bekijk de preview!

Colofon
Titel
Met je smartphone het bos in
Subtitel
Een BoekTweePuntNul uitgave
Auteur
Jolanda Pikkaart - Natuurkind.nl
Ontwerp/opmaak
Judith Eurlings - QueryDesign.nl
Fotografie
Kirsten van Miltenburg - Jonkers & Jolanda Pikkaart
Illustraties
Bianca Snip - Biancatekent.nl
Eindredactie en lesideeën
Tessa van Zadelhoff - Warempel.nl
Uitgever
LezenLerenDelen
Drukwerk
PrintSupport4U
Website
BoekTweePuntNul.nl
E-mail
[email protected]
Druk
2014
ISBN
9789088917103
Bestelnummer
btpn85100014
hijnt in de reeks BoekTweePuntNul.
Dit praktische en informatieve boek versc
s Hilgers & Tessa van Zadelhoff.
BoekTweePuntNul is een initiatief van Loui
crowdsourcing, web 2.0, techniek,
Kernwoorden van het concept zijn cocreatie,
concept is het inspiratieboek
sociale media en informeren. Basis van het
rs ieder een hoofdstuk voor hun
BoekTweePuntNul waarin > 200 co-auteu
iete tool uit te leggen volgens
rekening nemen om aan de lezer hun favor
apps, e-pubs en een nascholingseen vast format. BoekTweePuntNul biedt ook
bijdrage leveren aan
programma. Wil je meer weten of wil je een
BoekTweePuntNul kijk dan op:
BoekTweePuntNul.nl
2
Inhoudsopgave
Voorwoord Agnes van den Berg
8
Introductie Jolanda Pikkaart
10
t
t
t
t
t
t
t
t
Natuur
Internet en techniek
Schrijven en natuur
Met je smartphone het bos in
En de toekomst
Publicaties
In de pers
Dit boek...
10
11
11
12
12
13
13
14
Hoe lees je dit boek
16
t Voor wie is dit boek?
t Hoe gebruik je dit boek?
t Links met meer informatie?
16
16
17
1. Kinderen en natuur
18
t
t
t
t
t
t
19
20
21
21
22
24
Natuur werkt positief
De natuur raakt op de achtergrond. Zijn computers onze vijand?
Naar het bos of de woonboulevard?
De computer de deur uit?
Echte natuurervaring en virtueel
Apps en natuurboeken op je smartphone
2. En nu naar buiten!
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
Voor in de natuur
Een digitaal apparaat in je rugzak
Apps voor je smartphone
Natuurgadgets
Digitaal fotograferen met kinderen
Een interview met Iris Janssen
Toepassingen
Gadgets thuis of op school: hoe gebruik je ze in de praktijk?
Lesideeën
Lesidee: op zoek naar paddenstoelen
3. Een slak op het digibord
t
t
t
t
t
Natuur op het digibord
Lesideeën met de documentcamera
Lesidee: Google Earth
Lespakket: De Nieuwe Wildernis
Lesidee: de Oostvaardersplassen: nieuwe wildernis of reservaat?
4. Natuur op je beeldscherm
t
t
t
t
t
t
4
Natuursites
Interactieve natuurboeken lezen
Webquest: test je kennis van de natuur
Natuureducatie met techniek
Lesidee: CSI met uilen en muizen
Lesidee: vogels
28
30
30
32
33
34
34
36
36
37
38
40
41
42
44
46
47
50
50
56
58
60
61
61
5. De (school)tuin in met je mobiel
t
t
t
t
t
Groene schoolpleinen
Stappenplan en inspiratie
De school- of moestuin
Lesidee: maak een insectenhotel
Een interview met Astrid Kwaspen over het groene schoolplein
6. Met apps naar buiten
64
64
65
69
72
74
76
t Apps in de natuur
t Lesidee: maak een geluidsdecor in de natuur met Soundcloud
76
85
7. Los in 't Bos
88
t
t
t
t
t
t
89
91
91
92
93
93
Nieuwe media, bewegen en de natuur
Natuur en mediawijsheid
En nu naar buiten
Boomfeestdag
Lesidee: hutten bouwen
Lesidee: bomen herkennen
8. Speuren met je mobiel
96
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
96
96
97
99
99
100
100
102
102
103
104
107
107
Meer dan wandelen
Tips voor speurtochten
QR-codes: streepjescodes op je mobiel
Lesidee: op zoek naar de boom
Layar: een dubbele werkelijkheid
QR of Layar: wat kies je?
