten we in mijn ogen
veel meer tamtam over maken.''
'Duurzame inzet van chemie is prima
te verdedigen', lees verder op
pagina 5.
'Beter spuitresultaat met goede timing'
Meer op pagina 5
Mijtenbestrijding in de
boomteelt en vaste planten
'Gewasbescherming is veel meer dan
het juiste middel bij de heersende
plaag of schimmel kiezen', zegt Cees
Tijssen, bedrijfsleider bij Izak Mauritz
boomkwekerijen in Dodewaard (Gld.).
Weersomstandigheden en groeistadia
van de bomen wegen bij hem minstens
zo zwaar mee. ,,Timing maakt vaak
het verschil tussen een geslaagde en
minder geslaagde bespuiting.''
Meer op pagina 6
,,Als ik merk dat bomen niet goed groeien,
'Nieuwe etikettering gaat
sector hard raken'
dan kan ik daar echt wat chagrijnig van
worden. Dan móet het lek bovenkomen,
anders heb ik gewoon geen rust.'' Cees
,,De heretikettering van gewasbescher-
Tijssen laat het zich terloops tijdens het
mingsmiddelen gaat onze sector hard
gesprek ontvallen. Het tekent zijn gedre-
raken. De kans is groot dat er teelten uit
venheid en toewijding voor het vak. ,,Op
Nederland verdwijnen, domweg omdat er
dit bedrijf gaan we niet voor de grote
onvoldoende middelen voor beschikbaar
aantallen, maar voor een breed assorti-
blijven'', zegt boomkweker en LTO/LLTB-
ment van topkwaliteit. We moeten het dus
bestuurder Jan Veltmans uit Meijel (Lb.).
ook écht hebben van een constante groei;
Meer op pagina7
dat bepaalt voor een belangrijk deel ons
succes'', zo benadrukt de bedrijfsleider nog
penseren met een uitgekiende bemesting en gewasbescherming. Hiervoor wisselt hij regel-
maar eens.
matig kennis uit met zijn vaste adviseur Lowie Weerts van Telermaat. ,,Samen hebben we de
Het afgelopen jaar was wat dat betreft niet
afgelopen jaren heel wat nieuwe ideeën en ervaringen opgedaan. Dat heeft ertoe geleid dat
altijd gemakkelijk; door de late start van
we zowel de groei als de kwaliteit van onze bomen nu veel beter kunnen sturen'', zo durft
het seizoen is met name de lengtegroei
de bedrijfsleider wel te stellen.
toch net iets minder geweest dan normaal.
Volgens Tijssen valt er echter veel te com-
Blijf op de hoogte van de actuele zaken.
Volg ons op Twitter of Facebook:
BayercropNL
'Gewasbescherming gaat om sturen en timen', lees verder op pagina 2.
Vervolg van voorpagina
Het woord sturen - en in het verlengde daarvan ook timing - zal nog vaker
voerd omdat er in de tussenliggende periode nauwelijks groei was. Achteraf
vallen tijdens het gesprek, vooral wanneer het over de toepassing van gewas-
heeft deze tactiek goed uitgepakt. We hebben minimale schade door galmug-
beschermingmiddelen gaat. Volgens Tijssen is op dit vlak namelijk nog wel
gen gehad en de groei heeft - weliswaar wat verlaat - toch goed doorgezet.''
Voor de blad- en schildluisbestrijding wordt
'Gewasbescherming gaat
om sturen en timen'
Movento vooral als laatste 'genadeklap' gebruikt,
en dan vooral bij gevoelige soorten als Fagus,
Malus, Pyrus en Ulmus. Met name tegen moeilijk
te raken luizen, waaronder bloedluis (in Malus)
en schildluis (in Ulmus), is het belangrijk dat het
middel zich maximaal door de boom kan verspreiden. Hierdoor kunnen de luizen het middel
overal opnemen. Extra pluntpunt van Movento
het een en ander aan winst te behalen. Heel belangrijk vindt hij de weersom-
is volgens Tijssen de systemische werking, waardoor ook de luizen bovenin de
standigheden tijdens het spuiten. Die bepalen namelijk voor een groot deel
bomen meegepakt worden. ,,Al met al is Movento dus een behoorlijk sterk en
het succes ervan, met name als het om plagen als galmuggen en luizen gaat.
compleet middel dat we niet graag meer zouden willen missen'', zo besluit hij.
,,Zelf houd ik als ondergrens een luchtvochtigheid van minimaal 70 procent
aan. Alleen dan ben je vrijwel zeker dat het middel optimaal opgenomen
Cees Tijssen is bedrijfsleider bij Izak Mauritz boomkwekerijen in
wordt. Dit betekent wél dat je vaak 's ochtends heel vroeg of 's avonds laat
Dodewaard (Gld.). Op een bedrijfsoppervlakte van ca. 30 hectare
moet spuiten. Ik besef dat dit niet op elk bedrijf kan of past, maar ik weet
teelt het bedrijf ruim 200 soorten laan- en sierbomen.
wél dat een bespuiting daardoor veel effectiever wordt'', zo benadrukt hij.
Ook zaken als groeistadium en groeikracht van de bomen, de hoeveelheid
blad(massa) en het weer de eerste uren ná het spuiten neemt hij nadrukkelijk
mee in zijn beslissingen. ,,Ik probeer zoveel mogelijk vooruit te denken; wat
zit er qua ziekten en plagen aan te komen? Hoe is het weer de komende
dagen? Welke opties zijn er voor een eventuele bespuiting? Hoe preciezer je
deze zaken in kunt vullen, hoe groter de kans op een optimale bestrijding.''
