antwoordbrief aan PvdA over teloorgang Fries

provinsje fryslîn
provincie frys1n
postbus 20120
8900 hm leeuwarden
tweebaksmarkt 52
telefoon: (058) 292 59 25
telefax: (058) 292 51 25
www.fryslan.nl
provinciefryslan.nl
www.twitter.com/provfryslan
Statenfractie van de Partij van de Arbeid
T.a.v. mevrouw 1. Wagenaar
en de heren J. Ozenga en T. Voigt
Postbus 20120
8900 HM LEEUWARDEN
Leeuwarden, 13 mei 2014
Verzonden,
13 MEI 2U14
Ons kenmerk
Afdeling
Behandeld door
01129432
Stêd en Plattelân
D. van Weezel Errens / K. van Stralen
(058) 2925440 / 2925897
[email protected]/ k.vanstralen @fryslan.nl
Uw kenmerk
Bij lage (n)
Onderwerp
: beantwoording schriftelijke vragen over de teloorgang van Fries Indu
strieel Erfgoed
Geachte mevrouw Wagenaar en heren Ozenga en Voigt,
Uw schriftelijke vragen op grond van artikel 39 van het Reglement van Orde, binnengekomen
op 10 april 2014, beantwoorden wij als volgt.
Vraag 1:
Uit het artikel ‘Teloorgang van de IJzeren Werkpaarden’ in de Leeuwarden Courant van 27
maartfl. blijkt dat het slecht gesteld is met het industrieel erfgoed in Fryslân. In het artikel
wordt een zestal kwetsbare locaties in Fryslân genoemd. Kunt u aangeven wat de huidige
stand van zaken is m.b.t. het behoud en het eventueel renoveren en herbestemmen van
deze locaties? Het betreft de volgende panden:
Steenfabriek firma Helder te Ee
Melkfabriek Dongera delen te Morra
Locomotiefloods te Stiens
Steenfabriek te Wirdum
Douwe Egbertsfabriek te Joure
Voormalige visafslag te Laaxum
-
-
-
-
-
-
Antwoord vraag 1:
Informatie over deze panden hebben wij beschikbaar via het door ons ondersteunde project
“Herbestemming Industrieel Erfgoed, inventarisatie en verkenningen”, dat in 2013 is uitge
voerd door het Steunpunt Monumentenzorg, de Stichting Industrieel Erfgoed Fryslân (SlEE)
en de stichting DBF.
-1/4
Ons kenmerk: 01129432
rj
çj
provinsje fryslîn
provincie fryslân
b
De steenfabriek Helder in Oostrum is een rijksmonument en in gebruik als opslag. Het cornplex staat te koop en heeft een forse restauratieachterstand. Verschillende initiatiefnerners
hebben tot nu toe zonder resultaat gepoogd het complex te verwerven en te herbestemmen.
Vanuit het project herbestemming industrieel erfgoed is en wordt de eigenaar benaderd orn
een herbestemmingsverkenning uit te laten voeren.
De voormalige melkfabriek De Dongeradelen (1915) te Morra heeft in het rijks- en gemeentelijk beleid (Monumentenwet en bestemmingsplan) geen beschermde status en staat leeg.
Het heeft een nieuwe eigenaar die plannen heeft voor een herbestemming. SIEF onderhoudt
de contacten en mogelijk volgt er een haalbaarheidsonderzoek.
De Locomotief loods te Stiens is een gebouw zonder beschermende status op grond van
rijks- of gemeentelijk beleid en is in eigendom bij de NS. De huurder is gestopt met de be
drijfsactiviteiten. Sinds jaar en dag is de plaatselijke commissie BIELS actief om het pand te
behouden en sloop te voorkomen. Intussen is de procedure tot aanwijzing tot gemeentelijk
monument opgestart. In het kader van het hiervoor genoemde project is een herbestem
mingsverkenning uitgevoerd. Er liggen kansen voor herbestemming.
De steenfabriek te Wirdum ligt in het Groningse Wirdum.
De voormalige Douwe Egbertsfabriek te Joure is in eigendom van de stichting Het Kofschip
te Joure en wordt verhuurd aan een kunstenaar.
De voormalige visafslag bij het haventje van Laaxum is een kalkzandstenen pand en is een
gemeentelijk monument. Het is zeer bouwvallig. Pogingen om het te herbestemmen zijn tot
dusverre op niets uitgelopen.
Vraag 2:
Is er bij de provincie een volledig beeld van het overige industrieel erfgoed in Fryslân en de
status daatvan? Zo nee, is GS bereid om dit alsnog helder en actueel te krijgen en op welke
termijn is dit mogelijk?
Antwoord vraag 2:
Door de onder vraag 1 genoemde inventarisatie is er een goed overzicht van het industrieel
erfgoed in Fryslân en de status daarvan. De gegevens worden op dit moment bewerkt, ge
anonimiseerd en zullen worden opgenomen en ontsloten via de provinciale Cultuurhistori
sche Kaart (www.fryslan.nl/chk).