Wat zijn de verschillen?
Lesidee: Layar in het onderwijs
Layar volgens Eckard Boot
GPS wandeling
Geocaching
Virtueel geocachen
Speurtochten met apps
9. Social media in de buitenlucht
110
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
110
110
111
111
112
113
114
114
114
115
115
6
Social media en natuureducatie
Social media vanuit een school of natuurorganisatie
Waarom zou je social media gebruiken?
Facebook: delen en foto's
Twitter: kort en snel
Boswachter Monique Zondag van Staatsbosbeheer
Lesidee: mediawijsheid en natuur
Pinterest: foto's delen
YouTube: dieren op je computer of mobiel
Social media in de praktijk
Meer weten over social media?
10. Digitale kinderfeestjes
116
t
t
t
t
116
117
118
119
Zelf doen of uitbesteden?
Tips voor natuuruitjes
Digitale speurtocht
Karin Vlietstra, feestjesgever van Natuur is een feest
11. In de praktijk
124
t Rudi Brouwer, geocacher
t Frans Kapteijns, boswachter
t Jeroen Rougoor, digitale slootjes
124
126
129
12. En de toekomst?
132
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
133
134
135
135
136
137
138
140
141
142
143
Jilles Groenendijk, Openbare Basisschool De Brandaris Hellevoetsluis
Theo Wismans, Beroepscollege Parkstad Limburg
Remco Pijpers, Mijn Kind Online
Daphne Channa Horn, Glass Explorer
Piet van Schaick Zillesen, Games and Reality
Lieke Lamb, Trendsverwachting
Laurien van der Vaart, Buitenpaden
Gert Jan Kleinpaste, Perpetuum Primair Onderwijs
Michiel Masselink, Edutrendmatcher
Remco Bron, trendwatcher
Lesidee: met je smartphone in de toekomst
Kinderen en natuur
1
Een natuurlijke
combinatie?
Met mijn vader lange tochten maken.
Een avontuur, van bospaden hadden we
nog nooit gehoord. Toch dat ene stapje
extra op het ijs, of heel hoog in een
boom klimmen. Op een pier, net iets te
laat, weggedoken en doorweekt door
een reuzengolf. Of een natuurtocht met
school waarbij ik alle informatie voor
altijd probeerde op te zuigen. En natuurlijk
madeliefjes plukken en een ketting maken
voor mijn zusje en voor mezelf. Namen van
soorten wist ik niet, mijn vader noemde
een roos rustig tulp, en voor mijn moeder
was de soort vogel niet belangrijk, brood
kregen ze toch wel.
8
Ik groeide op in een buitenwijk van de
grote stad met ruige struiken vol besjes en
vogels op ons ruime balkon. We speelden
op verlaten stukjes groen, of op zondag
in het Amsterdamse bos. En op vakantie
kropen we dwars door het hoge gras
in Oostenrijk, zat ik met mijn voeten in
de Dordogne of bewonderden we wilde
paarden in Engeland.
Welke herinneringen heb jij aan natuur
in je jeugd? Keek je naar de wolken en
zag je olifanten en schapen? Maakte je
het verschil omdat je een vogeltje van
de verdrinkingsdood redde of een dam
bouwde en de rivier zijn nieuwe weg
insloeg? Die eerste contacten met de
natuur zijn belangrijk. Ze leggen een basis
bij kinderen, die herinneringen dragen bij
tot de liefde voor de natuur. En kinderen
zijn de natuurbeheerders van de toekomst.
Intense ervaringen met de natuur op jonge
leeftijd leiden tot meer zorg voor de natuur
op latere leeftijd.
De natuur
werkt positief...
Daarnaast heeft spelen in de natuur
heel veel voordelen:
t Goed voor de creativiteit
t Leert kinderen risico’s inschatten en
geeft fysiek zelfvertrouwen
t Stimuleert beweging
t Stimuleert ontwikkeling van
motorische vaardigheden
t Vermindert kans op overgewicht
t Geeft rust en vermindert stress
t Stimuleert de zintuigen
t Zorgt voor verwondering
Natuur werkt positief
Kinderen worden steeds zwaarder
volgens de CBS jeugdmonitor. In 2011 is
12 % van de 2-9-jarigen te dik en 4%
veel te zwaar. En volgens de TNO Monitor
Bewegen en Gezondheid in 2010 beweegt
minder dan de helft van de 4-17-jarigen
voldoende. Natuur, parken en natuurlijke
speelterreinen stimuleren kinderen om
meer te spelen, dus om te bewegen.