Galmuggen en luizen
Een middel waarbij een goede timing essentieel is, is Movento. Tijssen pastte
het afgelopen voorjaar twee keer toe tegen galmuggen, onder andere in
Gleditsia, Fagus, Tilia, Laburnum en Quercus. Door de koude seizoensstart was
het lastig om het optimale toepassingstijdstip te bepalen, zo weet de bedrijfsleider nog goed. ,,Toen de eerste vlucht van de galmuggen op gang kwam,
was het eerste schot amper tien centimeter. In een normaal jaar is dat al gauw
een halve meter. Hoewel de bladmassa eigenlijk nog te gering was voor een
optimale opname van het middel, hebben we toch gespoten om de groei maximaal op gang te brengen. De tweede bespuiting is pas vier weken later uitge-
Tussen heel veel soorten 'groen' vallen de fraai gekleurde liquidambars
(ras: Worplesdon) duidelijk op.
Voordelen
nieuwe verpakkingslijn
Gebruiksgemak
t(FFOTFBMNFFS
t#FUFSVJUUFTDIFOLFO
t4QBUOJFU
Handzaam
t#FUFSFHSJQ
t(FNBLLFMŦLUFTQPFMFO
t(FNBLLFMŦLUFTDIVEEFO
Maatverdeling
t%PPS[JDIUJHFDBOT
t(FNBLLFMŦLBGUFMF[FO
Duurzaam
tNJOEFSLVOTUTUPG
Herkenbaarheid
t-PHPPQEPQ[FHFMFODBO
t6OJGPSNFNBBSIFSLFOCBSF
WFSQBLLJOHFO
Medewerkers van het bedrijf zijn druk bezig met de aflevering van prunus (rassen: Sergentie en Rancho).
2
Boomteelt Koerier
Vervolg van voorpagina
'Het draait bij ons nog steeds om service en kwaliteit'
Kwaliteit, service en flexibiliteit. Dat zijn volgens Marten van de Bijl
de drie pijlers waar boomkwekerij en -handelsbedrijf J.D. Van de Bijl
de afgelopen 60 jaar op is gebouwd. ,,Kwalitatief goede bomen
kweken is al prachtig werk. Maar nóg mooier is als je die precies
volgens de wens van je afnemer, op de juiste tijd en op de juiste plek
kunt afleveren'', zegt hij over zijn vak. Boomteelt Koerier ging een
middagje met hem op stap.
,,Uiteindelijk draait het bij ons nog steeds om service en kwaliteit. Daarmee
is ons bedrijf groot geworden en daarmee hopen we ook in de toekomst
overeind te blijven.'' Marten van de Bijl antwoordt op de vraag wat in zijn
ogen typerend is voor zijn bedrijf. Het tekent de ondernemer, die zich - na ruim
40 jaar in 't vak - niet zo gauw meer van de wijs laat brengen. ,,Natuurlijk is
de prijs de afgelopen jaren steeds leidender geworden in de bomenhandel.
En ook wij moeten in die hectiek mee. Maar daarnaast bestaat er nog steeds
zoiets als vaste klanten die voor kwaliteit en betrouwbaarheid gaan. Die
proberen wij zo goed mogelijk te bedienen met kwaliteitsproducten. Graag
nodigen we ze uit om in de zomer te komen kijken op ons bedrijf. Dan weten
ze wat ze een half jaar later op de stoep krijgen. En ik kan je zeggen: dat
werkt nog steeds prima.''
Marten van de Bijl neemt ruimschoots de tijd om de werkwijze van zowel
Opmerkelijk veel meeldauw
Marten van de Bijl heeft samen met zijn zonen Jan en Gerard een boomkwekerij
het productie- als handelsbedrijf uit de doeken te doen. Hij spreekt met veel
Gevraagd naar de bijzonderheden in de teelt van het afgelopen groeisei-
en -handelsbedrijf in Lienden (Gld.). Het productiebedrijf heeft jaarlijks ongeveer
waardering over zijn personeel ('allemaal zeer betrokken mannen die weten
zoen, haalt Van de Bijl de opmerkelijk opmars van meeldauw aan. Door
70 hectare ter beschikking. Hierop worden een kleine 300 soorten laan- en sier-
waar ze mee bezig zijn') en over zijn twee zonen die het bedrijf de afgelo-
het koude, late en ook relatief droge voorjaar was de verwachting dat
bomen en struiken geteeld. Van de Bijl heeft 18 tot 20 vaste medewerkers in dienst.
pen jaren steeds verder uitgebouwd hebben. Ook spreekt hij vrijuit over de
deze ziekte geen grote rol zou gaan spelen. De verrassing was dan ook
groot toen er half juli toch behoorlijk wat
meeldauw werd gevonden, met name in
'Folicur is een behoorlijk
Acer campestra (veldesdoorn), maar ook in
diverse platanoïdes-soorten. ,,Omdat deze
belangrijk middel op ons bedrijf '
soorten toch al gauw 15 tot 20 procent van
ons areaal innemen, was dat toch wel even
schrikken'', zo weet de boomkweker nog
goed. In overleg met adviseur Henk Kemp van
Agro Buren werd er meteen breed ingegre-
tragedie die zich bijna twee jaar geleden afspeelde op het bedrijf. Een jonge
pen met Folicur. Van de Bijl: ,,Folicur is een behoorlijk belangrijk middel op
werknemer kwam door een bedrijfsongeval om het leven. ,,Een grote klap
ons bedrijf. Dat komt vooral door z'n brede inzetbaarheid en betrouwbaar-
voor ons allemaal. Maar de goede band die er al was is er gelukkig niet
heid; we weten precies wat we er aan hebben. Verder is Folicur zeer zacht
minder door geworden'', zo durft hij wel te stellen.
waardoor het in de zomermaanden zonder al te veel risico's toegepast kan
worden. Met name afgelopen seizoen was dit belangrijk, omdat er qua groei
Wél drukte, géén stress
nog een flinke inhaalslag gemaakt moest worden. Als dan de eindknoppen
Tijdens een rondgang over het bedrijfsterrein (eind november, red.) valt op
door verbranding dicht gaan, dan is de groei er meteen helemaal uit.''