Nu al beschikbaar op de Cultuurhistorische Kaart is het industriële erfgoed dat deel uitmaakt
van het Monumenten Inventarisatie Project (MIP) en onze inventarisatie en documentatie
van de meest kenmerkende categorie van industrieel erfgoed van de provincie Fryslân, de
zuivelfabrieken.
De inventarisatie zal worden betrokken in de brede inventarisatie voor karakteristieke ge
bouwen die wij dit jaar zullen uitvoeren in overleg met gemeenten. Deze actie is ingepland
naar aanleiding van uw motie met betrekking tot karakteristieke gebouwen en is opgenomen
in de Uitvoeringsagenda Wurkje Foar Fryslân.
-2/4
-
Ons kenmerk: 01129432
.
1
r
J)
•
provinsje fryslân
provincie fryslân
b
rJ)
Vraag 3:
Wat zijn de knelpunten en de kansen bij het behouden en eventueel renoveren en herbe
stemmen van industrieel erfgoed in Fryslân?
Antwoord vraag 3:
De leegstaande of marginaal gebruikte panden zijn meestal in particulier bezit. Het hangt af
van de medewerking van de eigenaar of een herbestemming en renovatie tot de mogelijkhe
den behoort. Daarnaast vergt de specifieke aard van de gebouwen goed onderzoek naar
mogelijkheden tot het vinden van een nieuwe economische drager. De huidige economische
recessie en demografische ontwikkelingen maken het vinden van een nieuwe economische
drager niet eenvoudig. Ook is er vaak sprake van een onrendabele top.
Kansen liggen er in de groeiende behoefte van een deel van de ondernemers, woonconsu
menten en recreanten naar karakteristieke woon-, werk- en recreatieplekken. Bij ruimtelijke
ontwikkelingen, herstructureringsprojecten en bij het accommodatie- en voorzieningenbeleid,
liggen er kansen om bij de te maken keuzes met name in te zetten op bestaande karakteris
tieke gebouwen en niet op nieuwbouw. Hierin hebben gemeenten een sleutelrol.
Vraag 4:
Bent u bereid actie te ondernemen om ervoor te zorgen dat ons industrieel erfgoed voor de
toekomst behouden blijft? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke acties gaat u ondernemen en
op welke termijn kunnen wij resultaten en aanvullende informatie hierover verwachten?
Antwoord vraag 4:
Ja. Zoals uit de voorgaande antwoorden blijkt hebben wij al op diverse punten actie onder
nomen. Wij gaan hier ook mee verder via de volgende acties.
1. Het doorontwikkelen van de informatie via de Cultuurhistorische Kaart.
2. Ondersteuning van het Kenniscentrum Herbestemming Noord tot en met 2016. Onder
leiding van de Steunpunten Monumentenzorg in de 3 noordelijke provincies en met steun
van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, wordt ingezet op het initiëren van herbestem
mingsprojecten waarbij industrieel erfgoed een belangrijke categorie vormt. Hierin wordt
samengewerkt met SlEE. Voor ongeveer 10 panden zijn al acties zoals herbestemmings
verkenningen, uitgevoerd en voor 18 panden zijn deze ingepland. Ook wordt bij het Ken
nispunt ingezet op het ontwikkelen van herbestemmingsstrategieën met speciale aan
dacht voor de krimpproblematiek en gemeentelijk beleid.
3. Financiële ondersteuning van restauratie en herbestemming via de subsidieregeling mo
numenten en het Cultuurfonds voor Monumenten Fryslân. Naast de reguliere middelen
zijn er, naar aanleiding van uw hiervoor al genoemde motie, vanuit Wurkje foar Fryslân
aanvullende middelen beschikbaar gesteld. Er kunnen ook aanvragen voor panden zon
der formele status worden ingediend indien het is aangemerkt als MIP-object of als karak
teristiek in het bestemmingsplan. Openstelling wordt voorzien vanaf september dit jaar. Bij
het Cultuurfonds voor Monumenten Fryslân kunnen laagrentende leningen worden ver
kregen. Gemeenten worden hierbij betrokken.
4. Advisering over ruimtelijke plannen van gemeenten op basis van onze structuurvisie
Grutsk op ‘e Romte waarin de historische fabrieken worden benoemd als provinciaal be
lang.
-3/4
-
Ons kenmerk: 01129432
-L-l
•
provinsje fryslân
provincie fryslân
b
Wij zullen u over de resultaten informeren via de jaarverantwoordingen over de begroting en
de evaluatie van de verlengde Nota Erfgoed in 2015 door specifiek in te gaan op industrieel
erfgoed.
Hoogachtend,
Gedep eer e Staten van Fryslân,
.A. J
dr
A
rits
,
VOO
zi
an den Berg, secretaris
4/4
-
Ons kenmerk: 01129432
•
1
1 1