En schooltuinen of een moestuin thuis
zorgen ervoor dat kinderen niet alleen
meer weten van groente en fruit,
maar het ook meer gaan eten.
1
Een natuurlijke omgeving fascineert en
stimuleert beweging en creativiteit. Dit
gaat vanzelf. Kinderen krijgen zo meer
zelfvertrouwen en een ontspannen gevoel.
Contact met de natuur zorgt ook voor
een betere concentratie en heeft 2 een
positief effect op kinderen met ADHD
blijkt uit 3 verschillende onderzoeken.
Kortom: kinderen en de natuur zijn een
natuurlijke combinatie, daar zijn veel
mensen het over eens. En die kinderen
worden weer groot en brengen straks hun
binding met de natuur weer over op hun
kinderen. Ouders, leerkrachten, natuur- en
milieuorganisaties, allemaal hebben we
een eigen rol om kinderen dichter bij de
natuur te brengen.
De natuur raakt op
de achtergrond.
Zijn computers onze vijand?
Kinderen zitten steeds vaker binnen.
Spelen op de spelcomputer, kijken tv,
gamen op de computer of whatsappen met
een mobiele telefoon.
10
Komen Nederlandse kinderen wel
voldoende buiten? Uit 4 onderzoek blijkt dat
Nederlandse kinderen meer televisie kijken
dan kinderen in andere westerse landen.
1
Er zijn aanwijzingen dat kinderen in de
huidige tijd laag scoren in natuurhouding,
gedrag en kennis van de natuur. Als
kinderen veel natuur in hun buurt hebben,
denken ze vooral aan dieren uit hun
omgeving. Kinderen uit woonwijken met
weinig groen, noemen vaker dieren zoals
leeuwen, giraffen en olifanten, dieren uit
de dierentuin of van de 5 tv. 6 Meer dan
de helft van de kinderen in Nederland wil
vaker buiten spelen als hun buurt minder
saai is. Bijna de helft van de kinderen
zegt dat zij minder tv zouden kijken en
computerspelletjes zouden doen als hun
directe speelomgeving spannender is.
Bos of boulevard?
Naar het bos of de woonboulevard?
De computer de deur uit?
Ook hebben ouders het druk met werk
en sociale contacten. Op zaterdag lopen
veel gezinnen in de supermarkt, en
woonwarenhuizen zijn geliefd op zondag.
De traditionele familiewandeling op
zondag is niet meer zo gebruikelijk. En
hoewel veel ouders vinden dat kinderen
minder tijd achter een scherm zouden
moeten doorbrengen is het natuurlijk ook
wel rustig, een kind met een apparaat,
omdat je dan zelf door kan werken of
het huishouden kan doen. Op scholen
is er vaak wel de mogelijkheid van een
schooltuin, maar beperkt natuuronderwijs
zich veelal tot het lezen van teksten of
het kijken van natuurprogramma’s. Er
zijn ook wel projecten buiten, maar nooit
genoeg natuurlijk. Natuuronderwijs is erg
afhankelijk van de visie van de school en
de invulling door de leerkracht.
Wat is nu de oplossing? Computers de
deur uit, de mobiel verstoppen en met zijn
allen wandelen? Met jonge kinderen kun
je de tv nog uitzetten en roepen dat ze
mee moeten wandelen. Maar met grotere
kinderen of jongeren gaan wandelen?
’’Saai!!!’’, zullen ze dan waarschijnlijk
roepen. Wat is dan de oplossing? Vergeet
in ieder geval het woord wandelen. Van
een hoge duin afrollen, diersporen zoeken,
een moord oplossen (Wie heeft de duif
gepakt: een vos of een roofvogel?) en
natuurlijk op zoek gaan naar een 'schat'
met geocaching en allerlei speurtochten.
Er is genoeg te doen buiten in de natuur.