dat er - ondanks behoorlijke drukte - nergens stressige situaties te bespeuren zijn. Er is iemand die bomen aan het opbinden is voor het planten, een
Crataegus nog steeds groen
ploegje dat bomen rooit en een groep mannen die bomen laadt voor tal van
Behalve tegen meeldauw in Acer heeft Folicur het afgelopen seizoen ook
exportbestemmingen. ,,We proberen deze werkzaamheden zo goed mogelijk
prima werk afgeleverd in Crataegus (meidoorn) tegen bladvlekkenziekte.
gescheiden te houden, zodat iedereen min of meer weet wat hem te doen
Het bewijs daarvan is nu (eind november, red.) nog steeds te zien, met name
staat. Die structuur geeft rust en zorgt bovendien voor een goed ingespeelde
in de gevoelige soort Paul's Scarlett, zo laat Van de Bijl tijdens een rit langs
ploeg'', zo geeft de boomkweker aan.
de percelen zien. Waar het gros van de Crataegus haar blad al lang heeft
Wat ook opvalt is de flinke voorraad bomen die op het grote erf is uitgestald.
laten vallen, hebben de met Folicur behandelde bomen nog steeds mooi,
Van de Bijl vertelt dat er vanaf oktober vrijwel continu doorgerooid wordt.
groen blad. ,,Deze bomen hebben daardoor al gauw een paar millimeter meer
Eind november hebben de met Folicur behandelde Crataegus-bomen nog
,,Daardoor kan het hier inderdaad knap vol komen te liggen. We doen dit
groei meegepakt'', zo stelt de boomkweker vast. Eenzelfde effect heeft hij ook
steeds groen blad (rechts). Alleen op enkele onderste bladeren (links) is wat
vooral om snel te kunnen inspelen op wensen van klanten.''
bij Castanea gezien; ook daar heeft de groei langer doorgezet dan normaal.
bladvlekkenziekte te zien.
Medewerkers laden een vrachtwagen die bestemd is voor de Duitse markt. Meer dan 95 procent van de bomen gaat
weg voor export.
3
Boomteelt Koerier
'Varenrouwmug prima onder controle'
,,De varenrouwmug kan in korte tijd veel schade aanrichten in jonge stekken. Een goede bestrijding
van de larven kan veel uitval voorkomen'', zegt boomkweker Jos van Boheemen. De afgelopen twee
jaar pastte hij BIO 1020 toe, een biologische bodeminsecticide met als basis de schimmel Metarhizium
anisopliae. Daarmee houdt hij het insect prima onder controle.
Zeer laat en behoorlijk lastig. Met deze woorden vat Jos van Boheemen het teeltseizoen 2013 samen. ,,Eigenlijk alles
kwam het afgelopen jaar heel traag op gang. Dat gold niet alleen voor de groei, maar ook voor de afzet. We konden
pas heel laat aan het stekken beginnen; alle werkzaamheden schoven daardoor steeds verder op. Tijdens de warme
zomerdagen hebben we ook nog eens extra goed op moeten letten om verbranding in de kas te voorkomen.''zo blikt
de boomkweker terug. Qua ziekten en plagen viel het jaar echter mee. Schimmels en plagen waren er wel, maar
konden over het algemeen goed onder de duim worden gehouden.
Een plaag die eigenlijk elk jaar wel op de loer ligt is de varenrouwmug. Deze mug komt vooral af op kleine wondjes
op jong plantmateriaal. De meeste schade wordt veroorzaakt door de larven; deze vreten aan net kiemende plantjes, en dan met name aan de wortels. Vooral in de stekfase, als de omstandigheden vochtig en warm zijn, kan de
varenrouwmug zich zeer snel ontwikkelen, zo weet de boomkweker uit ervaring.
Van Boheemen is gespecialiseerd in het produceren van grote aantallen moeilijk te vermeerderen soorten.
Van Suscon 10G naar BIO 1020
Op de foto: jonge Magnolia stekken
Om problemen met de varenrouwmug te voorkomen, zette Van Boheemen lange tijd Suscon 10G in, een middel dat
vooral gebruikt werd om taxuskever te bestrijden, maar ook een nevenwerking heeft tegen de varenrouwmug. Omdat
in 2011 de toelating van Suscon 10G verviel, moest de boomkweker op zoek naar een alternatief. Via Ton van Wetten
van potgrondleverancier Jiffy kwam hij op het spoor van BIO 1020. Dit biologische bodeminsecticide bestaat uit
gekookte rijstkorrels die teruggedroogd zijn en waarop de schimmel Metarhizium anisopliae geënt is. Deze rijstkorrels
worden als toevoeging door de potgrond gemengd. Net als Suscon 10G is BIO 1020 vooral bedoeld om de eitjes,
larven, poppen en jonge stadia van de taxuskever te bestrijden, maar heeft het ook een prima nevenwerking tegen
de varenrouwmug.
Na een proefjaar, waarbij BIO 1020 op kleine schaal werd toegepast, is Van Boheemen nu 'helemaal om' en wordt alle
stekgrond ermee behandeld. ,,De bestrijding van de varenrouwmug met BIO 1020 is tot nu toe uitstekend verlopen.
We hebben de afgelopen twee seizoenen geen enkel probleem meer gehad met de varenrouwmug'', zo stelt hij. Dat
het middel écht zijn werk doet, merkte hij toen er in één partij per ongeluk geen BIO 1020 was gemengd door de
stekgrond. ,,Op dat moment kregen we de varenrouwmug meteen weer terug.''
Jos van Boheemen heeft een boomkwekerij en stekbedrijf in Zevenhuizen en Boskoop. De hoofdvestiging
in Zevenhuizen beschikt over 16.000 m2 glasopstand en is volledig bestemd voor vermeerdering. De locatie
in Boskoop (boomkwekerij) omvat 30.000 m2 moederplanten waarvan 8.000 m2 overdekt.
Varenrouwmug: een lastige plaag
Calypso breed inzetbaar in de boomteelt
Varenrouwmuggen (Sciaridae) zijn vooral in jong plantmateriaal een lastige plaag. Ze kunnen schade
Al bijna 10 jaar is Calypso (thiacloprid) beschikbaar voor de boomteelt en vaste plantenteelt. In
die tijd heeft het zich bewezen als effectieve bestrijder van zuigende insecten zoals luizen, cicaden, bladvlooien, bladwespen en bijtende insecten zoals kevers (en larven) en wantsen.
aanrichten aan zaailingen, verspeende plantjes en stekken van vele plantensoorten. De vrouwtjes van de
varenrouwmug leggen 50 tot 300 eieren op het bodemoppervlak, vlakbij plantenwortels of in dood organisch materiaal. Ze hebben een voorkeur voor een vochtige omgeving. Afstervende of rottende plantdelen
en algen (groene aanslag) zijn extra aantrekkelijk om eieren in af te zetten. Daar waar het meest vochtig
geteeld wordt, is de meeste algengroei en zijn de grootste problemen met varenrouwmug. Uit de eieren
komen larven die zich voeden met plantmateriaal of dood organisch materiaal. De larven doorlopen vier
stadia voordat ze verpoppen. Het verpoppen vindt plaats in kleine holten in de bodem. Uit de poppen komen
nieuwe muggen. De hele cyclus van ei tot volwassen mug duurt bij 15°C gemiddeld zes weken en bij 20°C
drie weken. Vooral jong plantmateriaal en stekken die geen of weinig wortels hebben zijn zeer gevoelig voor
de varenrouwmug en kunnen veel schade kunnen veroorzaken.
Calypso behoort tot dezelfde chemische groep als Admire maar de eigenschappen verschillen sterk.
Zoals bekend zijn er sinds 30 september aanvullende eisen gesteld aan het gebruik van Admire in verband
met de veiligheid voor bijen waardoor de toepassing in de boomteelt moeilijk wordt. Calypso daarentegen
is volkomen veilig voor bijen en hommels en daarmee breed inzetbaar op meerdere tijdstippen in de vele
variëteiten van de boomteelt en vaste planten.
Zeer effectief tegen taxuskever
Onlangs is het gebruik uitgebreid met aangietbehandelingen tegen de larven van de taxuskever in bedekte
en onbedekte containerteelten van Sempervivum, Astilbe, Rhododendron, Azalea, Taxus, Thuja, Hedera,
Euonymus, Osmanthus, Photinia, Pieris, Acer, Viburnum, Hydrangea en Fagus.
BIO 1020 verbeterde formulering!
Telers die de potgrond niet preventief met BIO1020 behandelen hebben nu de mogelijkheid om nog curatief
in te grijpen, ook bij lagere temperaturen. Als er in die teelten larven gevonden worden kan men aangieten
BIO 1020 is een granulaat dat bestaat uit rijstkorrels waarop de schimmel Metarhizium anisopliae is geënt.
met 0,063 % Calypso (63 ml Calypso per 100 l water). Als richtlijn voor de hoeveelheid vloeistof die per
Vanaf 2014 komt er van BIO 1020 een nieuwe formulering in de handel. In plaats van hele rijstkorrels
pot wordt aangegoten kan 10% van het potvolume worden aangehouden. Tegen de volwassen kever is een
bestaat de formulering nu uit gebroken rijstkorrels. Hiermee kan een nog betere verdeling door de bodem,
bespuiting met 25 ml Calypso + 20 ml Decis EC per 100 l water zeer effectief. De behandeling dient bij
compost of potgrond gerealiseerd worden. Deze rijstkorrels bevatten sporen en mycelium van deze insec-
voorkeur s’avonds uitgevoerd worden omdat de kevers vooral s’nachts actief zijn
tenpathogene schimmel (stam F52). BIO 1020 is toegelaten voor de bestrijding van insecten. De stam F52
is een specifieke stam van de schimmel Metarhizium anisopliae die in de natuur in de bodem is gevonden.
In Nederland is BIO 1020 momenteel toegelaten in de teelt van bloemisterijgewassen, boomkwekerijgewassen, kleinfruit, aardbeien en druiven. Kortom, een brede toelating. Op de Nederlandse markt is
BIO 1020 toegelaten onder toelatingsnummer 12589. Het product bevat 2% actieve stof.
Oude formulering
Nieuwe formulering
4
Larve van de taxuskever
Boomteelt Koerier
Volwassen taxuskever
Vervolg van voorpagina
'Duurzame inzet van chemie is prima te verdedigen'
,,Het gebruik van onkruidbestrijdingsmiddelen staat in vrijwel alle
sectoren stevig onder druk. Willen we belangrijke herbiciden voor de
toekomst veilig stellen, dan zullen we alles op alles moeten zetten
om te laten zien dat chemische onkruidbestrijding tegenwoordig
een zeer duurzame bezigheid is die met minimale milieubelasting
uitgevoerd kan worden.''
den toegepast mogen worden. Op zich is daar niet zoveel verkeerds aan, mits
dit niet leidt tot allerlei onnodige verboden die in de praktijk ook nog eens
niet haalbaar zijn. Met de huidige toedieningstechnieken kunnen we namelijk
uiterst nauwkeurig én duurzaam middelen toedienen. Daar moeten we in
mijn ogen veel meer tamtam over maken.''
U heeft het telkens over duurzame onkruidbestrijding. Wat verstaat u
Hens Hinloopen, importeur van Mankar-apparatuur van Mantis-ULV-spraying
systems, vat in enkele zinnen samen hoe hij tegen de toekomst van de
chemische onkruidbestrijding aankijkt. Volgens hem is het nu echt 'twee
voor twaalf' en moet de groene sector zich meer roeren om belangrijke
chemische middelen binnenboord te houden. ,,Ik weet dat het heel lastig is
om gebruik van chemische middelen te verdedigen, maar we hebben gewoon
een goed verhaal. Onderzoek toont keer op keer aan dat de milieubelasting
van duurzaam ingezette chemie vele malen lager is dan die van andere, nietchemische bestrijdingsmethoden. Alternatieven zoals borstelen of heet water
vergen veel meer energie en hebben ook een veel grotere CO2-uitstoot.