Meestal verzinnen kinderen het zelf wel. Ze
verzamelen dennenappels, bouwen hutten
of vangen slootdiertjes. Maar wat als ze
vinden dat ze echt niet zonder computer of
mobiel kunnen?
Wie heef t de duif ge
pakt: een vos of ee
n
roofvogel?
n
e
g
n
i
r
a
v
r
e
"
e
t
h
c
E
"
Gelukkig hebben digitale apparaten
ook heel veel voordelen.
t Er zijn veel educatieve apps over
natuuronderwerpen
t Je hebt heel veel informatie over de
natuur bij je
t Veel games zijn in het Engels en
vergroten de woordenschat
t Het is eenvoudig om altijd actuele
informatie te vinden
t Het is eenvoudig om natuurkennis en
ervaring te delen
t Kinderen leren spelenderwijs
meer over het gebruik van digitale
apparaten
t Kinderen leren zo meer en op een
andere manier over de natuur
t Er zijn handige tools die helpen bij
je onderzoek en het vastleggen van
ontdekkingen
12
Echte natuurervaring en virtueel
Volgens het onderzoek 7 Interesting Kids
heeft een echte natuurervaring voor
kinderen positievere effecten dan een
virtuele natuurervaring. De opzet van
dit boek is dan ook niet dat kinderen
thuis of op school achter de computer
blijven of natuurprogramma’s kijken. Het
doel is wel om de digitale middelen mee
naar buiten te nemen en te integreren
met de natuurbeleving. Of om eerst een
virtuele natuurbeleving te ervaren met
een natuurgame, interactieve site over de
natuur of een natuurvideo en daarna dit
meteen in de praktijk toe te passen.
Zo zijn de computer en de tv geen
concurrent meer, maar handige
hulpmiddelen en natuurvrienden. En zo
maak je een natuurbeleving met een
andere insteek, soms ook spannender of
leuker.
Daarnaast leren kinderen ook meer van
ict en de toepassing hiervan en worden
ze mediawijzer. Hierbij wil ik niets af doen
aan gewoon de natuur ingaan, ervan
genieten en kinderen alles zelf laten
ontdekken. Het is niets meer en niets
minder dan een andere, extra manier.
Apps en natuurboeken op
je smartphone
De meeste jongeren hebben zelf een
smartphone, maar jongere kinderen
kunnen ook prima met ouders, grootouders
of de leerkracht en een mobiele telefoon
of zakcomputer zoals iPod touch of
minitablet op pad. Maak daar gebruik van.
De mogelijkheden om digitale apparaten
in de natuur te gebruiken groeien bijna
dagelijks. Ga op zoek naar bessen en ander
voedsel in de natuur met een app. Luister
naar vogels en determineer samen op je
smartphone welke vogel je hebt gehoord.
14
Ga niet wandelen maar kies voor een
GPS-tocht, QR-wandeling of nog
spannender: doe aan geochaching. Of zet
Layar op je telefoon en kijk niet alleen
naar een informatiebord op Texel, luister
naar de boswachter en beleef virtueel
de geschiedenis. Het zijn maar een paar
mogelijkheden.
Elke dag zijn er nieuwe apps, en ben je je
paddenstoelen- of vogelboek vergeten?
Geen probleem, net als je camera zitten
deze nu altijd in je tas of zak. Acht van de
tien smartphonegebruikers maakt nu ook
al foto’s, die kun je ook prima inzetten voor
natuuronderwijs. Alleen een verrekijker
moet je wel meenemen, en natuurlijk je
kinderen, leerlingen of kleinkinderen.
Al je 'boeken' bij de hand!
1
Bron: Factsh
eet, Jeugd, na
tuur,
gezondheid.
IV
N - Agnes va
2
n den Berg
Bron: Natuur
als therapie
bij ADHD.
Alterra Wagen
ingen – Agne
3
s van den Ber
Bron: Groene
g
kansen voor
de jeugd.
Alterra - Agne
s van den Ber
g&
Esther de Hek
4
Bron: HBCS-s
tudie 2009/2
010,
Trimbos inst
it
uu
t
5
Bron: Onderzo
ek van De W
6
itt 2005
Bron: Onderzo
ek buitenspel
en 2013 .
TNS Nipo, vo
or Jantje Bet
7
on.
Bron: Interest
ing Kids Mer
el Kuijpers,
Universiteit
Twente - 2011
16

Download Report