Duurzame inzet van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen is daarom prima
te verdedigen.''
daaronder?
Bij Mantis - de Duitse fabrikant van Mankar-apparatuur - is zo ongeveer alles
gericht op duurzaam onkruidbeheer. Vrijwel alle innovaties van de afgelopen
jaren spelen zich af op dit vlak. Een belangrijke ontwikkeling is bijvoorbeeld
de omschakeling van vaste kappen naar zogenaamde flexkappen (foto
onder). Met deze scharnierende constructie kan een veel groter deel van
de bodem rondom en vooral tússen bomen en planten onkruidvrij worden
gehouden. Ik schat dat we hierdoor opschuiven van 80 naar ongeveer 95
procent oppervlaktebehandeling; een enorme vooruitgang dus. Verder willen
we in de toekomst meer met electronische regelapparatuur gaan werken,
want meten is weten.''
Hens Hinloopen is importeur van Mankar-apparatuur
U zegt: het is twee voor twaalf. Voor welke sectoren geldt dit met name?
van Mantis-ULV-spraying systems.
De eerste klappen zullen waarschijnlijk in de particuliere sector vallen.
Staatssecretaris Mansveld heeft namelijk aangekondigd per november 2015
Mankar-apparatuur wordt vooral gelinkt aan het gebruik van glyfosaat,
een verbod te willen op gewasbeschermingsmiddelen voor particulieren. Tuinen
terwijl ook Basta en Finale er prima mee toegepast kunnen worden. Wat
zullen het dan dus zonder chemie moeten doen. Dit is overigens dan ook van
zijn uw ervaringen met beide middelen?
toepassing op alle verhardingen. Ofwel: onkruid doodspuiten tussen de stenen
,,Het aandeel Basta en Finale dat in onze apparatuur wordt gebruikt stijgt
is er dan niet meer bij. Daarnaast spreekt men over een totaalverbod van alle
de laatste jaren behoorlijk. Naast de goede werking van beide middelen, met
gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw vanaf 2017. Dat gaat met
name op kiemvuil, zie ik de relatief snelle afbraak in de bodem steeds meer
name de groenvoorziening hard raken. Veel sport- en recreatieterreinbeheer-
als een doorslaggevend voordeel. Ik vind het daarom ook extra jammer dat
ders en gemeenten hebben hun zorg daarover al uitgesproken; zij voorzien
juist voor deze twee middelen beperkingen verwacht worden in de dosering
grote problemen als er geen chemie meer gebruikt mag worden.''
en het aantal toepassingen per jaar.
Voor wat betreft de toepassing van Basta en Finale is er overigens nauwelijks
Hoe zit het met de boomteeltsector? Hoe groot is daar de dreiging?
verschil met glyfosaat. Wél zijn Basta en Finale net iets minder vloeibaar,
waardoor toepassing in een koud voorjaar soms wat problemen kan geven.
,,Ook de boomkwekerijsector is alles behalve veilig. Middelen krijgen steeds
meer beperkingen, zoals de te verwachte etiketsaanpassingen voor Basta en
Met de nieuwe Flex kap machine kan een veel groter deel van de bodem
Mijn tip is daarom: warm de fles bij koud weer even op in warm water of
Finale. Ik verwacht dat steeds meer middelen alleen onder strikte voorwaar-
rondom en vooral tússen bomen en planten onkruidvrij worden gehouden.
meng er een klein beetje water bij.''
Basta en Finale
Onkruiden concurreren met cultuurgewassen om licht, water en voedingsstoffen waardoor de
groei en sierwaarde achterblijft. Verder is van een aantal onkruiden bekend dat ze waardplanten
zijn voor ziekten (virussen) en plagen (bladluizen, slakken, wantsen). Alle reden dus om te proberen
zo schoon mogelijk te telen.
omstandigheden versnellen de werking. Een goede bedekking met de spuitvloeistof is noodzakelijk.
Groene delen die met de spuitoplossing worden geraakt zullen afsterven. Zolang planten niet geheel
afgestorven zijn, zal men een afschermkap moeten gebruiken.
Nieuw etiket
Basta en Finale zijn contactherbiciden en bestrijden zowel grassen als breedbladigen. Zelfs lastige onkruiden
Binnenkort zal voor de producten Basta en Finale de herregistratie afgerond worden, wat gepaard zal gaan
als hanenpoot, grote brandnetel, wilgenroosje, klein kruiskruid, varkensgras en paardenstaart worden goed
met een aantal beperkingen van de toepassingsmogelijkheden. De meest relevante:
bestreden. Ook meerjarige onkruiden als veenwortel, distel en paardenbloem worden sterk in hun ontwikke-
• Beide producten mogen dan alleen nog middels een strokenbehandeling toegepast worden, waarbij
slechts een gedeelte van de oppervlakte mag worden behandeld
ling geremd.
• Beide producten krijgen een maximum aantal toepassingen en een beperking van de toegelaten dosering
Werkingsmechanisme
per ha behandeld oppervlak.
Het werkingsmechanisme van glufosinaat-ammonium (werkzame stof van Basta en Finale) berust op een versto-
• Het is nog niet duidelijk welk uitverkoop- en opgebruiktermijn er verleend wordt
ring van de stikstofwisseling van de plant. Hierdoor vindt er een ophoping plaats van giftige stoffen waardoor
de plant afsterft. Er is dus alleen werking als er groene delen worden geraakt. Binnen 6 uur wordt glufosinaatammonium opgenomen door de plant, neerslag binnen die tijd zal het effect dan ook verminderen.
Glufosinaat-ammonium werkt niet systemisch maar heeft wel enige dieptewerking waardoor planten met
penwortels zoals paardenbloemen langer wegblijven.
Basta bevat meer werkzame stof en zal op breedbladige onkruiden beter presteren terwijl Finale met zijn
specifieke uitvloeiers beter op grassen werkt.
Toepassing & veiligheid
Er moeten voldoende groene delen aanwezig zijn voor een goede werking. Verder dient de toepassing op droog
onkruid plaats te vinden, bij voorkeur in de ochtend omdat bij het werkingsproces licht nodig is. Groeizame
5
Boomteelt Koerier
Basta 200 en Finale
•
Veilige toepassing
•
Brede werking
•
Lage dampspanning
Mijtenbestrijding in de boomteelt en vaste planten
In de boomkwekerij kunnen mijten grote schade aanrichten doordat
ze onmiddellijk na het uitkomen zuigen aan het blad waardoor
groeiremming en zelfs bladval kan optreden. Vooral in warme droge
zomers breiden de populaties zich snel uit en zijn ze moeilijk te bestrijden. De schadelijke mijten zijn te onderscheiden in drie families:
echte spintmijten, gal-en roestmijten en weekhuidmijten.
Echte spintmijten
De meest voorkomende mijt in de boomkwekerij is de bonenspintmijt die op
allerlei gewassen voor kan komen (polyfaag). Citrusspint, lindespint, sparrenspint, fruitspint en buxusspint zijn voorbeelden van echte spintmijten die
soms polyfaag zijn en soms monofaag (beperkt tot één waardplant). In de
boomkwekerij is biologische bestrijding van bonenspint in opmars maar deze
strategie werkt vaak onvoldoende tegen de andere mijten.
Gal- en roestmijten
Deze mijten zijn veel kleiner dan de echte spintmijten en soms alleen met een
loep te zien. Beide soorten behoren tot dezelfde familie (Eriophydae) maar de
schade kan sterk verschillen.
Rondknopmijten veroorzaken het zwellen van de knoppen van bijv. ribes
en taxus. Iedereen kent ook wel de viltmijten (druif, linde) die ook tot deze
familie behoren. De roestmijten zijn verantwoordelijk voor de vroegtijdige
bruinverkleuring in Carpinus, Fraxinus, Malus, Pyrus.
Weekhuidmijten
Deze mijten komen vooral onder glas voor en soms ook in buitenteelten.
Milbeknock (milbemectin)
Schade door viltmijt in linde
Cyclamenmijt, begoniamijt en stromijten behoren tot deze familie. Ze schei-
Milbeknock dringt in het blad (translaminair) waardoor ook de mijten die
den groeiregulerende stoffen af bij het aanprikken waardoor een klein aantal
Dosering: 0,04% (40 ml/100 l) dus 0,4 l per ha.
aan de onderkant van het blad zitten d.m.v zuigen met het middel in contact
toch voor flinke groeiremming kan zorgen.
Envidor kan in onbedekte teelten maximaal 2 x per jaar worden ingezet
komen. Het werkt tegen alle mijten maar is niet veilig voor roofmijten en
waarvan 1 x voor 1 mei.
dus niet inzetbaar in geïntegreerde bestrijding. In de nazomer voordat de
spintmijten in winterrust gaan kan een behandeling met Milbeknock zinvol
Bestrijding
Cantack (acequinocyl)
zijn om het gewas “op te schonen”
Bayer CropScience beschikt over een drietal topacariciden met een specifieke
Cantack is zeer effectief op echte spintmijten en werkt snel op alle stadia, ook
Dosering: 0,05% (50 ml/100 l) dus 0,5 l per ha.
werking, al dan niet toepasbaar in geïntegreerde bestrijding.
bij hogere temperaturen waardoor het later in de teelt kan worden ingezet.
Op de andere mijten is een nevenwerking vastgesteld. Het middel is betrek-
Resistentie
Envidor (spirodiclofen)
kelijk veilig voor roofmijten en dus goed in te passen in geïntegreerde bestrij-
Om vroegtijdige resistentie te voorkomen moet er zoveel mogelijk in blokken
Dit product uit de groep van ketoenolen verstoort de opbouw van vetten in
ding waar met roofmijten wordt gewerkt. Cantack moet in contact komen
worden gespoten. Dat betekent maximaal twee behandelingen met hetzelfde
de mijten en wordt vooral geadviseerd op een jonge populatie, dus meestal
met de mijten, een goede spuittechniek is daarom een voorwaarde.
product en daarna overschakelen naar producten uit andere resistentie-
vroeg in het seizoen. Naast echte mijten worden ook de andere mijtensoorten
Dosering: 0,1% (100 ml/100 l) dus 1 l per ha.
groepen. Het spuitinterval tussen twee blokken moet daarbij minimaal twee
bestreden. Envidor is redelijk veilig voor Amblyseius en Phytoseiulus soorten.
Na 7 dagen kan een herbehandeling plaatsvinden.
spintgeneraties bedragen.
Bayer CropScience lanceert regenmeter app
Regenval kan grote invloed hebben op een succesvolle teelt. Vanaf nu kunt u ook
de gevallen neerslag monitoren met behulp van de Regenmeter app, beschikbaar
voor smartphone en tablet.
De app geeft gebaseerd op uw GPS-locatie of een gekozen postcodelocatie een overzicht
van de actuele neerslag. De Regenmeter app geeft de hoeveelheid regen weer op basis
van neerslagregistratie middels buienradar. U kunt kiezen voor een periode van 3, 6, 12
of 24 uur waarna de app de hoeveelheid gevallen neerslag grafisch afbeeldt. Ook kunt u
terugzoeken hoeveel neerslag er gevallen is in de afgelopen weken of maanden en bevat
de app de alom bekende buienradar voor een voorspelling van de neerslaggebieden voor
de komende uren.
Apple
De Regenmeter app is uw digitale regenmeter.
Deze app is verkrijgbaar via de App Store en
de Google Playstore.
Android
6
Boomteelt Koerier
Mens & Werk
'Nieuwe etikettering gaat sector hard raken'
,,De afgelopen jaar ingezette heretikettering van gewasbeschermingsmiddelen gaat de boomkwekerijsector hard raken. De kans is groot dat er teelten uit Nederland verdwijnen, domweg
omdat er onvoldoende middelen voor beschikbaar blijven.''
Boomkweker en LTO/LLTB-bestuurder Jan Veltmans uit Meijel (Lb.) windt er geen doekjes om: het is wat hem
betreft alarmfase één voor de boomteeltsector. Door de gefaseerde omzetting van de gebruiksetiketten zullen gewasbeschermingsmiddelen die nu nog meerdere keren toegepast mogen worden, straks (veel) minder
vaak en alleen in lagere doseringen gebruikt mogen worden. Verder zal voor veel middelen ook het aantal
toepassingen beperkt worden, net als de hoeveelheid werkzame stoffen. ,,Nog niet elke kweker beseft het,
maar voor een aantal teelten kan dat wel eens einde verhaal worden.''
'Alle marges die we tot dusver hadden,
verdwijnen met het nieuwe etiket'
Wat is er precies aan de hand?
,,In 2008 heeft het toenmalige ministerie van Landbouw bepaald dat etiketten van gewasbeschermingsmiddelen duidelijker opgesteld moeten worden, met als voorrnaamste doel de handhaafbaardheid te verbeteren.
Belanghebbende partijen, waaronder de agrochemische industrie, Nefyto, Ctgb, NVWA en vertegenwoordi-
anders te formuleren. En mogelijk kunnen we voorschriften nog iets ombuigen, bijvoorbeeld door het
gers van LTO hebben dit initiatief vervolgens uitgewerkt tot een concreet plan. De belangrijkste aanpassing
aantal toepassingen per seizoen om te zetten naar aantal toepassingen per teelt. Dat kan voor een aantal
binnen de heretikettering zit 'm in het Wettelijk Gebruiksvoorschrift (WG). Deze wordt op het nieuwe etiket
teelten heel veel ruimte geven.''
vervangen door een tabel met het exact toegestane gebruik. In algemene zin is dit een goede zaak: het is nu
honderd procent duidelijk wat wel en niet mag. Maar voor de boomteelt geeft het heel veel beperkingen. Alle
Al met al een weinig opbeurend verhaal...
marges die we tot dusver hadden, verdwijnen met het nieuwe etiket.''
,,Ik kan het helaas niet mooier maken. Elke boomkweker zal de komende jaren merken dat het middelenpakket fors dunner wordt. En voor sommige ziekten en plagen zal gelden dat er géén middelen meer
Hoe is de stand van zaken nu?
voor beschikbaar zijn. Gelukkig bespeur ik bij alle overlegpartijen een sterke wil om in ieder geval de
,,Het afgelopen jaar is een start gemaakt met de heretikettering van herbiciden. Dit jaar zijn de insecticiden
grote knelpunten nu vlot aan te pakken. En dat is ook écht heel hard nodig willen we de boomteelt in de
aan de beurt en in 2015 de fungiciden. De komende jaren zullen we ons erop in moeten stellen dat een aantal
huidige breedte enigszins overeind houden.''
middelen niet meer of slechts beperkt beschikbaar zal zijn voor de praktijk.''
Wat doet uw vakgroep om de schade beperkt te houden?
,,Op dit moment onderzoeken we samen met vertegenwoordigers van Nefyto, Agrodis, Ctgb, EZ en NVWA
hoe we via aanvullende maatregelen en nieuwe toedieningstechnieken toch zoveel mogelijk middelen binnenboord kunnen houden. We focussen daarbij op álle mogelijke verbeteringen op de standaardtoepassingen,
zoals de inzet van verbeterde LDS-systemen en nieuwe driftbeperkende technieken. ''
Wat zijn uw verwachtingen hiervan?
,,Tja, we doen wat we kunnen... en daarbij hopen we dat het 'gezond boeren verstand' zoveel mogelijk z'n
In de nieuwe rubriek Mens & Werk laten we mensen aan het woord die zich op een
bijzondere manier inzetten of verdienstelijk maken voor hun vak (en vakgenoten). Dit
jaar - 2014 - richten we ons op de belangenbehartigers. Met welke thema's houden
zij zich bezig? Wat zien zij als grootste knelpunten? En: wat raakt hen persoonlijk het
meest? In deze aflevering: Jan Veltmans, voorzitter van de vakgroep Boom- en vaste
plantenteelt bij LLTB en portefuillehouder fytosanitaire zaken en gewasbescherming
binnen de LTO-vakgroep bomen en vaste planten.
werk mag doen. Bij sommige etiketten zit er mogelijk nog wat ruimte voor de boomteelt door het nét even
Nieuwe etiketten: duidelijker, maar ook strikter
Etiketten van gewasbeschermingsmiddelen krijgen de komende jaren een
In 2013 is er een begin gemaakt met de heretikettering van herbiciden.
nieuw gezicht: ze worden preciezer en duidelijker, maar ook aanmerkelijker
Dit jaar volgen de insecticiden en in 2015 de fungiciden. In onderstaande
strikter. Dit zal - helaas - bij veel producten gepaard gaan met beperkin-
tabel is de gefaseerde overgang naar nieuwe etiketten weergegeven.
gen in vooral het aantal toepassingen en het spuitinterval.
Besluiten
Inwerkingtreding
Aflevertermijn
Opgebruiktermijn
Herbiciden
15 oktober 2012
1 januari 2013
1 juli 2014
1 juli 2015
Insecticiden
31 juli 2013
1 januari 2014
1 juli 2014
1 juli 2015
Fungiciden
31 juli 2014
1 januari 2015
1 juli 2015
1 juli 2016
De nieuwe etiketten
maken gebruik van
indeling gewasgroepen
Alle essentiële informatie wordt voortaan weergegeven in een uitgebreide tabel. Doel hiervan is om de leesbaarheid, duidelijkheid en ook de handhaafbaarheid te verbeteren. Op de Ctgb-site zijn afbeeldingen te vinden van deze nieuwe etiketten. De oude etiketten van de herbiciden blijven gewoon nog geldig.
Voorbeeld tabel nieuwe etiketten
Toepassingsgebied
Type
behandeling
Te
bestrijden
organisme
Dosering
(middel) per
toepassing
Maximale
dosering
(middel) per
toepassing
Maximaal
aantal
behandelingen
per teelcyclus of
per 12 maanden
Maximaal
aantal liter/kg
middel per ha
per teeltcyclus of
per 12 maanden
7
Minimum
interval tussen
toepassingen
in dagen
Boomteelt Koerier
Veiligheidstermijn
in dagen of uiterst
gewasstadium
waarop toegepast
mag worden
Maak gebruik van de Etiketleeswijzer app om snel terug
te vinden onder welke sub- en hoofdgewasgroep uw
gewas valt en of een middel dus een toelating heeft in
het betreffende gewas.
Beschikbaar voor iOS en Android.
COLOFON
Concept en realisatie:
l
Bayer CropScience SA-NV
Vormgeving en opmaak:
l
Claudia
Roorda
Fotografie:
l
Bayer CropScience SA-NV
Drukwerk:
,,Bij het spuiten houd ik een luchtvochtigheid
,Ik weet dat het heel lastig is om gebruik van
,,Folicur is een behoorlijk belangijk middel
,,Ik kan het helaas niet mooier maken. Elke
van minimaal 70 procent aan. Alleen dan
chemische middelen te verdedigen, maar we
op ons bedrijf. Dat komt vooral door z'n
boomkweker zal de komende jaren merken
ben je vrijwel zeker dat het middel optimaal
hebben gewoon een goed verhaal.''
brede inzetbaarheid en betrouwbaarheid;
dat het middelenpakket fors dunner wordt.''
opgenomen wordt.''
we weten precies wat we eraan hebben.''
Cees Tijssen, bedrijfsleider bij
Hens Hinloopen, importeur van
Marten van de Bijl,
Jan Veltmans, LTO/LLTB-bestuurder en
Izak Mauritz boomkwekerijen in
Mankar-apparatuur van
boomkweker in Lienden (Gld.)
boomkweker in Meijel (Lb.)
Dodewaard (Gld.)
Mantis-ULV-spraying systems
Puzzel mee en win een diner voor twee!
l
Productiemannen B.V.
Dit is een uitgave van:
Bayer CropScience SA-NV
Energieweg 1
P.O. Box 231
NL-3640 AE Mijdrecht
Onze gebruiksadviezen, zowel mondeling als
schriftelijk verstrekt, berusten op uitgebreide
proefnemingen. Wij adviseren naar beste
weten volgens kennis van zaken van dit ogenblik, echter zonder daarvoor aansprakelijkheid
op ons te nemen, omdat opslag/bewaring en
toepassing zich aan onze controle onttrekken.
Beschrijvingen van een product, resp. gegevens
over de eigenschappen daarvan betekenen
niet, dat verantwoordelijkheid wordt gedragen bij eventuele schade. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik
eerst het etiket en de productinformatie.
Houdt u van lekker eten en drinken in een goed restaurant? Los dan de onderstaande woordzoeker op!
Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. Zij krijgen elk een dinerbon ter waarde van € 150.
De woorden hieronder zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt.
Ze kunnen elkaar overlappen. Zoek ze op en streep ze af. De overgebleven letters vormen achter elkaar
gelezen de oplossing.
BASTA
BLAD
BOOM
BOTRYTIS
BUXUS
CONIFEER
GEWAS
INFECTIE
KAS
KEVER
T
R
B
O
O
M
S
IJ
N
S
M
I
N
E
Z
O
R
E
E
F
I
N
O
C
A
S
M
K
T
B
T
U
G
A
V
C
L
I
C
M
W
R
L
D
S
A
E
U
KLIMPLANT
P M I L
KWEKER
S T E N
IJLAAN
P E V
LARVE
H L U D
U LUIS
I W R
E MOVENTO
E M E
Y K E M
MIJT
A T E N
ONKRUID
M D I R
L POT
B A S
RESISTENTIE
N T O O
R T R I
K
T
L
R
L
E
F
E
W
T
L
P
E
I
O
T
A
E
D
A
L
A
S
S
V
E
O
A
C
L
T
N
E
S
U
A
E
P
E
T
B
E
R
I
I
X
X
W
R
D
I
U
R
K
N
O
U
U
A
E
ROZEN
S
RUPS
E
SCHIMMELS
I
SEIZOEN
Z
O
TAXUS
E
TEELT
N
TRIPS
B
TUINDER
T
VLO
F
WATER
T
G
T
R
B
O
O
M
S
IJ
N
S
M
I
© www.puzzelpro.nl
N
E
Z
O
R
E
E
F
I
N
O
C
A
S
M
K
T
B
T
U
G
A
V
C
L
I
C
M
W
R
L
D
S
A
E
U
P
S
IJ
H
U
E
Y
A
M
L
N
R
M
T
P
L
I
E
K
T
D
B
T
T
I
E
E
U
W
M
E
E
I
A
O
R
L
N
V
D
R
E
M
N
R
S
O
I
K
T
L
R
L
E
F
E
W
T
L
P
E
I
O
T
A
E
D
A
L
A
S
S
V
E
O
A
C
L
T
N
E
S
U
A
E
P
E
T
B
E
R
I
I
X
X
W
R
D
I
U
R
K
N
O
U
U
A
E
S
E
I
Z
O
E
N
B
T
F
T
G
© www.puzzelpro.nl
BON
Naam:
Adres:
Postcode:
Plaats:
Bedrijfstype + bedrijfsgrootte:
De oplossing van de woordzoeker is:
Stuur de ingevulde bon uit deze
krant in een ongefrankeerde
envelop naar:
Actievoorwaarden:
Deze prijsvraag loopt van 29 januari t/m 28 februari 2014. Uit de goede inzendingen worden drie prijswinnaars getrokken.
De prijswinnaars krijgen tussen 1 en 15 maart bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
8
Boomteelt Koerier
Bayer CropScience SA-NV
T.a.v. Jessica Biermann
Antwoordnummer 55074
3640 WB Mijdrecht
© Copyright 2024 ExpyDoc
